Wyniki egzaminu

Nowy egzamin

Informacje o egzaminie:

Zawód: Technik farmaceutyczny
Kwalifikacja: MED.09 - Sporządzanie i wytwarzanie produktów leczniczych oraz prowadzenie obrotu produktami leczniczymi, wyrobami medycznymi, suplementami diety i środkami spożywczymi specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz innymi produktami dopuszczonymi do obrotu w aptece
Data rozpoczęcia: 18 listopada 2025 22:48
Data zakończenia: 18 listopada 2025 23:02

Egzamin zdany!

Wynik: 21/40 punktów (52,5%)

Wymagane minimum: 20 punktów (50%)

Pochwal się swoim wynikiem!

Facebook

X.com

Szczegółowe wyniki:

Pytanie 1

Wskaź właściwe powiązanie: "skrót łaciński - polskie znaczenie"?

A. ad. us. int. - do użytku własnego

B. m. f. susp. - zmieszaj, niech powstanie czopek

C. d. t. d. - daj takich dawek

D. m. f. gutt. - zmieszaj, niech powstanie roztwór

Odpowiedź d. t. d. to łaciński skrót, który tłumaczymy jako "daj takich dawek". Używa się go w farmacji, głównie przy recepturach. To ważne, bo dawkowanie leków wymaga dokładności. Na przykład, gdy lekarz mówi, żeby przygotować lek w określonej ilości dawek, farmaceuta musi wiedzieć, że każda porcja musi mieć tę samą ilość składnika aktywnego. To wszystko jest zgodne z zasadami Dobrej Praktyki Wytwarzania (GMP), które mówią, że każda dawka powinna być precyzyjna. Warto pamiętać, że znajomość tych łacińskich skrótów to must-have w naszej pracy i w dokumentacji medycznej. Ich poprawne użycie ma ogromne znaczenie.

Pytanie 2

Naczynie w kształcie stożka, wyposażone w dolny zawór spustowy, stosowane w procesach ekstrakcji do uzyskiwania wyciągów płynnych oraz nalewek, to

A. macerator

B. perkolator

C. rozdzielacz

D. piknometr

Perkolator to urządzenie, które umożliwia efektywne wydobywanie substancji czynnych z roślin poprzez proces ekstrakcji. W dolnej części stożkowatego naczynia znajduje się zawór spustowy, który pozwala na kontrolowanie przepływu roztworu, co jest kluczowe w procesie perkolacji. W praktyce, perkolator jest wykorzystywany do produkcji wyciągów płynnych oraz nalewek, co ma zastosowanie w farmacji oraz produkcji alkoholi. Proces ten polega na przepuszczaniu rozpuszczalnika (np. alkoholu) przez materiał roślinny, co pozwala na ekstrakcję pożądanych substancji. Przykładem zastosowania perkolatora jest przygotowanie nalewek z ziół, gdzie zachowanie odpowiednich proporcji składników oraz czas ekstrakcji odgrywają istotną rolę w uzyskaniu finalnego produktu o pożądanych właściwościach. Warto zauważyć, że perkolacja to jedna z najskuteczniejszych metod ekstrakcji, pozwalająca na uzyskanie stężonych roztworów substancji czynnych, co jest zgodne z najlepszymi praktykami w dziedzinie technologii ekstrakcji.

Pytanie 3

Montelukast (Montelucastum) jest lekiem

A. przeciwastmatycznym

B. przeciwwymiotnym

C. przeciwzakrzepowym

D. przeciwnowotworowym

Montelukast jest lekiem stosowanym przede wszystkim w terapii astmy oskrzelowej oraz w leczeniu sezonowego alergicznego nieżytu nosa. Działa jako antagonista receptora leukotrienowego, co oznacza, że blokuje działanie leukotrienów – substancji chemicznych wywołujących stany zapalne i skurcze oskrzeli. Dzięki temu Montelukast pomaga w redukcji objawów astmy, takich jak duszność, kaszel i świszczący oddech. Ponadto, jego stosowanie u pacjentów z astmą pozwala na zmniejszenie potrzebnych dawek leków wziewnych, takich jak sterydy. W praktyce, Montelukast jest często przepisywany dzieciom oraz dorosłym, którzy doświadczają trudności w kontrolowaniu astmy. Lek ten jest również pomocny w zapobieganiu astmatycznym napadom wywołanym wysiłkiem fizycznym. Warto zauważyć, że Montelukast należy stosować regularnie, aby osiągnąć optymalne efekty terapeutyczne, co jest zgodne z aktualnymi wytycznymi dotyczącymi zarządzania astmą.

Pytanie 4

Jaką temperaturę powinien mieć płyn do badania uwalniania substancji czynnej z form stałych leku?

A. 37°C ±0,5°C

B. 18°C ±0,5°C

C. 25°C ±0,5°C

D. 32°C ±0,5°C

Temperatury 25°C, 18°C i 32°C są niewłaściwe w kontekście badań nad uwalnianiem substancji czynnej ze stałych postaci leku, ponieważ nie odzwierciedlają one warunków panujących w organizmie. Badania przeprowadzone w temperaturze 25°C mogą prowadzić do błędów w ocenie wydolności farmakokinetycznej leku, gdyż wiele procesów biologicznych zachodzi w znacznie wyższej temperaturze. Ponadto, przy temperaturze 18°C substancje czynne mogą nie ulegać odpowiedniemu rozpuszczeniu, co skutkuje zaniżonymi wynikami badań. Z kolei temperatura 32°C, mimo że zbliżona do temperatury ludzkiego ciała, nadal nie oddaje jej rzeczywistych warunków. Różnice te mogą prowadzić do błędnych wniosków co do biodostępności leku, co jest kluczowe dla jego skuteczności w terapii. W kontekście badań farmaceutycznych, standardy dotyczące temperatury są ściśle określone przez organizacje regulacyjne takie jak FDA czy EMA, które zalecają przeprowadzanie badań w temperaturze 37°C. Niezastosowanie się do tych standardów może prowadzić do poważnych konsekwencji, w tym fałszywych wyników, które mogą wpłynąć na decyzje o dopuszczeniu leku do obrotu oraz jego dalsze zastosowanie kliniczne. Właściwa kontrola warunków badań jest niezbędna dla zapewnienia bezpieczeństwa i efektywności leków.

Pytanie 5

Którą etykietę apteczną i naklejkę należy dołączyć do opakowania leku sporządzonego według podanej recepty?

Rp.
 Zinci oxidi                     8,0
 Talci                          10,0
 Glyceroli                       5,0
 3,0% Sol. Acidi borici         15,0
 Aquae                      ad  50,0
 M.f. susp. ad us. ext.

A. Etykietę w kolorze białym i naklejkę z napisem: trucizna.

B. Etykietę w kolorze pomarańczowym i naklejkę z napisem: przed użyciem zmieszać.

C. Etykietę w kolorze pomarańczowym i naklejkę z napisem: lek oczny.

D. Etykietę w kolorze białym i naklejkę z napisem: przed użyciem zmieszać.

Wybór etykiety w kolorze pomarańczowym oraz naklejki z napisem 'przed użyciem zmieszać' jest zgodny z wymaganiami dotyczącymi oznaczania leków sporządzonych na receptę. Zgodnie z przepisami prawa farmaceutycznego, etykieta pomarańczowa jest stosowana dla preparatów przeznaczonych do użytku zewnętrznego, co w tym przypadku dotyczy sporządzonej zawiesiny. Przed użyciem tego typu leku istotne jest, aby użytkownik wiedział, że składniki należy dokładnie wymieszać, co zapewni równomierne rozprowadzenie substancji czynnych. Tego rodzaju informacje są kluczowe dla bezpieczeństwa pacjenta, a ich prawidłowe przekazanie ma na celu unikanie błędów w stosowaniu leku. Praktycznym przykładem jest sytuacja, w której pacjent otrzymuje zawiesinę do stosowania na skórę; brak informacji o konieczności wymieszania może prowadzić do niezadowalających efektów terapeutycznych oraz zwiększać ryzyko działań niepożądanych. Dlatego tak ważne jest przestrzeganie standardów i dobrych praktyk w zakresie oznaczania leków.

Pytanie 6

Higrometr jest urządzeniem służącym do pomiaru

A. temperatury wody

B. wilgotności powietrza

C. ciśnienia gazu

D. lepkości cieczy

Higrometr to specjalistyczne urządzenie zaprojektowane do pomiaru wilgotności powietrza, co ma kluczowe znaczenie w wielu dziedzinach, takich jak meteorologia, rolnictwo czy przemysł. Zrozumienie poziomu wilgotności jest istotne dla prognozowania warunków atmosferycznych oraz dla kontrolowania jakości produktów przechowywanych w chłodniach. Higrometry mogą działać na różnych zasadach: mechanicznych, elektronicznych czy chemicznych. Przykładem zastosowania higrometru jest monitorowanie warunków w szklarni, gdzie odpowiednie nawilżenie powietrza ma znaczący wpływ na wzrost roślin. Warto również zauważyć, że standardy branżowe, takie jak ISO 7726, definiują wymagania dotyczące dokładności pomiarów wilgotności, co podkreśla znaczenie stosowania odpowiednich narzędzi w profesjonalnym środowisku. Właściwe użycie higrometru pozwala na uzyskanie precyzyjnych danych, które mogą być wykorzystane do podejmowania decyzji w różnych aplikacjach. W praktyce, higrometry są również wykorzystywane w domach do monitorowania poziomu wilgotności, co wpływa na komfort mieszkańców oraz na ochronę przed pleśnią i innymi zagrożeniami związanymi z nadmierną wilgotnością.

Pytanie 7

Wskaż niezbędną substancję pomocniczą do sporządzenia leku recepturowego zgodnie z zamieszczoną receptą.

Rp.
5% Solutio oleosae Acidi salicylici 100,0

A. Aąua pro usu officinale.

B. Paraffinum liąuidum.

C. Glycerolum (85 per centum).

D. Ricini oleum raffinatum.

Wybór nieodpowiednich substancji pomocniczych w sporządzaniu leków recepturowych może prowadzić do nieefektywnych lub wręcz niebezpiecznych preparatów. Aqua pro usu officinale, czyli woda oczyszczona, jest często stosowana jako rozpuszczalnik w różnych formulacjach, jednak nie jest odpowiednia do rozpuszczania kwasu salicylowego w postaci olejowej. Kwas salicylowy wymaga medium tłuszczowego dla skutecznego rozpuszczenia, a woda nie działa jako nośnik dla substancji olejowych. Podobnie, paraffinum liquidum, czyli parafina ciekła, mimo że jest stosowana w kosmetykach i niektórych preparatach farmaceutycznych, nie jest zalecana do sporządzania roztworów olejowych tego typu ze względu na potencjalne problemy z wchłanianiem i biodostępnością leku. Gliceryna 85% także nie jest odpowiednim wyborem, ponieważ jest rozpuszczalnikiem wodnym, który nie może efektywnie rozpuścić kwasu salicylowego w formie olejowej. Wybór niewłaściwych substancji może wynikać z typowych błędów myślowych, takich jak mylenie zastosowań substancji pomocniczych lub brak zrozumienia zasad działania substancji czynnych. Kluczowe jest, aby farmaceuci i osoby zajmujące się przygotowaniem leków recepturowych dokładnie analizowali właściwości fizykochemiczne używanych substancji, aby zapewnić bezpieczeństwo i skuteczność formulacji.

Pytanie 8

Ile etanolu 96% v/v należy użyć do przygotowania leku według poniższej recepty?

Rp.
Resorcini         0,3
Acidi tannici     0,5
Ethanoli 80°     30,0
M.f.sol.
D.S. Zewnętrznie

96 % v/v = 93,84 % m/m
80 % v/v = 73,48 % m/m

A. 22,95 g

B. 37,29 g

C. 23,49 g

D. 38,31 g

Odpowiedzi 22,95 g, 38,31 g oraz 37,29 g są niepoprawne z różnych powodów, które pokazują typowe nieporozumienia w obliczeniach związanych z rozcieńczaniem roztworów. W przypadku pierwszej z błędnych odpowiedzi, 22,95 g, można zauważyć, że pominięto odpowiednią proporcję między etanolami o różnych stężeniach. Przy obliczeniach konieczne jest uwzględnienie, że każdy roztwór ma swoją specyfikę i wartości molowe, co wpływa na ilość potrzebnych reaktywnych substancji. W drugiej niepoprawnej odpowiedzi, 38,31 g, występuje zbyt duża wartość, co może wynikać z błędnej interpretacji stosunku masy do objętości. Osoby udzielające tych odpowiedzi mogą mylić pojęcia związane z gęstością roztworów i ich stężeniem, co prowadzi do błędnych wniosków. Ostatnia podana odpowiedź, 37,29 g, również jest błędna i świadczy o niezrozumieniu procesu rozcieńczania, gdzie suma mas etanolu 96% i wody musi pozostawać w zgodzie z pożądanym stężeniem końcowym. Kluczem do zrozumienia tego zagadnienia jest znajomość zasad obliczeń chemicznych oraz umiejętność prawidłowego stosowania wzorów matematycznych w praktyce farmaceutycznej, co jest niezbędne w kontekście zapewnienia wysokiej jakości sporządzanych leków.

Pytanie 9

Która z podanych substancji nie jest wytwarzana w postaci plastrów transdermalnych?

A. Estradiol

B. Buprenorfina

C. Propranolol

D. Scopolamina

Scopolamina, estradiol i buprenorfina to substancje, które są skutecznie stosowane w formie plastrów transdermalnych, co może prowadzić do mylnego wniosku, że wszystkie wymienione substancje nadają się do tej formy podania. Scopolamina, stosowana głównie w profilaktyce choroby lokomocyjnej, jest dobrze wchłaniana przez skórę, co umożliwia długotrwałe działanie bez konieczności częstego dawkowania. Estradiol, jako hormon estrogenny, jest powszechnie stosowany w terapii hormonalnej u kobiet w okresie menopauzy i efektownie przenika przez skórę, co czyni plastry transdermalne idealnym rozwiązaniem w tym kontekście. Buprenorfina, stosowana w leczeniu uzależnienia od opioidów i przewlekłego bólu, również jest produkowana w formie plastrów, dzięki czemu zapewnia stałe uwalnianie leku i lepszą kontrolę nad jego działaniem. W przeciwieństwie do tych substancji, propranolol, jako beta-bloker, nie ma właściwości sprzyjających zastosowaniu w terapii transdermalnej. Podczas gdy substancje te są dobrze absorbowane przez skórę, propranolol wykazuje inne właściwości farmakokinetyczne, które sprawiają, że jego biodostępność w formie transdermalnej byłaby niewystarczająca dla uzyskania terapeutycznego efektu. Dlatego ważne jest zrozumienie, że nie każda substancja farmakologiczna nadaje się do stosowania w tej formie, co wymaga znajomości specyficznych właściwości chemicznych i fizycznych poszczególnych leków.

Pytanie 10

Jakie substancje pełnią rolę korrigens w procesie przygotowywania mieszanek?

A. nipaginy

B. syropy

C. pochodne celulozy

D. czwartorzędowe związki amoniowe

Syropy są powszechnie stosowane jako corrigens smaku w przemyśle spożywczym. Pełnią one funkcję nie tylko poprawiającą smak, ale także wpływają na teksturę oraz stabilność produktów. Przykładem mogą być syropy owocowe, które dodawane są do napojów, deserów i przetworów, aby zwiększyć ich słodkość oraz nadać charakterystyczny aromat. Wybór odpowiedniego syropu zależy od pożądanej profilu smakowego oraz zastosowania końcowego produktu. Standardy branżowe, takie jak HACCP (Analiza Zagrożeń i Krytyczne Punkty Kontroli), podkreślają znaczenie jakości składników używanych w produkcji, dlatego syropy muszą spełniać określone normy czystości i bezpieczeństwa. Użycie syropów w mieszankach smakowych jest uzasadnione ich zdolnością do łatwego rozpuszczania oraz mieszania z innymi składnikami, co czyni je efektywnym narzędziem w kreowaniu pożądanych smaków.

Pytanie 11

Jaką ilość jodu należy użyć do przygotowania 250,0 g płynu Lugola według podanego przepisu farmakopealnego?

IODI SOLUTIO AQUOSA

Przygotowanie
Kalii iodidum    2,0
Iodum            1,0
Aqua purificata 97,0

A. 2,58 g

B. 0,97 g

C. 1,00 g

D. 2,50 g

Wybór niewłaściwej ilości jodu może wynikać z wielu nieporozumień dotyczących proporcjonalności w obliczeniach. Niektórzy mogą błędnie założyć, że ilość jodu nie musi być zwiększona proporcjonalnie względem wagi przygotowywanego roztworu. Na przykład, odpowiedzi takie jak 2,58 g czy 2,00 g mogą wydawać się zbliżone do prawidłowej odpowiedzi, jednakże są one wynikiem nieprecyzyjnych obliczeń. W przypadku płynu Lugola, kluczowe jest stosowanie właściwych proporcji, aby zapewnić odpowiednią koncentrację jodu.\n\nTypowym błędem w takich obliczeniach jest pomijanie podstawowego założenia, że każda zmiana w masie roztworu wymaga zmiany ilości składników aktywnych. Odpowiedzi takie jak 1,00 g czy 0,97 g, choć mogą być wynikiem błędnych obliczeń lub uproszczeń, nie uwzględniają faktu, że aby uzyskać 250 g roztworu, musimy zastosować ilość jodu proporcjonalną do tej wymaganej dla 100 g.\n\nZrozumienie tych podstawowych zasad jest kluczowe w praktyce farmaceutycznej, gdzie precyzyjne pomiary i przestrzeganie przepisów farmakopealnych mają fundamentalne znaczenie dla skuteczności i bezpieczeństwa leków. Dlatego też, każda pomyłka w obliczeniach może prowadzić do niewłaściwych przygotowań, co w konsekwencji może zagrażać zdrowiu pacjentów.

Pytanie 12

Wskaż antybiotyk z grupy B-laktamów, który należy do cefalosporyn?

A. Chloramphenicolum

B. Clotrimazolum

C. Cefuroximum

D. Clarithromycinum

Clotrimazol, chloramfenikol i klarytromycyna to leki, które różnią się znacznie od cefuroksymu i nie należą do grupy cefalosporyn. Clotrimazol to środek przeciwgrzybiczy, stosowany głównie w leczeniu infekcji grzybiczych, takich jak kandydoza. Wybór clotrimazolu w kontekście pytania o cefalosporyny jest błędny, ponieważ jego mechanizm działania nie jest związany z hamowaniem syntezy ściany komórkowej bakterii, co jest kluczowe dla antybiotyków z grupy B-laktamowej. Chloramfenikol, z kolei, jest antybiotykiem o szerokim spektrum działania, stosowanym głównie w leczeniu ciężkich zakażeń bakteryjnych, jednak nie jest to lek z grupy cefalosporyn, a jego stosowanie jest ograniczone z powodu potencjalnych działań niepożądanych, takich jak supresja szpiku kostnego i ryzyko ciężkiej anemii aplastycznej. Klarytromycyna to makrolid, który działa na bakterie Gram-dodatnie oraz niektóre Gram-ujemne, ale również nie należy do cefalosporyn. Użytkownicy mogą mylić te leki z cefalosporynami z powodu ich wspólnego zastosowania w terapii infekcji, jednak kluczowe różnice w ich mechanizmie działania i spektrum działania powinny być jasne. Wybierając odpowiednie antybiotyki, ważne jest uwzględnienie ich specyfiki i zastosowania zgodnie z aktualnymi wytycznymi klinicznymi oraz zasadami antybiotykoterapii, aby unikać nieprawidłowych wyborów terapeutycznych.

Pytanie 13

W jakich monografiach można znaleźć opis Belladonnae folii extractum siccum normatum?

A. Krajowych.

B. Ogólnych.

C. Szczegółowych substancji i przetworów roślinnych.

D. Ogólnych form leków.

Wybór innej monografii jako źródła informacji o Belladonnae folii extractum siccum normatum może wynikać z nieporozumienia dotyczącego funkcji poszczególnych rodzajów dokumentacji farmaceutycznej. Monografie 'Ogólnych postaci leku' oraz 'Ogólnych' zajmują się raczej bardziej ogólnymi aspektami postaci farmaceutycznych, takich jak formulacje i ich zastosowanie, a nie szczegółowymi opisami substancji czynnych czy specyfikacjami ekstraktów roślinnych. Tego typu dokumenty mogą nie zawierać kluczowych informacji dotyczących konkretnego składu chemicznego, standardów jakości czy procedur oceny bezpieczeństwa, które są niezbędne do prawidłowego zrozumienia i stosowania takich substancji. Wybór 'Narodowych' monografii również może prowadzić do niewłaściwych wniosków, gdyż te dokumenty skupiają się na regulacjach lokalnych, które mogą nie być dostosowane do międzynarodowych standardów dotyczących ekstraktów roślinnych. Ważne jest, aby zrozumieć, że szczegółowe informacje są niezbędne do zapewnienia bezpieczeństwa i efektywności leczenia, a ich brak może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Dlatego kluczowe jest odniesienie się do monografii, które oferują wyczerpującą dokumentację o substancjach czynnych w lekach roślinnych.

Pytanie 14

Producent produktu leczniczego zobowiązany jest do przechowywania próbki archiwalnej

A. przez 2 lata po upływie ustalonego terminu ważności

B. przez okres 1 roku po upływie ustalonego terminu ważności, nie krócej jednak niż 3 lata

C. do określonego terminu ważności danej partii leku

D. przez 5 lat od daty wytworzenia

Odpowiedź wskazująca na przechowywanie próbki archiwalnej produktu leczniczego przez okres 1 roku ponad ustalony termin ważności, nie krócej jednak niż 3 lata, jest zgodna z wymaganiami zawartymi w dyrektywach dotyczących wytwarzania i kontroli jakości produktów leczniczych. Według wymogów Dobrej Praktyki Wytwarzania (GMP), producent jest zobowiązany do zapewnienia, że próbki archiwalne są dostępne w odpowiednim czasie, aby umożliwić audyt oraz kontroli jakości w przypadku pojawienia się problemów z jakością leku. Przechowywanie próbki przez co najmniej 3 lata po terminie ważności może być kluczowe w kontekście działań dotyczących bezpieczeństwa i skuteczności leku, umożliwiając przeprowadzenie niezbędnych badań oraz analiz. Przykładowo, jeśli po wygaśnięciu terminu ważności produktu leki zgłoszone są przypadki skutków ubocznych, dostęp do próbki archiwalnej może pomóc w analizie przyczyn tego stanu rzeczy. Dlatego tak długotrwałe przechowywanie próbek jest integralną częścią strategii zarządzania jakością i bezpieczeństwem produktów leczniczych.

Pytanie 15

Proces biotransformacji leku, który prowadzi do zredukowania jego aktywności farmakologicznej?

A. jest przyspieszany przez reninę

B. zachodzi przeważnie w wątrobie

C. odbywa się jedynie w punkcie uchwytu

D. jest przyspieszany przez konwertazę angiotensynową

Biotransformacja leku to dość ważny proces, który sprawia, że substancje czynne stają się metabolitami, a to często pomaga w ich usunięciu z organizmu. W głównej mierze dzieje się to w wątrobie, gdzie enzymy, jak cytochrom P450, mają spore znaczenie, bo modyfikują chemię leków. Dzięki biotransformacji zmienia się aktywność wielu substancji, co jest fajne, bo zapobiega ich gromadzeniu się i ewentualnej toksyczności. Na przykład, paracetamol, czyli popularny lek przeciwbólowy, przekształca się w wątrobie do form nieaktywnych, co sprawia, że jest bezpieczniej wydalany. Moim zdaniem, rozumienie biotransformacji jest kluczowe w farmakologii, bo to pozwala lepiej dobrać dawkowanie i przewidzieć interakcje między różnymi lekami. Ta wiedza ma praktyczne zastosowanie w projektowaniu leków oraz w terapii celowanej, gdzie ważne jest, jak długo lek będzie działał w organizmie.

Pytanie 16

W rejestrze leków recepturowych prowadzonym w aptece należy wpisać datę

A. wydania leku

B. wystawienia recepty

C. przydatności leku

D. sporządzenia leku

Poprawna odpowiedź to data sporządzenia leku, która jest kluczowym elementem ewidencji leków recepturowych w aptece. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, w dokumentacji powinny być odnotowane wszystkie istotne informacje dotyczące wytwarzania leku, w tym data jego sporządzenia. To pozwala na właściwe zarządzanie zapasami oraz zapewnienie jakości produktów farmaceutycznych. Przykładowo, jeśli pacjent zgłasza się po lek recepturowy, farmaceuta musi mieć dostęp do informacji o tym, kiedy lek został przygotowany, aby ocenić jego przydatność do użycia. Ponadto, prowadzenie ewidencji według daty sporządzenia jest standardem w aptekach, co również wpływa na bezpieczeństwo pacjenta i zgodność z regulacjami prawnymi. Warto zaznaczyć, że inne daty, takie jak data przydatności, wydania leku czy wystawienia recepty, mają swoje specyficzne znaczenie, ale nie są kluczowe dla ewidencji sporządzenia leku.

Pytanie 17

Która z wymienionych substancji ulega szybkiemu procesowi utleniania pod wpływem światła i wymaga szczególnej ochrony przed jego dostępem w trakcie przechowywania?

A. Epinefryna

B. Furosemid

C. Metamizol

D. Mannitol

Epinefryna, znana również jako adrenalina, jest substancją, która ulega szybkiemu utlenianiu pod wpływem światła, co czyni ją szczególnie wrażliwą na działanie promieniowania UV. W praktyce oznacza to, że należy ją przechowywać w szczelnie zamkniętych, ciemnych pojemnikach, aby zminimalizować jej kontakt ze światłem. Utlenianie epinefryny prowadzi do degradacji jej właściwości farmakologicznych, co może wpływać na skuteczność leczenia. Przykładem praktycznym jest potrzeba stosowania epinefryny w stanach nagłych, takich jak reakcje anafilaktyczne, gdzie jej działanie musi być natychmiastowe. Właściwe przechowywanie tego leku, zgodne z zaleceniami farmaceutycznymi oraz standardami dobrej praktyki w aptece, ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia jego skuteczności. Dodatkowo, świadomość dotycząca właściwego zarządzania substancjami wrażliwymi na światło jest istotna dla wszystkich pracowników służby zdrowia, aby zapewnić bezpieczeństwo pacjentów i skuteczność terapii.

Pytanie 18

Odwarów nie powinno się przygotowywać z surowców, które zawierają

A. antranoidy

B. śluzy

C. naftochinony

D. antocyjany

Odwarów nie należy sporządzać z surowców zawierających śluzy, ponieważ te substancje mają zdolność do tworzenia lepkich roztworów, które mogą utrudniać ekstrakcję aktywnych składników. Śluzowate substancje, takie jak polisacharydy, tworzą żele w kontakcie z wodą, co wpływa na wydajność procesu ekstrakcji. W przypadku odwarów, kluczowe jest, aby surowce botaniczne szybko oddawały swoje składniki do wody, co sprzyja uzyskaniu efektywnego i silnego wyciągu. W praktyce, można zauważyć, że surowce zawierające śluzy, takie jak siemię lniane czy babka płesznik, są lepsze do przygotowywania naparów lub maceratów, gdzie dłuższy czas kontaktu z cieczą i zimniejsze temperatury są mniej problematyczne. Przy przygotowywaniu odwarów, które wymagają gotowania, obecność śluzów może prowadzić do niepożądanych efektów, takich jak zmniejszenie klarowności wyciągu oraz zmian w smakowitości. Dlatego w medycynie naturalnej i ziołolecznictwie zrozumienie właściwych właściwości surowców jest kluczowe dla prawidłowego zastosowania.

Pytanie 19

W której z podanych monografii FP VIII można znaleźć dane na temat materiałów do produkcji globulek?

A. Rectalia

B. Vaginalia

C. Suppositoria

D. Styli

Wybór odpowiedzi, która nie jest 'Vaginalia', może wynikać z nieporozumienia dotyczącego charakterystyki poszczególnych monografii. Odpowiedź 'Styli' odnosi się do preparatów w formie prętów lub sztyftów, które są stosowane w różnych zastosowaniach, ale nie obejmują globulek. Natomiast 'Rectalia' dotyczy form leków stosowanych drogą odbytniczą, takich jak czopki, które mają zupełnie inną formę podania i zastosowanie. 'Suppositoria' to termin ogólny odnoszący się do czopków, jednak nie odnosi się on bezpośrednio do specyfiki globulek dopochwowych. Wybór niewłaściwej odpowiedzi może wynikać z mylnego przekonania, że wszystkie te formy leku mają podobne zastosowanie, co w rzeczywistości jest nieprawdziwe. Aby skutecznie formułować leki, istotne jest zrozumienie różnic między tymi formami oraz ich właściwości farmakologicznych. Należy również pamiętać o znaczeniu lokalizacji podania leku, co wpływa na jego wchłanianie i efekt terapeutyczny, a błędne zrozumienie tych aspektów może prowadzić do wybierania niewłaściwych formulek terapeutycznych.

Pytanie 20

Zidentyfikuj formę leku, do przygotowania którego zastosowano następujące urządzenia: wagę elektroniczną, podkłady pergaminowe, moździerz, pistel, kliszę i kapsułki żelatynowe?

A. Proszki dzielone.

B. Tabletki.

C. Maść zawiesina.

D. Proszki niedzielone.

Proszki dzielone to taki rodzaj leku, który powstaje, gdy zmieszamy substancję czynną z odpowiednim nośnikiem i podzielimy to na mniejsze porcje. Fajnie jest użyć wagi elektronicznej, bo dzięki temu możemy dokładnie odmierzyć składniki, co jest mega ważne, żeby lek był skuteczny i działał tak, jak powinien. Używając moździerza i pestle, możemy dobrze rozdrobnienie i wymieszać składniki. Podkłady pergaminowe są super do ochrony i transportu tych gotowych dawek, a kapsułki żelatynowe są wygodne do przechowywania i podawania leku pacjentom. Proszki dzielone mają sporo zastosowań w medycynie, zwłaszcza w farmacji, gdzie pacjenci naprawdę potrzebują precyzyjnych dawek. Pamiętaj, żeby trzymać się standardów Dobrej Praktyki Wytwarzania (GMP) podczas pracy, bo to gwarantuje, że wszystko jest robione na najwyższym poziomie, a bezpieczeństwo pacjentów jest najważniejsze.

Pytanie 21

Zlecenie na recepcie Cito lub Citissime oznacza, iż lekarstwo recepturowe powinno być przygotowane od momentu dostarczenia recepty

A. w ciągu 48 godzin

B. przed upływem 6 dni

C. w ciągu 4 godzin

D. po upływie 4 godzin

Odpowiedź "w ciągu 4 godzin" jest poprawna, ponieważ termin Cito lub Citissime na recepcie oznacza, że lek recepturowy powinien być przygotowany w jak najkrótszym czasie, jednak nie później niż w ciągu 4 godzin od momentu jej wystawienia. Tego typu oznaczenia są stosowane w sytuacjach klinicznych, gdzie czas ma kluczowe znaczenie dla zdrowia pacjenta, na przykład w przypadku leków, które mają pilne zastosowanie w terapii. W praktyce, farmaceuta musi być świadomy tych terminów, aby skutecznie reagować na potrzeby pacjentów i zapewnić im właściwą opiekę zdrowotną. Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Farmaceutycznego oraz międzynarodowymi standardami, lek powinien być opracowany w zgodzie z zasadami dobrej praktyki wytwarzania (DMP) oraz w odpowiednich warunkach sanitarnych. Przykładem zastosowania tej wiedzy może być sytuacja, w której lekarz przepisuje lek przeciwbólowy w trybie Cito dla pacjenta, który wymaga natychmiastowej interwencji, co podkreśla znaczenie szybkiego działania w farmacji.

Pytanie 22

Gdzie są przechowywane próbki archiwalne?

A. apteka ogólnodostępna

B. Wojewódzki Inspektor Nadzoru Farmaceutycznego

C. Okręgowa Izba Aptekarska

D. wytwórca leku

Wytwórca leku jest odpowiedzialny za przechowywanie próbek archiwalnych zgodnie z wymaganiami określonymi w Ustawie Prawo farmaceutyczne oraz odpowiednich rozporządzeniach. Próbki archiwalne są przechowywane w celu zapewnienia ścisłej kontroli jakości produktów farmaceutycznych, co jest kluczowe dla bezpieczeństwa pacjentów. Wytwórcy są zobowiązani do archiwizacji próbek leku przez określony czas, aby móc przeprowadzić analizy w przypadku wystąpienia problemów jakościowych lub w przypadku konieczności przeprowadzenia badań dotyczących skuteczności leku. Przykładowo, jeśli na rynku pojawią się skargi dotyczące działania leku, wytwórca może sięgnąć po archiwalne próbki, aby przeanalizować skład chemiczny lub przeprowadzić testy stability. Zgodnie z dobrą praktyką wytwarzania (GMP), każda seria leku powinna być odpowiednio zarchiwizowana, co umożliwia weryfikację zgodności z normami jakości. Takie działanie nie tylko wspiera transparentność w procesie wytwarzania, ale także przyczynia się do budowania zaufania wśród konsumentów.

Pytanie 23

Jaką formę leku uzyska się z korzenia wymiotnicy (Ipecacuanhae radix), gdy surowiec zostanie zalany wodą o temperaturze pokojowej, dodany zostanie kwas cytrynowy, a następnie całość podgrzewana do temperatury przekraczającej 90 °C i utrzymywana w tej temperaturze przez 30 minut?

A. Naparu

B. Nalewki

C. Maceratu

D. Odwaru

Odpowiedzi, takie jak nalewki, napar czy macerat, są nieprawidłowe, ponieważ nie odpowiadają one metodzie przygotowania leku z korzenia wymiotnicy opisanej w pytaniu. Nalewki są zazwyczaj przygotowywane przez macerację roślinnych składników w alkoholu lub innym rozpuszczalniku przez dłuższy czas, co nie jest zgodne z metodą podaną w pytaniu. Proces ten nie obejmuje gotowania, a więc nie prowadzi do uzyskania odwaru. Napar, z kolei, to krótszy proces, który polega na zalewaniu surowców wrzątkiem i parzeniu ich przez krótszy czas, co również nie pasuje do sytuacji opisanej w pytaniu, gdzie wymagana jest wysoka temperatura przez dłuższy czas. Macerat to metoda, która polega na długotrwałym namaczaniu surowców w zimnym lub ciepłym rozpuszczalniku, ale bez gotowania. W przypadku korzenia wymiotnicy, aby skutecznie wydobyć substancje czynne, kluczowe jest użycie wysokiej temperatury, jak w przypadku odwaru. Zrozumienie tych procesów jest istotne, aby poprawnie identyfikować różne formy farmaceutyczne i ich sposoby przygotowania, co jest fundamentalne w pracy farmaceuty, a także w stosowaniu ziół w praktyce medycznej.

Pytanie 24

Czas ważności recepty na antybiotyki w formie preparatów do stosowania wewnętrznego oraz parenteralnego, liczony od daty jej wystawienia, nie może być dłuższy niż

A. 7 dni

B. 90 dni

C. 120 dni

D. 30 dni

Odpowiedź 7 dni jest prawidłowa, ponieważ zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa farmaceutycznego w Polsce, recepty na antybiotyki w postaci preparatów do stosowania wewnętrznego i parenteralnego muszą być zrealizowane w terminie nieprzekraczającym 7 dni od daty ich wystawienia. Jest to istotne z perspektywy skuteczności terapeutycznej oraz bezpieczeństwa pacjentów. Antybiotyki, ze względu na ryzyko rozwoju oporności, powinny być stosowane w ściśle określonym czasie, co ogranicza potencjalne zagrożenia związane z ich stosowaniem. Na przykład, jeżeli pacjent otrzymuje lekarstwo na zakażenie bakteryjne, jego szybka realizacja jest kluczowa dla uzyskania pozytywnego efektu terapeutycznego i zapobiegania powikłaniom. W praktyce aptecznej oznacza to, że farmaceuci i lekarze muszą ścisłe przestrzegać tych regulacji, co stanowi część odpowiedzialnej i profesjonalnej praktyki medycznej oraz farmaceutycznej.

Pytanie 25

Na płytkę chromatograficzną naniesiono próbkę wyciągu z nieznanej substancji roślinnej. Po rozwinięciu chromatogramu oceniono, że droga migracji ekstraktu wyniosła 8 cm, natomiast czoło fazy ruchomej przebyło od linii startu dystans 20 cm. Ustal, na podstawie współczynnika opóźnienia Rf, z której substancji roślinnej przygotowano badany wyciąg.

Nazwa substancji czynnejWspółczynnik opóźnienia Rf
(stosunek drogi migracji substancji chromatografowanej do drogi przebytej przez czoło fazy ruchomej)
Reina0,3
Salicyna0,4
Hiperozyd0,65
Kumaryna0,8

A. Z ziela nostrzyka.

B. Z kory wierzby.

C. Z ziela dziurawca.

D. Z korzenia rzewienia.

Analizując błędne odpowiedzi, warto zauważyć, że każda z nich nie odnosi się do istotnych właściwości składu chemicznego substancji roślinnych, które są kluczowe w chromatografii. Przykładowo, substancje jak dziurawiec i nostrzyk, choć mogą zawierać składniki aktywne, nie mają związku z obliczonym współczynnikiem Rf wynoszącym 0,4, co wskazuje na obecność salicyliny. W przypadku dziurawca, dominującymi substancjami czynnymi są hiperycyna oraz hiperforyna, które mają zupełnie inny profil chemiczny i właściwości. Nostryków można z kolei kojarzyć z działaniem ziołowym i psychotropowym, co jest dalekie od mechanizmu działania salicyliny. Z kolei korzeń rzewienia wykazuje działanie przeczyszczające i nie jest źródłem salicyliny, co również czyni tę odpowiedź nieprawidłową. Kluczowe w analizie jest zrozumienie, że chromatografia rozdziela substancje na podstawie ich interakcji z materiałem stacjonarnym oraz fazą ruchomą, co jest fundamentalne dla identyfikacji chemicznej. Niezrozumienie tego aspektu prowadzi do błędnych wyborów w odpowiedziach, co może być spowodowane brakiem wiedzy na temat specyficznych związków chemicznych występujących w danej roślinie oraz ich zastosowania w praktyce medycznej.

Pytanie 26

Pochodne biguanidyny, takie jak metformina, mają właściwości

A. przeciwalergiczne

B. przeciwnowotworowe

C. hipoglikemizujące

D. przeciwzapalne

Działania przeciwalergiczne, przeciwzapalne oraz przeciwnowotworowe nie są właściwymi efektami farmakologicznymi metforminy. Często, w przypadku nieporozumień związanych z działaniem leków, pacjenci i praktycy medyczni mogą mylić różne mechanizmy działania substancji czynnych. Lekarstwa o działaniu przeciwalergicznym, takie jak antihistaminy, działają poprzez blokowanie receptorów histaminowych i są stosowane w leczeniu reakcji alergicznych. Metformina nie działa w ten sposób, a jej mechanizm działania jest związany z metabolizmem glukozy. Co więcej, niektóre osoby mogą sądzić, że leki przeciwzapalne, takie jak niesteroidowe leki przeciwzapalne, są podobne do metforminy, podczas gdy ich głównym celem jest redukcja stanu zapalnego i bólu, a nie kontrola poziomu cukru we krwi. Podobnie, metformina nie wykazuje działania przeciwnowotworowego, chociaż istnieją badania badające jej wpływ na komórki nowotworowe, jednak nie jest to jej główna funkcja kliniczna. Mylenie tych działań może prowadzić do nieprawidłowego stosowania leku oraz niewłaściwych oczekiwań dotyczących efektów terapeutycznych. Zrozumienie specyficznych mechanizmów działania leków jest kluczowe dla skutecznego leczenia i zapobiegania powikłaniom związanym z cukrzycą oraz innymi schorzeniami.

Pytanie 27

Jakie inne wyrażenie oznacza Argenti nitras?

A. lepinal

B. alusal

C. ałun

D. lapis

Odpowiedzi takie jak alusal, ałun i lepinal nie są poprawne, ponieważ nie odnoszą się do pojęcia Argenti nitras, czyli azotanu srebra. Alusal, będący typem siarczanu glinu, stosowany jest głównie w przemyśle papierniczym oraz w uzdatnianiu wody, jednak nie ma związku z azotanem srebra ani jego właściwościami. Ałun to grupa soli, która zawiera siarczany i jest używana w różnych procesach przemysłowych, takich jak garbowanie skór czy oczyszczanie wody, ale również nie posiada żadnych cech chemicznych ani zastosowań podobnych do azotanu srebra. Z kolei lepinal, będący rodzajem chemicznego lepiszcza, nie ma nic wspólnego z procesami związanymi z azotanem srebra i jego właściwościami w kontekście chemicznym. Pojęcie synonimu w chemii odnosi się do substancji, które wykazują podobne właściwości lub zastosowania, co w przypadku azotanu srebra, które ma unikalne zastosowania w medycynie oraz przemyśle chemicznym. Błędem jest więc utożsamianie tych materiałów z azotanu srebra na podstawie ich ogólnych właściwości czy zastosowań, co może prowadzić do niepoprawnych wniosków i decyzji w zastosowaniach praktycznych.

Pytanie 28

Do nalewek złożonych uzyskanych w procesie maceracji zalicza się

A. Amara tinctura

B. Convallariae tincturae

C. Guttae cardiacae

D. Tormentillae tinctura

Tormentillae tinctura, czyli nalewka z pięciornika, nie jest produktem uzyskiwanym metodą maceracji, lecz zazwyczaj jest to ekstrakt uzyskiwany przez różne metody ekstrakcji, w tym przez destylację lub perkolację, co różni ją od techniki maceracji. Guttae cardiacae to preparat stosowany w kardiologii, który może zawierać różne substancje czynne, ale nie jest to nalewka w rozumieniu klasycznym, co dodatkowo wyklucza tę odpowiedź. Convallariae tinctura, czyli nalewka z konwalii, również nie jest typowym przedstawicielem nalewek złożonych, ponieważ jej produkcja może przebiegać innymi metodami, a sam proces maceracji nie jest kluczowym dla uzyskania jej aktywnych składników. Te nieporozumienia mogą prowadzić do mylnego przekonania, że wszystkie nalewki są uzyskiwane tylko przez macerację. W rzeczywistości, różne metody ekstrakcji są dostosowane do specyfiki surowca oraz pożądanych właściwości terapeutycznych. Zrozumienie tych różnic jest kluczowe dla prawidłowego stosowania i wytwarzania takich preparatów, a także dla ich skuteczności i bezpieczeństwa w użyciu. Warto zaznaczyć, że w farmacji istnieją jasne standardy dotyczące metod ekstrakcji roślin, które mają na celu zapewnienie jakości i skuteczności finalnych produktów.

Pytanie 29

Jakie urządzenie nadaje się do przygotowania odwaru z korzenia kozłka lekarskiego?

A. kapsułkarka

B. infuzorka

C. czopkarka

D. autoklaw

Infuzorka jest urządzeniem zaprojektowanym specjalnie do przygotowywania naparów oraz odwarów z ziół, w tym korzenia kozłka lekarskiego. Proces infuzji polega na ekstrakcji substancji czynnych z roślin, co odbywa się poprzez zalewanie ich gorącą wodą. Infuzorka zapewnia optymalną temperaturę i czas ekstrakcji, co jest kluczowe dla uzyskania jak najwyższej jakości odwaru. Korzeń kozłka lekarskiego, znany ze swoich właściwości uspokajających i wspomagających sen, wymaga odpowiedniego przygotowania, aby wydobyć jego pełny potencjał terapeutyczny. Przykładowo, zgodnie z zaleceniami wytwórców ziół, powinno się używać infuzorek o regulowanej temperaturze, co pozwala na uniknięcie zbyt wysokich temperatur, które mogą niszczyć delikatne składniki aktywne. Dobrą praktyką jest także monitorowanie czasu infuzji, co pozwala na uzyskanie optymalnego stężenia ekstraktu. Warto podkreślić, że stosowanie infuzorek może znacząco poprawić jakość i skuteczność przygotowywanych naparów ziołowych.

Pytanie 30

Która z poniższych nazw nie jest synonimem dla phenobarbitalu sodu?

A. Gardenal sodu

B. Barbital sodu

C. Lepinal sodu

D. Luminal sodu

Barbital sodu nie jest synonimem phenobarbitalu sodu, ponieważ oba te związki różnią się strukturą chemiczną oraz właściwościami farmakologicznymi. Phenobarbital sodu to sól sodowa fenobarbitalu, która jest stosowana przede wszystkim jako lek uspokajający i przeciwdrgawkowy. Z kolei barbital sodu jest innym lekiem barbiturowym, który był kiedyś szeroko stosowany jako środek nasenny, ale jego stosowanie zostało znacznie ograniczone ze względu na ryzyko uzależnienia oraz pojawienie się nowszych, bezpieczniejszych leków. W praktyce klinicznej, phenobarbital sodu wykazuje dłuższe działanie i lepszą skuteczność w kontroli napadów, co czyni go preferowanym wyborem w terapii padaczki. Ponadto, istotne jest, aby lekarze i farmaceuci byli świadomi różnic w działaniu tych substancji, aby unikać potencjalnych interakcji oraz skutków ubocznych związanych z niewłaściwym użyciem leków barbiturowych.

Pytanie 31

Jakiej formy leku wymagane jest spełnienie kryterium apirogenności?

A. Płynom do wlewów

B. Roztworom doustnym

C. Kroplom do uszu

D. Preparatom na rany

Płyny do wlewów są specyficzną postacią leku, dla której stawia się wymóg apirogenności, co oznacza, że muszą być wolne od substancji, które mogłyby wywołać gorączkę po ich wprowadzeniu do organizmu. Apiragenność jest szczególnie kluczowa w przypadku produktów, które są podawane bezpośrednio do krwiobiegu, ponieważ nawet niewielka ilość endotoksyn bakteryjnych może prowadzić do poważnych reakcji niepożądanych, takich jak sepsa. W praktyce oznacza to, że procesy produkcji i kontroli jakości płynów infuzyjnych muszą być ściśle monitorowane zgodnie z normami GMP (Dobrą Praktyką Wytwarzania). Przykładem mogą być roztwory elektrolitowe, stosowane w sytuacjach nagłych, które muszą mieć potwierdzoną apirogenność, aby zapewnić bezpieczeństwo pacjentów. Dodatkowo, badania sterylności i analizy mikrobiologiczne są kluczowe w zapewnieniu jakości tych produktów. Warto również zauważyć, że standardy europejskie oraz wytyczne WHO precyzują, jakie metody powinny być stosowane w celu weryfikacji apirogenności tych produktów.

Pytanie 32

Jaki surowiec znajduje się w składzie maści tranowej?

A. Olej rycynowy

B. Olbrot

C. Kamfora

D. Olej wątłuszowy

Olej rycynowy, pomimo swoich licznych właściwości, nie jest składnikiem maści tranowej. Znany przede wszystkim z działania przeczyszczającego, olej rycynowy wykazuje również właściwości nawilżające i zmiękczające, co sprawia, że jest popularny w kosmetykach do pielęgnacji skóry. Jednak jego zastosowanie w maściach nie jest związane z właściwościami leczniczymi, jakie oferuje olej wątłuszowy. Z kolei olej z olbrotu, który jest również opcją mylącą, jest rzadziej stosowany w medycynie i nie ma potwierdzonych działań terapeutycznych, które mogłyby wspierać gojenie ran czy stany zapalne. Kamfora, chociaż stosowana w maściach i przygotowaniach do użytku zewnętrznego, działa głównie jako środek przeciwbólowy i rozgrzewający, a nie jako główny składnik maści tranowej. Błędem jest myślenie, że każde olej lub substancja o działaniu łagodzącym może być zamiennikiem oleju wątłuszowego w kontekście maści tranowej. Należy zwrócić uwagę na składniki aktywne i ich konkretne działanie, aby unikać nieporozumień i stosować odpowiednie preparaty w zależności od potrzeb terapeutycznych. Wiedza ta jest kluczowa dla prawidłowego doboru leków oraz kosmetyków, co ma bezpośredni wpływ na skuteczność terapii.

Pytanie 33

Który składnik leku recepturowego działa jako środek konserwujący?

Rp.
Tritici amyli                        10,0
Zinci oxidi                          10,0
Glyceroli                            90,0
Methylis parahydroxybenzoatis         0,2
Aquae purificatae                    15,0
M.f. susp.

A. Skrobia pszeniczna.

B. Glicerol.

C. Cynku tlenek.

D. p-hydroksybenzoesan metylu.

Wybór odpowiedzi niewłaściwych, takich jak tlenek cynku, glicerol czy skrobia pszeniczna, często wynika z niepełnego zrozumienia ról, jakie różne substancje pełnią w formulacjach farmaceutycznych. Tlenek cynku jest stosowany jako środek przeciwzapalny i ściągający, co czyni go doskonałym składnikiem w produktach przeznaczonych do łagodzenia podrażnień skóry, ale nie ma właściwości konserwujących. Glicerol, z kolei, jest humektantem, co oznacza, że przyciąga wilgoć do skóry, a także działa jako rozpuszczalnik, jednak jego zastosowanie nie wiąże się z zapobieganiem rozwojowi mikroorganizmów. Skrobia pszeniczna, będąca składnikiem wypełniającym, nie ma żadnych właściwości konserwujących i nie wpływa na stabilność mikrobiologiczną produktu. Te nieporozumienia mogą prowadzić do błędnego postrzegania ról różnych związków, co jest częstym problemem w nauczaniu o recepturach i formulacjach. Ważne jest, aby zrozumieć, że każdy składnik ma swoje specyficzne przeznaczenie i nie można go stosować zamiennie. Praktyczne podejście do nauki o recepturach powinno obejmować analizę nie tylko funkcji poszczególnych substancji, ale również ich interakcji oraz wpływu na właściwości końcowego produktu. Zrozumienie tych zasad jest kluczowe dla skutecznego i bezpiecznego tworzenia preparatów farmaceutycznych.

Pytanie 34

Wyznacz maksymalną dzienną dawkę fenobarbitalu dla dziecka ważącego 47 kg, jeżeli zgodnie z FP X maksymalna dawka jednorazowa fenobarbitalu wynosi 0,3 g, a maksymalna dawka na dobę 0,6 g?

A. 0,6 g

B. 1,2 g

C. 0,2 g

D. 0,4 g

Odpowiedzi 1,2 g, 0,2 g i 0,6 g są nieprawidłowe z kilku powodów. Odpowiedź 1,2 g przekracza maksymalną dzienną dawkę fenobarbitalu dla dziecka. W przypadku fenobarbitalu, istotne jest przestrzeganie zaleceń dotyczących maksymalnych dawek, które chronią przed toksycznością. Odpowiedź 0,2 g jest zbyt niska i nie wykorzystuje pełnego zakresu terapeutycznego, co może prowadzić do nieefektywności w leczeniu. W przypadku dzieci, dawkowanie musi być starannie zaplanowane, aby zapewnić nie tylko bezpieczeństwo, ale także skuteczność terapii. Z kolei 0,6 g, mimo że jest maksymalną dawką dobową, nie jest odpowiednie jako pojedyncza dawka dla dziecka w tym przypadku, ponieważ maksymalna dawka jednorazowa wynosi 0,3 g. To prowadzi do zamieszania w obliczeniach i może skutkować błędnym wnioskowaniem. Dawkowanie leków, zwłaszcza u dzieci, jest kwestią szczególnie wrażliwą, a każdy błąd w oszacowaniu może mieć poważne konsekwencje zdrowotne. Dlatego tak ważne jest, aby dokładnie zrozumieć zasady obliczania dawek w zależności od masy ciała i maksymalnych limitów ustalonych w praktykach medycznych.

Pytanie 35

Jak powinien postąpić personel apteki z lekami, które utraciły termin ważności w formie tabletek?

A. Zwrot do hurtowni

B. Odłożyć w specjalnie wydzielonym miejscu, a następnie przekazać do utylizacji

C. Umieścić lek w opakowaniu zbiorczym, a następnie w szczelnym pojemniku

D. Skasować do odpadów komunalnych

Zarządzanie przeterminowanymi lekami w aptece to nie jest prosta sprawa. Odpowiedzi, które sugerują zwrot leków do hurtowni, są do bani, bo nie ma takiej standardowej procedury. Może to prowadzić do bałaganu prawnego i zagrożeń dla pacjentów. Wkładanie przeterminowanego leku do opakowania zbiorczego i potem do jakiegoś zamykanego pojemnika może się wydawać sensowne, ale w rzeczywistości to nie rozwiązuje problemu. Takie leki nie powinny być trzymane ani wracane do obiegu, nawet w zamkniętych pojemnikach, bo wciąż mogą być niebezpieczne dla zdrowia. Wyrzucanie ich do śmieci to również zły pomysł, bo takie leki mogą zanieczyścić glebę i wodę, a ich składniki naprawdę mogą szkodzić żywym organizmom. Dlatego niezwykle ważne jest, aby każdy w aptece przestrzegał przepisów i wytycznych dotyczących utylizacji leków, które mówią, że trzeba je oddać do odpowiednich instytucji zajmujących się ich bezpiecznym pozbywaniem się. Ignorowanie tego to nie tylko łamanie przepisów, ale też stwarzanie poważnych zagrożeń zdrowotnych i ekologicznych.

Pytanie 36

Prolek, który jest metabolizowany w wątrobie do aktywnego metabolitu, to

A. enalapryl

B. metoprolol

C. ibuprofen

D. ksylometazolina

Wybór niewłaściwej odpowiedzi odnosi się do błędnych założeń dotyczących mechanizmu działania i klasyfikacji leków. Ksylometazolina to selektywny agonista receptorów alfa-adrenergicznych, stosowany głównie jako środek obkurczający naczynia w leczeniu nieżytu nosa. Nie jest to prolek, ponieważ działa w formie aktywnej bez konieczności biotransformacji w wątrobie. Ibuprofen to niesteroidowy lek przeciwzapalny (NLPZ), który nie jest prolekiem, lecz lekiem działającym bezpośrednio jako inhibitor cyklooksygenazy, co wpływa na szlaki syntezy prostaglandyn. Chociaż ibuprofen także jest metabolizowany w wątrobie, nie przechodzi procesu przekształcania w aktywny metabolit. Metoprolol to beta-bloker, który również działa w formie aktywnej i nie jest prolekiem, choć może być metabolizowany do aktywnych metabolitów. Typowym błędem myślowym jest mylenie proleków z innymi rodzajami leków, które po podaniu są aktywne. Właściwe zrozumienie mechanizmów biotransformacji i działania farmakologicznego leków jest kluczowe dla skutecznego stosowania farmakoterapii oraz optymalizacji leczenia chorób przewlekłych.

Pytanie 37

Jakie są odpowiednie warunki do przechowywania wody utlenionej?

A. W okolicy miejsca nasłonecznionego i gorącego

B. Zapewniających dostęp metali stabilizujących roztwór

C. W pojemnikach z przezroczystego szkła

D. W szczelnych opakowaniach, bez kontaktu z substancjami utleniającymi

Woda utleniona, czyli roztwór nadtlenku wodoru, jest substancją szeroko stosowaną w medycynie, kosmetologii oraz w laboratoriach. Przechowywanie jej w zamkniętych opakowaniach, które są odporne na dostęp substancji utleniających, jest kluczowe dla zachowania jej stabilności i skuteczności. Nadtlenek wodoru jest substancją niestabilną, która w obecności światła, ciepła oraz zanieczyszczeń może ulegać rozkładowi na wodę i tlen. Dlatego zaleca się przechowywanie wody utlenionej w ciemnych, szczelnych butelkach, aby ograniczyć jej kontakt z powietrzem i promieniowaniem UV, co jest zgodne z praktykami wielu producentów. Na przykład, wiele renomowanych firm farmaceutycznych dostarcza wodę utlenioną w brązowych butelkach, co jest rozwiązaniem zgodnym z normami bezpieczeństwa i jakości. Dobrą praktyką jest także trzymanie tych substancji w temperaturze pokojowej, z daleka od źródeł ciepła, aby zmniejszyć ryzyko degradacji.

Pytanie 38

Jaką ilość 3,0% roztworu kwasu borowego należy zastosować do przygotowania leku zgodnie z receptą?

Rp.
Chloramphenicoli              1,0
Resorcinoli                   2,0
2,0% Sol. Acidi borici       20,0
Spiritus Vini 85°        ad 100,0
M.f. solutio
D.S. Zewnętrznie

A. 12,37 g

B. 6,67 g

C. 3,33 g

D. 13,33 g

Niepoprawne odpowiedzi zazwyczaj wynikają z nieprawidłowego zrozumienia relacji między stężeniem a ilością substancji czynnej w roztworze. Wiele osób myli proporcje, co prowadzi do błędnych obliczeń. Na przykład, wybierając 6,67 g, można dojść do wniosku, że jest to wystarczająca ilość 3,0% roztworu, jednak po obliczeniach można stwierdzić, że zawierałaby ona tylko 0,2 g kwasu borowego, co jest niewystarczające. Z kolei odpowiedzi 12,37 g i 3,33 g również nie spełniają wymogów, ponieważ nie uwzględniają proporcji właściwej zawartości kwasu borowego w roztworze. Tego rodzaju błędy mogą wynikać z braku znajomości zasad obliczeń związanych z roztworami lub niezrozumienia, jak przeliczać stężenia. W praktyce farmaceutycznej kluczowe jest, aby dokładnie obliczać ilości substancji czynnych, co wpływa na skuteczność leku oraz bezpieczeństwo pacjentów. Należy zatem zwracać uwagę na szczegóły i sprawdzać obliczenia, aby uniknąć potencjalnych błędów, które mogą prowadzić do nieodpowiednich dawek leku. Zrozumienie tych zasad jest niezbędne w farmacji i pokrewnych dziedzinach, gdzie precyzja w obliczeniach ma kluczowe znaczenie.

Pytanie 39

Aby otrzymać preparat z surowca śluzowego, należy zastosować proces

A. ekstrakcji alkoholem

B. perkolacji

C. maceracji

D. ekstrakcji na gorąco

Maceracja to proces, który polega na zanurzeniu surowca roślinnego w cieczy, najczęściej w wodzie lub alkoholu, w celu wydobycia z niego substancji czynnych. Jest to technika szczególnie skuteczna w przypadku surowców śluzowych, które charakteryzują się dużą zawartością polisacharydów, białek czy związków bioaktywnych. Przykładem zastosowania maceracji jest przygotowanie syropów z ziół, gdzie długotrwałe moczenie pozwala na skuteczną ekstrakcję składników aktywnych. Dobrze przeprowadzona maceracja zapewnia, że substancje czynne są wydobywane w optymalny sposób, co jest kluczowe dla jakości preparatu. Ważne jest również, aby proces maceracji odbywał się w kontrolowanych warunkach, co ogranicza ryzyko denaturacji składników czy ich degradacji. W praktyce, standardy produkcji farmaceutycznej i kosmetycznej określają, że maceracja powinna być przeprowadzana zgodnie z regulacjami GMP, co zapewnia bezpieczeństwo i skuteczność finalnych produktów.

Pytanie 40

Jakie substancje powodują rozszerzenie źrenicy po ich podaniu?

A. adrenaliny i pseudoefedryny

B. diklofenaku i siarczanu sodu

C. norepinefryny i lowastatyny

D. siarczanu atropiny lub tropikamidu

Siarczan atropiny i tropikamid to leki stosowane w oftalmologii, które powodują rozszerzenie źrenicy, co jest kluczowe w diagnostyce i leczeniu chorób oczu. Atropina, alkaloid pochodzenia roślinnego, działa jako antagonistyczny inhibitor receptorów muskarynowych, co prowadzi do paraliżu mięśni rzęskowych i rozkurczu mięśnia zwieracza źrenicy. Tropikamid, będący syntetycznym lekiem, ma podobne działanie, ale jest stosunkowo krótszy w działaniu. Rozszerzenie źrenic ułatwia badanie dna oka oraz oceny stanu siatkówki. Przykładowo, w przypadku podejrzenia o odwarstwienie siatkówki lub retinopatię, poszerzenie źrenic jest niezbędnym krokiem w diagnostyce. Zgodnie z aktualnymi wytycznymi w oftalmologii, stosowanie tych leków powinno być dostosowane indywidualnie do pacjenta, biorąc pod uwagę jego historię medyczną. W przypadku niektórych pacjentów, takich jak osoby z jaskrą, należy zachować szczególną ostrożność.

Rozpocznij nowy egzamin

Powrót do strony głównej