To faktycznie jest piła ramowa – bardzo charakterystyczne narzędzie, które łatwo się wyróżnia przez swoją budowę. Składa się z dwóch pionowych słupków, poprzecznej rozporowej listwy (rozpórki), brzeszczotu oraz napinaka, który zapewnia odpowiednie napięcie brzeszczotu. W praktyce taka piła jest używana głównie do cięcia drewna wzdłuż i w poprzek włókien, szczególnie kiedy potrzebna jest duża precyzja i równe cięcie. Moim zdaniem to narzędzie ma ogromną zaletę: pozwala na wymianę brzeszczotu w zależności od rodzaju materiału, co jest bardzo wygodne. W wielu zakładach stolarskich piły ramowe są wykorzystywane od dziesięcioleci właśnie ze względu na ich uniwersalność i to, że dobrze sobie radzą nawet przy grubym drewnie. Z własnego doświadczenia wiem, że regulacja napięcia brzeszczotu przez napinak to kluczowa sprawa – zbyt luźny brzeszczot zaczyna się wyginać i cięcie idzie krzywo. Warto zwrócić uwagę, że taka piła działa na zasadzie cięcia „na pchnięcie i ciągnięcie”, co pozwala lepiej kontrolować proces obróbki. Standardy branżowe, takie jak PN-EN 847-1, podkreślają też znaczenie bezpiecznego mocowania brzeszczotu i stabilnej konstrukcji całej piły. Nie bez powodu w szkołach i na kursach stolarskich nadal uczy się pracy właśnie z piłą ramową – to klasyka rzemiosła i dobra baza do nauki techniki cięcia.
Często spotykam się z tym, że osoby uczące się rozpoznawania narzędzi mylą piłę ramową z innymi typami pił ręcznych. Niektórzy, patrząc na rysunek, mogą pomyśleć, że to piła poprzeczna, bo kojarzą ją z cięciem drewna na długość, jednak piła poprzeczna jest zazwyczaj dużo prostsza w budowie, z pojedynczym, szerokim brzeszczotem i typowo jednym uchwytem, a nie z całą ramową konstrukcją i napinakiem. Grzbietnica natomiast to piła z charakterystycznym usztywniającym grzbietem – służy raczej do precyzyjnego cięcia, np. przy wykonywaniu złączy stolarskich, i ma zupełnie inną sylwetkę, znacznie krótszy brzeszczot oraz brak ramy i napinaka. Płatnica to kolejny typ – to taka najbardziej „klasyczna” piła stolarska, z szerokim, sztywnym brzeszczotem i jednym uchwytem, bez żadnych dodatkowych wzmocnień czy mechanizmów napinających. W praktyce łatwo się pomylić, zwłaszcza gdy ktoś nie zwraca uwagi na szczegóły takie jak obecność rozpórki, ramy czy napinaka. Typowym błędem jest identyfikowanie narzędzia jedynie po kształcie brzeszczotu, a nie całej konstrukcji. W technice warsztatowej zwraca się uwagę na to, jak napięcie brzeszczotu wpływa na komfort i precyzję cięcia – i właśnie piła ramowa wyróżnia się tym rozwiązaniem. Błędne rozpoznanie może prowadzić do niewłaściwego doboru narzędzia do zadania, co w konsekwencji utrudnia pracę lub nawet prowadzi do uszkodzenia materiału. Warto zawsze patrzeć całościowo na budowę narzędzia i pamiętać, że konstrukcja ramowa z napinakiem i wymiennym brzeszczotem to domena piły ramowej, nie żadnej innej z wymienionych.