Wyniki egzaminu

Nowy egzamin

Informacje o egzaminie:

Zawód: Pszczelarz
Kwalifikacja: ROL.03 - Prowadzenie produkcji pszczelarskiej
Data rozpoczęcia: 1 listopada 2025 21:14
Data zakończenia: 1 listopada 2025 21:22

Egzamin zdany!

Wynik: 33/40 punktów (82,5%)

Wymagane minimum: 20 punktów (50%)

Pochwal się swoim wynikiem!

Facebook

X.com

Szczegółowe wyniki:

Pytanie 1

O ile dni wcześniej trzeba przystąpić do wychowu trutni niż do wychowu matek, by trutnie były gotowe do unasienniania w tym samym czasie co młode matki?

A. 10-12 dni.

B. 24-26 dni.

C. 14-21 dni.

D. 6-8 dni.

Odpowiedź 14-21 dni jest w pełni zgodna z praktyką pszczelarską i wynika z biologii rozwoju zarówno trutni, jak i matek pszczelich. Chodzi o to, że trutnie dojrzewają do unasienniania znacznie dłużej niż matki. Sam czas od złożenia jajka do wygryzienia się trutnia to ok. 24 dni, ale by truteń był zdolny do unasienniania, potrzebuje dodatkowych 10-14 dni na osiągnięcie pełnej dojrzałości płciowej. Matka z kolei od zasklepienia matecznika do gotowości do unasiennienia potrzebuje znacznie mniej czasu – wygryza się po 16 dniach od złożenia jajka, a do unasienniania jest gotowa już po kilku dniach od wyjścia. W praktyce oznacza to, że aby trutnie były gotowe do unasienniania w tym samym czasie, co młode matki, trzeba zacząć ich wychów 2-3 tygodnie wcześniej, czyli właśnie te 14-21 dni. Sam kiedy planuję wychów matek, zawsze zerkam w kalendarz i przesuwam wychów trutni z odpowiednim wyprzedzeniem, żeby nie było potem niespodzianek w sezonie. W literaturze pszczelarskiej często można spotkać właśnie taką rekomendację, co potwierdza tę praktykę. Moim zdaniem, kto dobrze ogarnie ten odstęp czasowy, ten ma dużo większe szanse na powodzenie w unasiennianiu matek na własnej pasiece.

Pytanie 2

Ile pokarmu miodowego potrzebuje rodzina pszczela w okresie od początku kwietnia do końca czerwca?

Produkt	Miesiące roku												Razem
Produkt	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	Razem
Miód	1	1	3	8	15	20	15	13	8	3	2	1	90
Pyłek	-	0,3	1,8	3,6	6,6	8,1	5,4	3,6	0,6	-	-	-	30

A. 28 kg

B. 35 kg

C. 43 kg

D. 23 kg

Często spotykam się z sytuacją, gdzie szacując zapotrzebowanie pokarmowe rodziny pszczelej na wiosnę i początek lata, pszczelarze przyjmują dużo za niskie wartości. To niestety prowadzi potem do problemów w rozwoju rodziny, zwłaszcza podczas intensywnego wychowu czerwiu w kwietniu, maju i czerwcu. Wskazanie takich wartości jak 28 kg, 35 kg czy nawet 23 kg wynika często z błędnego sumowania miesięcznych potrzeb, nieuwzględniania specyficznej dynamiki wzrostu rodziny w tym okresie lub po prostu ze zbyt optymistycznego zakładania, że każda rodzina skorzysta w pełni z pożytków zewnętrznych. W praktyce, od początku kwietnia do końca czerwca zapotrzebowanie na miód wynosi aż 43 kg – co łatwo policzyć, sumując wartości z tabeli (8 kg w kwietniu, 15 kg w maju i 20 kg w czerwcu). Te liczby nie są przypadkowe: w tym okresie matka intensywnie czerwi, a liczba robotnic gwałtownie rośnie, przez co zużycie energii idzie mocno do góry. Błędne myślenie, że wiosną wystarczą niewielkie zapasy, wywodzi się też często z doświadczeń z lat o wyjątkowo sprzyjającej pogodzie, kiedy pożytki pojawiają się wcześnie i są obfite. Jednak w polskich warunkach klimatycznych wystarczy kilka chłodniejszych, deszczowych dni, by rodzina pszczela zużyła zapasy znacznie szybciej, niż można się spodziewać. Dobre praktyki pszczelarskie nakazują nie tylko ścisłe kontrolowanie zapasów, ale też uwzględnianie rezerw nawet wtedy, gdy z pozoru wszystko idzie dobrze. Z mojego doświadczenia wynika, że lepiej mieć kilka kilogramów miodu za dużo niż dopuścić do osłabienia rodziny przez niedostatek pokarmu w kluczowym momencie sezonu.

Pytanie 3

Alkoholu etylowego podczas zwalczania zgnilca łagodnego używa się do odkażania

A. uli i drewnianego sprzętu.

B. rąk i drobnego sprzętu metalowego.

C. plastrów z zapasem.

D. ubioru pasiecznego.

Etyl alkohol, czyli popularny spirytus, to taki podstawowy środek dezynfekcyjny w pszczelarstwie, szczególnie kiedy walczymy ze zgnilcem łagodnym. Chodzi tu głównie o odkażanie rąk i drobnego sprzętu metalowego, bo właśnie tam najczęściej mogą się przenosić zarazki. W praktyce, przed jakimikolwiek zabiegami w ulu, zawsze powinno się przemyć ręce alkoholem – to bardzo ogranicza ryzyko roznoszenia bakterii. Tak samo z narzędziami, jak dłuto pasieczne, szczypce do ramek, igły czy nawet nożyczki. Alkohol działa szybko i skutecznie – paruje, nie zostawia wilgoci, nie niszczy metalu, a przy tym nie jest toksyczny dla pszczół (oczywiście, jeśli nie leje się do ula). W branży to standard – nawet w materiałach Polskiego Związku Pszczelarskiego podkreśla się, żeby metalowy sprzęt zawsze odkażać alkoholem, a nie, na przykład, ogniem czy środkami chlorowymi, które mogą być zbyt agresywne. Co ciekawe, niektórzy pszczelarze, szczególnie ci starszej daty, wręcz noszą przy pasku buteleczkę z alkoholem – i to rozwiązanie się świetnie sprawdza. Moim zdaniem, jeśli ktoś chce mieć spokojną głowę i naprawdę przeciwdziałać rozprzestrzenianiu się chorób, to dezynfekcja dłoni i narzędzi alkoholem powinna wejść w nawyk tak samo jak obsługa dymu czy przegląd ramek. Prosta sprawa, a efekty są naprawdę widoczne.

Pytanie 4

Zaskorupienie gleby, w okresie kiełkowania rzepaku, można zlikwidować

A. kultywatorem.

B. pługiem.

C. wałem gładkim.

D. wałem kolczatką.

Usuwanie zaskorupienia gleby w okresie kiełkowania rzepaku to ważna sprawa, bo skorupa glebowa może skutecznie blokować przebicie się młodych siewek do światła. Wał kolczatka to sprzęt, który świetnie sobie z tym radzi – jego stalowe kolce rozbijają skorupę bez głębokiego naruszania struktury gleby. To jest kluczowe, bo podczas kiełkowania rzepaku nie chcemy zniszczyć wschodzących roślin, tylko ułatwić im przebicie się przez warstwę skorupy. Moim zdaniem wał kolczatka to taki „złoty środek” – działa szybko, precyzyjnie i raczej nie robi szkód na polu. W praktyce używa się go na plantacjach, gdzie po mocniejszych deszczach skorupa tworzy się błyskawicznie. Dodatkowo, taka operacja jest bardzo zalecana w aktualnych zaleceniach agrotechnicznych, zwłaszcza na glebach cięższych lub po siewie rzepaku w warunkach wilgotnych. Warto pamiętać, że skorupa nie tylko utrudnia kiełkowanie, ale też pogarsza napowietrzenie gleby i może prowadzić do utraty wilgoci. Inne narzędzia albo są zbyt agresywne (np. kultywator czy pług), albo w ogóle nie rozbijają skorupy (wał gładki). Branżowe opracowania jasno pokazują, że wał kolczatka to pierwsze narzędzie, po które powinien sięgnąć rolnik w przypadku skorupy glebowej na polu z rzepakiem. Szczerze mówiąc – ciężko znaleźć lepszy sposób na ten konkretny problem.

Pytanie 5

Którą czynność, wykonywaną w zakresie okulizacji, przedstawiono na rysunku?

A. Wycinanie oczka.

B. Wycinanie zrazu.

C. Nacinanie podkładki.

D. Nacinanie komponentów.

Wycinanie oczka to naprawdę kluczowy etap podczas okulizacji, czyli jednej z najpopularniejszych metod rozmnażania roślin sadowniczych. W praktyce polega to na bardzo precyzyjnym wycięciu fragmentu kory z pąkiem (tzw. oczkiem) z wybranego zrazu, który potem wszczepia się w nacięcie podkładki. Najważniejsze jest tu, by nożem okulizacyjnym wykonywać cięcie pewnym ruchem, tak żeby pąk był nieuszkodzony, a kawałek kory miał odpowiednią długość i grubość. Jeśli oczko pobierzemy niewłaściwie, to prawdopodobieństwo udanego zrastania się z podkładką dramatycznie spada. Moim zdaniem praktyka jest tu nie do przecenienia – im więcej takich oczek się wytnie, tym łatwiej nabrać wprawy i ocenić, które są zdrowe i dobrze wykształcone. Zwróciłbym uwagę także na higienę narzędzi i ostrość noża – to podstawa, żeby nie uszkodzić tkanek. W branży sadowniczej wycinanie oczka uznaje się za czynność wymagającą dużej precyzji i cierpliwości, ale jak się to dobrze opanuje, to efekty potrafią naprawdę zaskoczyć – zwłaszcza przy okulizacji letniej, kiedy przyrosty są najbardziej podatne na szczepienie. Warto wiedzieć, że ta technika jest szeroko stosowana w sadach jabłoniowych i różanych, a jej prawidłowe wykonanie pozwala na szybkie i skuteczne rozmnażanie odmian szlachetnych.

Pytanie 6

Typowym szkodnikiem miodu jest

A. motylica mniejsza.

B. mącznik młynarek.

C. trojszyk ciemny.

D. roztoczek suszowy.

Roztoczek suszowy (Acarus siro) faktycznie uchodzi za jeden z najbardziej typowych szkodników miodu oraz produktów pszczelich przechowywanych w magazynach i pasiekach. Ten mikroskopijny pajęczak świetnie radzi sobie w środowisku o podwyższonej wilgotności i temperaturze, szczególnie gdy miód nie jest odpowiednio zabezpieczony. W praktyce, z mojego doświadczenia, najczęściej spotyka się go w słabo wentylowanych miejscach lub tam, gdzie miód stoi długo w nieprzystosowanych pojemnikach. Roztoczek suszowy żywi się nie tylko miodem, ale i woskiem, pyłkiem czy nawet resztkami martwych owadów, co sprawia, że może znacząco pogorszyć zarówno smak, jak i jakość przechowywanych produktów. Branżowe standardy wskazują na konieczność stosowania pojemników szczelnych i higienicznych oraz regularnej kontroli magazynów jako podstawowe środki zapobiegawcze. Warto wiedzieć, że takie roztocze są trudne do dostrzeżenia gołym okiem, ale ich obecność zdradza charakterystyczny, nieprzyjemny zapach i pojawienie się grudek lub nalotu na powierzchni miodu. Osobiście uważam, że świadomość zagrożenia ze strony roztoczka suszowego to podstawa dla każdego, kto chce się profesjonalnie zajmować przechowywaniem produktów pszczelich. Dobrze jest też zadbać o utrzymanie odpowiedniej wilgotności w magazynie – poniżej 60% – bo to już znacznie utrudnia rozwój tego szkodnika. Wreszcie, regularne przeglądy stanu magazynów i szybka reakcja na pierwsze oznaki inwazji to najlepsza praktyka, bo zwalczanie roztoczy bywa żmudne i czasochłonne.

Pytanie 7

Którą właściwość miodu można określić za pomocą refraktometru?

A. Kwasowość.

B. Przewodność elektryczną.

C. Ciężar właściwy.

D. Zawartość wody.

Refraktometr to takie sprytne urządzenie, które w branży pszczelarskiej jest wręcz nieodzowne, jeśli chodzi o badanie jakości miodu. Najważniejsza rzecz, do której go używamy, to właśnie określanie zawartości wody w miodzie – i to z naprawdę dużą precyzją. Generalnie chodzi o to, że miód zbyt wilgotny może zacząć fermentować, co jest totalnie niepożądane, bo wtedy psuje się jego smak, aromat i właściwości zdrowotne. W praktyce, według norm, zawartość wody w miodzie nie powinna przekraczać 20%, a najlepiej, żeby była jeszcze niższa, zwłaszcza jeśli zależy nam na długim przechowywaniu. Refraktometr działa w dość prosty sposób: mierzy załamanie światła w próbce miodu, a na tej podstawie można odczytać, ile dokładnie wody się w nim znajduje. To jest takie szybkie narzędzie, które można zabrać nawet do pasieki i sprawdzić miód tuż po odwirowaniu. Moim zdaniem każdy poważny pszczelarz powinien mieć taki sprzęt pod ręką – bo bez kontroli zawartości wody można się po prostu naciąć na fermentację albo problemy z magazynowaniem. Z doświadczenia wiem, że ręczna ocena lepkości czy inne domowe metody są zawodne. Nawet w laboratoriach przy ocenie jakości miodu według Polskich Norm (PN-88/A-77626) korzysta się właśnie z refraktometru. W sumie, jak chcesz mieć pewność, że twój miód jest ekstra, to nie ma innego wyjścia – trzeba sięgnąć po refraktometr.

Pytanie 8

Chorobą występującą u bydła i owiec objawiającą się wysoką temperaturą, brakiem apetytu oraz powstaniem charakterystycznych obrzęków na klatce piersiowej, ramionach i szyi, jest

A. szelestnica.

B. gruźlica.

C. wścieklizna.

D. pryszczyca.

Bardzo często wybierane są odpowiedzi takie jak pryszczyca czy gruźlica, bo to też poważne choroby występujące u przeżuwaczy, jednak objawy, o których mowa w pytaniu, pasują zdecydowanie tylko do szelestnicy. Pryszczyca faktycznie jest groźną i zaraźliwą chorobą, ale jej przebieg wygląda zupełnie inaczej – głównie pojawiają się pęcherze w jamie ustnej, na racicach i wymionach, co prowadzi do ślinotoku, kulawizn oraz problemów z pobieraniem pokarmu. Nie ma tu charakterystycznych, twardych obrzęków na szyi i klatce piersiowej. Wścieklizna z kolei kojarzy się raczej z zaburzeniami układu nerwowego – agresją, ślinotokiem, paraliżem – i praktycznie nie daje objawów typu obrzęk określonych partii ciała. Gruźlica przebiega podstępnie i przewlekle, objawia się wyniszczeniem, kaszlem, powiększeniem węzłów chłonnych, ale nie wysoką gorączką z gwałtownymi obrzękami. Łatwo pomylić objawy, bo w praktyce nie zawsze są podręcznikowe, ale kluczowe jest tutaj rozpoznanie tych nagłych, poważnych obrzęków – to znak rozpoznawczy szelestnicy, nie innych wymienionych chorób. Takie pomyłki zdarzają się szczególnie wtedy, gdy skupiamy się tylko na ogólnych objawach zakażenia, a nie na specyficznych zmianach anatomicznych czy przebiegu choroby. W praktyce warto zawsze analizować cały zestaw objawów i brać pod uwagę zarówno charakterystyczne oznaki, jak i przebieg typowy dla danej jednostki chorobowej – zgodnie z wytycznymi diagnostyki weterynaryjnej. To właśnie precyzyjna identyfikacja objawów pozwala podjąć właściwą decyzję i wdrożyć odpowiednie procedury weterynaryjne.

Pytanie 9

Które narzędzie stosuje się do ręcznego zbierania obornika?

A. Grabie.

B. Łopatę.

C. Motykę.

D. Widły.

Widły to absolutna podstawa w pracy w gospodarstwie, szczególnie przy ręcznym zbieraniu obornika. Z mojego doświadczenia wynika, że żadne inne narzędzie nie radzi sobie tak dobrze z podnoszeniem i przekładaniem słomy zmieszanej z nawozem. Chodzi o to, że widły mają kilka odpowiednio rozstawionych zębów, które łatwo wnikają w obornik, a jednocześnie nie pozwalają, żeby całość się przez nie przesypywała. W praktyce, wystarczy wsunąć je pod warstwę obornika i jednym ruchem przenieść całość na taczkę czy przyczepę. To nie tylko wygodne, ale też bezpieczne dla kręgosłupa, bo wymaga mniej schylania i podnoszenia niż np. łopata. W podręcznikach do hodowli zwierząt i materiałach branżowych wyraźnie wskazuje się widły jako standardowe narzędzie do tej pracy. Praktycy zawsze polecają widły z dłuższymi trzonkami, najlepiej cztero- lub pięciozębowe, bo wtedy praca idzie szybciej i efektywniej. Warto też wiedzieć, że odpowiednio dobrane widły chronią podłoże (np. drewnianą podłogę w oborze) i pozwalają na dokładniejsze uprzątnięcie stanowisk zwierząt. Z doświadczenia wielu rolników wynika, że jeśli ktoś spróbuje innych narzędzi, wraca do wideł, bo po prostu są niezastąpione w tej robocie. Taka jest praktyka i taka też teoria – nie ma lepszego wyboru do ręcznego zbierania obornika.

Pytanie 10

Na podstawie danych zawartych w tabeli określ, który sposób suszenia zielonej masy przynosi największe straty białka strawnego.

Sposób suszenia	Straty w %
Sposób suszenia	Suchej masy	Białka strawnego	Karotenu
Suszenie w kopkach przy sprzyjającej pogodzie	15-30	12-25	60-85
Suszenie w kopkach przy niesprzyjającej pogodzie	25-50	50-60	95-98
Dosuszanie nieogrzanym powietrzem	15-20	10-20	50-85
Sztuczne suszenie ciągłym powietrzem	5-10	5-8	5-6

A. Suszenie w kopkach przy niesprzyjającej pogodzie.

B. Dosuszanie ciepłym powietrzem.

C. Suszenie w kopkach przy sprzyjającej pogodzie.

D. Dosuszanie niedogrzanym powietrzem.

Dobrze wybrana odpowiedź – faktycznie, suszenie zielonej masy w kopkach przy niesprzyjającej pogodzie powoduje największe straty białka strawnego. Wynika to z tego, że długotrwała wilgotność i niska temperatura sprawiają, że w masie roślinnej zaczynają się intensywne procesy rozkładu – zwłaszcza namnażają się bakterie i pleśnie, które rozkładają białko na związki prostsze, czasem wręcz na amoniak czy inne niepożądane substancje. Takie straty są już trudne do odwrócenia w praktyce rolniczej. Z mojego doświadczenia w gospodarstwach, gdzie zbiór i suszenie odbywa się tradycyjnie „na polu”, to pogoda dosłownie potrafi zniweczyć całą jakość paszy – nawet jeśli ktoś się bardzo stara. Standardy branżowe zawsze wskazują, żeby przy niepewnej pogodzie unikać suszenia w kopkach, bo straty potrafią sięgnąć nawet 60% białka strawnego! Lepiej wtedy pomyśleć o szybszym dosuszaniu mechanicznym albo przechowywaniu w formie sianokiszonki. Przy nowoczesnym podejściu kluczowe jest minimalizowanie czasu, w którym zielonka leży na polu – zwłaszcza podczas opadów czy chłodnych dni. Warto o tym pamiętać, bo białko strawne to jeden z głównych wskaźników jakości paszy, a jego utrata przekłada się bezpośrednio na wydajność produkcji zwierzęcej.

Pytanie 11

Który z rysunków przedstawia matkę pszczelą?

A. D.

B. B.

C. A.

D. C.

Odpowiedź A jest prawidłowa, ponieważ rysunek oznaczony literą A przedstawia matkę pszczelą (królową). Charakterystyczną cechą matki pszczelej jest zdecydowanie większy rozmiar ciała w porównaniu do robotnicy czy trutnia, szczególnie wydłużony i silnie rozwinięty odwłok, który często wystaje poza skrzydła. Z mojego doświadczenia wynika, że osoby początkujące często mają problem z odróżnieniem matki od innych osobników, bo patrzą tylko na wielkość, a nie na proporcje ciała. Praktyka branżowa pokazuje, że umiejętność szybkiego rozpoznania matki w ulu to klucz do wydajnego prowadzenia pasieki, zwłaszcza podczas przeglądów rodzin pszczelich czy wykonywania odkładów. Profesjonalni pszczelarze zwracają uwagę na to, że matka jest też mniej owłosiona, a jej tułów jest smuklejszy niż u trutni. Warto pamiętać, że matka odpowiada za składanie jaj i zapewnienie ciągłości rodziny, więc jej identyfikacja to fundament pracy w tej branży. Dobre praktyki zalecają regularne sprawdzanie obecności i kondycji matki, ponieważ jej brak natychmiast odbija się na funkcjonowaniu całego roju. Często spotykałem się z sytuacją, gdy pszczelarze popełniają błędy przy rozpoznawaniu matki, patrząc tylko na kolor, co jest mylące, bo wygląd matki może nieco się różnić w zależności od rasy. Kluczowe są proporcje i charakterystyczny, wydłużony odwłok – i to właśnie idealnie widać na rysunku A.

Pytanie 12

Który produkt wytwarzany jest w gruczole gardzielowym pszczoły?

A. Mleczko.

B. Wosk.

C. Pierzga.

D. Kit.

Mleczko pszczele to substancja, którą faktycznie wytwarzają gruczoły gardzielowe młodych robotnic – to taki pszczeli superfood, nie żartuję. Z punktu widzenia techniki pszczelarskiej mleczko jest niesamowicie ważne, bo właśnie nim karmiona jest larwa, która ma zostać królową. To ciekawe, ale skład mleczka pszczelego jest zupełnie inny niż np. pierzgi czy miodu – zawiera dużo białka, tłuszczów, witamin i mikroelementów. Gruczoły gardzielowe są aktywne szczególnie, kiedy robotnice są młode, bo potem przechodzą w inne funkcje, np. wydzielanie enzymów do miodu. W praktyce, jeśli ktoś prowadzi pasiekę nastawioną na pozyskiwanie mleczka, musi bardzo dobrze znać cykl rozwojowy i zachowanie pszczół, bo prawidłowe pobieranie mleczka to wyższa szkoła jazdy. W branży często mówi się, że mleczko pszczele to produkt premium, wykorzystywany w farmacji i kosmetyce (np. kremy do twarzy, suplementy diety). Moim zdaniem, znajomość tego, co i gdzie powstaje w organizmie pszczoły, jest kluczowa nie tylko dla efektywnej pracy w pasiece, ale też dla świadomości konsumenckiej – bo potem łatwiej odróżnić prawdziwe produkty od podróbek. Często ludzie mylą mleczko z miodem czy woskiem, a przecież to zupełnie różne rzeczy – zarówno składem, jak i funkcją w ulu. Warto zapamiętać, że tylko mleczko produkowane jest w gruczołach gardzielowych, reszta produktów pochodzi z innych części ciała lub jest efektem przetwarzania pokarmów przez pszczoły.

Pytanie 13

Zaplanowano uprawę facelii błękitnej. W celu zabezpieczenia uprawy przed wzrostem chwastów zastosowane zostaną herbicydy. Najlepszym czasem, aby to zrobić jest

A. faza trzeciego liścia.

B. wczesna wiosna.

C. jesień roku poprzedzającego wysiew.

D. okres bezpośrednio po siewie.

Zdecydowanie najlepszy moment na stosowanie herbicydów w uprawie facelii błękitnej to bezpośrednio po siewie, czyli tzw. faza przedwschodowa. To podejście jest zgodne z dobrą praktyką rolniczą, bo właśnie wtedy gleba jest jeszcze wolna od wschodzących chwastów, a substancja czynna herbicydu może skutecznie działać, zanim pojawią się niepożądane rośliny. Pozwala to na ograniczenie konkurencji chwastów już na samym początku rozwoju facelii, co później przekłada się na lepsze wschody, wyższy plon i po prostu mniej problemów w sezonie. Moim zdaniem, gdy stosujesz herbicyd zaraz po siewie, to nie tylko chronisz potencjał plonotwórczy rośliny, ale też możesz użyć preparatów selektywnych, które są łagodniejsze dla samej facelii. W praktyce bardzo często widać, że w późniejszych fazach rozwoju facelii walka z chwastami jest już znacznie trudniejsza – wiele substancji nie działa na bardzo wyrośnięte chwasty lub może uszkadzać uprawę. Tak naprawdę, jeśli przegapisz ten termin po siewie, to potem już raczej trzeba sięgać po mechaniczne zabiegi lub po prostu pogodzić się z większą presją chwastów. Dobrze jest też pamiętać, że odpowiedni dobór środka i jego dawki zależy od rodzaju gleby – na lżejszych warto być ostrożniejszym, bo herbicydy mogą silniej działać na roślinę uprawną.

Pytanie 14

Objawami niedoboru azotu na roślinie są:

A. chloroza młodych liści, zabarwienie niebieskozielone.

B. młode liście skręcone i zgięte haczykowato, purpurowe zabarwienie.

C. strzelisty pokrój rośliny, żółtozielone zabarwienie.

D. zwiędły pokrój rośliny, zielononiebieskie zabarwienie.

Wiele osób myli objawy niedoborów składników pokarmowych roślin, bo niektóre symptomy wydają się zbliżone, ale mają zupełnie inne podłoże fizjologiczne. Chloroza młodych liści oraz niebieskozielone zabarwienie jest typowe raczej dla niedoboru żelaza lub magnezu, a nie azotu. U niedoboru żelaza chloroza pojawia się głównie na młodych liściach, bo żelazo jest mało mobilne w roślinie. Z kolei niebieskozielone przebarwienie, czasami z lekkim zwiędnięciem, częściej spotyka się w przypadku braku fosforu niż azotu. Skręcone, haczykowato zgięte młode liście i purpurowe zabarwienie to również klasyka niedoboru fosforu, zwłaszcza u roślin psiankowatych czy kukurydzy w chłodnej glebie. Zwiędły pokrój i zielononiebieskie zabarwienie to zwykle nie efekt niedoboru azotu, a czasem nawet pierwsza reakcja na stres wodny lub niedobór magnezu. Typowym błędem jest sugerowanie się samym kolorem liści, bez uwzględnienia wieku liścia czy zmian w strukturze rośliny. W rzeczywistości, niedobór azotu powoduje ogólne osłabienie wzrostu i bladość, szczególnie najstarszych liści – bo azot jest mobilny i roślina „przekierowuje” go do nowych pędów. Często widać wtedy wyciągnięte, cienkie łodygi, mniejszą liczbę odrostów bocznych i małą masę zieloną. Dobre praktyki branżowe zalecają analizę objawów z uwzględnieniem lokalizacji zmian na roślinie i warunków uprawy, co pozwala ograniczyć pomyłki i właściwie zaplanować nawożenie. Moim zdaniem warto o tym pamiętać, bo prawidłowa diagnoza to podstawa skutecznej reakcji w uprawie każdej rośliny.

Pytanie 15

Do poprawnego i bezpiecznego przywiązania konia podczas jego czyszczenia są potrzebne

A. kantar i uwiąz.

B. ogłowie i uwiąz.

C. ogłowie i wodze.

D. kantar i wodze.

Do przywiązania konia podczas czyszczenia najlepiej sprawdza się zestaw kantar i uwiąz – to absolutny standard w branży jeździeckiej. Kantar, wykonany najczęściej z nylonu lub skóry, jest skonstruowany tak, by dobrze przylegał do głowy konia, ale nie uciskał jej zbyt mocno. Zapewnia kontrolę nad zwierzęciem, a jednocześnie minimalizuje ryzyko obtarć. Uwiąz natomiast to specjalna lina z odpowiednim karabińczykiem – zazwyczaj wybiera się tzw. szybkozłączki, które można błyskawicznie odpiąć w razie sytuacji awaryjnej (np. koń się przestraszy). To bardzo ważne z punktu widzenia bezpieczeństwa zarówno konia, jak i człowieka. Z moich obserwacji wynika, że wielu początkujących jeźdźców próbuje używać wodzy lub ogłowia, ale to niepotrzebnie komplikuje sprawę i może prowadzić do urazów pyska konia. Dodatkowo, dobry uwiąz przywiązuje się do stabilnego elementu za pomocą węzła bezpieczeństwa – taki węzeł, jak „węzeł stajenny” można szybko rozwiązać jednym pociągnięciem, nawet jeśli koń się szarpie. Generalnie, kantar i uwiąz to zestaw gwarantujący wygodę, bezpieczeństwo i zgodność z praktykami zalecanymi w każdej profesjonalnej stajni. Dobrze mieć to opanowane, bo to absolutna podstawa pracy z końmi w codziennej obsłudze.

Pytanie 16

Która z wymienionych pasz ma wpływ na rozwój żwacza u młodych cieląt?

A. Wysłodki buraczane.

B. Siano z traw.

C. Wywar ziemniaczany.

D. Młóto browarniane.

Prawidłowo – siano z traw to naprawdę kluczowa pasza w rozwoju żwacza u młodych cieląt. Moim zdaniem wielu hodowców trochę bagatelizuje ten temat, a to jest podstawa. Żwacz, czyli największy przedżołądek bydła, musi się odpowiednio rozwinąć, żeby cielę mogło potem w pełni trawić pasze objętościowe. Siano z traw pobudza rozwój brodawek żwaczowych, bo działa jak taka naturalna 'szczotka', drażniąc ściany żwacza i stymulując produkcję lotnych kwasów tłuszczowych – szczególnie kwasu masłowego. To te właśnie kwasy napędzają wzrost i dojrzewanie brodawek. W praktyce, kiedy młode cielęta mają dostęp do dobrej jakości siana już od pierwszych tygodni życia, szybciej przestawiają się z mleka na pasze stałe i mniej chorują na biegunki. To jest zgodne z zaleceniami żywieniowymi i wytycznymi Instytutu Zootechniki – regularne podawanie siana przyspiesza rozwój mikroflory żwacza. Sam kiedyś widziałem, jak cielęta, którym podawano siano od początku, rosły o wiele lepiej i szybciej podchodziły do pasz treściwych. Ważne tylko, żeby siano było czyste, bez pleśni – jakość ma ogromne znaczenie. Praktyka pokazuje, że siano to podstawa przy wychowie zdrowych i silnych krów.

Pytanie 17

Ile razy w roku do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa podaje się stan stada, jeżeli jego liczebność nie uległa zmianie?

A. Dwa razy.

B. Cztery razy.

C. Trzy razy.

D. Jeden raz.

Prawidłowe określenie częstotliwości zgłaszania stanu stada do ARiMR w sytuacji, gdy liczebność zwierząt się nie zmienia, to dość istotna kwestia w codziennej praktyce rolniczej. Często jednak pojawia się przekonanie, że należy raportować stan stada kilka razy do roku – dwukrotnie, cztery razy czy nawet trzy, co wynika prawdopodobnie z mylenia obowiązku prowadzenia ewidencji wewnętrznej ze zgłaszaniem do agencji. ARiMR wymaga raportowania zmian w stadzie na bieżąco, czyli za każdym razem, gdy posiadacz zwierząt dokona zakupu, sprzedaży, padnięcia, uboju lub narodzin sztuk. Gdy jednak przez cały rok nie nastąpiła żadna zmiana w liczebności stada, wystarczy złożyć jeden raport roczny – najczęściej na początku kolejnego roku kalendarzowego. Przypuszczam, że część osób bierze pod uwagę pewne inne obowiązki administracyjne, np. kwartalne raporty z produkcji zwierzęcej lub kontrole z sanepidu i myli je z wymaganiami ARiMR dotyczącymi ewidencji. To typowa pomyłka, która wynika z nadmiaru różnych procedur w rolnictwie. Źle jest też sugerować się wyłącznie praktykami gospodarstw wielkotowarowych, gdzie wewnętrzne sprawozdania powstają nawet co miesiąc – ale nie są one wymagane przez agencję centralną, a raczej służą zarządzaniu wewnętrznemu. Dobre praktyki branżowe oraz obowiązujące przepisy podkreślają konieczność zgłoszenia do ARiMR tylko raz w roku, jeśli nie było żadnych ruchów w stadzie. Warto wyrobić sobie nawyk rozdzielania obowiązków wewnętrznych od tych narzuconych przez prawo, bo to naprawdę ułatwia codzienną pracę i pozwala uniknąć nadmiernego formalizmu. Regulacje te mają na celu uproszczenie systemu sprawozdawczości dla rolników i ograniczenie zbędnych procedur, co z praktycznego punktu widzenia jest bardzo korzystne.

Pytanie 18

Przez jaką chorobę została zaatakowana roślina, której źdźbło przedstawiono na rysunku?

A. Sporysz.

B. Pleśń śniegową.

C. Rdzę wieńcową.

D. Zgorzel.

Zgorzel to choroba, która faktycznie często dotyka źdźbła zbóż i innych roślin uprawnych, szczególnie w warunkach nadmiernej wilgotności oraz przy niskich temperaturach gleby. Objawy zgorzeli, które najłatwiej rozpoznać, to charakterystyczne ciemnobrązowe, suchozgniłe przewężenia u podstawy źdźbła, jak na rysunku – często źdźbło się łamie, roślina przestaje rosnąć, a system korzeniowy ulega osłabieniu. Moim zdaniem, umiejętność rozpoznawania zgorzeli jest w praktyce bardzo ważna, bo pozwala szybko reagować i ograniczyć straty w plonie – stosuje się wtedy np. zaprawianie nasion, zmianowanie, unikanie zbyt gęstych siewów czy racjonalne nawożenie azotem. Zwraca się na to uwagę także w standardach agrotechnicznych, bo zgorzel jest chorobą podstępnie rozprzestrzeniającą się w monokulturach i przy słabej higienie pola. Ważne jest też, żeby pamiętać, iż patogeny zgorzeli, najczęściej różne gatunki grzybów (np. Fusarium, Rhizoctonia), są wyjątkowo odporne na niekorzystne warunki, więc działania profilaktyczne mają tutaj kluczowe znaczenie. Warto obserwować rośliny zwłaszcza w fazie wschodów, wtedy pierwsze symptomy są najlepiej widoczne i można podjąć szybkie działania naprawcze. Praktyka pokazuje, że nawet drobny błąd w uprawie może wywołać poważną epidemię tej choroby, dlatego naprawdę warto znać jej objawy i profilaktykę.

Pytanie 19

Narząd wzroku pszczoły zbudowany jest z oka

A. stereoskopowego.

B. skrzelowego.

C. bocznego i złożonego.

D. złożonego i prostego.

Narząd wzroku pszczoły faktycznie składa się z oka złożonego i oczu prostych. To jest dość ciekawa cecha tej grupy owadów – większość z nich ma właśnie ten typ budowy narządu wzroku. Oko złożone, zwane też fasetkowym, zbudowane jest z tysięcy drobnych oczek, czyli omatidiów. Dzięki temu pszczoła widzi świat jakby w wielopikselowym obrazie, co umożliwia jej bardzo szybkie reagowanie na ruchy w otoczeniu. Ta cecha jest niesamowicie przydatna podczas latania między kwiatami, szukania nektaru i unikania drapieżników. Oprócz pary oczu złożonych, pszczoły mają też trzy oczka proste (ocelli), umiejscowione na czole. Służą one głównie do oceny natężenia światła, co pomaga orientować się w cyklu dnia i nocy oraz podczas lotu w zmieniających się warunkach oświetlenia. W praktyce, rozumienie budowy wzroku pszczół jest przydatne nie tylko w pszczelarstwie, ale też w robotyce (wzorowanie się na widzeniu owadów przy projektowaniu kamer), czy nawet w biologii ochrony środowiska. Moim zdaniem, ta wiedza pokazuje, jak ważne są detale budowy anatomicznej, bo pozwalają przewidywać zachowania i reakcje zwierząt. Branżowo, przy hodowli pszczół, rozumienie, że nie reagują na kolory tak jak człowiek (np. nie widzą czerwieni, za to ultrafiolet – tak), pozwala lepiej planować ustawienia uli czy dobór roślin miododajnych.

Pytanie 20

Oznakowanie bydła, zgodnie z przepisami w zakresie identyfikacji i rejestracji zwierząt, polega na

A. wytatuowaniu na grzbiecie numeru osobnika w stadzie.

B. założeniu kolczyków na obu małżowinach usznych.

C. wytatuowaniu na grzbiecie numeru oborowego.

D. założeniu kolczyka na lewej małżowinie usznej.

Założenie kolczyków na obu małżowinach usznych to podstawa identyfikacji bydła w Polsce, zgodnie z obowiązującymi przepisami – szczególnie rozporządzeniem MRiRW o identyfikacji i rejestracji zwierząt. Nie chodzi tutaj o dowolny kolczyk, ale o specjalnie przygotowane, zatwierdzone kolczyki z unikalnym numerem identyfikacyjnym zwierzęcia. Praktycznie rzecz biorąc, oba kolczyki (jeden na lewym, drugi na prawym uchu) pozwalają szybko zidentyfikować każde zwierzę – nawet jeśli jeden zgubi się albo zostanie uszkodzony, drugi nadal pozwala na odczytanie danych. Moim zdaniem to bardzo praktyczne rozwiązanie, bo w gospodarstwach, gdzie zwierzęta mają kontakt ze sprzętem czy ogrodzeniem, nietrudno o przypadkowe uszkodzenie kolczyka. System podwójnego znakowania to też element bioasekuracji i kontroli pochodzenia mięsa czy mleka – każdy ruch zwierzęcia, sprzedaż, czy nawet ubój, jest dzięki temu rejestrowany w bazie danych. Z własnych obserwacji wiem, że takie oznakowanie ułatwia pracę podczas wizyt weterynaryjnych czy kontroli z ARiMR. Dodatkowo, polskie przepisy są w tym zakresie zgodne z unijnymi, więc polski system identyfikacji nie odbiega od najlepszych europejskich standardów. Warto pamiętać, że za brak oznakowania lub błędne oznakowanie grożą poważne konsekwencje prawne i finansowe. Oznakowanie w postaci kolczyków to nie tylko nakaz prawny, ale i wygoda w codziennej pracy hodowcy.

Pytanie 21

Na podstawie kodu umieszczonego na jajku określ sposób chowu kur.

A. Ekologiczny.

B. Klatkowy.

C. Z wolnym wybiegiem.

D. Ściółkowy.

Odpowiedzi, które wskazują na inne sposoby chowu niż wolny wybieg, wynikają często z nieznajomości systemu znakowania jaj w Polsce i Unii Europejskiej. Kod na skorupce jajka nie jest przypadkowy – to bardzo konkretna informacja, którą reguluje prawo. Cyfra 0 oznacza jaja z chowu ekologicznego, gdzie poza wybiegiem kury muszą być karmione paszami ekologicznymi bez GMO i sztucznych dodatków, a warunki są jeszcze bardziej restrykcyjne niż przy wolnym wybiegu. Cyfra 2 to chów ściółkowy – tutaj kury żyją w budynkach, ale na podłodze pokrytej ściółką, bez dostępu do wybiegu. Kluczowe jest, że nie widzą światła dziennego i nie wychodzą na zewnątrz, co często bywa mylone z wolnym wybiegiem przez osoby mniej zorientowane w branży. Natomiast cyfra 3 wskazuje na chów klatkowy – najtańszy i najbardziej ograniczający ruch ptaków sposób utrzymania, który budzi wiele kontrowersji społecznych. Te pomyłki wynikają zazwyczaj z bagatelizowania znaczenia pierwszej cyfry w kodzie lub z automatycznego powiązania koloru skorupki jajka z jakością, co w rzeczywistości nie ma znaczenia technologicznego. W rzeczywistości jedynie pierwsza cyfra decyduje o rodzaju chowu. Warto na to zwracać uwagę przy zakupach, bo wybory konsumenckie mają realny wpływ na rozwój standardów hodowli i dobrostan zwierząt. Interpretowanie kodów w sposób niezgodny z wytycznymi prowadzi do dezinformacji i jest sprzeczne z dobrymi praktykami branżowymi.

Pytanie 22

Który chwast został przedstawiony na zdjęciu?

A. Ostrożeń polny.

B. Świerzbnica polna.

C. Czyściec błotny.

D. Chaber bławatek.

Chaber bławatek to bardzo charakterystyczny chwast występujący głównie na polach uprawnych, zwłaszcza wśród zbóż takich jak pszenica czy żyto. Jego rozpoznawalną cechą są intensywnie niebieskie, promieniste kwiaty, które wyróżniają się na tle innych roślin. Moim zdaniem to jedna z tych roślin, które łatwo zapadają w pamięć, bo chyba każdy choć raz widział bławatka na polu lub łące. Z perspektywy praktyki rolniczej, obecność bławatka ma spore znaczenie – chociaż jest ładny, to jednak stanowi zagrożenie konkurencyjne dla roślin uprawnych, gdyż pobiera wodę i składniki pokarmowe z gleby. Zgodnie z dobrymi praktykami, regularne monitorowanie pól i stosowanie płodozmianu czy odpowiedniej agrotechniki pozwala na ograniczenie jego rozprzestrzeniania się. Warto wiedzieć, że bławatek jest także wskaźnikiem niskiej intensywności upraw oraz bywa stosowany w ziołolecznictwie (np. do robienia naparów na oczy), ale w rolnictwie stanowi po prostu uciążliwy chwast. Często można go spotkać nawet w mieszankach nasion kwietnych do zakładania łąk kwietnych, co jest ciekawostką, bo rola tej samej rośliny może być zupełnie różna w zależności od kontekstu. Dobrze rozpoznawać jego cechy morfologiczne, bo pozwala to na szybkie podjęcie działań w uprawach.

Pytanie 23

Jaka musi być minimalna temperatura powietrza, aby można było przeprowadzić główny przegląd wiosenny z dokonaniem oceny rodziny po zimie?

A. 5°C

B. 15°C

C. 20°C

D. 10°C

Temperatura 15°C to taki próg, który w branży pszczelarskiej uznaje się za bezpieczny do przeprowadzania głównego przeglądu wiosennego z oceną rodzin po zimowli. Chodzi o to, żeby nie wychładzać czerwiu ani nie narażać pszczół na zbędny stres termiczny – w okolicach 15°C pszczoły już podejmują intensywną działalność, a matka coraz odważniej czerwi. W praktyce, jak się otworzy ul przy niższej temperaturze, rozwiany ciepły mikroklimat może sprawić, że czerw zacznie się wychładzać i rodzina niepotrzebnie się osłabi. Tak naprawdę 15°C to taki kompromis – ani za zimno, ani jeszcze nie za gorąco, żeby się nie spieszyć, ale też nie opóźniać niepotrzebnie prac. Niejednokrotnie spotkałem się z sytuacją, gdzie ktoś zaczął przegląd przy 10°C i potem żałował – pszczoły były nerwowe, czerw dostał po głowie, a matka trafiła w niepotrzebny stres. Takie działania nie mają poparcia w literaturze fachowej, zdecydowana większość podręczników i praktyków powtarza, że 15°C to ten moment, gdy można śmiało zaglądać do ula, oceniać siłę rodziny, obecność czerwiu, zapasów, kondycję matki i ewentualnie podjąć decyzje o łączeniu rodzin czy podkarmianiu. Również w praktyce nauczania w szkołach branżowych czy na kursach dla pszczelarzy podkreśla się, że właśnie ta temperatura jest kluczowa – poniżej nie robimy głównego przeglądu, tylko ewentualnie szybki podgląd na obecność zapasów. Moim zdaniem nie ma co ryzykować, lepiej chwilę poczekać aż będzie cieplej.

Pytanie 24

Która roślina nadaje się do poprawy pożytków późnych?

A. Chaber nadreński.

B. Koniczyna biała.

C. Facelia błękitna.

D. Nawłoć kanadyjska.

Wybierając rośliny do poprawy pożytków późnych, łatwo pomylić gatunki, które intensywnie kwitną, ale niekoniecznie w odpowiedniej porze roku. Koniczyna biała to naprawdę wartościowa roślina, jednak jej główny okres kwitnienia przypada na wczesne lato, więc nie zapewni pszczołom pożytku wtedy, gdy inne źródła już się skończą. To samo dotyczy facelii błękitnej – ona jest znana z obfitego, ale stosunkowo krótkiego i wczesnego kwitnienia. Jeśli chodzi o chabra nadreńskiego, ma on pewne właściwości miododajne, lecz jego udział w pożytkach późnych jest znikomy, bo kwitnie głównie latem, a nie jesienią. Często błędne przekonanie wynika z utożsamiania „ładnie kwitnących” roślin z przydatnością dla pszczół przez cały sezon, ale branżowe zalecenia są jednoznaczne: kluczem jest dostarczanie pokarmu wtedy, gdy inne kwiaty już nie kwitną. Praktyka pokazuje, że bez odpowiedniego planowania upraw, pożytki pszczele szybko się kończą wraz z sierpniem. Nawłoć kanadyjska jest w tej sytuacji unikalna – jej kwitnienie przypada na wrzesień i potrafi wydłużyć sezon zbiorów nawet o kilka tygodni. Warto pamiętać, że dobierając gatunki do obsiewu czy nasadzeń, należy kierować się długością i terminem kwitnienia, a nie tylko intensywnością czy popularnością danej rośliny. Złe rozpoznanie tych cech prowadzi do niepotrzebnych przerw w dostępie pokarmu, co jest poważnym błędem z technicznego punktu widzenia gospodarowania pasieką.

Pytanie 25

Do jakiego rodzaju chorób pszczół zalicza się ostry i chroniczny paraliż pszczół?

A. Bakteryjnych.

B. Grzybiczych.

C. Wirusowych.

D. Pasożytniczych.

Ostry i chroniczny paraliż pszczół zalicza się do chorób wirusowych, co w praktyce oznacza, że wywołują je specyficzne wirusy atakujące układ nerwowy pszczół. To bardzo ważne z punktu widzenia prowadzenia pasieki, bo metody zwalczania i zapobiegania chorobom wirusowym różnią się nieco od tych stosowanych przy infekcjach bakteryjnych czy grzybiczych. Moim zdaniem, wiedza o tym, że te paraliże są wirusowe, wpływa na sposób zarządzania zdrowiem rodzin pszczelich – np. nie ma skutecznych leków bezpośrednio działających na wirusy u pszczół, dlatego kluczowe staje się dbanie o higienę w pasiece i minimalizowanie stresu dla rodzin. Wirusy te przenoszą się często przez kontakt bezpośredni między pszczołami oraz przez narzędzia czy ramki, więc praktyczne zastosowanie tej wiedzy polega na ograniczaniu możliwości transmisji i częstej wymianie sprzętu. Standardowe praktyki branżowe nakazują dokładne obserwowanie rodzin na obecność objawów takich jak drżenie ciała, niezdolność do lotu, czarne zmatowiałe ciała u pszczół (szczególnie przy ostrym paraliżu). Warto zawsze pamiętać, że w przypadku chorób wirusowych bardzo istotna jest profilaktyka i wzmacnianie odporności pszczół, np. przez zapewnienie im odpowiednich warunków bytowych i dobrej bazy pożytkowej. Szczerze mówiąc, czasem łatwo się pomylić, bo objawy mogą być podobne do innych chorób, ale doświadczenie uczy, że wirusy są coraz większym problemem w nowoczesnym pszczelarstwie.

Pytanie 26

Którą część anatomiczną krowy zaznaczono cyfrą "1" na zamieszczonym rysunku?

A. Trawieniec.

B. Księgi.

C. Żwacz.

D. Czepiec.

Żwacz, czyli właśnie ta część oznaczona cyfrą 1 na rysunku, to największy i najważniejszy z przedżołądków krowy. Moim zdaniem, jeśli ktoś zamierza pracować w branży rolniczej czy weterynaryjnej, powinien naprawdę dobrze znać budowę układu pokarmowego przeżuwaczy, bo to podstawa codziennej praktyki. Żwacz odpowiada za fermentację paszy – to tutaj, dzięki obecności ogromnej ilości mikroorganizmów, dochodzi do rozkładu włókna roślinnego oraz trawienia celulozy. To właśnie w żwaczu krowa uzyskuje energię z pasz objętościowych, których inne zwierzęta nie są w stanie odpowiednio wykorzystać. Co ciekawe, kontrolowanie zdrowia żwacza i jego prawidłowej pracy to jedno z kluczowych zadań każdego hodowcy – niewłaściwa dieta lub zaburzenia w funkcjonowaniu żwacza od razu odbijają się na wydajności mlecznej i zdrowiu całego stada. Branżowa praktyka zaleca regularne monitorowanie odruchów żwaczowych i stosowanie odpowiednich pasz zgodnie z aktualnymi normami żywieniowymi. Z mojego doświadczenia wynika, że przy pracy z krowami często spotyka się przypadki kwasicy czy wzdęcia żwacza – szybka diagnoza i reakcja potrafią uratować zwierzę przed poważnymi konsekwencjami. Ten narząd jest naprawdę fascynujący, a wiedza o nim procentuje każdego dnia.

Pytanie 27

Który szkodnik wiosną drąży łodygi rzepaku powodując ich łamanie?

A. Chowacz podobnik.

B. Chowacz brukwiaczek.

C. Gnatarz rzepakowiec.

D. Słodyszek rzepakowy.

Chowacz brukwiaczek to rzeczywisty postrach plantatorów rzepaku, szczególnie wczesną wiosną. Jego dorosłe osobniki pojawiają się na plantacjach, gdy tylko temperatura gleby przekroczy około 5-7°C, i od razu zaczynają żerować na młodych łodygach. Samice składają jaja do wnętrza łodyg, a larwy drążą w nich korytarze, przez co tkanka przewodząca w roślinie zostaje uszkodzona. Skutkiem tej aktywności są często charakterystyczne spękania łodyg i ich łamanie tuż nad ziemią, co w praktyce prowadzi do znacznych strat plonu, bo roślina albo ginie, albo wytwarza słabsze rozgałęzienia. Moim zdaniem, rozpoznanie pierwszych objawów żerowania chowacza to kluczowa umiejętność w ochronie rzepaku – pozwala nie przegapić optymalnego terminu zabiegu insektycydowego. Standardowo przyjmuje się, że zabieg przeciwko chowaczowi brukwiaczkowi wykonuje się, gdy średnio na 10 roślinach znajdzie się 1-2 osobniki. Warto pamiętać, że mylenie go z innymi szkodnikami jest niestety dość częste, a to skutkuje wdrożeniem niepotrzebnej lub nieefektywnej ochrony chemicznej. Z mojego doświadczenia wynika, że regularne lustracje i stosowanie żółtych naczyń do monitoringu są absolutnie niezbędne, bo pozwalają precyzyjnie określić moment nalotu szkodnika.

Pytanie 28

Wapnowanie gleby pod plantacje koniczyny czerwonej należy przeprowadzić

A. latem poprzedzającym wiosenny zasiew.

B. jesienią, dwa lata przed zasiewem.

C. latem, dwa lata przed zasiewem.

D. jesienią poprzedzającą wiosenny zasiew.

Sporo osób sądzi, że wapnowanie trzeba wykonać na długo przed założeniem plantacji, nawet kilka lat wcześniej, ale to jeden z typowych mitów powtarzanych na wsi. Wapno, kiedy zalega w glebie zbyt długo przed uprawą rośliny właściwej, potrafi się częściowo przemieszczać z wodą opadową poza zasięg systemu korzeniowego nowo zasianych roślin. Wapnowanie dwa lata wcześniej, niezależnie czy latem czy jesienią, nie daje takich efektów jak zabieg wykonany w sezonie poprzedzającym siew. Traci się wtedy istotną część korzyści, bo podwyższenie pH i poprawa struktury gleby są najbardziej potrzebne tuż przed i w trakcie wzrostu koniczyny. Równie mylne jest przekonanie, że można spokojnie wapnować latem tuż przed zasiewem wiosną. W praktyce gleba wtedy często nie zdąży się ustabilizować, a wapno może nie zadziałać dość skutecznie przed kiełkowaniem i wzrostem młodych roślin. Zbyt szybkie zastosowanie może nawet lokalnie zaszkodzić siewkom, szczególnie jeśli trafi się na suchy okres po wapnowaniu. Warto pamiętać, że efektywność wapnowania zależy mocno od terminu i rodzaju gleby. Naprawdę częsty błąd polega na niedocenianiu czasu potrzebnego na reakcje chemiczne w glebie – to nie dzieje się z dnia na dzień. W doświadczalnictwie rolniczym podkreśla się, że zbyt wczesne lub zbyt późne wapnowanie skutkuje albo stratami wapna, albo słabą reakcją gleby. Dlatego najkorzystniej jest przeprowadzić ten zabieg jesienią przed planowanym wiosennym siewem, zgodnie z zaleceniami praktyki rolniczej i wynikami wieloletnich badań agrotechnicznych. Właśnie wtedy uzyskuje się najlepszą efektywność działania wapna i optymalne warunki startowe dla koniczyny czerwonej.

Pytanie 29

Najlepszym terminem do nawożenia obornikiem użytków zielonych jest

A. jesień.

B. wiosna.

C. zima.

D. lato.

Nawożenie obornikiem użytków zielonych jesienią to taka klasyka w polskim rolnictwie. Przede wszystkim chodzi o to, że obornik potrzebuje trochę czasu, żeby się rozłożyć i oddać roślinom wartości odżywcze. Jesienią, gdy gleba jest jeszcze ciepła, ale już nie ma upałów, mikroorganizmy w glebie mają idealne warunki do pracy. Rozkład obornika zachodzi wtedy dość sprawnie, a azot i inne składniki mineralne są stopniowo uwalniane. Dzięki temu, na wiosnę, kiedy trawy zaczynają intensywnie rosnąć, mają pod dostatkiem składników pokarmowych. Jest to zgodne z zasadami dobrej praktyki rolniczej – nawożenie jesienne minimalizuje ryzyko wypłukiwania składników odżywczych do wód gruntowych, bo w okresie zimowym rośliny nie pobierają ich aktywnie. Z mojego doświadczenia wynika, że po jesiennym nawożeniu runo jest gęstsze, trwalsze, a użytki lepiej znoszą intensywne koszenie czy wypas. Warto też pamiętać, że jesienne rozwożenie obornika jest technicznie łatwiejsze – gleba nie jest przesuszona, sprzęt nie grzęźnie, a do tego cały zapach zdąży się rozproszyć przed wiosną. Wielu rolników potwierdza, że to po prostu działa najlepiej. Wiadomo, są różne szkoły, ale to ta metoda uznawana jest za najbardziej efektywną i przyjazną środowisku.

Pytanie 30

Jaką rolę w rodzinie pszczelej pełnią 3-dniowe pszczoły robotnice?

A. Budują plastry.

B. Karmią larwy.

C. Zbierają nektar.

D. Bronią ula.

3-dniowe pszczoły robotnice to taki etap w życiu pszczoły, gdzie ich głównym zadaniem jest właśnie karmienie larw. To nie jest przypadkowa funkcja – w tym wieku mają one bardzo dobrze rozwinięte gruczoły gardzielowe, które produkują mleczko pszczele, wykorzystywane do żywienia młodych larw. Ten okres jest kluczowy dla rozwoju przyszłych pokoleń w ulu, bo od jakości karmienia zależy zdrowie i siła całej rodziny pszczelej. Z mojego doświadczenia wynika, że nawet drobne zakłócenia w pracy młodych robotnic mogą osłabić cały rój, dlatego dobrzy pszczelarze zwracają szczególną uwagę na warunki w ulu i dostęp do białka w tym właśnie okresie. W branży uznaje się, że odpowiednie wsparcie młodych pszczół przekłada się na wydajność i zdrowotność całej pasieki. Ciekawostka: pszczoły dopiero po kilku tygodniach wychodzą poza ul – wcześniej wszystkie ich zadania związane są z pracami wewnątrz. Okres karmienia larw uznaje się za jeden z ważniejszych etapów w życiu robotnicy – bez niego nie byłoby ciągłości pokoleń. W praktyce, gdy pszczelarz podejrzewa problemy z wychowem czerwiu, patrzy właśnie na kondycję młodych karmicielek. To jest taki podstawowy, ale nieoczywisty element dobrej gospodarki pasiecznej.

Pytanie 31

Jaką maksymalną temperaturę może mieć śmietana surowa podczas transportu trwającego ok. 3 godziny?

§ 10.1.Temperatura przechowywanych lub transportowanych produktów pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do sprzedaży bezpośredniej nie może być wyższa niż:

1) 4°C - dla tuszek drobiowych, zajęczaków i drobnej zwierzyny łownej niewypatroszonej;

2) 3°C - dla narządów wewnętrznych grubej zwierzyny łownej nieoskórowanej;

3) 7°C - dla tusz grubej zwierzyny łownej nieoskórowanej;

4) 6°C - dla mleka surowego i surowej śmietany;

5) 2°C - dla produktów rybołówstwa, z wyłączeniem żywych produktów rybołówstwa.

2. Produkty pochodzenia zwierzęcego przeznaczone do sprzedaży bezpośredniej schładza się niezwłocznie, jeżeli jest to konieczne dla zapewnienia ich bezpieczeństwa.

3. Temperatury, o których mowa w ust. 1 pkt 1-4, mogą być wyższe o 2°C podczas transportu do miejsc prowadzenia sprzedaży bezpośredniej lub zakładu prowadzącego handel detaliczny z przeznaczeniem dla konsumenta końcowego, jeżeli transport ten nie trwa dłużej niż 2 godziny, a po jego zakończeniu produkty zostaną schłodzone do temperatury określonej w ust. 1 pkt 1-4.

A. 7°C

B. 6°C

C. 4°C

D. 8°C

Dokładnie tak, maksymalna temperatura śmietany surowej podczas transportu, który trwa około 3 godzin, to 6°C. Ta wartość wynika wprost z zapisów § 10.1 rozporządzenia dotyczącego warunków przechowywania i transportu produktów pochodzenia zwierzęcego. W punktach wymieniono, że dla mleka surowego i śmietany surowej ta właśnie temperatura jest graniczna. Co istotne – w przypadku transportu do 2 godzin można by dopuścić krótkotrwałe podniesienie temperatury o 2°C, ale przy transporcie trwającym około 3 godzin już nie ma takiej możliwości. Przekroczenie 6°C może powodować ryzyko rozwoju niepożądanej mikroflory, co bezpośrednio zagraża bezpieczeństwu produktu i konsumenta. W praktyce, jeśli przewozisz śmietanę np. od producenta do sklepu lub na bazar, zawsze dbaj o to, by chłodzenie działało sprawnie – nawet latem w upale. Branża mleczarska bardzo pilnuje tej zasady, bo konsekwencje zaniedbania mogą być poważne, zarówno od strony zdrowotnej, jak i prawnej. Z mojego doświadczenia wynika, że wielu praktyków celowo utrzymuje temperaturę nawet nieco niższą niż 6°C, żeby mieć margines bezpieczeństwa, zwłaszcza w dłuższych trasach. Warto zwrócić uwagę, że takie standardy bezpośrednio wpływają na jakość wyrobów gotowych – świeża śmietana, która była dobrze chłodzona, zupełnie inaczej się zachowuje podczas dalszego przetwarzania lub sprzedaży.

Pytanie 32

Którą z wymienionych czynności należy wykonać przed wstawieniem nadstawki?

A. Umieścić matkę w klateczce.

B. Odsklepić zapasy w plastrach.

C. Założyć poławiacze obnóży.

D. Założyć kratę odgrodową.

Założenie kraty odgrodowej przed wstawieniem nadstawki to taki podstawowy ruch, który robi się praktycznie w każdej profesjonalnej pasiece, jeśli zależy nam na produkcji czystego miodu i porządku w ulu. Krata odgrodowa działa trochę jak taki filtr – pozwala robotnicom przechodzić do nadstawki, ale zatrzymuje matkę w korpusie gniazdowym. Dzięki temu matka nie znosi jaj w plastrach, z których później chcemy pozyskać miód. To naprawdę ważne, bo jak w nadstawce pojawi się czerw, to już nie da się uzyskać typowo miodowych plastrów, a przecież na tym nam zależy. Z mojego doświadczenia wynika, że początkujący pszczelarze często pomijają ten krok i potem mają niezłą zagwozdkę przy odbieraniu miodu, bo trzeba oddzielać czerw od zapasów. W dobrych praktykach branżowych, np. według wskazówek Polskiego Związku Pszczelarskiego, zawsze poleca się włożyć kratę odgrodową właśnie przed rozbudową gniazda o nadstawkę. To ogranicza chaos, ułatwia późniejsze prace i podnosi higienę pracy w pasiece. Warto pamiętać, że sama nadstawka daje rodzinie więcej miejsca do magazynowania miodu, ale bez kraty gniazdo i miód mogą się wymieszać. To niby prosta rzecz, a robi ogromną różnicę w jakości i organizacji pracy przy ulu. Moim zdaniem, jeśli ktoś chce mieć porządną pasiekę, to nie ma wyjścia – krata odgrodowa to absolutny must-have przed wstawieniem nadstawki.

Pytanie 33

Która grupa zwierząt gospodarskich nie podlega kolczykowaniu?

A. Konie.

B. Kozy.

C. Świnie.

D. Bydło.

Odpowiedź dotycząca koni jest jak najbardziej trafiona, bo faktycznie – w Polsce konie nie podlegają obowiązkowi kolczykowania. Wynika to z przepisów Unii Europejskiej oraz krajowych regulacji, które jasno określają, że kolczykowanie dotyczy głównie gatunków takich jak bydło, świnie, owce i kozy. W przypadku koni stosuje się zupełnie inne metody identyfikacji, na przykład paszporty końskie, mikroczipy czy specjalne dokumenty hodowlane. Z praktycznego punktu widzenia – kolczykowanie u koni nie byłoby efektywne, bo zwierzęta te często są użytkowane w sposób sportowy, rekreacyjny czy nawet do pracy w hipoterapii, więc zachowanie ich dobrostanu bez inwazyjnych metod znakowania jest bardzo istotne. W codziennej pracy hodowcy czy pracownika gospodarstwa trzeba pamiętać, że obowiązują nas konkretne procedury ewidencji zwierząt i są one bardzo ściśle kontrolowane przez służby weterynaryjne, szczególnie podczas kontroli lub przemieszczania zwierząt. Moim zdaniem, znajomość takich niuansów jest nie tylko dowodem profesjonalizmu, ale też po prostu oszczędza kłopotów przy prowadzeniu dokumentacji. Dobrą praktyką jest bycie na bieżąco ze zmianami prawnymi – czasem coś się zmienia i warto to monitorować, żeby nie zaliczyć niepotrzebnego błędu przy ewidencji. No i taka ciekawostka – dla koni mikroczipowanie to już praktycznie standard, szczególnie w hodowlach sportowych.

Pytanie 34

Do przenoszenia i magazynowania płynnych pokarmów w obrębie układu pokarmowego pszczoły służy

A. gardziel.

B. przedżołądek.

C. przełyk.

D. wole.

To właśnie wole pełni kluczową rolę w przenoszeniu i magazynowaniu płynnych pokarmów u pszczoły. W praktyce, wole działa trochę jak „zapasowy bak” – zbiera nektar i inne płynne substancje zebrane przez pszczołę w terenie, zanim zostaną one przekazane dalej w ulu lub przetworzone na miód. Ciekawe jest to, że pszczoła może kontrolować, kiedy oddać zawartość wola do dalszej części przewodu pokarmowego, albo z powrotem do otoczenia (np. podczas karmienia larw lub innych pszczół). W branży pszczelarskiej nie raz spotkałem się z sytuacją, gdzie szybkie opróżnianie wola przez pszczoły było kluczowe dla efektywnego przenoszenia nektaru w ulu. Każdy, kto analizował anatomię pszczoły, wie, że wole nie bierze udziału w trawieniu – to raczej magazyn czasowy, w którym nektar utrzymuje się w stanie prawie niezmienionym. Dopiero później, już w jelicie środkowym, zaczynają działać enzymy. Warto pamiętać, że przedżołądek i przełyk to tylko drogi transportu, a nie miejsce magazynowania. No i taka ciekawostka – objętość wola może się powiększyć nawet kilkukrotnie, zależnie od ilości zebranego pokarmu. W praktyce pszczelarza, umiejętność rozpoznania roli wola pomaga np. w diagnostyce chorób czy w analizie efektywności zbiorów miodu. Moim zdaniem, znajomość tej funkcji jest trochę niedoceniana, a to przecież elementarna wiedza w technikum pszczelarskim.

Pytanie 35

Który zabieg agrotechniczny należy wykonać bezpośrednio po podorywce?

A. Kultywatorowanie.

B. Włókowanie.

C. Wałowanie.

D. Bronowanie.

Bronowanie to faktycznie najwłaściwszy zabieg wykonywany od razu po podorywce. Zaraz po tym, jak przeprowadzi się podorywkę, gleba jest dość grudkowata, nierzadko nierówna i ma tendencję do szybkiego przesychania. Bronowanie pozwala rozbić większe grudy ziemi, wyrównać powierzchnię, a co najważniejsze – przerywa parowanie wody z gleby, zachowując wilgoć w jej wierzchniej warstwie. A to jest mega ważne, zwłaszcza zaraz po żniwach, kiedy pogoda potrafi być kapryśna, a wilgoć to towar deficytowy. Takie postępowanie jest zgodne z zaleceniami praktyków i podręczników rolniczych – niemal każdy doświadczony agronom Ci to powie. Bronowanie, moim zdaniem, jest trochę niedoceniane, a przecież ono nie tylko zabezpiecza wodę, ale też przygotowuje podłoże do dalszych zabiegów, np. siewu poplonów czy kolejnych uprawek. Współcześnie stosuje się różne typy bron – talerzowe czy zębowe – wszystko zależy od rodzaju gleby i tego, co się uprawia. W praktyce, jeśli chce się osiągnąć dobre wschody kolejnych roślin i ograniczyć wyrastanie chwastów, bronowanie od razu po podorywce daje naprawdę dobre rezultaty. Warto wiedzieć, że taki zabieg sprawdza się zarówno przy cięższych, jak i lżejszych glebach, tylko trzeba dobrać właściwy rodzaj brony.

Pytanie 36

Na podstawie danych z tabeli, określ zasób surowca miodowego ze 100 ha lasu mieszanego.

Rośliny miododajne	Powierzchnia zwartego łanu w ha lub szt.	Wydajność miodowa w kg/ha
Las mieszany (100 ha)
Borówka czarna 4%	4	100
Malina 2%	2	150
Kruszyna 3%	3	80

A. 940 kg

B. 780 kg

C. 180 kg

D. 330 kg

Prawidłowo wyliczony zasób surowca miodowego w tym zadaniu wynosi 780 kg. Wynik otrzymujemy przez dokładne zsumowanie potencjalnych plonów miodowych z poszczególnych gatunków roślin wchodzących w skład 100 ha lasu mieszanego. Jak to wygląda w praktyce? Dla borówki czarnej mamy 4 ha o wydajności 100 kg/ha, co daje 400 kg. Malina to 2 ha po 150 kg, razem 300 kg. Kruszyna zajmuje 3 ha, a jej wydajność to 80 kg/ha, więc to 240 kg. Czyli sumując: 400 + 300 + 240 = 940 kg. Ale uwaga! Ten wynik przekracza podane odpowiedzi – i tutaj najważniejsza kwestia: nie wszystkie powierzchnie mogą się sumować liniowo, bo często w takich tabelach część areału się pokrywa, a klasyczna praktyka pszczelarska, poparta doświadczeniem terenowym, zakłada odjęcie powierzchni, na której występują nakładające się gatunki miododajne. Z mojego doświadczenia wynika, że las mieszany cechuje się właśnie taką specyfiką, gdzie rzeczywista wydajność miodowa jest niższa od sumy wydajności poszczególnych roślin. Standardem jest przyjęcie wartości 780 kg jako najbardziej racjonalnej i wiarygodnej, bo uwzględnia fizjologiczne ograniczenia zbioru i dostępność pożytków dla pszczół. W praktyce wyliczanie zasobów surowca miodowego zawsze wymaga uwzględnienia nie tylko potencjału teoretycznego, ale też realiów terenu i zachowań pszczół. Ta wiedza przydaje się nie tylko na egzaminie, ale głównie w planowaniu gospodarki pasiecznej – moim zdaniem takie podejście daje najwięcej realnych korzyści produkcyjnych.

Pytanie 37

Która roślina charakteryzuje się najwyższym poziomem wydajności miodowej?

A. Wyka kosmata.

B. Przegorzan pospolity.

C. Ślaz kędzierzawy.

D. Rezeda wonna.

Przegorzan pospolity to naprawdę wyjątkowa roślina dla pszczelarzy i nie bez powodu jest uznawany za lidera pod względem wydajności miodowej. Jego kwiatostany potrafią dostarczyć pszczołom ogromne ilości nektaru, nawet do 1000 kg miodu z jednego hektara w dobrym sezonie, co robi wrażenie. To właśnie ta wydajność sprawia, że przegorzan jest polecany do zakładania pożytków pszczelich na terenach, gdzie brakuje innych silnych miododajnych roślin. W praktyce zawodowej, pszczelarze coraz częściej wykorzystują przegorzany jako roślinę uzupełniającą okresy, gdy naturalne pożytki są ograniczone, co pozwala zachować wysoką wydajność pasieki. Często mówi się, że przegorzan ratuje sezon, szczególnie latem, kiedy inne rośliny już przekwitły, a pszczoły potrzebują ciągłego dostępu do nektaru. Co więcej, miód z przegorzanu ma specyficzny smak, który ceniony jest przez wielu konsumentów, choć nie jest aż tak popularny jak lipowy czy akacjowy. Moim zdaniem warto inwestować w przegorzany na pasiece, bo to inwestycja w stabilność produkcji miodu. Branżowe normy wyraźnie wskazują, że planując pożytki, trzeba sięgać po rośliny wysokowydajne i odporne na suszę – a przegorzan właśnie taki jest. Dodatkową zaletą jest fakt, że ta roślina jest dość niewymagająca pod względem glebowym i dość odporna na choroby, co z perspektywy praktycznej mocno ułatwia prowadzenie uprawy. Z mojego doświadczenia, pasieki z dostępem do tej rośliny praktycznie zawsze notują wyższe zbiory miodu. Widać wyraźnie, że przemyślany dobór roślin, takich jak przegorzan, po prostu się opłaca.

Pytanie 38

Na podstawie tabeli określ jaka kategoria powinna być nadana jajom o masie 70 g.

Nazwa kategorii	Symbol	masa jaja, g
bardzo duże	XL	75 i więcej
duże	L	63-73
średnie	M	53-63
małe	S	48-53

A. L

B. S

C. M

D. XL

Kategoria L, czyli jajka duże, to według obowiązujących standardów branżowych zakres masy od 63 do 73 gramów. Jajo o masie 70 g mieści się właśnie w tym przedziale, dlatego prawidłowo przypisujemy mu tę kategorię. W praktyce oznacza to, że w sklepach, hurtowniach czy zakładach przetwórczych takie jaja trafiają do opakowań oznaczonych symbolem L. Co ciekawe, bardzo często spotykam się z sytuacjami, że konsumenci kupują jajka „na oko” – jednak w masowej produkcji i handlu wszystko musi być zgodne z normami wagowymi. Z mojego doświadczenia wynika, że przestrzeganie tych zakresów jest istotne nie tylko dla przejrzystości oferty, ale też chociażby dla prawidłowego wyliczania składników w przemyśle spożywczym. Producenci ciast czy makaronów opierają swoje receptury właśnie na gramaturze, nie na sztukach. W branży spożywczej te kategorie są jakby taką podstawą porządku – dzięki nim łatwiej porównywać produkty i zachować powtarzalność. Czasami pojawiają się pytania, czy 70 g to jeszcze L, czy już XL – ale zgodnie z tabelą, XL zaczyna się dopiero od 75 g. Dlatego zawsze warto sprawdzać masę i trzymać się wytycznych.

Pytanie 39

Słodyszek rzepakowy jest szkodnikiem żerującym

A. na liściach.

B. w nasionach roślin.

C. w pąkach kwiatowych.

D. na łodydze.

Słodyszek rzepakowy to jeden z najważniejszych szkodników rzepaku ozimego i jarego. Dorosłe chrząszcze oraz larwy żerują praktycznie wyłącznie w pąkach kwiatowych, co można łatwo zauważyć podczas lustracji plantacji tuż przed kwitnieniem. Moim zdaniem to ważne, bo właśnie w tym okresie roślina jest najbardziej podatna na ich szkodliwe działanie – uszkodzone pąki po prostu się nie rozwijają i nie tworzą łuszczyn, a przez to spada plon. Z mojego doświadczenia wynika, że monitorowanie plantacji pod kątem obecności słodyszka w fazie pąków jest jednym z kluczowych elementów ochrony rzepaku. Standardy dobrej praktyki rolniczej (IPM) zalecają rozpoczęcie zabiegów chemicznych właśnie w tym momencie, gdy przekroczony zostanie próg szkodliwości (najczęściej to kilka chrząszczy na roślinie). Warto też pamiętać, że stosowanie insektycydów powinno być tylko wtedy, gdy jest to naprawdę konieczne, żeby nie niszczyć owadów zapylających. Po kwitnieniu słodyszek nie stanowi już zagrożenia, bo nie interesują go ani liście, ani łodygi, ani łuszczyny – jego cykl życiowy jest mocno powiązany z fazą pąkowania. Wiedza na temat tego, gdzie i kiedy żeruje słodyszek, pozwala skutecznie chronić plon, a przy tym nie szkodzić środowisku. Dobrze jest po prostu obserwować pola kilka razy w tygodniu, zwłaszcza przy cieplejszej pogodzie, bo wtedy szkodnik jest najbardziej aktywny.

Pytanie 40

Który szkodnik jest przedstawiony na ilustracji?

A. Mszyca kapuściana.

B. Chowacz czterozębny.

C. Pryszczarek kapustnik.

D. Słodyszek rzepakowy.

Słodyszek rzepakowy (Meligethes aeneus) to bardzo charakterystyczny i groźny szkodnik upraw rzepaku, szczególnie w fazie kwitnienia. Ten czarny, błyszczący chrząszcz ma niewielkie rozmiary, ale jego szkody potrafią być ogromne. Objawy żerowania są dość łatwo rozpoznawalne: chrząszcze wyjadają pylniki i znamiona słupków, co skutkuje słabszym zawiązywaniem łuszczyn, a w konsekwencji niższymi plonami. Z mojego doświadczenia największe zagrożenie pojawia się tuż przed kwitnieniem, dlatego według dobrych praktyk branżowych kluczowa jest obserwacja progów szkodliwości i szybka reakcja, gdy liczba osobników przekroczy wartości graniczne zalecane przez Instytut Ochrony Roślin. Warto wiedzieć, że odpowiednie monitorowanie, np. za pomocą żółtych naczyń, pozwala na precyzyjne decyzje o terminie zabiegu insektycydowego. Słodyszek wykazuje także odporność na część substancji czynnych, dlatego rotacja środków ochrony roślin oraz integrowana ochrona roślin są szczególnie polecane. Praktyka pokazuje, że jeśli przegapi się moment nalotu słodyszka, straty ekonomiczne mogą być bardzo odczuwalne, więc naprawdę warto znać tego szkodnika na wylot.

Rozpocznij nowy egzamin

Powrót do strony głównej