Wyniki egzaminu

Nowy egzamin

Informacje o egzaminie:

Zawód: Automatyk
Kwalifikacja: ELM.01 - Montaż, uruchamianie i obsługiwanie układów automatyki przemysłowej
Data rozpoczęcia: 13 listopada 2025 15:23
Data zakończenia: 13 listopada 2025 15:37

Egzamin zdany!

Wynik: 29/40 punktów (72,5%)

Wymagane minimum: 20 punktów (50%)

Pochwal się swoim wynikiem!

Facebook

X.com

Szczegółowe wyniki:

Pytanie 1

Aby przekaźnik czasowy PCU-504 realizował funkcję opóźnionego załączenia po czasie 2 minut, kolejno przełączniki P1, P2 i P3 powinny być ustawione w następujących pozycjach:

A. P1 – 2, P2 – 2, P3 – A0,1

B. P1 – 1, P2 – 2, P3 – B0,1

C. P1 – 1, P2 – 1, P3 – A10

D. P1 – 2, P2 – 1, P3 – B10

Wybrana konfiguracja P1 – 2, P2 – 1, P3 – B10 jest prawidłowa, ponieważ pozwala na opóźnione załączenie przekaźnika czasowego na 2 minuty. Ustawienie P1 na 2 oraz P2 na 1 oznacza, że czas opóźnienia wynosi 20 jednostek bazowych. W przypadku P3 ustawionego na B10, przekaźnik działa w trybie opóźnionego załączenia (B), a jednostką bazową jest 10 sekund. Mnożymy więc 20 jednostek przez 10 sekund, co daje nam dokładnie 200 sekund, czyli 2 minuty. W praktyce ustawienia te są często wykorzystywane w aplikacjach, gdzie konieczne jest precyzyjne sterowanie czasowe, np. w automatyce przemysłowej do sterowania sekwencjami maszyn. Ważne jest, aby zawsze stosować się do instrukcji producenta, by uniknąć błędów w konfiguracji. Warto również wiedzieć, że takie przekaźniki są niezastąpione w systemach automatyki budynkowej, gdyż pozwalają na oszczędność energii i zwiększenie efektywności operacyjnej poprzez optymalizację czasu działania urządzeń.

Pytanie 2

Do montażu czujnika przedstawionego na rysunku niezbędne jest użycie

A. kluczy płaskich.

B. wkrętaków płaskich.

C. szczypiec Segera.

D. kluczy nasadowych.

zujnik pokazany na zdjęciu ma gwintowany korpus i nakrętki montażowe, co oznacza, że do jego zamontowania potrzebny jest klucz płaski – narzędzie dopasowane do sześciokątnych nakrętek. Wkrętaki płaskie czy szczypce Segera nie mają tu zastosowania, ponieważ czujnik nie ma śrub ani pierścieni sprężystych. Klucze nasadowe w niektórych przypadkach mogłyby się sprawdzić, ale zwykle przestrzeń montażowa przy czujnikach jest ograniczona, więc użycie klucza płaskiego jest wygodniejsze i bezpieczniejsze. W praktyce montaż polega na wsunięciu czujnika w otwór, a następnie przykręceniu dwóch nakrętek – jednej od strony czujnika i drugiej kontrującej z drugiej strony. Dzięki temu czujnik jest stabilnie osadzony i nie zmienia położenia pod wpływem drgań. Zbyt mocne dokręcenie może jednak uszkodzić obudowę czujnika lub gwint, dlatego zaleca się umiarkowaną siłę i czasem użycie podkładek sprężystych. Poprawna odpowiedź to klucze płaskie.

Pytanie 3

Przedstawiony na rysunku czujnik jest przeznaczony do detekcji

A. temperatury.

B. napiężeń.

C. ciśnienia.

D. pola magnetycznego.

To, co widzisz na zdjęciu, to czujnik typu kontaktron, który służy do detekcji pola magnetycznego. Kontaktrony są powszechnie używane w różnych zastosowaniach, takich jak systemy alarmowe, gdzie wykrywają obecność lub ruch drzwi i okien. Działają na zasadzie magnetycznego zamknięcia obwodu - kiedy w pobliżu znajdzie się magnes, dwie metalowe blaszki wewnątrz szklanej obudowy stykają się, zamykając obwód elektryczny. W przemyśle te czujniki są również stosowane do wykrywania pozycji maszyn czy robotów, a także w urządzeniach takich jak liczniki rowerowe, gdzie magnes zamocowany na kole zamyka obwód kontaktronu z każdą pełną rewolucją. Co ciekawe, kontaktrony są bardzo niezawodne, ponieważ nie mają mechanicznych części ruchomych, co zmniejsza ryzyko awarii. Moim zdaniem, to niesamowite, że coś tak prostego w konstrukcji może być tak użyteczne w tylu dziedzinach.

Pytanie 4

Który typ złącza przedstawiono na rysunku?

A. RJ-45

B. HDMI

C. RS-232

D. USB

Wybrałeś poprawną odpowiedź, ponieważ złącze RS-232 to klasyczny interfejs, który przez lata był standardem komunikacji szeregowej w komputerach i urządzeniach przemysłowych. Złącze te, najczęściej spotykane w wersji DB9, umożliwia przesyłanie danych szeregowo, co oznacza, że bity są przesyłane jeden po drugim. Jest znane ze swojej prostoty i niezawodności, chociaż jego prędkość transmisji nie jest zbyt wysoka w porównaniu z nowoczesnymi standardami. Używane jest często w aplikacjach przemysłowych, systemach POS czy do podłączania modemów i drukarek. Mimo że RS-232 zostało wypierane przez nowsze technologie, takie jak USB czy Ethernet, nadal znajduje zastosowanie tam, gdzie wymagana jest długa odległość transmisji i odporność na zakłócenia. W praktyce, złącza RS-232 są często wykorzystywane do konfiguracji urządzeń sieciowych czy w systemach automatyki przemysłowej. Warto także pamiętać, że ten typ połączenia wymaga odpowiedniego kabla z ekranowaniem, aby zminimalizować wpływ zakłóceń elektromagnetycznych. Moim zdaniem, znajomość RS-232 to podstawa dla każdego, kto interesuje się elektroniką i telekomunikacją, ponieważ pozwala zrozumieć fundamenty komunikacji szeregowej i jej zastosowania w praktyce.

Pytanie 5

Przedstawiony na zdjęciu czujnik jest przeznaczony do detekcji

A. temperatury.

B. ciśnienia.

C. pola magnetycznego.

D. naprężeń.

To, co widzisz na zdjęciu, to typowy czujnik pola magnetycznego zwany kontaktronem. Kontaktrony są szeroko stosowane w systemach alarmowych i detekcji otwarcia drzwi czy okien. Działa to na zasadzie zamykania lub otwierania obwodu elektrycznego w obecności pola magnetycznego. W momencie, gdy magnes zbliża się do kontaktronu, jego wewnętrzne styki zbliżają się do siebie, co pozwala na przepływ prądu. To niesamowicie proste, ale skuteczne rozwiązanie. W branży standardem jest stosowanie takich czujników w miejscach, gdzie wymagana jest niezawodność i niskie koszty utrzymania. Kontaktrony są też często stosowane w licznikach energii elektrycznej, gdzie wykrywają nielegalne interwencje z zewnątrz. Moim zdaniem, to genialne, jak coś tak prostego może mieć tak szerokie zastosowanie w technologii i życiu codziennym. Warto też dodać, że kontaktrony są odporne na większość zakłóceń elektromagnetycznych, co czyni je idealnym wyborem w trudnych warunkach przemysłowych.

Pytanie 6

Przedstawione na rysunkach narzędzia służą do

A. ściągania izolacji.

B. zaciskania wtyków RJ45.

C. cięcia przewodów.

D. zaciskania końcówek tulejkowych.

Dobrze, że wybrałeś tę odpowiedź. Narzędzia przedstawione na rysunkach to zaciskarki do końcówek tulejkowych. W praktyce, takie tulejkowe końcówki są używane do zabezpieczenia końcówek przewodów, co zapobiega ich strzępieniu się i zapewnia lepsze połączenie elektryczne. To niezwykle ważne w instalacjach elektrycznych, gdzie zależy nam na trwałości i bezpieczeństwie połączeń. Zaciskarki umożliwiają precyzyjne i mocne zaciśnięcie tulejki na przewodzie, co jest zgodne ze standardami branżowymi, takimi jak normy IEC czy DIN. Prawidłowo zaciśnięta tulejka zapewnia nie tylko mechaniczne, ale i elektryczne bezpieczeństwo połączenia, co jest kluczowe w zapobieganiu awariom i stratom energii. Warto pamiętać, że używanie odpowiednich narzędzi i technik w pracy z przewodami jest jednym z fundamentów profesjonalizmu w branży elektrycznej. Zaciskarki tego typu mogą mieć regulowany mechanizm zaciskowy, co pozwala na dostosowanie do różnych rozmiarów tulejek, a ich ergonomiczna konstrukcja ułatwia pracę nawet w trudnych warunkach.

Pytanie 7

Na rysunku przedstawiono program sterowniczy realizujący funkcję logiczną

A. AND

B. OR

C. XNOR

D. NAND

Na rysunku przedstawiono konfigurację wejść zwierających, co może wprowadzać błąd w rozumieniu, czy mamy do czynienia z funkcją typu OR, AND, XNOR czy NAND. Często można pomylić funkcje OR i AND z funkcją NAND, nie rozumiejąc, że różnica tkwi w obecności operacji NOT na końcu działania. Funkcja OR zakłada, że wyjście jest prawdziwe, gdy przynajmniej jedno z wejść jest prawdziwe, co w tym przypadku nie ma miejsca, ponieważ struktura logiczna wymaga, aby oba wejścia były fałszywe dla uzyskania wyjścia prawdziwego. Funkcja AND działa odwrotnie, dając wyjście prawdziwe jedynie, gdy oba wejścia są prawdziwe. Z kolei XNOR, jako odmiana XOR, daje wynik prawdziwy, gdy oba wejścia są takie same, co nie pasuje do przedstawionego schematu. Typowym błędem jest niezrozumienie, że bramka NAND jest de facto negacją bramki AND, co oznacza, że wyjście jest fałszywe tylko wtedy, gdy wszystkie wejścia są prawdziwe. Brak zrozumienia tych podstawowych różnic może prowadzić do niepoprawnego zastosowania logiki w systemach sterujących, co w konsekwencji może skutkować wadliwym działaniem systemu lub nawet jego uszkodzeniem.

Pytanie 8

Połączenie zacisku L2 przemiennika częstotliwości ze źródłem zasilania należy wykonać przewodem w izolacji o kolorze

A. brązowym.

B. białym.

C. czerwonym.

D. niebieskim.

Świetnie, że wybrałeś niebieski kolor izolacji dla przewodu łączącego zacisk L2 przemiennika częstotliwości ze źródłem zasilania. W instalacjach elektrycznych niebieski kolor jest standardowo używany dla przewodów neutralnych (N). To jest zgodne z międzynarodowymi normami, takimi jak IEC 60446, która określa kolory przewodów używanych w systemach elektrycznych. Prawidłowe oznaczenie przewodów jest kluczowe dla bezpieczeństwa i funkcjonalności instalacji, ponieważ zapobiega popełnieniu błędów podczas konserwacji lub rozbudowy systemu. W praktyce, taki przewód neutralny jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania urządzeń elektrycznych, zapewniając powrót prądu do źródła zasilania i umożliwiając prawidłowe działanie obwodów elektrycznych. W instalacjach trójfazowych, przewody neutralne są szczególnie ważne, ponieważ umożliwiają zrównoważenie obciążeń. Z mojego doświadczenia, pracując z różnymi instalacjami, zawsze warto upewnić się, że przewody są prawidłowo oznaczone, co nie tylko poprawia efektywność pracy, ale też zwiększa bezpieczeństwo. Pamiętaj, że właściwe kolory przewodów mogą się różnić w zależności od przepisów krajowych, dlatego zawsze warto sprawdzić lokalne regulacje.

Pytanie 9

Silnik trójfazowy napędzający taśmociąg linii montażowej jest sterowany za pomocą układu łagodnego rozruchu. Aby czas zatrzymania silnika wynosił 1 sekundę, konieczne jest ustawienie pokrętła

A. górnego na 1

B. środkowego na 100

C. dolnego i górnego na 1

D. dolnego na 1

Błąd wynika z mylenia funkcji poszczególnych pokręteł w układzie łagodnego rozruchu. Na schemacie widać trzy regulatory: górny (t-Start) odpowiada za czas rozruchu silnika, środkowy (U-Start) za napięcie początkowe podczas startu, a dolny (t-Stop) za czas łagodnego zatrzymania. Często uczniowie wybierają górny lub środkowy, bo intuicyjnie kojarzą je z „czasem” lub „mocą”, ale przy zatrzymywaniu to właśnie dolne pokrętło reguluje proces zwalniania. W praktyce softstarty działają w ten sposób, że układ elektroniczny stopniowo obniża napięcie na wyjściu, zmniejszając moment obrotowy, aż do całkowitego zatrzymania. Jeśli ustawi się górne pokrętło (t-Start), to zmienimy tylko sposób uruchamiania silnika – nie zatrzymywania. Z kolei środkowe (U-Start) dotyczy napięcia początkowego, które wpływa na moment rozruchowy, ale nie ma wpływu na czas zatrzymania. W zastosowaniach przemysłowych, takich jak przenośniki taśmowe czy wentylatory, poprawne dobranie czasu t-Stop jest kluczowe, ponieważ zbyt gwałtowne zatrzymanie powoduje przeciążenia mechaniczne i skraca żywotność elementów napędu. Właściwe ustawienie t-Stop na 1 sekundę pozwala uniknąć uderzeń momentu oraz zachować bezpieczeństwo i płynność pracy całego systemu.

Pytanie 10

Na którym rysunku przedstawiono symbol graficzny będący oznaczeniem napędu łącznika uruchamianego przez obrót?

A. Rysunek 3

B. Rysunek 4

C. Rysunek 1

D. Rysunek 2

Wybór niewłaściwego symbolu może wynikać z nieznajomości specyfiki oznaczeń stosowanych w elektrotechnice. Rysunki 1, 2 i 4 mogą wprowadzać w błąd, ponieważ nie są standardowym oznaczeniem napędu łącznika uruchamianego przez obrót. Na przykład rysunek 1 przypomina symbole stosowane do oznaczania innych funkcji, takie jak przyciski czy wyłączniki, ale nie odnosi się do napędu obrotowego. Podobnie, rysunek 2 może sugerować mechaniczny sposób działania, lecz brak charakterystycznych elementów obrotu sprawia, że odbiega od właściwego oznaczenia. Często spotykaną pomyłką jest mylenie symboli graficznych z powodu ich podobieństwa wizualnego, co prowadzi do błędów w interpretacji schematów. Aby uniknąć takich niejasności, warto zaznajomić się z obowiązującymi normami, które określają wygląd symboli wykorzystywanych w dokumentacji technicznej. Ważne jest, by analizować kontekst zastosowania symbolu i jego miejsce w schemacie, co pomaga zrozumieć jego funkcję i zastosowanie. Dokładne zrozumienie symboliki to klucz do efektywnego projektowania i użytkowania systemów elektrycznych.

Pytanie 11

Na rysunku przedstawiono schemat blokowy regulatora

A. PI

B. PD

C. P

D. PID

Świetnie, że wskazałeś PID jako poprawną odpowiedź! Ten schemat blokowy rzeczywiście pokazuje regulator PID, który składa się z trzech członów: proporcjonalnego (P), całkującego (I) i różniczkującego (D). Każdy z tych członów odpowiada za określony aspekt działania regulatora. Proporcjonalny człon (Kp) reaguje proporcjonalnie do błędu, co pozwala na szybkie reagowanie na zmiany. Całkujący człon (1/TiS) eliminuje uchyb ustalony przez sumowanie błędu w czasie, co jest kluczowe, gdy potrzebujemy wysokiej precyzji i dokładności. Różniczkujący człon (TdS) z kolei przewiduje przyszłe zachowanie układu na podstawie szybkości zmiany błędu, co pomaga w tłumieniu oscylacji i nadmiernych przeregulowań. W praktyce, PID jest stosowany w różnych branżach, od przemysłu chemicznego po systemy sterowania temperaturą, ponieważ pozwala na precyzyjne i stabilne sterowanie. Ciekawe jest to, że odpowiednie dostrojenie tych trzech parametrów (Kp, Ti, Td) może znacząco poprawić wydajność systemu. Warto również wspomnieć, że w dziedzinie automatyki istnieją różne metody konfiguracji PID, jak Ziegler-Nichols czy Cohen-Coon, które pomagają w ustalaniu optymalnych wartości tych parametrów.

Pytanie 12

Na podstawie fragmentu karty katalogowej zaworu elektromagnetycznego określ maksymalne wartości ciśnienia roboczego i temperatury medium.

Fragment karty katalogowej
Typ modułu pneumatyki	zawór elektromagnetyczny
Gwint	BSP 3/4"
Średnica zewnętrzna przewodu	20 mm
Ciśnienie robocze	0.1÷16 bar
Temperatura pracy	max. 50°C
Temperatura medium maks.	90°C
Napięcie zasilania	24 V DC
Klasa szczelności	IP65
Materiał korpusu	mosiądz
Materiał uszczelnienia	kauczuk NBR
Podłączenie elektryczne	DIN 43650 typ A

A. Ciśnienie robocze 0,1 bara i temperatura 50°C

B. Ciśnienie robocze 16 barów i temperatura 90°C

C. Ciśnienie robocze 10 barów i temperatura 90°C

D. Ciśnienie robocze 16 barów i temperatura 50°C

Podczas analizy parametrów technicznych zaworów elektromagnetycznych jedną z najczęstszych pułapek jest mylenie temperatury pracy z temperaturą medium. Wiele osób przyjmuje, że 'temperatura pracy' odnosi się bezpośrednio do medium płynącego przez zawór, jednak w rzeczywistości odnosi się ona do warunków, w jakich sam zawór może bezpiecznie działać. W podanym fragmencie karty katalogowej temperatura pracy wynosi maksymalnie 50°C, co oznacza, że sam zawór może pracować w takim otoczeniu. Natomiast temperatura medium, czyli substancji przepływającej przez zawór, może wynosić aż 90°C. To kluczowe rozróżnienie, które często powoduje błędne wnioski, zwłaszcza gdy ktoś nie zapozna się dokładnie z kartą katalogową. Kolejnym często napotykanym błędem jest niedocenianie zakresu ciśnienia roboczego. Zakres 0,1-16 barów oznacza, że zawór jest przeznaczony do pracy w bardzo zróżnicowanych warunkach ciśnienia. Warto również pamiętać, że wartości maksymalne nie powinny być traktowane jako docelowe w codziennym użytkowaniu, ale raczej jako granice, których nie należy przekraczać. Przemyślana analiza danych z karty katalogowej pozwala na właściwy dobór komponentów do aplikacji, co ma bezpośrednie przełożenie na niezawodność i bezpieczeństwo całego systemu.

Pytanie 13

Na rysunku przedstawiono diagram działania jednego z bloków funkcjonalnych sterownika PLC. Jest to blok

A. licznika impulsów zliczającego w dół CTD.

B. timera opóźniającego załączenie TON.

C. licznika impulsów zliczającego w górę CTU.

D. timera opóźniającego wyłączenie TOF.

Wybór innej odpowiedzi może wynikać z błędnego zrozumienia funkcji poszczególnych bloków w sterownikach PLC. Timer opóźniający załączenie TON działa zupełnie inaczej – jego zadaniem jest opóźnienie aktywacji sygnału wyjściowego po wystąpieniu sygnału wejściowego. Jest szeroko stosowany w procesach, które wymagają opóźnienia startu, np. w systemach HVAC. Z kolei timer opóźniający wyłączenie TOF utrzymuje sygnał wyjściowy aktywnym przez określony czas po zaniku sygnału wejściowego, co jest użyteczne w systemach, gdzie wymagane jest podtrzymanie działania przez krótki czas po wyłączeniu. Licznik impulsów zliczający w górę CTU jest używany do zliczania impulsów w górę, co odmiennie od CTD zwiększa wartość z każdym impulsem. To podejście jest często stosowane w systemach, gdzie istotne jest dokładne zliczenie ilości zdarzeń, jak np. produkcja części na taśmie. Każda z tych funkcji ma swoje unikalne zastosowania i wybór niewłaściwej może prowadzić do problemów operacyjnych, jak np. nieprawidłowe odliczanie cykli lub niewłaściwe sekwencje czasowe. Istotne jest, aby dobrze zrozumieć różnice w działaniu tych bloków, aby móc skutecznie projektować i diagnozować systemy automatyki.

Pytanie 14

Aby przekaźnik czasowy PCU-504 realizował funkcję opóźnionego załączenia po czasie 2 minut, kolejno przełączniki P1, P2 i P3 powinny być ustawione w następujących pozycjach:

A. P1 – 1, P2 – 2, P3 – B0,1

B. P1 – 2, P2 – 1, P3 – B10

C. P1 – 1, P2 – 1, P3 – A10

D. P1 – 2, P2 – 2, P3 – A0,1

Ustawienia przekaźnika czasowego PCU-504 są kluczowe dla jego prawidłowego działania w funkcji opóźnionego załączenia. Zastosowanie opcji P1 – 2, P2 – 1, P3 – B10 oznacza, że ustawiamy 2 na pokrętle jednostek, 1 na dziesiątkach oraz wybieramy funkcję opóźnionego załączenia z mnożnikiem 10. Opóźnienie wynosi 2 minuty, co jest wynikiem ustawienia wartości 2 na pokrętle jednostek, a wartość 10 na pokrętle mnożnika (B10 na P3). Funkcja opóźnionego załączenia jest przydatna w wielu zastosowaniach, na przykład w systemach oświetleniowych czy wentylacyjnych, gdzie chcemy uniknąć nagłych skoków mocy. W praktyce, takie ustawienia pomagają w utrzymaniu stabilności systemu oraz zmniejszają obciążenie mechaniczne urządzeń. Standardy instalacji elektrycznych zalecają stosowanie przekaźników czasowych do ochrony obwodów przed przeciążeniem. Z mojego doświadczenia, poprawne ustawienie tych pokręteł może znacząco zwiększyć wydajność i żywotność systemu. Pamiętajcie, że właściwa konfiguracja to podstawa w automatyce przemysłowej, dlatego zawsze warto dokładnie analizować instrukcje i specyfikacje sprzętu.

Pytanie 15

W dokumentacji powykonawczej nie należy umieszczać

A. dowodów zakupu z cenami.

B. protokołów pomiarowych.

C. warunków gwarancji.

D. certyfikatów użytych materiałów.

Dokumentacja powykonawcza to kluczowy element w każdej budowie czy projekcie technicznym. Jest jak skarb dla każdego inżyniera czy technika, ponieważ zawiera wszystkie istotne informacje o zakończonym projekcie. Dlatego właśnie nie umieszczamy w niej dowodów zakupu z cenami. Dlaczego? Ponieważ dokumentacja powykonawcza ma być przede wszystkim dokumentem technicznym, a nie finansowym. Skupiamy się w niej na aspektach technicznych, takich jak warunki gwarancji, protokoły pomiarowe czy certyfikaty użytych materiałów. Wszystko to jest niezbędne do utrzymania i ewentualnych napraw, ale ceny zakupu nie mają tu większego znaczenia. Ceny mogą się zmieniać, inflacja robi swoje, ale dokumentacja techniczna powinna być zawsze aktualna i zgodna z faktycznym stanem technicznym obiektu. W praktyce, ceny zakupu są ważne na etapie budżetowania i rozliczeń, ale nie w kontekście późniejszej eksploatacji budynku. Moim zdaniem, skupienie się na jakości i technologiach użytych w projekcie ma większe znaczenie i dlatego dowody zakupu z cenami są pomijane.

Pytanie 16

Na ilustracji przedstawiono

A. elektroniczny czujnik ciśnienia.

B. separator sygnałów USB.

C. zadajnik cyfrowo-analogowy.

D. przetwornik PWM.

To, co widzisz na ilustracji, to elektroniczny czujnik ciśnienia. Tego typu urządzenia są kluczowe w różnych dziedzinach przemysłu, ponieważ pozwalają na precyzyjne pomiary ciśnienia w systemach hydraulicznych, pneumatycznych czy nawet w instalacjach gazowych. Elektroniczne czujniki ciśnienia wykorzystują różne technologie, takie jak piezoelektryczność, pojemnościowe zmiany lub rezystancyjne mostki tensometryczne, które przetwarzają ciśnienie na sygnał elektryczny. Moim zdaniem, to fascynujące, jak te małe urządzenia mogą monitorować i kontrolować procesy w czasie rzeczywistym, zapewniając niezawodność i bezpieczeństwo. Standardem w branży jest, aby czujniki te były kalibrowane zgodnie z normami ISO, co gwarantuje ich dokładność. Przykładowo, w przemyśle spożywczym, zapewniają one, że ciśnienie w autoklawach jest odpowiednie do sterylizacji produktów. W mojej opinii, rozwój tego typu technologii ma ogromne znaczenie dla postępu w automatyce i robotyce.

Pytanie 17

Element przedstawione na rysunku to

A. czujnik pojemnościowy.

B. termometr rtęciowy.

C. czujnik rezystancyjny.

D. pirometr.

To świetnie, że rozpoznajesz czujnik rezystancyjny. Te czujniki, zwane także RTD (Resistance Temperature Detector), są szeroko stosowane w przemyśle do precyzyjnych pomiarów temperatury. Ich działanie opiera się na zależności rezystancji metalu od temperatury. Najczęściej spotykane są czujniki wykonane z platyny, takie jak Pt100, Pt500 czy Pt1000, gdzie liczby oznaczają wartość rezystancji w omach przy 0°C. Czujniki te są cenione za swoją dokładność i stabilność pomiarową. Są stosowane tam, gdzie wymagana jest wysoka precyzja, jak w przemyśle chemicznym, farmaceutycznym czy w laboratoriach badawczych. Ich kalibracja i zgodność z międzynarodowymi standardami, np. IEC 60751, zapewniają spójność i wiarygodność pomiarów. Dodatkowo, dzięki zastosowaniu różnych materiałów na osłonę, mogą być stosowane w trudnych warunkach środowiskowych. Takie czujniki mogą pracować w szerokim zakresie temperatur, co czyni je niezwykle uniwersalnymi narzędziami pomiarowymi.

Pytanie 18

Na podstawie przedstawionej listy kontrolnej procedury postępowania uruchomieniowego przed załączeniem układu regulacji opartym na sterowniku PLC należy w pierwszej kolejności sprawdzić

A. położenie przełącznika trybu pracy sterownika PLC.

B. prawidłowość podłączeń przewodów ochronnych w układzie.

C. kolejność podłączeń elementów wejściowych do sterownika.

D. kolejność podłączeń elementów wyjściowych do sterownika.

Podczas analizy kolejności podłączeń elementów wejściowych i wyjściowych sterownika PLC można łatwo zgubić się w szczegółach. Wielu początkujących inżynierów koncentruje się na tych aspektach zbyt wcześnie, co jest typowym błędem myślowym. Oczywiście, położenie przełącznika trybu pracy sterownika jest istotne, szczególnie w kontekście programowania i testowania systemu, ale nie jest to pierwsza czynność, którą należy sprawdzać przed załączeniem układu regulacji. Istotniejsze jest zabezpieczenie sprzętu i osób, które go obsługują. Skupienie się najpierw na elementach wejściowych i wyjściowych, choć ważne, nie powinno poprzedzać upewnienia się, że wszystkie przewody ochronne są prawidłowo podłączone. Często uważa się, że samo ustawienie przełącznika w pozycji STOP rozwiązuje problem bezpieczeństwa. To jednak złudzenie, bo bez właściwie podłączonych przewodów ochronnych, jakakolwiek awaria może prowadzić do tragicznych konsekwencji. W rzeczywistości, pomyłki te wynikają z pomijania fundamentalnych zasad bezpieczeństwa i zbytniego zaufania do mechanicznych zabezpieczeń sterownika, które nie zastąpią fizycznego bezpieczeństwa instalacji.

Pytanie 19

Który język programowania sterowników PLC wykorzystano w projekcie przedstawionym na rysunku

A. SFC

B. LD

C. IL

D. FBD

Język LD, czyli Ladder Diagram, jest jednym z najpopularniejszych sposobów programowania sterowników PLC. Jego struktura przypomina schemat drabinkowy, co ułatwia zrozumienie logiki działania programu. Na przedstawionym rysunku widać poziome linie z elementami przypominającymi styki oraz cewki – to charakterystyczne dla LD. Ten język bazuje na zasadach działania tradycyjnych układów przekaźnikowych, co sprawia, że jest intuicyjny dla elektryków i automatyków. W praktyce LD jest używany do sterowania procesami przemysłowymi, gdzie kluczowa jest logika sekwencyjna. Standardy takie jak IEC 61131-3 zalecają stosowanie LD, co podkreśla jego znaczenie w branży. LD pozwala na łatwe implementowanie funkcji takich jak blokady czy logika czasowa, co jest nieocenione w złożonych systemach sterowania. Dzięki prostocie i czytelności LD ułatwia diagnostykę i konserwację systemów w terenie, co z mojego doświadczenia jest dużym plusem w codziennej pracy inżyniera.

Pytanie 20

Na podstawie przedstawionego schematu wskaż stany przycisków, przy których lampka sygnalizacyjna świeci.

A. S1 przyciśnięty, S2 przyciśnięty.

B. S1 przyciśnięty, S2 nieprzyciśnięty.

C. S1 nieprzyciśnięty, S2 nieprzyciśnięty.

D. S1 nieprzyciśnięty, S2 przyciśnięty.

Aby prawidłowo ocenić, kiedy lampka sygnalizacyjna się zaświeci, trzeba zrozumieć działanie obwodu elektrycznego bazującego na schemacie. W przedstawionym układzie mamy dwa przełączniki S1 i S2 oraz lampkę H1. Kluczową kwestią jest zrozumienie, jak działa otwarty i zamknięty przełącznik. Kiedy S1 jest przyciśnięty, przepuszcza prąd dalej do S2. Jeśli S2 jest nieprzyciśnięty, zamyka obwód i prąd płynie dalej do lampki H1, powodując jej świecenie. To jest typowy przykład połączenia szeregowego, gdzie obwód musi być zamknięty, aby urządzenie działało. W praktyce, taki układ mógłby być stosowany w systemach bezpieczeństwa, gdzie tylko określona kombinacja przycisków aktywuje sygnał. W automatyce przemysłowej, standardem jest używanie takich schematów do kontrolowania procesów. Pamiętaj, że zawsze powinno się projektować układy spełniające normy bezpieczeństwa i efektywności energetycznej. Z mojego doświadczenia, zrozumienie podstaw działania takich układów jest kluczowe w późniejszym projektowaniu bardziej skomplikowanych systemów.

Pytanie 21

Urządzenie przedstawione na rysunku to

A. transformator.

B. silnik prądu zmiennego.

C. dławik.

D. silnik prądu stałego.

Na zdjęciu widać silnik synchroniczny zasilany prądem zmiennym (AC). Urządzenie opisane jest parametrami: 110 V, 50 Hz, 250 RPM, co jednoznacznie wskazuje, że pracuje w sieci prądu przemiennego o częstotliwości 50 Hz. Silniki tego typu utrzymują stałą prędkość obrotową, zsynchronizowaną z częstotliwością napięcia zasilającego – stąd nazwa „synchroniczny”. W praktyce stosuje się je tam, gdzie wymagana jest precyzyjna i powtarzalna prędkość: w zegarach, napędach urządzeń pomiarowych, gramofonach, a nawet w automatyce przemysłowej do sterowania zaworami. W odróżnieniu od silników prądu stałego nie posiadają komutatora ani szczotek, dzięki czemu są bardziej trwałe i ciche w pracy. Moim zdaniem warto zwrócić uwagę, że na obudowie producent podał zarówno napięcie, jak i częstotliwość – to klasyczny znak, że mamy do czynienia z urządzeniem AC. Silnik synchroniczny pracuje stabilnie dopóki częstotliwość sieci jest stała, dlatego często wykorzystuje się go jako napęd, który nie wymaga dodatkowej regulacji obrotów.

Pytanie 22

Na podstawie przedstawionych w tabeli danych katalogowych wskaż zasilacz, którego należy użyć do zasilania akcesoriów napędu bram garażowych.

Dane katalogowe napędu bram garażowych
Napięcie zasilania (V ~/Hz)	230/50
Napięcie zasilania akcesoriów (V DC)	24
Maks. obciążenie akcesoriów [mA]	200
Układ logiczny	Automatyczny/półautomatyczny
Wyprowadzenie płyty	Otwieranie/stop/zabezpieczenia/układ kontrolny/ lampka błyskowa 24 V DC
Czas świecenia lampy oświetleniowej	2 min

Zasilacz	1	2	3	4
Napięcie wejściowe	110 ÷ 230 V AC, 50 ÷ 60 Hz	110 ÷ 230 V AC, 50 ÷ 60 Hz	230 V AC, 50 Hz	230 V AC, 50 Hz
Napięcie wyjściowe	13,8 V DC	12 V DC	24 V AC	24 V DC
Maksymalny prąd wyjściowy	0,25 A	2 A	0,5 A	0,3 A

A. 2

B. 3

C. 1

D. 4

Przyjrzyjmy się najpierw, dlaczego inne zasilacze nie są odpowiednie. Zasilacz nr 1 oferuje napięcie wyjściowe 13,8 V DC. Jest to znacznie poniżej wymaganego napięcia 24 V DC dla akcesoriów. Takie napięcie nie wystarczy, by zasilić akcesoria w pełni, co mogłoby prowadzić do ich nieprawidłowego działania. Zasilacz nr 2 z kolei dostarcza 12 V DC. To również za mało, by spełnić wymagania napięciowe akcesoriów, co byłoby niebezpieczne, ponieważ może to prowadzić do niepełnego lub niestabilnego działania, a nawet do uszkodzenia sprzętu. Co więcej, zasilacz nr 3 oferuje 24 V AC, a nie DC. Tu pojawia się fundamentalne nieporozumienie między prądem przemiennym (AC) a prądem stałym (DC). Akcesoria wymagają 24 V DC, co oznacza, że zasilanie prądem zmiennym nie jest tutaj odpowiednie. Prąd stały jest wymagany do prawidłowego zasilania większości urządzeń elektronicznych, ponieważ wiele z nich wymaga stałego napięcia dla poprawnego działania układów elektronicznych. Często spotykanym błędem jest mylenie tych dwóch typów prądu i przyjmowanie, że każda forma 24 V będzie odpowiednia. Takie podejście ignoruje podstawową różnicę między AC a DC. Dlatego kluczowe jest, by zawsze dokładnie analizować wymagania i specyfikacje techniczne, zanim dokonamy wyboru, ponieważ wybór niewłaściwego zasilacza może skutkować nie tylko awarią sprzętu, ale również zagrożeniem bezpieczeństwa.

Pytanie 23

Który przyrząd kontrolno-pomiarowy służy do wypoziomowania skrzynki nakładanej jako osłona na zamontowany elektrozawór?

A. Suwmiarka.

B. Poziomnica.

C. Liniał.

D. Kątomierz.

Użycie poziomnicy do wypoziomowania skrzynki nakładanej jako osłona na zamontowany elektrozawór jest kluczowe, ponieważ ten przyrząd pozwala precyzyjnie ustawić powierzchnię w poziomie. W branży instalacyjnej poziomnica jest podstawowym narzędziem, które pozwala na zachowanie odpowiednich poziomów w montażu różnych elementów instalacyjnych. Dzięki temu można uniknąć potencjalnych problemów związanych z nieprawidłowym położeniem, które mogłyby prowadzić do nieszczelności lub uszkodzeń. Standardem jest, aby wszystkie elementy instalacyjne były montowane z zachowaniem poziomości, co nie tylko wpływa na estetykę, ale przede wszystkim na funkcjonalność i trwałość instalacji. Poziomnice są dostępne w różnych rozmiarach, co pozwala dopasować je do specyficznych zadań. Moim zdaniem, umiejętność korzystania z poziomnicy to absolutny „must-have” dla każdego, kto zajmuje się montażem instalacji hydraulicznych czy elektrycznych. Dodatkowo, poziomnice nie tylko pomagają przy montażu elektrozaworów, ale są również używane przy innych elementach, takich jak rury, przewody czy elementy konstrukcyjne. Dlatego inwestycja w dobrą poziomnicę zawsze się zwraca, zarówno w jakości wykonania, jak i w zadowoleniu klienta.

Pytanie 24

Stosując zasadę stałego spadku napięcia na przewodzie zasilającym, w przypadku zwiększenia dwukrotnie odległości odbiornika od źródła zasilania należy zastosować przewód o

A. cztery razy większym polu przekroju.

B. dwa razy większym polu przekroju.

C. dwa razy mniejszym polu przekroju.

D. cztery razy mniejszym polu przekroju.

W przypadku wyboru przewodu o dwa razy mniejszym polu przekroju, spadek napięcia byłby jeszcze większy przy wydłużeniu przewodu, co prowadzi do większych strat energii. To niezgodne z zasadą efektywności energetycznej, ponieważ większe straty mogą skutkować przegrzewaniem się przewodów, co jest niebezpieczne. Z kolei wybór przewodu o cztery razy większym polu przekroju jest nieekonomiczny i niepraktyczny, ponieważ przewód byłby zbyt duży i ciężki, co zwiększałoby koszty materiałów i instalacji bez rzeczywistej potrzeby. Natomiast przewód o cztery razy mniejszym przekroju to jeszcze gorszy wybór, ponieważ drastycznie zwiększyłby się spadek napięcia, co mogłoby prowadzić do niedostatecznego zasilania i uszkodzenia urządzeń podłączonych na końcu linii. Częstym błędem jest niedocenianie znaczenia odpowiedniego przekroju przewodów, który jest kluczowy dla stabilnej i bezpiecznej pracy instalacji elektrycznej. Normy takie jak PN-IEC 60364 dotyczące projektowania instalacji elektrycznych jasno wskazują, że wartość spadku napięcia powinna być utrzymywana na niskim poziomie, aby zapewnić efektywność i bezpieczeństwo systemu.

Pytanie 25

Na rysunku przedstawiono symbol graficzny czujnika

A. indukcyjnego.

B. optycznego.

C. magnetycznego.

D. pojemnościowego.

Przedstawiony symbol to czujnik optyczny. Na rysunku widać charakterystyczny symbol diody emitującej światło (LED) oraz odbiornika, najczęściej fototranzystora lub fotodiody. To właśnie ten zestaw elementów odpowiada za działanie czujników optycznych, które wykrywają obiekty poprzez analizę promienia światła – odbitego lub przerwanego. W praktyce czujniki optyczne dzielą się na refleksyjne, bariery i odbiciowe. W automatyce przemysłowej wykorzystuje się je np. do zliczania elementów na taśmie, wykrywania obecności detali, kontroli etykiet lub pomiaru prędkości obrotowej. Ich ogromną zaletą jest bezkontaktowa praca i bardzo szybka reakcja, co pozwala uniknąć zużycia mechanicznego. Moim zdaniem warto zwrócić uwagę na strzałki przy symbolu – pokazują kierunek emisji światła, co pomaga odróżnić czujniki optyczne od innych typów w dokumentacji technicznej.

Pytanie 26

Na którym rysunku prawidłowo przedstawiono początek sekwencji współbieżnej sieci SFC?

A. Rysunek 1.

B. Rysunek 3.

C. Rysunek 4.

D. Rysunek 2.

Nie martw się, to dobry moment na naukę! Rozważmy, dlaczego pozostałe rysunki nie przedstawiają poprawnie sekwencji współbieżnej. Na Rysunku 1 widzimy, że po Kroku 1 następują Krok 2 i Krok 3, ale nie są one uruchamiane równocześnie. To oznacza, że sekwencja jest liniowa, a nie współbieżna, co nie odpowiada założeniom sieci SFC dla równoległego przetwarzania. Rysunek 2 również przedstawia liniową kontynuację po Kroku 1, co jest błędne, jeśli naszym celem jest równoległość. Podobnie jak Rysunek 1, nie zawiera on podwójnej linii, która sygnalizuje współbieżność. Rysunek 4 z kolei przedstawia bardziej złożoną strukturę, ale mimo to brakuje mu poprawnego oznaczenia równoczesnego startu Krok 2 i Krok 3. Podwójne linie występują tylko przy poszczególnych krokach, co nie jest zgodne z zasadami projektowania sieci współbieżnych. Typowym błędem prowadzącym do wyboru takich odpowiedzi jest nieznajomość standardów projektowania takich jak IEC 61131-3, które jasno definiują, jak powinny wyglądać sekwencje współbieżne. W przyszłości, zwracaj szczególną uwagę na symbole oznaczające równoległość, co pozwoli uniknąć takich pomyłek. Dobra praktyka projektowania wymaga, aby diagramy były nie tylko poprawnie wykonane technicznie, ale także przejrzyste dla innych użytkowników.

Pytanie 27

W której pozycji ustawią się tłoczyska siłowników 1A1 i 2A1 po włączeniu zasilania układu sprężonym powietrzem przy niewzbudzonych cewkach Y1 i Y2?

A. Tłoczyska obu siłowników pozostaną wsunięte.

B. Tłoczysko siłownika 1A1 nie wysunie się, a tłoczysko siłownika 2A1 wysunie się.

C. Tłoczyska obu siłowników wysuną się.

D. Tłoczysko siłownika 1A1 wysunie się, a tłoczysko siłownika 2A1 nie wysunie się.

Poprawna odpowiedź to: tłoczysko siłownika 1A1 nie wysunie się, a tłoczysko siłownika 2A1 wysunie się. Wynika to z analizy położenia zaworów w stanie spoczynku, czyli przy niewzbudzonych cewkach Y1 i Y2. Zawór 1V1 (sterujący siłownikiem 1A1) w pozycji podstawowej blokuje dopływ powietrza do komory wysuwu – dlatego tłoczysko pozostaje schowane. Natomiast zawór 2V1 (sterujący siłownikiem 2A1) w swojej pozycji spoczynkowej podaje ciśnienie na stronę wysuwu, przez co siłownik 2A1 się wysuwa. Sprężyna przy zaworze 2V1 ustawia go w pozycji, w której port 1 jest połączony z portem 2. W praktyce oznacza to, że po podaniu zasilania sprężonym powietrzem, bez aktywacji elektromagnesów, tylko siłownik 2A1 zostaje zasilony od strony tłoczyska i wykonuje ruch. Moim zdaniem to klasyczny przykład układu, który pokazuje znaczenie pozycji spoczynkowej zaworu oraz kierunku działania sprężyn – coś, co często umyka początkującym automatykom. W rzeczywistych aplikacjach takie rozwiązanie stosuje się np. do automatycznego ustawienia elementu w pozycji startowej po uruchomieniu maszyny.

Pytanie 28

Do wykonania połączeń w przedstawionej na rysunku puszce zaciskowej silnika elektrycznego należy wykorzystać

A. klucz płaski.

B. wkrętak płaski.

C. klucz imbusowy.

D. wkrętak torx.

Do wykonania połączeń w puszce zaciskowej przedstawionej na zdjęciu należy użyć klucza płaskiego. Widoczne na fotografii śruby z sześciokątnymi łbami to typowe elementy stosowane w połączeniach elektrycznych silników trójfazowych – najczęściej do montażu mostków (zwór) w konfiguracji gwiazdy lub trójkąta. Klucz płaski pozwala na dokładne i równomierne dokręcenie tych połączeń, co jest bardzo istotne, ponieważ zbyt słabe dokręcenie może prowadzić do grzania się styków, a w konsekwencji do uszkodzenia izolacji lub nawet pożaru. Z kolei zbyt mocne dociśnięcie może zniszczyć końcówki oczkowe lub pęknięcie gwintu. W praktyce warto stosować klucz o odpowiednim rozmiarze (najczęściej 8, 10 lub 13 mm w zależności od silnika). Moim zdaniem to jeden z tych przypadków, gdzie precyzja manualna i świadomość techniczna mają ogromne znaczenie – silnik z luźnym połączeniem fazy to gotowy przepis na awarię. Dodatkowo, w profesjonalnym serwisie używa się kluczy dynamometrycznych, by zachować właściwy moment dokręcania zgodny z normami producenta.

Pytanie 29

Do pomiaru średnicy otworu φ 50 z dokładnością do 0,01 mm należy użyć

A. czujnika zegarowego.

B. głębokościomierza.

C. średnicówki mikrometrycznej.

D. przymiaru kreskowego.

Średnicówka mikrometryczna to narzędzie, które idealnie nadaje się do pomiaru średnicy otworu z wysoką precyzją, nawet do 0,01 mm. Dlaczego właśnie ten przyrząd? Średnicówki mikrometryczne są zaprojektowane do wykonywania niezwykle dokładnych pomiarów wewnętrznych, co czyni je nieocenionymi w przemyśle maszynowym, gdzie precyzja jest kluczowa. Dzięki swojej budowie, która obejmuje śrubę mikrometryczną, można uzyskać dokładność i powtarzalność pomiarów, co jest niezbędne w produkcji seryjnej czy przy kontroli jakości. Przykłady zastosowania średnicówki mikrometrycznej to choćby kontrola jakości otworów w elementach silników spalinowych czy w produkcji elementów hydraulicznych, gdzie każda odchyłka od normy może prowadzić do awarii całego systemu. Z mojego doświadczenia, posługiwanie się średnicówką wymaga pewnej wprawy, ale kiedy już opanujesz tę umiejętność, otwierają się przed tobą szerokie możliwości. Ważne jest również, by pamiętać o regularnej kalibracji tego instrumentu, zgodnie z wymaganiami norm ISO, co zapewnia zachowanie dokładności i niezawodności pomiarów.

Pytanie 30

W układzie regulacji temperatury zastosowano czujnik Pt500. Jaką wartość rezystancji czujnika w temperaturze 0 °C pokaże omomierz?

A. 500 Ω

B. 0 Ω

C. 1 000 Ω

D. 100 Ω

Czujniki Pt500 są powszechnie używane w systemach regulacji temperatury, głównie ze względu na ich dokładność i stabilność. Tego rodzaju czujnik nazywany jest rezystancyjnym czujnikiem temperatury (RTD) i działa na zasadzie zmiany rezystancji w zależności od temperatury. Pt w nazwie odnosi się do platyny, materiału, z którego jest wykonany element reagujący na temperaturę. Przykładowo, w temperaturze 0 °C jego rezystancja wynosi 500 Ω, co wynika ze specyfikacji technicznej tego typu czujników. To, że czujnik Pt500 w 0 °C pokazuje 500 Ω, jest zgodne ze standardami kalibracji RTD. W praktyce, instalując taki czujnik, mamy pewność, że pomiary będą precyzyjne, jeśli są wykonane zgodnie z przyjętymi normami. Dodatkowo Pt500 jest kompatybilny z różnymi układami pomiarowymi, co czyni go elastycznym narzędziem w wielu zastosowaniach przemysłowych. Warto pamiętać, że w miarę wzrostu temperatury rezystancja czujnika również wzrasta, co pozwala na precyzyjne monitorowanie zmian termicznych. Poznanie charakterystyki czujników RTD, takich jak Pt500, to klucz do efektywnego projektowania układów pomiarowych w automatyce przemysłowej.

Pytanie 31

Które przyłącze procesowe jest zastosowane w przedstawionym czujniku?

Parametry techniczne czujnika
- Ekonomiczny przetwornik ciśnienia - Zakres pomiarowy: 0 ... 1 bar / 0 ... 250 bar - Dokładność: 0,3% - Przyłącze procesowe: G¼" - Sygnał wyjściowy: 4 ... 20 mA - Przyłącze elektryczne: wtyczka kątowa - Temperatura medium: -25 ... 85 °C - Zasilanie: 9 ... 30 V DC

Parametry techniczne czujnika

- Ekonomiczny przetwornik ciśnienia

- Zakres pomiarowy: 0 ... 1 bar / 0 ... 250 bar

- Dokładność: 0,3%

- Przyłącze procesowe: G¼"

- Sygnał wyjściowy: 4 ... 20 mA

- Przyłącze elektryczne: wtyczka kątowa

- Temperatura medium: -25 ... 85 °C

- Zasilanie: 9 ... 30 V DC

A. Zewnętrzny gwint 1/8”

B. Zewnętrzny gwint 1/4”

C. Wewnętrzny gwint 1/4"

D. Wewnętrzny gwint 1/8”

Dokładnie, ten czujnik ma przyłącze procesowe o gwincie zewnętrznym G¼”, który jest powszechnie stosowany w przemysłowych aplikacjach pomiaru ciśnienia. Ten typ przyłącza jest często wybierany ze względu na jego niezawodność i kompatybilność z różnymi systemami. G¼” to standardowy gwint metryczny, co oznacza, że jest szeroko stosowany na całym świecie, dzięki czemu łatwo znaleźć odpowiednie przejściówki czy złączki. Warto zauważyć, że gwint ten zapewnia dobrą szczelność i jest odporny na wysokie ciśnienia, co czyni go idealnym wyborem dla przetworników ciśnienia. W praktyce, wybór odpowiedniego przyłącza procesowego jest kluczowy, aby zapewnić prawidłowe działanie czujnika i uniknąć problemów z przeciekami. Dlatego też zrozumienie, jakie przyłącze jest używane, jest niezbędne dla inżynierów i techników podczas instalacji i konserwacji systemów pomiarowych. W branży przyjęło się, że wybierając komponenty instalacji, takie jak czujniki, zwraca się szczególną uwagę na zgodność przyłączy, co ułatwia montaż i późniejszą obsługę układu.

Pytanie 32

Do pomiaru temperatury w systemie automatyki użyto elementów oznaczonych jako Pt100 z przetwornikami pomiarowymi posiadającymi sygnał wyjściowy 4 ÷ 20 mA. Oznacza to, że w urządzeniu pomiarowym zastosowano czujniki

A. rezystancyjne metalowe.

B. bimetalowe.

C. rezystancyjne półprzewodnikowe.

D. termoelektryczne.

Wybór niepoprawnej odpowiedzi może wynikać z mylnego zrozumienia typu czujników. Termoelektryczne czujniki, zwane również termoparami, wykorzystują efekt Seebecka, gdzie różnica temperatur między dwoma punktami w obwodzie elektrycznym generuje napięcie. Nie mają one jednak charakteru rezystancyjnego, a ich sygnał wyjściowy to napięcie, nie prąd 4 ÷ 20 mA. Bimetalowe czujniki z kolei działają na zasadzie różnej rozszerzalności dwóch połączonych metali, co powoduje ich wyginanie wraz ze zmianą temperatury. Są one jednak stosowane bardziej w termostatach mechanicznych niż w zaawansowanych systemach automatyki. Rezystancyjne półprzewodnikowe czujniki, takie jak termistory, zmieniają rezystancję z temperaturą, ale w inny sposób niż Pt100, a ich charakterystyki są bardziej nieliniowe. Typowe błędy to mylenie zasady działania czujników oraz brak zrozumienia, jak te technologie pracują w praktycznych aplikacjach. Dzięki zrozumieniu działania i aplikacji różnych typów czujników, możemy właściwie dobrać komponenty do specyficznych wymagań systemu, co jest kluczowe dla niezawodności i precyzji pomiarów w automatyce przemysłowej. Ważne jest, aby znać specyfikacje i ograniczenia każdego typu czujnika, co ułatwi wybór odpowiedniego rozwiązania i uniknięcie problemów w przyszłości.

Pytanie 33

Rysunek poglądowy przedstawia budowę przekaźnika. Strzałka wskazuje

A. zworę.

B. cewkę.

C. rdzeń.

D. styki.

Zworę w przekaźniku możemy porównać do mostka, który umożliwia przepływ prądu pomiędzy różnymi częściami układu po zadziałaniu cewki. W momencie, gdy przez cewkę przepływa prąd, generuje ona pole magnetyczne, które przyciąga zworę. To powoduje zamknięcie lub otwarcie obwodu elektrycznego, w zależności od typu przekaźnika. Zwora jest kluczowym elementem w przekaźnikach elektromagnetycznych, które są powszechnie stosowane w automatyce przemysłowej. Dzięki niej można sterować większymi obciążeniami przy pomocy niewielkich prądów. Moim zdaniem, znajomość działania zwory jest fundamentem w zrozumieniu pracy przekaźników. W praktyce, przekaźniki są często używane w aplikacjach, gdzie istotne jest odseparowanie obwodów o różnych poziomach napięcia czy mocy. Przestrzeganie standardów branżowych, takich jak EN 61810 dotyczący przekaźników elektromagnetycznych, jest kluczowe dla zapewnienia bezpieczeństwa i niezawodności działania układów automatyki.

Pytanie 34

Który blok czasowy należy zastosować w programie, by realizował on bezpośrednio zależności czasowe przedstawione na rysunku?

A. TONR

B. TP

C. TON

D. TOF

Zastosowanie bloku czasowego TON w programowaniu PLC jest kluczowe, gdy chcemy opóźnić włączenie sygnału o określony czas. Na rysunku widać, że sygnał wyjściowy pojawia się z opóźnieniem po aktywacji sygnału wejściowego. TON, czyli Timer On-Delay, idealnie nadaje się do takich zadań. Działa on na zasadzie odliczania czasu od momentu wykrycia sygnału wejściowego, po czym aktywuje sygnał wyjściowy. Jest to standardowy blok czasowy w wielu systemach automatyki, zgodny z normami takimi jak IEC 61131-3. W praktyce, TON stosuje się często w aplikacjach, gdzie konieczne jest zapewnienie stabilności procesu poprzez eliminację chwilowych zakłóceń. Na przykład w systemach transportu taśmowego, gdzie ważne jest, aby taśma ruszyła dopiero po pełnym załadunku. Użycie TON minimalizuje ryzyko błędów związanych z niekontrolowanym uruchomieniem urządzeń. Dobre praktyki zalecają również uwzględnianie marginesu czasowego w programowaniu, by uwzględnić ewentualne opóźnienia w komunikacji między urządzeniami. Moim zdaniem, taki timer jest niezbędnym narzędziem w arsenale każdego automatyka, zapewniając zarówno bezpieczeństwo, jak i efektywność operacyjną systemu.

Pytanie 35

Którym narzędziem nie można ściągnąć izolacji z przewodów elektrycznych wielożyłowych?

A. Narzędzie 4

B. Narzędzie 2

C. Narzędzie 1

D. Narzędzie 3

Pierwsze narzędzie widoczne na zdjęciu to obcinak do rur, najczęściej używany przy pracach hydraulicznych – do cięcia rur z tworzyw sztucznych, miedzi lub aluminium. Nie nadaje się do zdejmowania izolacji z przewodów elektrycznych, ponieważ jego ostrze jest zaprojektowane do przecinania grubych, sztywnych materiałów, a nie do precyzyjnego nacinania powłoki przewodów. Gdyby ktoś próbował użyć go do kabli, bardzo łatwo mógłby uszkodzić żyły przewodzące. W przeciwieństwie do niego, pozostałe narzędzia (2, 3 i 4) to ściągacze izolacji, zaprojektowane właśnie do pracy z przewodami jedno- i wielożyłowymi. Mają regulację średnicy, ograniczniki głębokości cięcia i specjalne szczęki zapobiegające przecięciu miedzi. Moim zdaniem to bardzo dobre pytanie praktyczne – w warsztacie czy na budowie zdarza się, że ktoś myli obcinak do rur z ściągaczem, bo oba mają podobny kształt uchwytu. W rzeczywistości jednak to zupełnie inne narzędzia – jedno tnie, drugie tylko usuwa cienką warstwę izolacji, zachowując nienaruszony przewodnik. Profesjonalny elektryk zawsze użyje dedykowanego ściągacza, aby uniknąć ryzyka przegrzania lub zwarcia w przewodzie.

Pytanie 36

Zgodnie z zamieszczonym schematem lampka sygnalizacyjna H1 będzie świecić, gdy

A. będzie naciśnięty tylko przycisk S1

B. będą naciśnięte tylko przyciski S1 i S2

C. będą naciśnięte tylko przyciski S1 i S3

D. będzie naciśnięty tylko przycisk S3

Patrząc na ten schemat, widać bardzo typową sytuację w automatyce, gdzie lampka sygnalizacyjna H1 jest włączana poprzez zestaw styków przekaźników. Moim zdaniem, świetny przykład, bo pokazuje, jak istotne jest zrozumienie kolejności załączania poszczególnych elementów sterujących. Gdy naciśniesz tylko S1, zasilasz cewkę K1, więc styki K1 na drodze do lampki się zamykają. Jednak przyciski S2 i S3, które sterują odpowiednio K2 i K3, nie są wciśnięte, co oznacza, że styki K2 i K3 pozostają rozwarte. Zwróć uwagę, że H1 świeci tylko wtedy, gdy przez cały szereg styków K1, K2, K3 popłynie prąd – a to możliwe wyłącznie, gdy wszystkie te styki są zwarte, czyli gdy KAŻDA z cewek jest zasilona. Tutaj jednak kluczowa jest analiza, jak są podpięte styki K1, K2, K3 – a w tym przypadku tylko naciśnięcie S1 daje zamknięcie jednej gałęzi bez blokady przez pozostałe przekaźniki. W praktyce takie układy często spotyka się przy sterowaniu oświetleniem sygnalizacyjnym, np. w szafach sterowniczych, gdzie chcesz, aby lampka zapalała się tylko przy bardzo konkretnej kombinacji stanów. W branży automatyki zawsze warto zwracać uwagę na typ połączeń (równoległe czy szeregowe), bo od tego zależy interpretacja działania. Standardem jest takie planowanie logiki, by uniknąć przypadkowego załączenia sygnalizacji. Moim zdaniem, kto ogarnia takie schematy, świetnie radzi sobie potem z rozbudowanymi układami w praktyce.

Pytanie 37

W układzie zastosowano przekaźnik uniwersalny realizujący funkcję opóźnionego załączania. Aby uzyskać wymagane działanie przekaźnika, pokrętło nastawy funkcji należy ustawić

A. w pozycji 1.

B. w pozycji 3.

C. w pozycji 4.

D. w pozycji 2.

Wybrałeś pozycję 2, co jest zgodne z funkcją opóźnionego załączania przekaźnika. W tej pozycji przekaźnik zaczyna działać po określonym czasie t od momentu załączenia zasilania. To ustawienie jest kluczowe w wielu układach automatyki przemysłowej, gdzie konieczne jest sekwencyjne uruchamianie urządzeń. Na przykład, w systemach wentylacyjnych opóźnione załączenie może być używane do zapewnienia, że silniki startują w określonej kolejności, zmniejszając ryzyko przeciążenia sieci. W praktyce stosuje się to również w urządzeniach, które muszą osiągnąć określone warunki pracy, zanim zasilanie zostanie w pełni załączone. Jest to zgodne z normami IEC dotyczących automatyki i sterowania, które zalecają takie podejście dla zwiększenia niezawodności systemów. Zachowanie przekaźnika w tej pozycji pozwala na precyzyjne sterowanie i minimalizację ryzyka uszkodzenia sprzętu.

Pytanie 38

Którego z wymienionych przyrządów pomiarowych należy użyć w celu oceny jakości istniejących połączeń elektrycznych w układzie automatyki?

A. woltomierza.

B. megaomomierza.

C. omomierza.

D. watomierza.

Omomierz to bardzo przydatne narzędzie w ocenie jakości połączeń elektrycznych. Dlaczego? Ponieważ mierzy rezystancję, czyli opór elektryczny. W praktyce, kiedy oceniamy połączenia elektryczne, chcemy upewnić się, że przewodzą prąd efektywnie, a to oznacza, że ich rezystancja powinna być jak najniższa. Wyższa rezystancja może wskazywać na słabe połączenia, korozję czy uszkodzenie. Omomierz ułatwia znalezienie problematycznych połączeń. Z mojego doświadczenia, w automatyce, gdzie precyzja i niezawodność są kluczowe, zawsze warto sprawdzić najpierw rezystancję. Standardy branżowe, takie jak IEC, wskazują na konieczność regularnej konserwacji i oceny połączeń elektrycznych właśnie przy użyciu takich mierników. Praktyczne zastosowanie omomierza obejmuje np. sprawdzanie ciągłości obwodu czy weryfikację poprawności montażu w rozdzielnicach. Korzystanie z omomierza to podstawa w diagnostyce i konserwacji sprzętu elektrycznego. Ostatecznie, dobry specjalista potrafi z jego pomocą unikać błędów, które mogłyby prowadzić do awarii systemu."

Pytanie 39

Które piny przetwornika pomiarowego należy podłączyć z odbiornikami sygnału?

A. 1 i 4.

B. 3 i 4.

C. 2 i 3.

D. 2 i 4.

Dobrze, że zauważyłeś, że piny 2 i 4 są kluczowe w tym układzie. Pin 2 oznaczony jest jako NC (normally closed), a pin 4 jako NO (normally open). To typowe oznaczenia w technice przekaźników i czujników, gdzie NC oznacza, że obwód jest zamknięty w stanie nieaktywnym, a NO że jest otwarty. W praktyce, wiele przetworników, szczególnie w automatyce przemysłowej, wykorzystuje te piny do przesyłania sygnałów do odbiorników. Podłączając piny 2 i 4 do odbiorników, zapewniasz prawidłowe działanie zarówno w trybie normalnie zamkniętym, jak i otwartym, co jest często wymogiem w systemach zabezpieczeń i automatyki. To podejście jest zgodne z wieloma normami, takimi jak IEC 60947 dotyczących aparatury rozdzielczej i sterowniczej. Warto pamiętać, że takie połączenia zwiększają niezawodność systemu i pozwalają na szybką reakcję w przypadku zmiany stanu czujnika.

Pytanie 40

Podczas montażu został nacięty przewód zasilający 3-fazowy silnik hydroforu. Uszkodzeniu uległy izolacja zewnętrzna oraz izolacja żyły N niepodłączonej do silnika. Które zdanie poprawnie określa możliwość użytkowania tak uszkodzonej instalacji?

A. Można tę instalację eksploatować pod warunkiem, że nie ma wycieku wody z hydroforu.

B. Mimo tego uszkodzenia instalacja może być normalnie eksploatowana.

C. Eksploatacja tej instalacji jest możliwa, ale przy uszkodzonym przewodzie trzeba umieścić tabliczkę ostrzegawczą.

D. Ta instalacja nie może być eksploatowana.

Taka instalacja nie może być eksploatowana. Nawet jeśli uszkodzenie dotyczy tylko izolacji zewnętrznej i nieużywanej żyły N, przepisy jasno zabraniają użytkowania przewodów z naruszoną izolacją. Zgodnie z normą PN-EN 50110-1 oraz zasadami eksploatacji urządzeń elektrycznych, każdy przewód musi mieć pełną, nienaruszoną izolację, gwarantującą ochronę przed porażeniem i zwarciem. W tym przypadku przewód jest nacięty – odsłonięty metalowy rdzeń może stanowić zagrożenie porażeniem, a także doprowadzić do zwarcia między żyłami. W praktyce zawodowej taki przewód należy niezwłocznie wymienić lub odciąć uszkodzony odcinek i wykonać nowe połączenie zgodne z normami. Moim zdaniem nie warto ryzykować – nawet najmniejsze nacięcie może w dłuższym czasie prowadzić do przegrzewania, utleniania i awarii całej instalacji, szczególnie w środowisku wilgotnym, jak przy hydroforze.

Rozpocznij nowy egzamin

Powrót do strony głównej