Jarzmo to bardzo ważny element deskowania słupa, który pełni funkcję stabilizującą całą konstrukcję podczas betonowania. Moim zdaniem bez dobrze zamocowanych jarzm trudno mówić o bezpiecznej i skutecznej pracy na budowie, bo to właśnie one odpowiadają za utrzymanie odpowiedniego kształtu deskowania. Jarzma montuje się dookoła szalunku i dociskają ściany deskowania, żeby podczas wylewania betonu nie rozeszły się pod naporem masy. W praktyce spotykałem się z różnymi rodzajami jarzm: drewniane, metalowe, czasem nawet specjalne systemowe rozwiązania. Najważniejsze w tym wszystkim jest, żeby ustawić je w równych odstępach – najczęściej co 0,5-1 m – bo to zabezpiecza przed wybrzuszeniem lub rozerwaniem szalunku. Branżowe standardy, np. wytyczne Polskiego Komitetu Normalizacyjnego (PN-B-06250), podkreślają, że bez solidnych jarzm nie można mówić o poprawnym deskowaniu. Dodam jeszcze, że dobre wykonanie jarzm pozwala na dokładne odwzorowanie wymiarów słupa oraz zapewnia bezpieczeństwo dla ludzi pracujących w pobliżu – raz widziałem, jak słabo zamocowane jarzma doprowadziły do rozlania betonu i wtedy jest naprawdę sporo sprzątania i strat materiałowych.
W deskowaniu słupa każdy element pełni swoją unikalną rolę i łatwo się pomylić, zwłaszcza jeśli nie miało się okazji rozbierać takiego szalunku samodzielnie. Zamknięcie otworu kontrolnego to detal, który stosuje się, gdy potrzebny jest dostęp do środka deskowania na etapie betonowania bądź inspekcji – jednak nie spełnia on funkcji wzmacniającej, a raczej serwisową. Listwa wzmacniająca, choć jej nazwa sugeruje pewne podobieństwo do jarzma, to w praktyce jest zupełnie czym innym – zwykle montuje się ją w celu usztywnienia pojedynczych tarcz deskowania, ale nie odpowiada ona za spinanie całości w poziomie. Tarcza wewnętrzna natomiast to typowy element powierzchniowy deskowania mający kontakt z wylewanym betonem, nie odpowiada za spinanie deskowania jako całości. Typowy błąd myślowy polega na utożsamianiu roli elementów dociskających czy wzmacniających z jarzmami, ale tylko jarzmo obejmuje szalunek na całym obwodzie i jest podstawowym zabezpieczeniem przed rozparciem deskowania przez beton. Warto też pamiętać, że zarówno normy, jak i praktyka wskazują na konieczność stosowania kilku jarzm rozmieszczonych równomiernie na wysokości, a zbyt duże rozstawy lub pomylenie ich z listwami może prowadzić do poważnych awarii szalunku. Podsumowując, klucz do sukcesu tkwi w znajomości przeznaczenia każdego elementu – mylenie funkcji może skutkować nieprawidłowym wykonaniem deskowania i poważnymi problemami podczas realizacji robót betonowych.