Kwalifikacja: ELM.01 - Montaż, uruchamianie i obsługiwanie układów automatyki przemysłowej
Zawód: Automatyk , Technik automatyk
Kategorie: Sterowniki PLC Elementy wykonawcze Schematy i dokumentacja
Na schemacie układu sterowania elementy PT1 i PT2 to
Odpowiedzi
Informacja zwrotna
Na schemacie widoczne są dwa elementy oznaczone jako PT1 i PT2, które pełnią funkcję prostowników sterowanych. Charakterystycznym symbolem jest tu dioda z ukośną linią przy bramce – oznacza to tyrystor (SCR), który pozwala regulować moment przewodzenia prądu w każdej połówce sinusoidy napięcia przemiennego. Dzięki temu można sterować napięciem wyjściowym i w efekcie prędkością lub momentem silnika prądu stałego (oznaczonego jako M na rysunku). W praktyce takie rozwiązania stosuje się w układach napędowych, gdzie wymagana jest płynna regulacja obrotów. Sterowanie kątem załączenia tyrystora pozwala zmieniać średnią wartość napięcia zasilającego silnik. Moim zdaniem to bardzo elegancki i klasyczny przykład regulacji mocy w systemach DC, jeszcze zanim falowniki stały się powszechne. W przemyśle taki układ był (i nadal bywa) używany np. w dźwignicach, suwnicach czy walcarkach, gdzie liczy się precyzja i niezawodność. W odróżnieniu od prostowników niesterowanych, tutaj sterowanie odbywa się poprzez impuls bramkowy, co daje znacznie większą kontrolę nad procesem.
Schemat nie przedstawia ani przetwornic częstotliwości, ani prostowników niesterowanych, ani falowników. W układzie widać wyraźnie symbole tyrystorów (trójkątne diody z dodatkowymi elektrodami sterującymi), co jednoznacznie wskazuje na prostowniki sterowane. Prostowniki niesterowane zbudowane są jedynie z diod i nie umożliwiają regulacji napięcia wyjściowego – dają zawsze pełną wartość napięcia po wyprostowaniu. Przemienniki częstotliwości (falowniki) to z kolei układy elektroniczne przetwarzające napięcie stałe na zmienne o regulowanej częstotliwości, co pozwala sterować silnikami prądu przemiennego, nie stałego. Częstym błędem jest utożsamianie każdego układu sterującego silnikiem z falownikiem, jednak ten przypadek dotyczy klasycznej regulacji napięcia DC, gdzie tyrystory w prostownikach sterowanych kontrolują wartość napięcia zasilającego silnik. W praktyce prostowniki sterowane stosuje się tam, gdzie potrzebna jest płynna regulacja prędkości silnika DC bez zmiany polaryzacji – wystarczy zmiana kąta zapłonu tyrystorów. Dzięki temu można uzyskać miękki rozruch, ograniczyć prąd rozruchowy i wydłużyć żywotność silnika. Dlatego poprawną odpowiedzią jest prostownik sterowany.