Bal to fachowa nazwa tarcicy obrzynanej o wymiarach przekroju poprzecznego 63×150 mm, zgodnie z normami stosowanymi w polskim budownictwie drewnianym i stolarstwie. Moim zdaniem to jedno z tych pojęć, które warto zapamiętać na dłużej, bo pojawia się często na budowie czy w projektach więźby dachowej. Bal charakteryzuje się szerokością powyżej 100 mm (zwykle do 250 mm) i wysokością przynajmniej 63 mm – dokładnie jak w zadaniu. Taką tarcicę stosuje się głównie do konstrukcji ścian drewnianych, podłóg, ale też stropów i niekiedy do budowy domków letniskowych lub szkieletów altan. W praktyce, bal pozwala uzyskać solidną nośność i zapewnia lepszą izolacyjność termiczną niż cieńsze elementy. Z mojego doświadczenia wynika, że przy montażu balów warto zwracać uwagę na ich wilgotność i jakość obróbki – krzywizny albo sęki mogą utrudnić pracę. Dobrą praktyką jest też stosowanie balów suszonych komorowo, bo są bardziej stabilne wymiarowo. W normach PN-EN oraz klasyfikacji drewna, bal dokładnie mieści się w takim zakresie wymiarów. Przy okazji – niektórzy mylą bal z belką, ale belka ma znacznie większe przekroje i inne zastosowania. Warto znać te subtelności, bo na budowie liczy się precyzja i dobra komunikacja między ekipą.
Często spotyka się błędne utożsamianie nazw tarcicy konstrukcyjnej, zwłaszcza przy pracy na budowie czy podczas zamawiania materiałów. W tym przypadku deska, belka i krawędziak mają zupełnie inne parametry i zastosowania niż bal. Deska to element o znacznie mniejszej grubości – zwykle do 45 mm – i szerokości, którą trudno porównać z wymiarem 63×150 mm. Deskę używa się głównie do poszycia, podłóg, szalunków, czy oblicówek, a nie do głównych elementów konstrukcyjnych. Belka to natomiast zupełnie inna kategoria – jej przekroje są znacznie większe, np. 140×240 mm lub jeszcze potężniejsze, i stosuje się ją tam, gdzie wymagana jest duża nośność, jak w głównych stropach czy podciągach. Z kolei krawędziak to tarcica o przekroju kwadratowym lub zbliżonym do kwadratu, na przykład 100×100 mm lub 80×80 mm, i służy głównie jako słupy, rygle albo elementy konstrukcyjne ścian szkieletowych. Moim zdaniem sporo osób myli te pojęcia przez podobne brzmienie nazw oraz przez to, że różne tartaki potrafią stosować różne zwyczaje nazewnicze, ale według aktualnych norm i dobrych praktyk te kategorie są jasno rozgraniczone. Tarcica o przekroju 63×150 mm to typowy bal – łatwy do rozpoznania zarówno po wymiarach, jak i po zastosowaniu. Mylenie tych nazw może prowadzić do poważnych błędów na etapie projektowania i wykonania konstrukcji: źle dobrany element konstrukcyjny może nie wytrzymać obciążeń, a poza tym zamówienie nieodpowiednich wymiarów zawsze generuje niepotrzebne koszty i opóźnienia. Dlatego warto dobrze utrwalić sobie te podstawowe kategorie drewna konstrukcyjnego.