Wyniki egzaminu

Nowy egzamin

Informacje o egzaminie:

Zawód: Technik elektryk
Kwalifikacja: ELE.05 - Eksploatacja maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych
Data rozpoczęcia: 3 listopada 2025 17:59
Data zakończenia: 3 listopada 2025 18:27

Egzamin zdany!

Wynik: 27/40 punktów (67,5%)

Wymagane minimum: 20 punktów (50%)

Pochwal się swoim wynikiem!

Facebook

X.com

Szczegółowe wyniki:

Pytanie 1

Jakie skutki spowoduje podłączenie baterii kondensatorów równolegle do końcówek silnika asynchronicznego?

A. Pobór mocy czynnej z sieci ulegnie zwiększeniu

B. Pobór mocy biernej z sieci będzie mniejszy

C. Napięcie na końcówkach silnika się zmniejszy

D. Częstotliwość prądu w silniku wzrośnie

Włączenie baterii kondensatorów równolegle do zacisków silnika asynchronicznego prowadzi do zmniejszenia poboru mocy biernej z sieci. Kondensatory wprowadzają do obwodu moc czynną, co kompensuje ubytek mocy biernej generowanej przez silnik. Silniki asynchroniczne, zwłaszcza te o dużych mocach, często wykazują znaczny pobór mocy biernej, co powoduje obciążenie sieci elektroenergetycznej. Dlatego wprowadzenie baterii kondensatorów nie tylko poprawia współczynnik mocy, ale także zwiększa efektywność energetyczną całego systemu. W praktyce zastosowanie kondensatorów do kompensacji mocy biernej jest szeroko stosowane w przemyśle, gdzie obciążenia są zmienne, a ich odpowiednia konfiguracja pozwala na znaczące oszczędności kosztów związanych z energią elektryczną oraz redukcję strat w sieci. Ponadto, zgodnie z normami IEC 61000, stabilizacja współczynnika mocy jest kluczowym elementem w celu poprawy jakości energii w systemach elektroenergetycznych.

Pytanie 2

Jakie jest maksymalne dopuszczalne wartości impedancji pętli zwarcia w instalacji elektrycznej o napięciu nominalnym 230 V działającej w układzie TN-S, zabezpieczonej wyłącznikiem nadprądowym C16, aby zapewnić samoczynne wyłączenie zasilania jako środek ochrony przeciwporażeniowej w przypadku awarii?

A. 0,71 Ω

B. 1,43 Ω

C. 4,79 Ω

D. 2,87 Ω

Maksymalna dopuszczalna impedancja pętli zwarcia dla instalacji z wyłącznikiem nadprądowym C16 w sieci TN-S wynosi 1,43 Ω, co zapewnia odpowiednie warunki do samoczynnego wyłączenia zasilania w przypadku uszkodzenia. Taki wyłącznik nadprądowy zadziała, gdy prąd zwarciowy osiągnie wartość wystarczającą do jego uruchomienia, co w przypadku C16 wynosi 16 A. Aby zapewnić skuteczną ochronę, impedancja pętli zwarcia powinna być tak dobrana, aby prąd zwarciowy przekraczał wartość zadziałania wyłącznika. Przy napięciu 230 V, zgodnie z zasadą Ohma (U = I * R), maksymalna impedancja wynosi: Z = U / I = 230 V / 16 A = 14,375 Ω, co daje duży margines, ale w praktyce akceptowana wartość dla bezpiecznego działania to 1,43 Ω. Przykłady praktycznych zastosowań obejmują instalacje w budynkach mieszkalnych, gdzie ważne jest zapewnienie szybkiego odłączenia prądu w przypadku awarii. Standardy PN-IEC 60364-4-41 oraz PN-EN 61140 określają wymagania dotyczące ochrony przeciwporażeniowej, a także metodyka obliczania impedancji pętli zwarcia, co pozwala na właściwe zabezpieczenie przed porażeniem elektrycznym.

Pytanie 3

Możliwość przebicia izolacji uzwojeń silnika indukcyjnego trójfazowego w stosunku do korpusu można ustalić przez pomiar

A. prądu upływu

B. symetrii uzwojeń

C. rezystancji uzwojeń stojana

D. rezystancji przewodu ochronnego

Pomiar rezystancji uzwojeń stojana oraz rezystancji przewodu ochronnego nie dostarcza bezpośrednich informacji na temat stanu izolacji względem korpusu silnika. Rezystancja uzwojeń wskazuje na ich ogólny stan, ale nie uwzględnia ewentualnych uszkodzeń izolacji, które mogą występować w postaci przebicia. Tego rodzaju defekty mogą być niewidoczne podczas pomiarów rezystancji, co prowadzi do fałszywego poczucia bezpieczeństwa. Z kolei pomiar rezystancji przewodu ochronnego odnosi się do skuteczności uziemienia, które ma na celu ochronę przed porażeniem prądem elektrycznym, ale nie jest wskaźnikiem stanu izolacji wewnętrznej uzwojeń. Symetria uzwojeń, mimo że jest istotna dla prawidłowego działania silnika, nie ma bezpośredniego związku z izolacją. Problemy z symetrią mogą prowadzić do nierównomiernego rozkładu prądów w uzwojeniach, co z kolei może powodować przegrzewanie silnika, ale nie wykryje uszkodzeń izolacji. W branży elektrotechnicznej kluczowe jest zrozumienie, że różne metody pomiarowe mają swoje unikalne zastosowania i ograniczenia, a ich niewłaściwe stosowanie może prowadzić do niebezpieczeństwa oraz kosztownych napraw. Warto zwracać uwagę na odpowiednie procedury diagnostyczne, aby zapewnić bezpieczeństwo i efektywność działania maszyn elektrycznych.

Pytanie 4

Która z podanych przyczyn jest odpowiedzialna za ocieranie wirnika o stojan w silniku indukcyjnym klatkowym podczas jego działania?

A. Nagle zwiększone napięcie zasilające

B. Nagle zmniejszone napięcie zasilające

C. Poluzowanie tabliczki zaciskowej

D. Pęknięcie pierścieni zwierających pręty wirnika

Pęknięcie pierścieni zwierających pręty wirnika to istotny problem, który może prowadzić do ocierania wirnika o stojan w silniku indukcyjnym klatkowym. Pierścienie te mają na celu zapewnienie stabilności wirnika podczas jego obrotu, a ich integralność strukturalna jest kluczowa dla poprawnej pracy silnika. Kiedy pierścienie ulegają uszkodzeniu, wirnik może zacząć się przemieszczać zbyt blisko stojana, co doprowadza do tarcia i potencjalnych uszkodzeń obu komponentów. W kontekście praktycznym, regularne przeglądy i testy wizualne silników, w tym kontrola stanu pierścieni zwierających, są kluczowe dla zapobiegania takim awariom. Zgodnie z najlepszymi praktykami w branży, każda usterka powinna być diagnozowana i usuwana natychmiastowo, aby uniknąć dalszych uszkodzeń oraz kosztownych przestojów. Warto również zaznaczyć, że ogólny stan wirnika i jego osprzętu powinien być systematycznie monitorowany na podstawie standardów, takich jak IEC 60034, które szczegółowo określają wymagania dotyczące silników elektrycznych.

Pytanie 5

W łazience mieszkania konieczna jest wymiana uszkodzonej oprawy oświetleniowej, która znajduje się w odległości 30 cm od strefy prysznica. Jaki minimalny stopień ochrony powinna posiadać nowa oprawa?

A. IPX7

B. IPX1

C. IPX2

D. IPX4

Wybór stopnia ochrony niższego niż IPX4, takiego jak IPX1, IPX2 czy IPX7, nie jest odpowiedni w kontekście wymagań dotyczących oświetlenia w pobliżu kabiny prysznicowej. Oznaczenie IPX1 wskazuje na odporność na krople wody padające w kierunku pionowym, co jest niewystarczające w warunkach łazienki, gdzie może występować intensywniejsze zachlapanie. IPX2 również nie zabezpiecza przed wodą, ponieważ chroni jedynie przed kroplami padającymi pod kątem do 15 stopni od pionu. Wybór IPX7, który przewiduje krótkotrwałe zanurzenie w wodzie, również nie jest w pełni uzasadniony, ponieważ nie ma potrzeby tak wysokiego stopnia ochrony w przypadku odległości 30 cm od kabiny prysznicowej. W praktyce, zastosowanie oprawy z niższym stopniem ochrony może prowadzić do uszkodzeń elektrycznych, a tym samym stwarzać zagrożenie dla użytkowników. Dlatego kluczowe jest zrozumienie, że odpowiedni stopień ochrony powinien być dostosowany do specyficznych warunków panujących w danym pomieszczeniu, co jest zgodne z normami bezpieczeństwa elektrycznego oraz wytycznymi producentów.

Pytanie 6

Na wartość impedancji pętli zwarcia w systemie TN-C wpływ mają

A. liczba przewodów umieszczonych w korytkach

B. metoda ułożenia przewodów w instalacji

C. materiał izolacyjny przewodów

D. przekrój żył przewodów

Wartość impedancji pętli zwarcia w sieci TN-C jest kluczowym parametrem, który wpływa na bezpieczeństwo instalacji elektrycznej. Przekrój żył przewodów ma bezpośredni wpływ na oporność elektryczną i tym samym na impedancję pętli zwarcia. Im większy przekrój przewodów, tym mniejsza ich oporność, co prowadzi do niższej wartości impedancji pętli. To z kolei pozytywnie wpływa na czas zadziałania zabezpieczeń nadprądowych, co jest zgodne z wymaganiami normy PN-IEC 60364. W praktyce, odpowiednio dobrany przekrój przewodów zapewnia, że w przypadku zwarcia prąd zwarciowy będzie na tyle wysoki, aby zadziałały zabezpieczenia, minimalizując ryzyko uszkodzeń oraz pożaru. Właściwy dobór przekroju żył jest szczególnie ważny w instalacjach o dużym obciążeniu, gdzie niewłaściwe wartości impedancji mogą prowadzić do awarii systemu.

Pytanie 7

Aby przeprowadzić pomiar rezystancji metodą techniczną, należy przygotować

A. mostek Thomsona

B. mostek Wheatstone'a

C. amperomierz i woltomierz

D. omomierz oraz woltomierz

Prawidłowa odpowiedź to wykorzystanie amperomierza i woltomierza do pomiaru rezystancji metodą techniczną. Pomiar rezystancji w tym przypadku opiera się na zasadzie Ohma, według której rezystancja (R) jest równa napięciu (U) podzielonemu przez natężenie prądu (I), czyli R = U/I. Amperomierz służy do pomiaru natężenia prądu płynącego przez obwód, natomiast woltomierz mierzy spadek napięcia na rezystorze. Dzięki temu można uzyskać dokładne wartości rezystancji, które są istotne w różnych zastosowaniach, od projektowania obwodów elektronicznych po diagnostykę sprzętu elektrycznego. Zastosowanie tej metody pomiarowej jest zgodne z dobrymi praktykami inżynieryjnymi, ponieważ zapewnia dokładność i wiarygodność wyników. Warto również zaznaczyć, że metody techniczne pomiaru rezystancji powinny być stosowane w odpowiednich warunkach, aby uniknąć błędów pomiarowych, takich jak zakłócenia elektromagnetyczne czy niewłaściwe ustawienia urządzeń pomiarowych.

Pytanie 8

Zwiększenie liczby kabli umieszczonych w jednej rurze instalacyjnej spowoduje

A. zmniejszenie dopuszczalnego obciążenia prądem długotrwałym jednego kabla

B. zmniejszenie wartości obliczeniowej rezystancji żył pojedynczego kabla

C. zwiększenie dozwolonej wartości spadku napięcia na kablach

D. wydłużenie czasu osiągania granicznej temperatury izolacji kabli

Zrozumienie konsekwencji zwiększenia liczby przewodów w jednej rurze instalacyjnej wymaga znajomości podstawowych zasad dotyczących przewodnictwa elektrycznego oraz zarządzania ciepłem. Wydłużenie czasu osiągania temperatury granicznej izolacji przewodów to pojęcie, które nie ma zastosowania w kontekście większej liczby przewodów w rurze. Zwiększona liczba przewodów prowadzi do szybszego nagrzewania się izolacji, a nie do wydłużenia czasu, co może skutkować jej uszkodzeniem. Podobnie, zmniejszenie wartości obliczeniowej rezystancji żył pojedynczego przewodu nie jest również poprawnym podejściem, ponieważ rezystancja konkretnego przewodu nie ulega zmianie wskutek liczby przewodów w tej samej rurze. Rezystancja żył obliczana jest na podstawie materiałów, z których są wykonane oraz ich przekroju, a nie od ich liczby. Z kolei zwiększenie dopuszczalnej wartości spadku napięcia na przewodach jest całkowicie błędnym założeniem; spadek napięcia wzrasta proporcjonalnie do obciążenia i długości przewodów. Dlatego kluczowe jest zrozumienie, że niepoprawne odpowiedzi wynikają z mylnego postrzegania zjawisk cieplnych oraz zasad obliczeniowych stosowanych w elektryce. Konsekwencje niewłaściwego obciążenia mogą prowadzić do poważnych awarii, co podkreśla konieczność przestrzegania norm oraz zasad planowania instalacji elektrycznych.

Pytanie 9

Na podstawie zamieszczonych w tabeli danych łożysk dobierz łożysko do silnika o średnicy wału d = 12 mm, średnicy wewnętrznej tarczy łożyskowej D = 28 mm i szerokości tarczy łożyskowej B = 8 mm.

Symbol	Wymiary podstawowe
Symbol	d [mm]	D [mm]	B [mm]	r [mm]
6700	10	15	3	0,1
6200	10	30	9	0,6
6001	12	28	8	0,3
6301	12	37	12	1

A. 6700

B. 6200

C. 6001

D. 6301

Odpowiedź 6001 jest poprawna, ponieważ jej wymiary są zgodne z wymaganiami określonymi w pytaniu. Średnica wewnętrzna łożyska 6001 wynosi 12 mm, co odpowiada średnicy wału, a średnica zewnętrzna wynosi 28 mm oraz szerokość 8 mm. W praktyce, wybór odpowiedniego łożyska jest kluczowy dla zapewnienia prawidłowego działania silnika oraz jego długowieczności. Użycie odpowiednich łożysk minimalizuje tarcie, co z kolei przekłada się na mniejsze straty energii i wysoką efektywność pracy. Dodatkowo, łożyska są projektowane z myślą o określonych zastosowaniach, dlatego znajomość ich parametrów jest niezbędna. W branży mechanicznej, standardy takie jak ISO 355, które dotyczą wymiarów i tolerancji łożysk tocznych, powinny być stosowane w celu zapewnienia jakości i niezawodności komponentów. W przypadku łożysk, warto również zwrócić uwagę na ich zastosowanie w różnych środowiskach pracy, co może wpływać na wybór materiałów i rodzaju uszczelnienia, co z kolei wpływa na ich trwałość oraz efektywność eksploatacyjną.

Pytanie 10

Jaką czynność można wykonać przy lokalizacji uszkodzeń w trakcie funkcjonowania instalacji oraz urządzeń elektrycznych w obszarach narażonych na wybuch?

A. Pomiar temperatury zewnętrznych powierzchni obudów silników

B. Wymiana źródeł oświetlenia

C. Dokręcanie luźnych śrub w osłonach urządzeń

D. Demontaż obudów urządzeń

Pomiar temperatury powierzchni obudów silników jest czynnością, która może być wykonywana w czasie pracy instalacji i urządzeń elektrycznych w strefach zagrożonych wybuchem, ponieważ nie narusza to integralności obudowy ani nie wprowadza potencjalnych źródeł zapłonu. W praktyce pomiar ten jest kluczowy dla oceny stanu operacyjnego silników i identyfikacji potencjalnych problemów, takich jak przegrzewanie, które mogłoby prowadzić do awarii. W strefach zagrożonych wybuchem, przestrzeganie przepisów takich jak ATEX (Dyrektywa 2014/34/UE) oraz IECEx jest niezbędne, by zminimalizować ryzyko wybuchu. Wskazanie anomalii w temperaturze może pozwolić na szybką interwencję, zanim dojdzie do poważniejszych usterek, co jest zgodne z najlepszymi praktykami w zakresie utrzymania bezpieczeństwa i efektywności operacyjnej. Przykładowo, termografia bezdotykowa może być używana do monitorowania temperatury w czasie rzeczywistym, co zwiększa bezpieczeństwo w strefach zagrożonych.

Pytanie 11

które z poniższych stwierdzeń dotyczących działania silnika bocznikowego prądu stałego wskazuje na występującą w nim nieprawidłowość?

A. Prędkość obrotowa wirnika rośnie przy osłabieniu wzbudzenia

B. Natężenie prądu w obwodzie wzbudzenia jest niższe niż w obwodzie twornika

C. Prędkość obrotowa wirnika na biegu jałowym jest wyższa od prędkości znamionowej

D. Natężenie prądu w obwodzie wzbudzenia przekracza to w obwodzie twornika

W analizowanych stwierdzeniach, błędne odpowiedzi mogą wynikać z nieporozumień dotyczących podstawowych zasad działania silników bocznikowych prądu stałego. Prąd w obwodzie wzbudzenia nie powinien być mniejszy niż w obwodzie twornika, ponieważ może to sugerować niedostateczne wzbudzenie, co prowadzi do zmniejszenia momentu obrotowego i osłabienia pracy silnika. Prędkość obrotowa wirnika wzrasta przy osłabieniu wzbudzenia, co jest zjawiskiem typowym dla silników prądu stałego, ale nie powinno być to mylone z normalnym działaniem. W rzeczywistości, obniżenie wzbudzenia prowadzi do zwiększenia prędkości obrotowej, ale również może prowadzić do niestabilności w pracy silnika i zwiększonego ryzyka przegrzania. Jednocześnie prędkość obrotowa na biegu jałowym nie powinna przekraczać prędkości znamionowej, ponieważ może to skutkować niewłaściwym działaniem silnika i potencjalnym uszkodzeniem komponentów. Kluczowe jest, aby operatorzy silników elektrycznych zrozumieli te zależności oraz systematycznie monitorowali parametry silnika, aby unikać sytuacji mogących prowadzić do awarii. Zrozumienie tych zasad jest niezbędne dla uzyskania efektywności oraz długowieczności systemów napędowych.

Pytanie 12

Która z poniższych czynności nie jest częścią badań eksploatacyjnych silnika elektrycznego?

A. Weryfikacja stanu ochrony przeciwporażeniowej

B. Pomiar rezystancji uzwojeń stojana

C. Pomiar napięcia zasilającego

D. Przeprowadzenie próbnego rozruchu urządzenia

Pomiar napięcia zasilania nie należy do badań eksploatacyjnych silnika elektrycznego, ponieważ jest to czynność raczej związana z kontrolą źródła zasilania, a nie diagnostyką samego silnika. W kontekście eksploatacji silników elektrycznych, kluczowe jest zrozumienie, że badania eksploatacyjne koncentrują się na ocenie stanu technicznego komponentów silnika, takich jak uzwojenia, izolacja czy mechanika. Pomiar rezystancji uzwojeń stojana oraz sprawdzenie stanu ochrony przeciwporażeniowej są kluczowe dla bezpieczeństwa i efektywności pracy silnika. Rozruch próbny urządzenia jest niezbędny do oceny jego działania w rzeczywistych warunkach. Przykładowo, w przemyśle, regularne badania eksploatacyjne pozwalają na wczesne wykrycie potencjalnych awarii, co zmniejsza ryzyko przestojów i zwiększa efektywność operacyjną.

Pytanie 13

Jakie jest najwyższe dozwolone różnicowe natężenie prądu znamionowego wyłącznika różnicowoprądowego w celu zapewnienia ochrony przeciwpożarowej?

A. 10 mA

B. 100 mA

C. 300 mA

D. 30 mA

Odpowiedź 300 mA jest prawidłowa, ponieważ zgodnie z normami ochrony przeciwpożarowej, maksymalny dopuszczalny różnicowy prąd znamionowy wyłącznika różnicowoprądowego, który ma na celu ochronę przed pożarem, wynosi właśnie 300 mA. Wyłączniki różnicowoprądowe o tej wartości prądu są projektowane tak, aby minimalizować ryzyko zapłonu w przypadku wystąpienia zwarcia, umożliwiając jednocześnie zapewnienie dostatecznego poziomu ochrony osób przed porażeniem prądem elektrycznym. W praktyce zastosowanie wyłączników o wartości 300 mA jest szczególnie zalecane w obiektach użyteczności publicznej oraz w instalacjach, gdzie występuje duże ryzyko przepływu prądu, ale niekoniecznie można zainstalować wyłączniki o niższych wartościach. Pomagają one w ograniczeniu skutków awarii i minimalizują straty materialne, podnosząc bezpieczeństwo całego systemu elektrycznego. Warto dodać, że w obiektach mieszkalnych oraz w strefach o podwyższonym ryzyku, takich jak łazienki czy kuchnie, zaleca się stosowanie wyłączników różnicowoprądowych o prądzie znamionowym 30 mA, co zapewnia skuteczniejszą ochronę przed porażeniem elektrycznym.

Pytanie 14

Która z poniższych przyczyn powoduje, że przekaźnik Buchholza działa na wyłączenie transformatora?

A. Zwarcie między uzwojeniem pierwotnym a wtórnym

B. Niesymetryczne obciążenie transformatora

C. Brak uziemienia punktu neutralnego

D. Brak w uzwojeniu pierwotnym

Przerwa w uziemieniu punktu neutralnego, niesymetryczne obciążenie transformatora oraz przerwa w uzwojeniu pierwotnym to problemy, które mogą wpływać na funkcjonowanie transformatora, ale nie są bezpośrednimi przyczynami, które aktywują przekaźnik Buchholza. Przerwa w uziemieniu punktu neutralnego może prowadzić do przyrostu napięcia w systemie, co może stwarzać ryzyko dla sprzętu, jednak nie powoduje to od razu zwarcia, które jest kluczowe dla działania przekaźnika. Niesymetryczne obciążenie może prowadzić do przegrzewania się uzwojeń, a w dłuższej perspektywie do ich uszkodzenia, ale również nie jest to sytuacja, która bezpośrednio aktywuje przekaźnik Buchholza. Przerwa w uzwojeniu pierwotnym z kolei, chociaż może powodować zakłócenia w pracy transformatora, nie prowadzi do gwałtownych zmian przepływu oleju, co jest kluczowe dla reakcji przekaźnika. Istotnym błędem myślowym jest pomylenie symptomów uszkodzeń transformatora z jego przyczynami. Dobrą praktyką jest regularne monitorowanie parametrów pracy transformatora oraz wdrażanie systemów zabezpieczeń, takich jak przekaźnik Buchholza, które są projektowane do reakcji na konkretne i krytyczne warunki, a nie na ogólne problemy. Zrozumienie, jakie konkretne sytuacje powodują działanie zabezpieczeń, jest kluczowe w skutecznej diagnostyce i konserwacji urządzeń elektroenergetycznych.

Pytanie 15

Jakim przyrządem należy przeprowadzić bezpośredni pomiar mocy biernej?

A. Watomierza

B. Fazomierza

C. Waromierza

D. Częstościomierza

Waromierz jest specjalistycznym przyrządem pomiarowym, który umożliwia bezpośredni pomiar mocy biernej w obwodach prądu zmiennego. Działa na zasadzie pomiaru wartości mocy w układzie, w którym występuje przesunięcie fazowe między napięciem a prądem. Odpowiednią wartość mocy biernej można określić, wykorzystując wzór P = V * I * cos(ϕ), gdzie P to moc pozorna, a ϕ to kąt przesunięcia fazowego. Waromierz jest szczególnie przydatny w zastosowaniach przemysłowych, gdzie występują silniki elektryczne i inne urządzenia indukcyjne, które generują moc bierną. W praktyce, pomiar mocy biernej jest kluczowy dla optymalizacji efektywności energetycznej oraz dla zapobiegania nadmiernym kosztom związanym z opłatami za moc bierną. Przykładem zastosowania waromierza może być analiza obciążeń w zakładzie produkcyjnym, gdzie identyfikacja mocy biernej pozwala na odpowiednie dostosowanie charakterystyk urządzeń do potrzeb sieci energetycznej.

Pytanie 16

Przed dokonaniem pomiarów rezystancji izolacji w elektrycznej instalacji oświetleniowej należy odciąć zasilanie, zdemontować ochronniki przeciwprzepięciowe oraz

A. zamknąć łączniki instalacyjne i wykręcić źródła światła

B. otworzyć łączniki instalacyjne i wkręcić źródła światła

C. zamknąć łączniki instalacyjne i wkręcić źródła światła

D. otworzyć łączniki instalacyjne i wykręcić źródła światła

Podczas pomiarów rezystancji izolacji w instalacjach elektrycznych niezwykle istotne jest, aby zrozumieć, dlaczego błędne podejścia mogą prowadzić do niebezpieczeństw i nieprawidłowych wyników. W przypadku otwierania łączników instalacyjnych oraz wkręcania źródeł światła, istnieje ryzyko wprowadzenia niepożądanych elementów do obwodu, co może spowodować zwarcie. Otwarte łączniki to otwarte ścieżki, które mogą prowadzić do nieprzewidzianych zachowań w instalacji, szczególnie jeśli zasilanie jest włączone, co zagraża zarówno osobie wykonującej pomiary, jak i urządzeniom pomiarowym. Z kolei wkręcenie źródeł światła do otwartych łączników stwarza dodatkowe ryzyko, ponieważ w przypadku awarii obwodu, prąd może popłynąć przez te elementy, co może prowadzić do ich uszkodzenia, a także stanowić zagrożenie dla bezpieczeństwa użytkowników. Rekomendowane standardy, takie jak PN-EN 61557 dotyczące pomiarów w instalacjach elektrycznych, podkreślają znaczenie zachowania odpowiednich procedur w celu zapewnienia dokładnych wyników pomiarów. Właściwe przygotowanie instalacji poprzez zamknięcie łączników i wykręcenie źródeł światła jest kluczowe w zapobieganiu sytuacjom, które mogą prowadzić do błędnych pomiarów oraz potencjalnych wypadków.

Pytanie 17

Który z jednofazowych wyłączników nadprądowych zapewnia odpowiednią ochronę przed porażeniem przy impedancji pętli zwarcia Z = 4,2 Ω?

A. C10

B. B16

C. C16

D. B10

Odpowiedź B10 jest prawidłowa, ponieważ wyłącznik nadprądowy typu B charakteryzuje się zdolnością do wykrywania przeciążeń oraz zwarć w instalacjach elektrycznych. Przy impedancji pętli zwarcia Z = 4,2 Ω, wyłącznik B10 zapewnia odpowiednią ochronę przeciwporażeniową, gdyż jego prąd znamionowy wynosi 10 A. W sytuacji zwarcia, czas reakcji wyłącznika jest kluczowy dla bezpieczeństwa, a wyłącznik typu B zadziała przy prądzie zwarciowym w granicach 3 do 5 krotności prądu znamionowego. Przykładowo, dla prądu zwarciowego rzędu 30 A, wyłącznik ten zadziała w czasie wystarczającym, by zminimalizować ryzyko uszkodzenia instalacji oraz zapobiec porażeniom. Zgodnie z normami, takimi jak PN-EN 60898, dobór wyłącznika powinien być dostosowany do warunków pracy oraz charakterystyki obciążenia, co potwierdza wybór B10 jako właściwy. Dodatkowo, stosowanie wyłączników nadprądowych zgodnych z obowiązującymi regulacjami sprzyja utrzymaniu wysokiego poziomu bezpieczeństwa w instalacjach elektrycznych.

Pytanie 18

Na podstawie zamieszczonych w tabeli danych łożysk dobierz łożysko do silnika o średnicy wału d = 12 mm i szerokości tarczy łożyskowej B = 12 mm.

Symbol	Wymiary podstawowe
Symbol	d [mm]	D [mm]	B [mm]	r [mm]
6700	10	15	3	0,1
6200	10	30	9	0,6
6001	12	28	8	0,3
6301	12	37	12	1

A. 6301

B. 6700

C. 6001

D. 6200

Odpowiedź 6301 jest poprawna, ponieważ spełnia wszystkie wymagania dotyczące wymiarów łożyska do silnika o średnicy wału 12 mm oraz szerokości tarczy łożyskowej 12 mm. Łożyska 6301 mają średnicę wewnętrzną 12 mm, co jest idealne do mocowania na wale silnika, oraz standardową szerokość 12 mm, która odpowiada wymaganym parametrom. Wybór odpowiedniego łożyska jest kluczowy dla zapewnienia efektywności i trwałości pracy silnika. Stosowanie łożysk o nieodpowiednich wymiarach może prowadzić do ich przedwczesnego zużycia, zwiększonego tarcia oraz potencjalnych awarii. W praktyce, łożyska serii 6300 są powszechnie stosowane w różnych aplikacjach, w tym w silnikach elektrycznych, przekładniach oraz w układach napędowych. Ich wybór powinien opierać się na dokładnej analizie wymagań technicznych, a także na znajomości standardów branżowych, takich jak normy ISO dotyczące łożysk. Wiedza na temat doboru łożysk jest niezbędna dla inżynierów i techników, aby zapewnić optymalną wydajność i niezawodność maszyn.

Pytanie 19

Jakie oznaczenie stopnia ochrony powinna mieć obudowa urządzenia elektrycznego, które jest zainstalowane w pomieszczeniach o dużej wilgotności?

A. IP11

B. IP44

C. IP32

D. IP22

Oznaczenie stopnia ochrony IP44 wskazuje, że urządzenie elektryczne jest chronione przed ciałami stałymi o średnicy 1 mm oraz przed wodą, która może padać w dowolnym kierunku. To czyni je odpowiednim rozwiązaniem do stosowania w pomieszczeniach wilgotnych, takich jak łazienki czy kuchnie, gdzie występuje ryzyko kontaktu z wodą i wilgocią. Zgodnie z normą IEC 60529, IP44 zapewnia odpowiedni poziom ochrony, który minimalizuje ryzyko uszkodzeń związanych z wilgocią, co jest kluczowe dla zapewnienia bezpieczeństwa użytkowników. W praktyce, urządzenia takie jak oświetlenie zewnętrzne, gniazda elektryczne czy wyłączniki umieszczone w wilgotnych pomieszczeniach powinny posiadać tę klasę ochrony, aby zminimalizować ryzyko zwarcia elektrycznego oraz wypadków. Dobrą praktyką jest również regularne sprawdzanie stanu obudów i uszczelek, aby zapewnić ich ciągłą skuteczność ochrony przed wodą i zanieczyszczeniami.

Pytanie 20

Który z podanych środków można uznać za metodę ochrony przed porażeniem w przypadku uszkodzenia?

A. Samoczynne wyłączenie zasilania

B. Ogrodzenie

C. Umieszczenie części czynnych poza zasięgiem ręki

D. Obudowa

Samoczynne wyłączenie zasilania jest kluczowym środkiem ochrony przeciwporażeniowej, który automatycznie przerywa dopływ energii elektrycznej w przypadku wykrycia nieprawidłowości, takich jak zwarcie czy przeciążenie. To działanie jest zgodne z normami bezpieczeństwa, takimi jak PN-EN 61140, które określają wymagania dotyczące ochrony przed porażeniem prądem elektrycznym. Samoczynne wyłączenie zasilania minimalizuje ryzyko wystąpienia niebezpiecznych sytuacji, a jego zastosowanie jest powszechne w instalacjach elektrycznych, w których występują urządzenia o podwyższonym ryzyku. Przykładem zastosowania może być automatyczny wyłącznik różnicowoprądowy, który nie tylko wyłącza zasilanie, ale także monitoruje różnicę prądów, co jest istotne w ochronie osób pracujących w pobliżu urządzeń elektrycznych. Dzięki takiemu rozwiązaniu, w przypadku wystąpienia niebezpiecznego prądu różnicowego, zasilanie jest natychmiastowo odłączane, co znacznie zwiększa bezpieczeństwo użytkowników.

Pytanie 21

W tabeli przedstawiono parametry znamionowe silnika. Do jakiego rodzaju pracy jest on przeznaczony?

Typ silnika	SEh 80-4CF
Moc	1,1 kW
Prędkość obrotowa	1400 obr/min
Obudowa	Aluminium
Napięcie zasilania	230 V, 50 Hz
Stopień ochrony	IP 54
Rodzaj pracy	S2
Sprawność	74%
Pojemność kondensatora pracy	30 μF
Pojemność kondensatora rozruchowego	75 μF

A. Przerywanej z rozruchem.

B. Ciągłej.

C. Przerywanej z hamowaniem elektrycznym.

D. Dorywczej.

Silnik oznaczony jako przeznaczony do pracy dorywczej (S2) jest zaprojektowany do pracy przez określony czas, po którym konieczne jest schłodzenie. Przykładem zastosowania takiego silnika mogą być urządzenia, które pracują w cyklach, np. pompy, wentylatory czy maszyny przemysłowe, które nie wymagają ciągłej eksploatacji. W praktyce oznacza to, że silnik może pracować w trybie dorywczym przez kilka minut do kilku godzin, w zależności od jego parametrów znamionowych, a następnie musi zostać wyłączony, aby uniknąć przegrzania. Standardy normatywne, takie jak IEC 60034-1, definiują takie klasy pracy silników elektrycznych, co zapewnia, że inżynierowie projektujący systemy napędowe mogą odpowiednio dobierać silniki do wymagań aplikacji. Wiedza o tych oznaczeniach jest kluczowa dla zapewnienia efektywności energetycznej oraz długowieczności urządzeń, co ma bezpośredni wpływ na koszty eksploatacji.

Pytanie 22

Zatrzymanie pracy grzejnika skutkuje natychmiastowym działaniem zabezpieczenia nadprądowego. Co to sugeruje?

A. zwarcie przewodu fazowego oraz neutralnego

B. uszkodzenie w grzałce

C. zwarcie przewodu ochronnego z obudową

D. uszkodzenie w przewodzie fazowym

W przypadku innych odpowiedzi, które mogłyby być uznane za poprawne, jak przerwa w przewodzie fazowym, zwarcie przewodu ochronnego do obudowy czy zwarcie przewodu fazowego i neutralnego, warto wskazać na ich merytoryczne błędy. Przerwa w przewodzie fazowym nie mogłaby skutkować natychmiastowym działaniem zabezpieczenia nadprądowego, ponieważ w takim przypadku prąd nie popłynąłby w ogóle, co nie aktywuje zabezpieczeń. Zwarcie przewodu ochronnego do obudowy z kolei powinno wywołać reakcję wyłącznika różnicowoprądowego, a nie nadprądowego, jako że jest to zupełnie inny mechanizm zabezpieczający, który odpowiada za ochronę przed porażeniem prądem. Natomiast zwarcie przewodu fazowego i neutralnego zazwyczaj prowadzi do sytuacji nadmiernego przepływu prądu, co również spowodowałoby zadziałanie zabezpieczenia nadprądowego, ale w inny sposób i z innymi konsekwencjami. Niekiedy błędne wnioski płyną z niepełnego zrozumienia zasad działania zabezpieczeń oraz ich różnic, co prowadzi do pomyłek. Wiedza na temat tego, jak i dlaczego zabezpieczenia działają w dany sposób, jest kluczowa dla bezpieczeństwa instalacji elektrycznych i ich użytkowników. Dlatego zawsze należy dokładnie analizować przyczyny działania zabezpieczeń w kontekście konkretnego problemu.

Pytanie 23

Jakiego rodzaju wyłączników RCD należy użyć do zabezpieczenia instalacji elektrycznej obwodu gniazd jednofazowych w pracowni komputerowej, gdzie znajdują się 15 zestawów komputerowych?

A. 25/2/030-AC

B. 25/4/300-A

C. 25/4/030-AC

D. 25/2/030-A

Wybór innych typów wyłączników RCD do zabezpieczenia obwodu gniazd jednofazowych w pracowni komputerowej nie jest zalecany ze względu na różnice w parametrach, które mogą prowadzić do niewystarczającego poziomu ochrony. Chociaż niektóre z tych wyłączników mają swoje zastosowania, nie spełniają one wymogów bezpieczeństwa w kontekście pracy z urządzeniami komputerowymi. Na przykład, typ 25/4/300-A, z prądem różnicowym 300 mA, jest przeznaczony głównie do ochrony przed pożarem w obwodach zasilających, a nie dla ochrony użytkowników przed porażeniem prądem. Użycie takiego wyłącznika w pracowni komputerowej mogłoby spowodować, że w przypadku awarii, prąd nie zostanie odcięty wystarczająco szybko, co zwiększa ryzyko dla osób korzystających z urządzeń. Typ 25/2/030-AC, mimo że ma prąd różnicowy 30 mA, nie jest dostosowany do ochrony przed prądami stałymi, co może być istotne w przypadku zastosowań związanych z elektroniką. Natomiast 25/2/030-AC zawiera dodatkową opcję dla prądów stałych, co czyni go bardziej uniwersalnym, ale niekoniecznie lepszym w kontekście standardowego użytkowania komputerów. Kluczowym błędem jest zatem zakładanie, że każdy wyłącznik RCD może być stosowany w każdej sytuacji, co jest sprzeczne z zasadami projektowania instalacji elektrycznych, które zalecają użycie odpowiednich urządzeń w zależności od specyfiki użytkowania i potencjalnych zagrożeń.

Pytanie 24

Kontrolę instalacji elektrycznej, znajdującej się w pomieszczeniach o wysokiej wilgotności (75÷100%), w zakresie efektywności ochrony przed porażeniem elektrycznym należy przeprowadzać co najmniej raz na

A. 2 lata

B. 3 lata

C. 1 rok

D. 4 lata

Instalacje elektryczne w pomieszczeniach wilgotnych, takich jak łazienki czy piwnice, wymagają szczególnej uwagi w kontekście ochrony przeciwporażeniowej. Wilgotność powietrza w takich miejscach może prowadzić do zwiększonego ryzyka porażenia prądem, dlatego też zgodnie z obowiązującymi normami i zaleceniami, takie instalacje powinny być poddawane kontroli co najmniej raz w roku. Regularne przeglądy pozwalają na wczesne wykrywanie potencjalnych usterek, takich jak uszkodzenia izolacji, niewłaściwe zabezpieczenia czy korozja elementów instalacji. Przykładem może być kontrola stanu gniazdek elektrycznych, które w miejscach o wysokiej wilgotności narażone są na działanie wody, co może prowadzić do zwarć. Warto również zwrócić uwagę na zastosowanie odpowiednich zabezpieczeń, takich jak różnicowoprądowe wyłączniki zabezpieczające (RCD), które mogą istotnie zwiększyć poziom bezpieczeństwa. Przestrzeganie tych zasad jest zgodne z normami, takimi jak PN-IEC 60364, które określają wymagania dotyczące instalacji elektrycznych w miejscach narażonych na wilgoć.

Pytanie 25

Podczas wymiany uzwojeń w jednofazowym transformatorze o parametrach: S_N = 200 VA , U_1N = 230 V, U_2N = 14,6 V, uzwojenie pierwotne powinno być wykonane z drutu nawojowego

A. o większej średnicy i mniejszej liczbie zwojów w porównaniu do uzwojenia wtórnego

B. o mniejszej średnicy i mniejszej liczbie zwojów niż uzwojenie wtórne

C. o większej średnicy i większej liczbie zwojów niż uzwojenie wtórne

D. o tej samej średnicy i większej liczbie zwojów niż uzwojenie wtórne

Udzielenie odpowiedzi dotyczącej większej średnicy i mniejszej liczby zwojów niż uzwojenie wtórne, czy jakiejkolwiek innej nieprawidłowej odpowiedzi, opiera się na zrozumieniu podstawowych zasad działania transformatorów. Prawidłowe projektowanie uzwojeń wymaga znajomości zależności między napięciem, liczbą zwojów oraz prądem. Uzwojenie pierwotne musi mieć większą liczbę zwojów, aby zapewnić odpowiedni spadek napięcia, gdyż transformator działa na zasadzie indukcji elektromagnetycznej, gdzie stosunek napięcia do liczby zwojów jest kluczowy. W transformatorze, na podstawie wzoru: U1/U2 = N1/N2, gdzie U1 i U2 to napięcia uzwojeń, a N1 i N2 to liczby zwojów, możemy zobaczyć, że musimy mieć więcej zwojów w uzwojeniu pierwotnym. Ponadto, koncepcja zastosowania drutu mniejszej średnicy w uzwojeniu pierwotnym prowadzi do problemów z wytrzymałością na prąd oraz ciepłem, co może skutkować przeciążeniem i awarią transformatora. W praktyce, stosowanie odpowiednich norm, takich jak IEC 60076, pozwala na zapobieganie takim błędom projektowym poprzez określenie minimalnych wymagań dotyczących materiałów i konstrukcji uzwojeń. Zrozumienie tych zasad jest kluczowe dla każdego inżyniera zajmującego się projektowaniem systemów elektroenergetycznych.

Pytanie 26

Maksymalny prąd nastawczy przekaźnika termobimetalowego, który chroni silnik pompy wodnej, przy prądzie znamionowym I_n = 10 A, nie powinien być wyższy niż

A. 10,10 A

B. 11,00 A

C. 10,50 A

D. 9,50 A

Odpowiedź 11,00 A jest prawidłowa, ponieważ prąd nastawczy zabezpieczenia termobimetalowego powinien być ustawiony z pewnym marginesem nad prądem znamionowym silnika, aby uniknąć niepożądanych wyłączeń. W praktyce, przekaźniki termobimetalowe stosowane do ochrony silników pompowych muszą być dostosowane tak, aby ich czułość była odpowiednia do warunków pracy, bez przekraczania dopuszczalnych wartości prądu. W przypadku silnika o prądzie znamionowym I<sub>n</sub> = 10 A, ustawienie prądu nastawczego na 11,00 A zapewnia wystarczający zapas, aby uwzględnić chwilowe przeciążenia, które mogą wystąpić podczas rozruchu silnika lub w wyniku zmiennych warunków eksploatacyjnych. Dobrą praktyką jest również kierowanie się normami, takimi jak IEC 60947-4-1, która określa zasady doboru urządzeń zabezpieczających dla silników. W ten sposób można zapewnić niezawodność i bezpieczeństwo systemu, minimalizując ryzyko fałszywych alarmów oraz niepotrzebnych przestojów w pracy urządzeń.

Pytanie 27

Podczas wymiany gniazda wtyczkowego w instalacji domowej wykonanej w rurkach pod tynkiem złamał się jeden z przewodów aluminiowych, przez co stał się za krótki. Jak powinno się postąpić w tej sytuacji przy wymianie gniazda?

A. Przed zamontowaniem gniazda usunąć uszkodzony przewód i wciągnąć nowy miedziany

B. Przed zamontowaniem gniazda wymienić przewody na miedziane, wciągając nowe razem z usuwaniem starych

C. Skręcić złamany przewód z kawałkiem przewodu miedzianego i zamontować gniazdo

D. Przylutować brakującą część przewodu aluminiowego i zamontować gniazdo

Wymiana uszkodzonych przewodów na miedziane przed założeniem gniazda jest najlepszym rozwiązaniem ze względu na właściwości miedzi, takie jak lepsza przewodność elektryczna, odporność na korozję oraz trwałość. Miedź jest materiałem o znacznie wyższej jakości w porównaniu do aluminium, co wpływa na bezpieczeństwo i efektywność instalacji elektrycznej. W przypadku uszkodzenia przewodu aluminiowego, jego wymiana na miedziany jest kluczowa, aby uniknąć problemów z połączeniami oraz ryzyka awarii. Przykładem praktycznym jest sytuacja, kiedy podczas remontu mieszkania stwierdzono, że instalacja elektryczna była przestarzała. Wymiana przewodów na miedziane, zgodnie z normą PN-IEC 60364, zapewniła nie tylko lepsze parametry użytkowe, ale również zgodność z aktualnymi przepisami bezpieczeństwa. Dobrą praktyką jest również stosowanie odpowiednich złączek i akcesoriów, które są przystosowane do miedzi, co dodatkowo zwiększa bezpieczeństwo oraz trwałość całej instalacji. Ważne jest, aby każda wymiana była przeprowadzana przez wykwalifikowanego elektryka, który zna lokalne przepisy oraz standardy wykonania instalacji.

Pytanie 28

Która z poniższych przyczyn powoduje nagły wzrost obrotów w trakcie działania silnika bocznikowego prądu stałego?

A. Przerwa w uzwojeniu wzbudzenia

B. Zwarcie w uzwojeniu komutacyjnym

C. Zwarcie w obwodzie twornika

D. Przerwa w obwodzie twornika

Zgłębiając temat przyczyn nagłego wzrostu prędkości obrotowej silnika bocznikowego prądu stałego, warto zauważyć, że przedstawione niepoprawne odpowiedzi odnoszą się do różnych aspektów funkcjonowania silników elektrycznych. Zwarcie w obwodzie twornika może prowadzić do znacznego wzrostu prądu, co w praktyce skutkuje przeciążeniem silnika, ale nie bezpośrednio do wzrostu prędkości obrotowej. W rzeczywistości, zwarcie w obwodzie twornika powoduje spadek napięcia, co z kolei zmniejsza moment obrotowy i może prowadzić do jego uszkodzenia. Oba te zjawiska są sprzeczne z zasadami działania silników prądu stałego, w których to napięcie i przepływ prądu są kluczowe dla generowania momentu obrotowego. Z kolei zwarcie w uzwojeniu komutacyjnym, chociaż może wpływać na działanie komutatora, nie jest bezpośrednią przyczyną wzrostu prędkości obrotowej. W przypadku przerwy w obwodzie twornika, silnik w zasadzie przestaje działać, co również nie prowadzi do wzrostu prędkości. Warto zatem nieco lepiej zrozumieć mechanizmy działania silników, aby unikać mylnych interpretacji związanych z zagadnieniami elektrycznymi i ich wpływem na wydajność urządzeń. Kluczowe jest zrozumienie, jak różne komponenty silników wpływają na ich działanie oraz jakie zabezpieczenia są potrzebne, aby zminimalizować ryzyko uszkodzeń w wyniku nieprawidłowego działania.

Pytanie 29

Jaką wkładkę topikową bezpiecznikową powinno się wykorzystać do ochrony silnika indukcyjnego przed skutkami zwarć?

A. WT/NH DC

B. WT/NH aM

C. WT-00 gF

D. WT-2 gTr

Wkładka topikowa WT/NH aM jest odpowiednia do zabezpieczania silników indukcyjnych przed skutkami zwarć, ponieważ charakteryzuje się dużą zdolnością do przerwania prądu oraz odpowiednim czasem zadziałania. W porównaniu do innych wkładek, aM (motor) zapewnia lepszą ochronę w przypadku prądów rozruchowych, które mogą być znacznie wyższe od normalnych wartości roboczych. W praktyce, takie wkładki są stosowane w układach zasilających silników elektrycznych, które podczas rozruchu mogą generować prądy nawet 5-7 razy większe od nominalnych. Dzięki właściwościom aM, wkładki te pozwalają na dłuższe tolerowanie tych wysokich prądów, co znacząco zwiększa bezpieczeństwo i nie powoduje niepotrzebnych wyłączeń. Dodatkowo, zgodnie z normą IEC 60269, wkładki aM są przystosowane do ochrony silników przed przeciążeniem, co czyni je idealnym wyborem w aplikacjach przemysłowych. Warto zaznaczyć, że stosowanie wkładek zabezpieczających powinno odbywać się zgodnie z zaleceniami producentów urządzeń oraz normami bezpieczeństwa, co zwiększa ich efektywność i niezawodność.

Pytanie 30

Jakim rodzajem wyłączników nadprądowych powinien być zabezpieczony obwód zasilania silnika klatkowego trójfazowego, którego parametry znamionowe to: P_N = 11 kW, U_N = 400 V, cos φ = 0,73, η = 80%?

A. S303 C25

B. S303 C40

C. S303 C32

D. S303 C20

Poprawna odpowiedź to S303 C32, ponieważ w przypadku obwodu zasilania trójfazowego silnika klatkowego o mocach znamionowych 11 kW i napięciu 400 V, należy obliczyć prąd roboczy silnika. Prąd ten można wyznaczyć ze wzoru: I = P / (√3 * U * cos φ), co daje wartość około 18,5 A. Z uwagi na istotne zmiany w obciążeniu oraz do ochrony przed przeciążeniem i zwarciem, stosuje się wyłączniki nadprądowe, które powinny mieć wartość znamionową prądu nie niższą niż 125% prądu roboczego silnika. W tym przypadku 125% z 18,5 A to 23,125 A, co wskazuje na to, że wyłącznik S303 C25 (25 A) byłby niewystarczający. Wyłącznik S303 C32 z wartością 32 A jest odpowiedni, ponieważ zapewnia odpowiedni margines bezpieczeństwa. Tego typu wyłączniki są szeroko stosowane w przemyśle i są zgodne z normami EN 60947-2, co zapewnia ich wysoką jakość i niezawodność.

Pytanie 31

Jakie zadania przy aktywnych urządzeniach elektrycznych można zrealizować bez zlecenia?

A. Realizowane w sytuacjach stwarzających szczególne niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia osób

B. Dotyczące ratowania życia lub zdrowia osób

C. Dotyczące konserwacji bądź napraw urządzeń, które są całkowicie lub częściowo pod napięciem

D. Przeprowadzane przy użyciu spawania oraz wymagające pracy z otwartym źródłem ognia

Odpowiedź związana z ratowaniem zdrowia lub życia ludzkiego jest poprawna, ponieważ w sytuacjach nagłych, takich jak wypadki czy inne niebezpieczeństwa, działania podejmowane w celu ochrony życia i zdrowia osób są priorytetowe. Zgodnie z przepisami prawa pracy oraz normami BHP, w przypadkach zagrożenia zdrowia lub życia ludzkiego, pracownicy mają prawo i obowiązek podejmować natychmiastowe działania ratunkowe, nawet jeśli wiąże się to z pracami przy czynnych urządzeniach elektrycznych. Na przykład, gdy osoba zostaje porażona prądem, każdy świadek zdarzenia powinien jak najszybciej odciąć zasilanie i udzielić pierwszej pomocy. Takie podejście jest zgodne z wytycznymi dotyczącymi bezpieczeństwa pracy, które nakładają na pracowników obowiązek reagowania na sytuacje kryzysowe bez czekania na formalne instrukcje. W praktyce, to może oznaczać konieczność szybkiego działania, co jest kluczowe dla zapobiegania poważnym obrażeniom lub śmierci.

Pytanie 32

Korzystając z tabeli podaj jakimi przewodami, według sposobu A1, należy wykonać instalację podtynkową gniazd jednofazowych zabezpieczonych wyłącznikiem nadprądowym B16A w sieci typu TN-S?

	Przekrój przewodów, mm²	Obciążalność długotrwała przewodów, A
A	YDYp 2×1,5	14,5
B	YDYp 2×2,5	19,5
C	YDYp 3×1,5	13,5
D	YDYp 3×2,5	18

A. B.

B. C.

C. A.

D. D.

Odpowiedź D jest prawidłowa, ponieważ wybór przewodów YDYp 3×2,5 mm² do instalacji podtynkowej gniazd jednofazowych zabezpieczonych wyłącznikiem nadprądowym B16A w sieci typu TN-S spełnia wszystkie wymogi bezpieczeństwa i normy obciążalności. Zgodnie z normą PN-IEC 60364, przewody muszą być dobrane w taki sposób, aby ich obciążalność długotrwała była wyższa od prądu znamionowego zabezpieczenia, w tym przypadku 16A. Przewody YDYp 3×2,5 mm² charakteryzują się obciążalnością długotrwałą wynoszącą 18A, co sprawia, że są odpowiednie do tego zastosowania. Takie podejście zapewnia nie tylko zgodność z przepisami, ale również minimalizuje ryzyko przegrzania oraz uszkodzenia instalacji. W praktyce, dobra jakość przewodów oraz ich odpowiedni dobór mają kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa użytkowników oraz niezawodności instalacji. Przewody podtynkowe powinny być również odpowiednio zabezpieczone przed uszkodzeniami mechanicznymi oraz działaniem wilgoci, co potwierdza znaczenie staranności w realizacji projektów elektrycznych.

Pytanie 33

Które z poniższych zjawisk nie wpływa na pogorszenie jakości energii elektrycznej?

A. Wahania napięcia

B. Przepięcia

C. Obecność harmonicznych

D. Czystość powietrza

Czystość powietrza nie jest czynnikiem wpływającym na jakość energii elektrycznej, ponieważ nie ma bezpośredniego związku z parametrami elektrycznymi sieci. Jakość energii elektrycznej określana jest przez stabilność napięcia, częstotliwość, zawartość harmonicznych oraz obecność przepięć i zapadów napięcia. Czystość powietrza może mieć wpływ na inne aspekty funkcjonowania instalacji, takie jak chłodzenie urządzeń czy ochrona przed korozją, ale nie bezpośrednio na jakość samej energii. W kontekście eksploatacji maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych, czystość powietrza jest bardziej istotna z punktu widzenia utrzymania sprzętu w dobrej kondycji, a nie jakości energii elektrycznej jako takiej. W praktyce, osoby zajmujące się eksploatacją instalacji powinny zwracać uwagę na zanieczyszczenia, które mogą osadzać się na urządzeniach, powodując ich przegrzewanie lub przyspieszoną korozję.

Pytanie 34

Jakie z wymienionych urządzeń, przy zastosowaniu przekaźnika termicznego oraz stycznika, umożliwia zapewnienie pełnej ochrony przed zwarciem i przeciążeniem silnika trójfazowego o parametrach: P_n = 5,5 kW, U_n = 400/690 V?

A. Bezpiecznik typu aM

B. Bezpiecznik typu aR

C. Wyłącznik nadprądowy typu Z

D. Wyłącznik nadprądowy typu B

Bezpiecznik typu aM jest właściwym wyborem do zabezpieczenia silnika trójfazowego o mocy 5,5 kW i napięciu 400/690 V. Ten typ bezpiecznika został zaprojektowany do ochrony przed przeciążeniem i zwarciem w aplikacjach silnikowych. Charakteryzuje się on wydłużonym czasem reakcji na prąd przeciążeniowy, co pozwala na chwilowe przekroczenie prądu nominalnego bez wyzwolenia, co jest niezbędne w przypadku rozruchu silnika. Dzięki temu zabezpieczenie jest w stanie tolerować wyższe prądy startowe, co jest kluczowe w praktycznych zastosowaniach, takich jak uruchamianie maszyn w zakładach przemysłowych. Dodatkowo, zastosowanie przekaźnika termicznego oraz stycznika umożliwia pełne zabezpieczenie silnika, zapewniając nie tylko ochronę przed zwarciem, ale również przed długotrwałym przeciążeniem. Przykłady poprawnych zastosowań obejmują silniki napędowe w pompach, wentylatorach czy kompresorach, gdzie wymagane jest niezawodne zabezpieczenie przed uszkodzeniem. Wysoka jakość wykonania i zgodność z normami IEC 60269 sprawiają, że bezpieczniki typu aM są często preferowane w profesjonalnych instalacjach.

Pytanie 35

Jaką minimalną wartość rezystancji powinno się zmierzyć w ścianach i podłodze w izolowanym miejscu pracy z urządzeniami o napięciu 400 V, aby zabezpieczenie przed dotykiem pośrednim było efektywne?

A. 10 kΩ

B. 75 kΩ

C. 25 kΩ

D. 50 kΩ

Wybór wartości rezystancji mniejszej niż 50 kΩ, jak 25 kΩ, 75 kΩ czy 10 kΩ, wynika z niewłaściwego rozumienia zasad ochrony przeciwporażeniowej. Rezystancja na poziomie 25 kΩ jest zdecydowanie zbyt niska dla urządzeń o napięciu 400 V, co może prowadzić do nieakceptowalnego ryzyka porażenia prądem. Niższe wartości oznaczają, że w przypadku awarii izolacji, prąd może przepływać do ziemi, co stwarza poważne zagrożenie dla operatorów. Z kolei wartość 75 kΩ, choć może wydawać się bezpieczna, jest niewystarczająca w kontekście niektórych norm, które jednoznacznie wskazują na 50 kΩ jako minimalny wymagany standard dla izolacji. W przypadku 10 kΩ, jest to wręcz niebezpieczne, ponieważ taka rezystancja zwiększa ryzyko przepływu prądu przez ciało człowieka w sytuacjach awaryjnych. Wartości rezystancji muszą być zgodne z zaleceniami norm, aby zapewnić odpowiednią ochronę przed niebezpieczeństwem elektrycznym. Pamiętajmy, że ochrona przeciwporażeniowa to nie tylko odpowiednie urządzenia, ale również zapewnienie właściwych warunków instalacyjnych i regularne kontrole ich stanu. Niewłaściwe podejście do tego zagadnienia może prowadzić do krytycznych sytuacji w miejscach pracy.

Pytanie 36

Jaki dodatkowy komponent (urządzenie) jest wymagany do funkcjonowania silnika indukcyjnego trójfazowego, zasilanego napięciem jednofazowym U = 230 V, f= 50 Hz?

A. Bezpiecznik silnikowy

B. Kondensator

C. Bezpiecznik różnicowoprądowy

D. Opornik

Wyłącznik różnicowoprądowy, rezystor i wyłącznik silnikowy to elementy, które pełnią różne funkcje, ale nie są odpowiednie do konwersji jednofazowego źródła zasilania na trójfazowe, które jest konieczne do prawidłowego działania silnika indukcyjnego trójfazowego. Wyłącznik różnicowoprądowy ma na celu zabezpieczenie instalacji elektrycznej przed porażeniem prądem poprzez wykrywanie różnicy między prądem wpływającym a wypływającym. Choć jest to kluczowy element w zapewnieniu bezpieczeństwa, nie wpływa na generację fazy niezbędnej dla silnika. Rezystor, z kolei, jest używany do ograniczenia prądu w obwodach, ale nie ma zdolności do generowania drugiej fazy zasilania, co jest niezbędne dla silników indukcyjnych. Wyłącznik silnikowy, mający za zadanie ochronę silnika przed przeciążeniem, również nie rozwiązuje problemu zasilania jednofazowego. Te odpowiedzi mogą prowadzić do mylnego przekonania, że wystarczą one do zasilania silnika trójfazowego, co jest nieprawidłowe. Zrozumienie różnicy między tymi urządzeniami a kondensatorem, który jest w stanie dostarczyć dodatkową fazę, jest kluczowe dla efektywnego działania silników elektrycznych w praktycznych zastosowaniach.

Pytanie 37

Jakie przyrządy można zastosować do pomiaru mocy czynnej?

A. Amperomierz oraz licznik

B. Woltomierz oraz omomierz

C. Waromierz oraz amperomierz

D. Woltomierz i amperomierz

Woltomierz i amperomierz są kluczowymi przyrządami do pomiaru mocy czynnej w obwodach elektrycznych. Moc czynna, zwana również mocą rzeczywistą, wyrażana jest w watach (W) i można ją obliczyć jako iloczyn napięcia (V) i natężenia prądu (I), pomnożony przez cosinus kąta fazowego między prądem a napięciem (P = V * I * cos(φ)). Woltomierz służy do pomiaru napięcia w obwodzie, podczas gdy amperomierz mierzy natężenie prądu, co pozwala na efektywne obliczenie mocy czynnej. W praktyce, aby uzyskać dokładny pomiar mocy, niezbędne jest także uwzględnienie współczynnika mocy, zwłaszcza w obwodach z obciążeniem indukcyjnym lub pojemnościowym. Ponadto, w przypadku systemów przemysłowych, pomiary mocy czynnej są fundamentalne dla oceny efektywności energetycznej, co jest zgodne z normami ISO 50001, które koncentrują się na zarządzaniu energią. Dobrą praktyką jest regularna kalibracja tych przyrządów, aby zapewnić dokładność pomiarów.

Pytanie 38

Jaką wartość prądu znamionowego powinien mieć wyłącznik nadmiarowo-prądowy, aby odpowiednio zabezpieczyć jednofazowy obwód z napięciem znamionowym 230 V, w którym łączna moc podłączonych odbiorników wynosi 4,5 kW przy cosφ = 1? Współczynnik jednoczesności w tym obwodzie wynosi 0,8.

A. 16 A

B. 20 A

C. 25 A

D. 10 A

Często jak nie wybierzemy dobrze prądu znamionowego wyłącznika nadmiarowo-prądowego, to wynika to z braku zrozumienia, jak to wszystko działa. Myślimy, że moc zainstalowanych urządzeń równa się mocy znamionowej obwodu, a to nie jest prawda. Trzeba pamiętać o współczynniku jednoczesności, który tak naprawdę pokazuje, ile energii faktycznie wykorzystujemy. Na przykład, dla obwodu, który ma moc maksymalną 4,5 kW i współczynnik 0,8, to znaczy, że w danym momencie tylko 80% tej mocy będzie używane, co zmienia wartość prądu. Jak ktoś wybiera wyłącznik 10 A czy 20 A, to czasami zapomina o tym, co się dzieje w codziennej eksploatacji, jak chwilowe przeciążenia. Z kolei wybierając 25 A, może się wydawać, że to bezpieczniej, ale zbyt wysoka wartość prądu może spowodować, że nie będziemy dobrze chronieni przed przeciążeniem. W praktyce, według norm i dobrych praktyk, wyłączniki powinny mieć zapas, bo to ważne dla bezpieczeństwa i funkcjonalności. Dobrze jest zwrócić uwagę, że wyłączniki nadmiarowo-prądowe muszą być dobrane do rzeczywistych warunków, a nie tylko teoretycznych, by dobrze chronić instalację elektryczną.

Pytanie 39

Jaki stopień ochrony powinien posiadać silnik trójfazowy eksploatowany w pomieszczeniu narażonym na wybuch?

A. IP34

B. IP11

C. IP00

D. IP56

Stopień ochrony IP56 oznacza, że urządzenie jest całkowicie chronione przed kurzem oraz odporne na silne strumienie wody. W kontekście silnika trójfazowego pracującego w pomieszczeniu zagrożonym wybuchem, taki stopień ochrony jest kluczowy, ponieważ zanieczyszczenia i wilgoć mogą negatywnie wpływać na jego wydajność oraz bezpieczeństwo. W przypadku zastosowań w strefach Ex, gdzie występują substancje łatwopalne, zgodność z normami takimi jak ATEX czy IECEx staje się obowiązkowa. Zastosowanie silnika z odpowiednim stopniem ochrony, jak IP56, minimalizuje ryzyko uszkodzeń oraz potencjalnych wybuchów. Przykładem może być użycie takich silników w przemysłach chemicznych, gdzie nie tylko trzeba dbać o bezpieczeństwo, ale także o ciągłość procesów produkcyjnych. Warto również pamiętać o regularnych przeglądach technicznych, które pozwalają na wczesne wykrywanie ewentualnych problemów związanych z ochroną przed pyłem i wodą.

Pytanie 40

Jakie są minimalne wymagania, oprócz odpowiedniego wykształcenia, które powinna spełniać osoba odpowiedzialna za przeprowadzanie pomiarów odbiorczych instalacji elektrycznej w budynku mieszkalnym?

A. Świadectwo kwalifikacyjne w zakresie E + pomiary

B. Świadectwo kwalifikacyjne w zakresie E + D + pomiary

C. Jedynie świadectwo kwalifikacyjne w zakresie E

D. Wyłącznie świadectwo kwalifikacyjne w zakresie D

Osoba wykonująca pomiary odbiorcze instalacji elektrycznej w budynku mieszkalnym powinna posiadać świadectwo kwalifikacyjne w zakresie E, które uprawnia do eksploatacji urządzeń, instalacji i sieci elektrycznych. Dodatkowo, ważnym elementem jest posiadanie wiedzy oraz umiejętności praktycznych w zakresie przeprowadzania pomiarów. Wiedza ta obejmuje znajomość metod pomiarowych, zasad ich wykonywania oraz interpretacji wyników. Pomiary odbiorcze są kluczowe dla zapewnienia bezpieczeństwa i niezawodności instalacji elektrycznej. Na przykład, pomiar rezystancji izolacji pozwala na ocenę stanu zabezpieczeń przed porażeniem elektrycznym, co jest szczególnie istotne w domowych instalacjach. Standardy branżowe, takie jak PN-EN 60204-1, podkreślają znaczenie takich pomiarów dla zapewnienia zgodności z normami bezpieczeństwa. Z tego powodu posiadanie świadectwa kwalifikacyjnego w zakresie E wraz z umiejętnością wykonywania pomiarów jest niezbędne do efektywnego i bezpiecznego wykonywania prac w tej dziedzinie.

Rozpocznij nowy egzamin

Powrót do strony głównej