Kwalifikacja: ELM.01 - Montaż, uruchamianie i obsługiwanie układów automatyki przemysłowej
Zawód: Automatyk , Technik automatyk
Kategorie: Elementy wykonawcze Układy pneumatyczne i hydrauliczne
Która ilustracja przedstawia zawór szybkiego spustu?
Odpowiedzi
Informacja zwrotna
Na zdjęciu numer 1 przedstawiono zawór szybkiego spustu. Jest to element stosowany w układach pneumatycznych do szybkiego opróżniania przewodów lub komór siłowników po zakończeniu cyklu pracy. Działa on w ten sposób, że po zaniku sygnału sterującego powietrze robocze zostaje natychmiast odprowadzone do atmosfery przez otwarty kanał zaworu, zamiast cofać się przez cały układ. W praktyce pozwala to skrócić czas powrotu tłoka i zwiększyć dynamikę działania systemu. Zawory te mają kompaktową budowę, najczęściej z gwintowanymi przyłączami i symbolem kierunku przepływu wytłoczonym na obudowie. Moim zdaniem to jeden z kluczowych elementów w automatyce pneumatycznej, bo wpływa bezpośrednio na wydajność układu. Stosuje się je m.in. w siłownikach dwustronnego działania, gdzie szybki spust umożliwia błyskawiczne odpowietrzenie komory powrotnej. Typowa konstrukcja zaworu szybkiego spustu wykorzystuje membranę lub kulkę, która reaguje na spadek ciśnienia po stronie sterującej. W instalacjach przemysłowych montuje się go bezpośrednio przy siłowniku, aby maksymalnie skrócić drogę odprowadzania powietrza.
Na ilustracjach 2, 3 i 4 widoczne są zupełnie inne elementy pneumatyki i automatyki, które często bywają mylone z zaworami szybkiego spustu. Drugi element to zawór rozdzielający (najczęściej 5/2 lub 4/2) sterowany ręcznie – służy do zmiany kierunku przepływu powietrza, a nie do jego szybkiego upustu. Trzeci element to zawór dławiąco-zwrotny, którego zadaniem jest regulacja prędkości przepływu powietrza w jednym kierunku (czyli kontrola szybkości ruchu siłownika). Czwarty element natomiast to wyłącznik krańcowy (mechaniczny), wykorzystywany w automatyce do sygnalizacji położenia elementu ruchomego, nie mający żadnego związku z pneumatyką przepływową. Zawór szybkiego spustu można rozpoznać po masywnej, często metalowej obudowie i trzech przyłączach – jedno do zasilania, jedno do siłownika i jedno odpowietrzające. W praktyce stosuje się go bezpośrednio przy siłowniku, żeby skrócić czas opróżniania przewodu roboczego. Typowym błędem jest użycie zwykłego zaworu sterującego zamiast szybkiego spustu, co prowadzi do spowolnienia ruchu tłoka. W układach przemysłowych taki zawór zwiększa efektywność i pozwala osiągnąć większą częstotliwość cykli pracy urządzenia. Rozpoznanie właściwego elementu opiera się więc na analizie jego funkcji – szybkie odprowadzenie powietrza po stronie roboczej jest jednoznacznym zadaniem zaworu szybkiego spustu.