Wyniki egzaminu

Nowy egzamin

Informacje o egzaminie:

Zawód: Automatyk
Kwalifikacja: ELM.01 - Montaż, uruchamianie i obsługiwanie układów automatyki przemysłowej
Data rozpoczęcia: 9 grudnia 2025 13:45
Data zakończenia: 9 grudnia 2025 13:55

Egzamin niezdany

Wynik: 10/40 punktów (25,0%)

Wymagane minimum: 20 punktów (50%)

Udostępnij swój wynik

Facebook

X.com

Szczegółowe wyniki:

Pytanie 1

Których diod należy użyć do montażu układu przedstawionego na schemacie?

A. Prostowniczych.

B. Pojemnościowych.

C. Schottky'ego.

D. Zenera.

Diody Zenera, choć mają swoje zastosowanie w stabilizowaniu napięcia, nie są używane w układzie mostka prostowniczego. Diody te działają na zasadzie przebicia wstecznego, co pozwala im utrzymywać stałe napięcie na swoich zaciskach i są często używane w układach regulacji napięcia. Ich celem nie jest prostowanie prądu, więc użycie ich jako elementu mostka prostowniczego byłoby błędne. Diody Schottky'ego, z kolei, charakteryzują się niskim napięciem przewodzenia i szybkim odzyskiwaniem, co czyni je idealnymi w układach o wysokiej częstotliwości. Jednak ich niskie napięcie przebicia czyni je mniej odpowiednimi dla typowych zastosowań prostowniczych, gdzie diody muszą wytrzymywać wyższe napięcia. Diody pojemnościowe, znane również jako varaktory, są stosowane w układach o zmiennej pojemności, a nie w prostowaniu prądu. Ich działanie polega na zmianie pojemności w zależności od napięcia, co jest przydatne w układach strojonych, takich jak filtry radiowe. Typowym błędem myślowym jest zakładanie, że wszystkie diody mogą być zamienne, jednak ich specyficzne właściwości determinują odpowiednie zastosowania. Właściwy dobór komponentów w elektronice jest kluczowy i wymaga zrozumienia ich indywidualnych charakterystyk oraz wymagań danego układu.

Pytanie 2

W jakiej kolejności powinno się wykonać czynności związane z wymianą termostatu w zbiorniku ciepłej wody?

Odłączyć zasilanie. Odłączyć przewody od termostatu. Zdemontować termostat uszkodzony. Zamontować nowy termostat. Dołączyć przewody do termostatu. Załączyć zasilanie.	Odłączyć przewody od termostatu. Odłączyć zasilanie. Zdemontować termostat uszkodzony. Zamontować nowy termostat. Dołączyć przewody do termostatu. Załączyć zasilanie.
Lista 1.	Lista 2.
Odłączyć zasilanie. Odłączyć przewody od termostatu. Zdemontować termostat uszkodzony. Zamontować nowy termostat. Załączyć zasilanie. Dołączyć przewody do termostatu.	Odłączyć zasilanie. Zdemontować termostat uszkodzony. Zamontować nowy termostat. Dołączyć przewody do termostatu. Odłączyć przewody od termostatu. Załączyć zasilanie.
Lista 3.	Lista 4.

A. Według listy 4.

B. Według listy 1.

C. Według listy 3.

D. Według listy 2.

W wymianie termostatu kluczowe jest zachowanie odpowiedniej kolejności kroków, co ma pierwszorzędne znaczenie dla bezpieczeństwa i poprawności wykonywanej pracy. Po pierwsze, odłączenie przewodów przed odłączeniem zasilania jest niebezpieczne, ponieważ może prowadzić do porażenia prądem. Jest to typowy błąd, który wynika z nieświadomości zagrożeń związanych z pracą z elektrycznością. Podstawą wszelkich działań związanych z urządzeniami elektrycznymi powinno być bezpieczeństwo, a więc zawsze zaczynamy od odłączenia zasilania. Kolejność zakładania nowego termostatu też jest istotna; najpierw musimy go zamontować, zanim podłączymy przewody, ponieważ wtedy możemy łatwiej manipulować elementami i upewnić się, że wszystko pasuje. Montaż nowego termostatu przed odłączeniem starych przewodów prowadzi do chaosu i może skutkować niepoprawnym działaniem systemu. Kolejnym błędem jest ponowne załączanie zasilania przed podłączeniem przewodów do nowego termostatu, co może wywołać zwarcie lub inne problemy techniczne. Takie podejścia odchodzą od standardów branżowych, które kładą nacisk na sekwencyjność i kontrolę na każdym etapie procesu. Dobra praktyka wymaga nie tylko znajomości technicznych aspektów, ale też umiejętności planowania i przewidywania potencjalnych problemów.

Pytanie 3

Wartość temperatury wskazana przez termometr przedstawiony na rysunku wynosi

A. 19°C

B. 9°C

C. 8°C

D. 18°C

Prawidłowo: 18°C. Na termometrze cieczowym odczyt wykonuje się na wysokości górnej krawędzi menisku słupa cieczy (rtęci lub alkoholu). Skala bywa opisana co 10°C grubszymi kreskami (np. 10, 20), a pomiędzy nimi znajdują się równomierne podziałki drobne. Jeśli między 10 a 20 widzisz 10 równych kresek, to każda odpowiada 1°C; jeśli jest ich 5 – to 2°C. Menisk w rysunku zatrzymuje się dokładnie przy znaku odpowiadającym 18°C – poniżej 20, wyraźnie powyżej 17, bez „zawieszenia” na 19. Dobra praktyka pomiarowa (WMO/ISO 7726) zaleca odczyt w osi wzroku, bez kąta, żeby uniknąć błędu paralaksy, oraz podanie wyniku z rozdzielczością równą najmniejszej działce. W technice HVAC i automatyce od 18°C startuje często nastawa komfortu nocnego; w chłodnictwie domowym 18°C to już poza zakresem bezpiecznego przechowywania żywności, co ma znaczenie szkoleniowe. Moim zdaniem warto nawykowo sprawdzać: etykiety liczby (10, 20, 30…), liczbę działek pośrednich i pozycję menisku. I drobiazg, ale ważny: nie dotykamy palcami zbiorniczka podczas odczytu – można podgrzać i przekłamać wynik. W laboratoriach stosuje się też korektę na rozszerzalność szkła i cieczy, ale w szkolnym odczycie wystarczy rzetelne policzenie działek i proste oko, serio.

Pytanie 4

Wskaż stany logiczne wejść I2 i I3 sterownika w układzie przedstawionym na rysunku przy wsuniętym tłoczysku i poprawnej pracy czujników.

A. I2 = 0, I3 = 0.

B. I2 = 0, I3 = 1.

C. I2 = 1, I3 = 1.

D. I2 = 1, I3 = 0.

Niepoprawne odpowiedzi wynikają z błędnego zrozumienia funkcji czujników B1 i B2 oraz ich wpływu na wejścia sterownika I2 i I3. Przy wsuniętym tłoczysku, tylko czujnik B1 powinien być aktywowany, co oznacza, że na I2 pojawia się sygnał logiczny 1, a na I3 sygnał logiczny 0, ponieważ B2 nie jest aktywowany. Często spotykanym błędem jest założenie, że oba czujniki mogą być aktywowane jednocześnie w tej pozycji, co prowadzi do błędnej odpowiedzi, że I3 również wynosi 1. Innym częstym nieporozumieniem jest mylenie stanów czujników, zakładając, że brak sygnału to stan wysoki, co jest przeciwieństwem rzeczywistości. W praktyce, zgodnie z zasadami działania czujników krańcowych, aktywacja czujnika (czyli przejście do stanu wysokiego) następuje w momencie, gdy element wykonawczy znajduje się w określonej pozycji. Uważam, że zrozumienie tych zależności jest kluczowe, aby uniknąć problemów w projektach automatyki, gdzie błędne założenia mogą prowadzić do nieprawidłowego działania całego systemu.

Pytanie 5

W celu wykonania połączenia między zasilaczem a sterownikiem punktów oznaczonych jako PE należy zastosować przewód którego izolacja ma kolor

A. niebieski.

B. czerwony.

C. niebiesko-zielony.

D. żółto-zielony.

Izolacja przewodów elektrycznych jest oznaczona zgodnie z międzynarodowymi normami, aby ułatwić ich identyfikację i zapewnić bezpieczne użytkowanie. Kolor niebieski jest tradycyjnie używany dla przewodów neutralnych, a czerwony często oznacza przewody fazowe w starych instalacjach. Błędem jest założenie, że dowolny przewód może pełnić rolę przewodu ochronnego. Niebieski przewód w nowoczesnych instalacjach jest przypisany do przewodu neutralnego (N), co oznacza, że nie powinien być używany jako przewód ochronny. Przewody neutralne są odpowiedzialne za zamknięcie obwodu elektrycznego, a ich niewłaściwe użycie w roli przewodów ochronnych może prowadzić do niebezpiecznych sytuacji, takich jak zwarcia czy porażenia prądem. Czerwony kolor, choć historycznie używany w systemach trójfazowych jako sygnałowy lub fazowy, nie pełni funkcji ochronnej. Połączenie czerwonego przewodu z ochronnym punktem PE może skutkować błędami w instalacji, które są trudne do zdiagnozowania. Przewody niebiesko-zielone nie są standardem w żadnym uznanym międzynarodowo systemie oznaczeń, co również sugeruje brak znajomości norm i zasad bezpieczeństwa elektrycznego. Takie błędne założenia mogą wynikać z braku doświadczenia lub niewystarczającej znajomości obowiązujących przepisów, które jasno definiują zastosowanie przewodów ochronnych z żółto-zieloną izolacją. Właściwe zrozumienie tej kwestii ma kluczowe znaczenie dla utrzymania bezpieczeństwa i niezawodności instalacji elektrycznych.

Pytanie 6

Mechanizm przedstawiony na rysunku zapewnia członowi napędzanemu (element w kolorze czerwonym)

A. ruch przerywany.

B. multiplikację obrotów.

C. multiplikację przełożenia.

D. ruch ciągły.

Mechanizm przedstawiony na rysunku to mechanizm genewski, który zapewnia ruch przerywany. To znany mechanizm w automatyce i mechanice, który przekształca ruch obrotowy w przerywany. Kluczowym elementem jest tutaj krzywka z wycięciami, która okresowo wchodzi w interakcję z czerwonym elementem, nadając mu ruch na krótkie odcinki. Tego rodzaju mechanizmy można znaleźć w zegarach mechanicznych albo maszynach pakujących, gdzie potrzebna jest precyzyjna kontrola czasowa ruchu. Dzięki przerywanemu ruchowi można uzyskać kontrolowane, cykliczne przemieszczenia, co jest kluczowe w wielu zastosowaniach przemysłowych. Mechanizm genewski to doskonały przykład zastosowania prostych zasad mechaniki do rozwiązywania skomplikowanych problemów inżynieryjnych. Z mojego doświadczenia wiem, że jest to też świetne wprowadzenie do nauki o ruchach przerywanych dla studentów technikum.

Pytanie 7

Oszacuj na podstawie charakterystyki pompy wysokość podnoszenia cieczy, jeżeli przy prędkości obrotowej n = 1 850 1/min pracuje ona z wydajnością 550 m³/h.

A. 2,2 m

B. 8,5 m

C. 6,4 m

D. 4,2 m

Analizując błędne odpowiedzi, warto zwrócić uwagę, jak ważne jest poprawne odczytanie wykresu charakterystyki pompy. Wysokość podnoszenia jest funkcją wydajności oraz prędkości obrotowej i często okazuje się, że zbyt pochopne wnioski mogą prowadzić do błędów. W przypadku 2,2 m oraz 6,4 m można zauważyć, że są to wartości niezgodne z krzywą dla n = 1850 1/min przy wydajności 550 m³/h. Takie odczyty mogłyby sugerować, że użytkownik nie uwzględnił poprawnego skalowania osi lub źle zinterpretował skrzyżowanie się krzywej z osią wysokości. Może to wynikać z braku doświadczenia w pracy z wykresami lub z błędnego założenia, że krzywe są liniowe, co w kontekście charakterystyk pomp rzadko bywa prawdą. Warto pamiętać, że w praktyce inżynierskiej, dobór pompy musi być precyzyjny, ponieważ nawet niewielkie błędy mogą skutkować nieefektywną pracą systemu czy nawet uszkodzeniem urządzeń. Dlatego zawsze należy dokładnie analizować dostępne dane i opierać decyzje na rzetelnych odczytach i obliczeniach.

Pytanie 8

Aby sprawdzić ciągłość połączeń elektrycznych, należy podłączyć przewody pomiarowe do zacisków

A. 10A i COM i ustawić pokrętło w pozycji Ω

B. mA i COM i ustawić pokrętło w pozycji A

C. VΩ i COM i ustawić pokrętło w pozycji Ω

D. VΩ i COM i ustawić pokrętło w pozycji V

Podczas testowania ciągłości połączeń elektrycznych istotne jest, aby zrozumieć, jakie funkcje multimetra są niezbędne do wykonania tego zadania. Użycie zacisków VΩ i COM z ustawieniem pokrętła w pozycji V jest nieprawidłowe, ponieważ w tym trybie miernik mierzy napięcie, a nie rezystancję. Pomiar napięcia mógłby nie tylko dać niepoprawne wyniki w kontekście ciągłości, ale również narazić urządzenie na uszkodzenia, jeśli obwód jest pod napięciem. Podłączenie do zacisków mA i COM z pokrętłem w pozycji A to typowy błąd związany z myleniem funkcji prądowej z rezystancyjną. Tryb prądowy mierzy przepływ prądu, co jest zupełnie inne niż badanie ciągłości. Użycie trybu A bez odpowiednich zabezpieczeń może spowodować przepalenie bezpieczników w multimetrze, szczególnie jeśli przez obwód płynie prąd o wysokim natężeniu. Podobnie, podłączenie do zacisków 10A i COM z ustawieniem na Ω jest nieprawidłowe. Zacisk 10A i tryb omomierza są przeznaczone do zupełnie różnych pomiarów. Warto pamiętać, że multimetr to narzędzie wszechstronne, ale wymaga właściwego użycia, aby spełniało swoje zadania. Dlatego zawsze warto dokładnie przeczytać instrukcję obsługi i zrozumieć funkcje urządzenia, by uniknąć typowych błędów i zapewnić sobie oraz sprzętowi bezpieczeństwo.

Pytanie 9

Na ilustracji przedstawiono

A. przegub robota.

B. chwytak robota.

C. ramię robota.

D. podstawę robota.

Chwytak robota to kluczowy element w automatyzacji przemysłowej, odpowiada za uchwycenie i manipulację przedmiotami. Właściwe dobranie chwytaka jest kluczowe dla efektywności robota. Na przykład w przemyśle motoryzacyjnym chwytaki mogą być używane do montażu części. Istnieją różne rodzaje chwytaków, jak pneumatyczne, elektryczne czy hydrauliczne, każdy z nich ma swoje specyficzne zastosowanie. Pneumatyczne chwytaki, takie jak ten na ilustracji, są często używane ze względu na swoją szybkość i precyzję. Wybór chwytaka zależy od wielu czynników, takich jak masa i kształt przenoszonego obiektu, wymagana siła chwytu oraz warunki pracy. Istotne jest także, aby chwytak był zgodny z normami bezpieczeństwa, takimi jak ISO 10218 dotycząca bezpieczeństwa robotów przemysłowych. Moim zdaniem, zrozumienie funkcji i zastosowania chwytaków to podstawa do efektywnego projektowania i wdrażania systemów robotycznych.

Pytanie 10

Podczas montażu został nacięty przewód zasilający 3-fazowy silnik hydroforu. Uszkodzeniu uległy izolacja zewnętrzna oraz izolacja żyły N niepodłączonej do silnika. Które zdanie poprawnie określa możliwość użytkowania tak uszkodzonej instalacji?

A. Eksploatacja tej instalacji jest możliwa, ale przy uszkodzonym przewodzie trzeba umieścić tabliczkę ostrzegawczą.

B. Ta instalacja nie może być eksploatowana.

C. Można tę instalację eksploatować pod warunkiem, że nie ma wycieku wody z hydroforu.

D. Mimo tego uszkodzenia instalacja może być normalnie eksploatowana.

W tym przypadku nie wolno eksploatować instalacji. Często spotykany błąd polega na bagatelizowaniu uszkodzenia izolacji, zwłaszcza gdy dotyczy żyły neutralnej, która akurat nie jest podłączona do urządzenia. Jednak przewód w takim stanie traci swoją pełną ochronę mechaniczną i elektryczną – w miejscu nacięcia może dojść do zawilgocenia, korozji miedzi lub przebicia na sąsiednie żyły. Dodatkowo uszkodzenie izolacji zewnętrznej obniża klasę ochronności całego kabla, co w środowisku wilgotnym, jak przy hydroforze, stanowi realne ryzyko porażenia prądem. Eksploatacja mimo uszkodzenia byłaby niezgodna z przepisami PN-HD 60364 i zasadami BHP, które wymagają natychmiastowego odłączenia i naprawy. Nawet jeśli przewód pozornie działa, jego parametry izolacyjne nie są już zgodne z wymaganiami, co może prowadzić do zwarcia lub pożaru. Czasem ktoś próbuje „ratować” sytuację owinięciem taśmą izolacyjną, ale to tylko doraźne rozwiązanie – w praktyce zawodowej zawsze wymienia się uszkodzony odcinek przewodu na nowy, z pełną izolacją i ponownym sprawdzeniem ciągłości oraz rezystancji izolacji przed uruchomieniem urządzenia.

Pytanie 11

W przekaźniku elektromagnetycznym symbolami A1 i A2 oznaczone są zaciski

A. układów ochronnych.

B. styków zwiernych.

C. cewki przekaźnika.

D. styków rozwiernych.

W przekaźnikach elektromagnetycznych istnieje wiele elementów, które mogą być mylące, jeśli nie zna się ich dokładnego przeznaczenia. Zaciski oznaczone jako A1 i A2 odnoszą się do cewki przekaźnika, a nie do układów ochronnych, styków rozwiernych czy zwiernych. Układy ochronne zwykle mają za zadanie zapobiegać uszkodzeniom w obwodzie, ale nie są bezpośrednio związane z oznaczeniami A1 i A2. Styki rozwierne i zwierne to mechanizmy załączające lub wyłączające sygnał w przekaźniku, ale nie są to zaciski cewki. Mogą one być oznaczone innymi symbolami, jak np. NO (normalnie otwarty) lub NC (normalnie zamknięty). Typowe błędy myślowe polegają na myleniu funkcji cewki z innymi komponentami przekaźnika, co może wynikać z powierzchownej znajomości działania tych urządzeń. W praktyce, prawidłowe zrozumienie roli cewki i jej oznaczeń jest kluczowe dla zapewnienia poprawnego działania całego układu elektrycznego. Myślę, że zrozumienie tego tematu znacznie ułatwia rozwiązywanie problemów związanych z automatyką i może być przydatne przy projektowaniu bardziej złożonych systemów.

Pytanie 12

Dobierz przewód do wykonania połączenia silnika 3-fazowego z przemiennikiem częstotliwości.

A. Przewód 3

B. Przewód 2

C. Przewód 4

D. Przewód 1

Pozostałe przewody nie nadają się do połączenia silnika 3-fazowego z przemiennikiem częstotliwości. Przewód koncentryczny (typ 2) służy do transmisji sygnałów wysokiej częstotliwości – np. w telewizji, systemach CCTV lub radiowych – ma tylko jeden przewód centralny i ekran, więc nie nadaje się do przesyłu mocy. Z kolei przewody 4-parowe (typ 3 i 4) to typowe skrętki komputerowe UTP/STP, stosowane w sieciach Ethernet, sygnalizacji lub automatyce niskonapięciowej. Nie są one przystosowane do prądów roboczych, wysokich napięć ani obciążeń termicznych występujących przy zasilaniu silnika. W dodatku brak ekranowania właściwego dla falowników może powodować emisję zakłóceń elektromagnetycznych, które zakłócą pracę sterowników PLC i czujników w pobliżu. Z punktu widzenia norm EMC (PN-EN 61800-3) oraz bezpieczeństwa elektrycznego, do silników z falownikiem należy stosować wyłącznie przewody ekranowane o odpowiednim przekroju żył i izolacji, przystosowane do pracy w środowisku przemysłowym. Użycie przewodu sygnałowego czy sieciowego mogłoby skończyć się przegrzaniem, zwarciem lub uszkodzeniem przemiennika częstotliwości.

Pytanie 13

Element zaznaczony na ilustracji strzałką, posiadający jedno uzwojenie, umożliwiający w zależności od konstrukcji obniżanie lub podwyższanie wartości napięcia przemiennego, to

A. autotransformator.

B. multimetr cyfrowy.

C. silnik prądu stałego.

D. opornik dekadowy.

Kiedy spojrzymy na inne odpowiedzi, ważne jest zrozumienie, dlaczego nie są poprawne w kontekście zadania. Multimetr cyfrowy, choć niezwykle przydatny, służy do pomiaru wielkości elektrycznych, takich jak napięcie, prąd czy opór. Nie ma funkcji transformowania lub regulacji napięcia. Jest to narzędzie diagnostyczne, a nie urządzenie do zarządzania zasilaniem. Opornik dekadowy to z kolei urządzenie, które pozwala na precyzyjną zmianę oporu w obwodach elektrycznych. Służy głównie do kalibracji i testowania, ale nie do zmiany wartości napięcia, jak to robi autotransformator. Silnik prądu stałego, jak sama nazwa wskazuje, przetwarza energię elektryczną na mechaniczną, ale wymaga zasilania prądem stałym i nie jest związany z regulacją napięcia przemiennego. To zrozumienie funkcji każdego z tych urządzeń pozwoli na uniknięcie typowego błędu myślowego, jakim jest przypisywanie im właściwości, których nie posiadają. Wiedza o różnicach w działaniu i zastosowaniach tych komponentów jest istotna w zrozumieniu ich roli w systemie elektrycznym. Takie rozróżnienie jest kluczowe w pracy z urządzeniami elektrycznymi, aby zapewnić ich prawidłowe użycie i uniknąć uszkodzeń.

Pytanie 14

A. Można tę instalację eksploatować pod warunkiem, że nie ma wycieku wody z hydroforu.

B. Ta instalacja nie może być eksploatowana.

C. Mimo tego uszkodzenia instalacja może być normalnie eksploatowana.

D. Eksploatacja tej instalacji jest możliwa, ale przy uszkodzonym przewodzie trzeba umieścić tabliczkę ostrzegawczą.

Błędne jest założenie, że instalację z uszkodzonym przewodem można nadal eksploatować. Nawet jeśli uszkodzeniu uległa tylko izolacja zewnętrzna lub nieużywana żyła N, to cały przewód traci swoje właściwości ochronne. Izolacja w kablach elektrycznych pełni nie tylko funkcję mechaniczną, ale przede wszystkim bezpieczeństwa – chroni przed porażeniem i zwarciem między żyłami. W tym przypadku doszło do przerwania powłoki i odsłonięcia przewodnika, co w warunkach wilgotnych (a takie panują przy hydroforze) stwarza realne ryzyko przebicia lub korozji. Zgodnie z przepisami BHP oraz normami PN-HD 60364 i PN-EN 50110-1, przewody z widocznymi uszkodzeniami izolacji muszą być natychmiast wyłączone z eksploatacji i wymienione. Typowym błędem jest „zabezpieczenie” miejsca taśmą izolacyjną – takie doraźne naprawy nie są dopuszczalne w instalacjach zasilających silniki trójfazowe, gdzie występują drgania i zmienne obciążenie prądowe. Eksploatacja takiego przewodu mogłaby skończyć się porażeniem elektrycznym lub pożarem. Prawidłowe postępowanie to odłączenie zasilania, wymiana kabla i ponowna kontrola ciągłości izolacji przed uruchomieniem instalacji.

Pytanie 15

Oszacuj na podstawie charakterystyki pompy wysokość podnoszenia cieczy, jeżeli przy prędkości obrotowej n = 1 850 1/min pracuje ona z wydajnością 550 m³/h.

A. 4,2 m

B. 8,5 m

C. 2,2 m

D. 6,4 m

Analizując błędne odpowiedzi, należy zwrócić uwagę na to, jak kluczowe jest prawidłowe odczytanie wykresów charakterystyki pompy. Wysokość podnoszenia cieczy przez pompę jest ściśle związana z jej wydajnością oraz prędkością obrotową. Przy prędkości n = 1850 obr/min i wydajności 550 m³/h, wysokość podnoszenia wynosi około 4,2 m, co jest jasno widoczne na wykresie. Inne wartości, takie jak 2,2 m, 6,4 m, czy 8,5 m, nie mieszczą się w zakresie, który wykres wskazuje dla zadanej wydajności i prędkości. Częstym błędem jest nieuwzględnienie skali wykresu, co prowadzi do mylnych wniosków. Na przykład, wartość 2,2 m sugeruje znacznie mniejszą wydajność lub zupełnie inną prędkość obrotową, natomiast 8,5 m wskazuje na znacznie wyższe obroty, co jest niezgodne z danymi zadania. Błędne interpretacje mogą wynikać z nieprawidłowego zrozumienia zasad działania pomp, gdzie istotne jest uwzględnienie wszystkich parametrów jednocześnie. Dobór pomp w praktyce wymaga analizy całego systemu, a nie tylko poszczególnych elementów, co podkreśla znaczenie precyzyjnego odczytu i interpretacji danych.

Pytanie 16

Na podstawie fragmentu instrukcji przekaźnika czasowego wskaż, które położenie przełączników realizuje funkcję załączenia z opóźnieniem.

A. Położenie IV

B. Położenie I

C. Położenie III

D. Położenie II

Błędne koncepcje dotyczą położeń II, III i IV, które nie realizują funkcji załączenia z opóźnieniem. W położeniu II przekaźnik działa bezpośrednio po podaniu napięcia, co tutaj nie spełnia wymogu opóźnienia. W środowiskach automatyki przemysłowej, natychmiastowe załączenie może prowadzić do przeciążeń lub niepożądanych reakcji systemu. Położenie III również nie spełnia tej funkcji, ponieważ jest przeznaczone do pracy ciągłej bez opóźnienia. Tego typu ustawienia są używane w prostych aplikacjach, gdzie czas reakcji nie wpływa na bezpieczeństwo czy efektywność. Położenie IV to sytuacja, gdzie przekaźnik działa w trybie przerywanym, co jest używane do cyklicznych operacji, ale nie dotyczy funkcji z opóźnieniem. Wybór tego trybu w kontekście opóźnienia jest zwykle błędny, gdyż jego celem jest generowanie cyklicznych impulsów, a nie opóźnione załączanie. Typowe błędy myślowe to zakładanie, że każda zmiana położenia przełącznika zmienia jedynie czas reakcji, podczas gdy w rzeczywistości zmienia ona całą logikę działania przekaźnika. Aby uniknąć takich pomyłek, warto zrozumieć, że każda funkcja przekaźnika czasowego ma swoje specyficzne zastosowania i musi być dobrana zgodnie z wymogami systemu.

Pytanie 17

W której pozycji ustawią się tłoczyska siłowników 1A1 i 2A1 po włączeniu zasilania układu sprężonym powietrzem przy niewzbudzonych cewkach Y1 i Y2?

A. Tłoczysko siłownika 1A1 wysunie się, a tłoczysko siłownika 2A1 nie wysunie się.

B. Tłoczyska obu siłowników pozostaną wsunięte.

C. Tłoczyska obu siłowników wysuną się.

D. Tłoczysko siłownika 1A1 nie wysunie się, a tłoczysko siłownika 2A1 wysunie się.

Siłownik 1A1 nie wysunie się z powodu braku zasilania cewki Y1, co pozostawia zawór 1V1 w pozycji, która odcina dopływ powietrza do siłownika 1A1. To jest zgodne z zasadą działania zaworów rozdzielających, które kierują przepływem medium w zależności od stanu cewek. W praktyce oznacza to, że siłownik pozostanie w pozycji wsuniętej, co jest często stosowane w sytuacjach, gdzie bezpieczeństwo wymaga, aby ruch nie został wykonany bez wyraźnego sygnału sterującego. Z kolei siłownik 2A1 wysunie się, ponieważ zawór 2V1, w stanie niewzbudzonym, umożliwia przepływ powietrza, co powoduje ruch tłoczyska. Taka konstrukcja jest używana w systemach, gdzie natychmiastowe działanie siłowników jest wymagane, np. do szybkiego uruchamiania procesów produkcyjnych. Standardy pneumatyki przemysłowej, takie jak ISO 1219, opisują właśnie takie układy jako podstawowe dla zrozumienia sterowania pneumatycznego. Dzięki temu możemy lepiej zaplanować i kontrolować procesy, minimalizując ryzyko błędów i zwiększając efektywność produkcji.

Pytanie 18

Przed montażem sprawdzono parametry elektryczne przewodu. Z jednej strony został on podłączony jak na przedstawionym rysunku, a z drugiej żyły pozostały niepodłączone. Wykonywany w ten sposób pomiar dotyczy

A. rezystancji żył L1, L2, L3, PEN

B. rezystancji izolacji między żyłami L1, L2, L3 a żyłą PEN.

C. sumy rezystancji żył L1, L2, L3, PEN

D. sumy rezystancji izolacji żył L1, L2, L3

Wydawałoby się, że pomiar rezystancji żył L1, L2, L3, PEN lub ich sumy jest właściwym podejściem do oceny przewodów, ale to nie odnosi się do pomiaru izolacji. Rezystancja przewodów zwykle jest mierzona w celu oceny ich jakości oraz doboru odpowiedniego przekroju dla zminimalizowania strat mocy. Jednak podczas testów izolacji interesuje nas przede wszystkim stan izolacji, a nie samego przewodnika. Kolejnym błędnym podejściem jest założenie, że mierzymy sumę rezystancji izolacji między żyłami. To prowadzi do mylnego wrażenia, że izolacja działa jako jedna całość, podczas gdy w rzeczywistości każda para przewodów musi być izolowana niezależnie. Takie pomiary powinny być wykonywane zgodnie z normami takimi jak IEC 60364, które precyzują metodykę i wymagania dotyczące testów izolacji. Często pomija się fakt, że złe połączenia lub urazy mechaniczne mogą nie wpływać na rezystancję przewodów, ale mają ogromny wpływ na stan izolacji. Dlatego błędne jest skupienie się wyłącznie na rezystancji żył, ponieważ pomija to kluczowy aspekt bezpieczeństwa związany z izolacją. Tego typu pomiary są podstawą konserwacji prewencyjnej, która w dłuższej perspektywie chroni zarówno sprzęt, jak i użytkowników przed niebezpieczeństwami związanymi z elektrycznością.

Pytanie 19

Który przyrząd należy zastosować, aby zmierzyć z dokładnością 0,1 mm otwory o średnicy φ10 wykonane pod montaż czujników indukcyjnych?

A. Przymiar kreskowy.

B. Suwmiarkę uniwersalną.

C. Mikrometr zewnętrzny.

D. Czujnik zegarowy.

Na początek warto przyjrzeć się czujnikowi zegarowemu. Jest to narzędzie stosowane głównie do pomiarów współosiowości, bicia czy płaskości, ale nie do pomiaru średnic wewnętrznych. Może sprawdzać się w bardziej specjalistycznych zastosowaniach, ale brak mu precyzji w kontekście pomiaru otworów. Przymiar kreskowy, choć powszechny w warsztatach, jest narzędziem o ograniczonej precyzji, zwykle do 1 mm, co czyni go niewłaściwym do zadań wymagających większej dokładności. Mikrometr zewnętrzny z kolei jest świetnym narzędziem do pomiarów zewnętrznych, ale jego konstrukcja uniemożliwia pomiary wewnętrzne, takie jak średnica otworów. Typowym błędem jest przekonanie, że każde precyzyjne narzędzie nadaje się do wszelkich pomiarów, co w praktyce często prowadzi do pomyłek. Każde z wymienionych narzędzi ma swoje miejsce w metrologii, ale kluczowe jest dobranie właściwego przyrządu do konkretnego zadania. Wybierając narzędzie, należy kierować się nie tylko jego dokładnością, ale także funkcjonalnością w kontekście pomiaru, który chcemy wykonać. Dlatego suwmiarka uniwersalna jest najlepszym wyborem do pomiaru otworów z dokładnością do 0,1 mm, co potwierdzają standardy i praktyki przemysłowe. Przy jej użyciu, pomiary są szybkie, dokładne i powtarzalne, co jest kluczowe dla zapewnienia jakości w produkcji. Takie zrozumienie poprawnego doboru narzędzi pomaga w unikaniu błędów i osiąganiu najwyższej dokładności w pomiarach.

Pytanie 20

Aby zapewnić stałą wartość ciśnienia doprowadzanego do układu pneumatycznego, należy zastosować zawór

A. zwrotny.

B. bezpieczeństwa.

C. dławiący.

D. redukujący.

Wybór odpowiedniego zaworu w układach pneumatycznych jest kluczowy dla ich efektywnego i bezpiecznego funkcjonowania. Zawory bezpieczeństwa, choć w pewnym stopniu związane z kontrolą ciśnienia, pełnią inną funkcję niż zawory redukujące. Ich głównym zadaniem jest ochrona układu przed nadmiernym wzrostem ciśnienia, co mogłoby prowadzić do uszkodzeń. Nie zapewniają one jednak stałego ciśnienia w układzie. To może prowadzić do mylnego przekonania, że wystarczą do regulacji ciśnienia na poziomie operacyjnym. Zawory dławiące z kolei regulują przepływ, a nie ciśnienie, co oznacza, że ich zastosowanie w roli reduktora ciśnienia jest błędne. Są one używane raczej do kontroli prędkości przepływu, co jest istotne, ale nie w kontekście utrzymania stałego ciśnienia. Natomiast zawory zwrotne umożliwiają przepływ medium tylko w jednym kierunku, zapobiegając cofaniu się cieczy lub gazu. Choć są ważne w kontekście zapobiegania odwróceniu przepływu, nie mają wpływu na stabilizację ciśnienia. Zrozumienie różnicy pomiędzy tymi funkcjami jest kluczowe, ponieważ pozwala uniknąć błędnych założeń i potencjalnych problemów w projektowaniu i eksploatacji systemów pneumatycznych. Dobrym podejściem jest zawsze odniesienie się do norm i standardów, które określają specyfikacje i zastosowania poszczególnych typów zaworów, takich jak te wskazane w normach ISO czy DIN, co pozwoli lepiej dobierać komponenty do specyficznych zastosowań. Pozwala to na uniknięcie typowych błędów myślowych i zapewnia, że system będzie działał tak, jak powinien, bez ryzyka nieoczekiwanych awarii.

Pytanie 21

Zgodnie z programem sterującym przedstawionym na rysunku załączenie wyjścia %Q0.1 w sterowniku PLC nastąpi

A. po 5 sekundach od pojawienia się stanu 1 na wejściu %I0.1

B. natychmiast i będzie trwało przez 5 sekund gdy wejście %I0.1 będzie aktywne

C. po 5 sekundach od zmiany stanu z 1 na 0 na wejściu %I0.1

D. natychmiast i będzie trwało 5 sekund od zmiany stanu z 0 na 1 na wejściu %I0.1

Rozważając inne odpowiedzi, warto skupić się na zrozumieniu działania timera TON. Gdy analizujemy błędne odpowiedzi, najczęstszym błędem jest niepoprawne zrozumienie, kiedy dokładnie timer zaczyna odliczanie. Wielu błędnie zakłada, że timer aktywuje się natychmiast po zmianie stanu wejścia. W rzeczywistości jednak TON zaczyna odliczać dopiero wtedy, gdy na wejściu pojawia się sygnał aktywny (stan 1), a nie gdy stan się zmienia z 1 na 0 czy z 0 na 1. Dodatkowo, niektóre błędne odpowiedzi sugerują, że wyjście zostaje natychmiast załączone, co nie jest zgodne z działaniem timera opóźniającego. TON ma za zadanie właśnie wprowadzić kontrolowane opóźnienie, co jest kluczowym elementem w synchronizacji procesów przemysłowych i zapobieganiu niepożądanym sytuacjom, takim jak zbyt szybkie załączanie urządzeń. Opierając się na standardach IEC 61131-3, warto też wspomnieć, że każda zmiana stanu wyjścia powinna być poprzedzona dokładnym zrozumieniem logiki działania bloku funkcjonalnego, w tym przypadku timera. Z mojego doświadczenia wynika, że często jest to problem wynikający z braku praktyki w programowaniu PLC oraz niepełnego zrozumienia fundamentalnych zasad automatyki. Aby uniknąć takich błędów, warto zwrócić uwagę na dokumentację oraz symulacje programów, które pozwalają lepiej zrozumieć działanie każdego elementu.

Pytanie 22

Którego z przedstawionych na rysunkach mierników należy użyć w celu sprawdzenia poprawności wskazań sygnału wyjściowego +Q1 analogowego łącznika krańcowego?

A. Miernik 4

B. Miernik 2

C. Miernik 3

D. Miernik 1

Poprawna odpowiedź to miernik numer 3, który ma zakres pomiarowy od –5 do +15 V. Jest to klasyczny woltomierz analogowy do pomiaru napięcia stałego (DC), idealny do sprawdzenia sygnału wyjściowego +Q1 z czujnika analogowego. W schemacie układu pomiarowego widać, że napięcie wyjściowe zawiera się w zakresie 0–10 V, więc miernik o takim zakresie zapewni odpowiednią dokładność i bezpieczeństwo pomiaru. Dodatkowo posiada on podziałkę symetryczną z częścią ujemną, co umożliwia kontrolę również błędnych polaryzacji lub sygnałów odwróconych. W praktyce technicznej takie mierniki stosuje się do diagnostyki czujników, regulatorów PID, przetworników sygnałów oraz wyjść analogowych PLC. Z mojego doświadczenia wynika, że warto używać mierników o zakresie nieco szerszym od mierzonego napięcia – w tym wypadku 15 V zamiast 10 V – żeby nie przeciążyć ustroju pomiarowego. W przemyśle automatyki miernik o takim zakresie jest często montowany w szafie sterowniczej, by umożliwić bieżący podgląd sygnału sterującego zaworem, siłownikiem czy czujnikiem położenia.

Pytanie 23

Element przedstawione na rysunku to

A. czujnik rezystancyjny.

B. termometr rtęciowy.

C. czujnik pojemnościowy.

D. pirometr.

Czujniki rezystancyjne często bywają mylone z innymi typami czujników z powodu ich zewnętrznego wyglądu. Jednak każdy z wymienionych urządzeń ma unikalne zastosowanie i charakterystykę działania. Pirometr, w przeciwieństwie do czujnika rezystancyjnego, jest urządzeniem służącym do bezdotykowego pomiaru temperatury na podstawie promieniowania podczerwonego. Jest szczególnie przydatny w sytuacjach, gdzie nie można fizycznie dotknąć obiektu, na przykład w przypadku bardzo wysokich temperatur lub w trudno dostępnych miejscach. Termometr rtęciowy z kolei działa na zasadzie rozszerzalności cieplnej rtęci i jest mniej precyzyjny w porównaniu do nowoczesnych czujników elektronicznych. Choć był popularny, ze względu na toksyczność rtęci jest coraz rzadziej stosowany. Czujnik pojemnościowy, inny z wymienionych, mierzy zmiany pojemności elektrycznej w odpowiedzi na zmiany odległości między okładkami kondensatora, co jest użyteczne w pomiarach wilgotności, a nie temperatury. Częstym błędem jest przypisywanie czujnikowi rezystancyjnemu właściwości innych czujników, co może wynikać z braku zrozumienia jego działania. Wiedza na temat specyfiki każdego z tych urządzeń pomaga uniknąć takich pomyłek i poprawnie interpretować wyniki pomiarów.

Pytanie 24

Element przedstawiony na rysunku to

A. czujnik pojemnościowy.

B. termometr rtęciowy.

C. pirometr.

D. czujnik rezystancyjny.

Rysunek przedstawia czujnik rezystancyjny, więc inne odpowiedzi mogą wprowadzać w błąd. Pirometr, często mylony z czujnikiem rezystancyjnym, mierzy temperaturę bezkontaktowo, wykorzystując promieniowanie podczerwone. Jest idealny do zastosowań, gdzie bezkontaktowy pomiar jest konieczny, jak w hutach czy przy monitorowaniu maszyn w ruchu. Z kolei termometr rtęciowy to klasyczne urządzenie, które wykorzystuje rozszerzalność cieplną rtęci w szklanej rurce, ale jego zastosowanie jest ograniczone przez kwestie bezpieczeństwa i dokładność w porównaniu z RTD. Czujnik pojemnościowy, używany do pomiaru wilgotności lub poziomu cieczy, działa na zasadzie zmiany pojemności elektrycznej pod wpływem środowiska. Wszystkie te technologie mają swoje miejsce, ale kluczowe jest zrozumienie, że czujnik rezystancyjny jest najlepszy do dokładnych, kontaktowych pomiarów temperatury. Typowe błędy myślowe obejmują nieznajomość zasad działania każdej z technologii, co prowadzi do błędnych skojarzeń. Wiedza o zastosowaniach i ograniczeniach każdej technologii jest niezbędna, aby dokonać właściwego wyboru w praktyce inżynierskiej.

Pytanie 25

Rysunek poglądowy przedstawia budowę przekaźnika. Strzałka wskazuje

A. rdzeń.

B. styki.

C. zworę.

D. cewkę.

Zworę w przekaźniku możemy porównać do mostka, który umożliwia przepływ prądu pomiędzy różnymi częściami układu po zadziałaniu cewki. W momencie, gdy przez cewkę przepływa prąd, generuje ona pole magnetyczne, które przyciąga zworę. To powoduje zamknięcie lub otwarcie obwodu elektrycznego, w zależności od typu przekaźnika. Zwora jest kluczowym elementem w przekaźnikach elektromagnetycznych, które są powszechnie stosowane w automatyce przemysłowej. Dzięki niej można sterować większymi obciążeniami przy pomocy niewielkich prądów. Moim zdaniem, znajomość działania zwory jest fundamentem w zrozumieniu pracy przekaźników. W praktyce, przekaźniki są często używane w aplikacjach, gdzie istotne jest odseparowanie obwodów o różnych poziomach napięcia czy mocy. Przestrzeganie standardów branżowych, takich jak EN 61810 dotyczący przekaźników elektromagnetycznych, jest kluczowe dla zapewnienia bezpieczeństwa i niezawodności działania układów automatyki.

Pytanie 26

Którym kodem oznaczony będzie przekaźnik programowalny dobrany do układu automatycznego sterowania, jeżeli zasilanie układu będzie wynosiło 24 V DC, a maksymalne wartości prądów obciążenia nie będą przekraczały 8 A przy napięciu nieprzekraczającym wartości 250 V AC?

Kod przekaźnika	Napięcie zasilania	Wyjścia	Znamionowe obciążenie wyjścia
001	230 V AC	4 wyjścia przekaźnikowe	10 A/ 250 V AC
002	24 V DC	4 wyjścia przekaźnikowe	10 A/ 250 V AC
003	24 V DC	4 wyjścia tranzystorowe	0,5 A/ 24 V DC
004	12 V DC	4 wyjścia przekaźnikowe	10 A/ 250 V AC
005	220 V DC	4 wyjścia przekaźnikowe	10 A/ 250 V AC

A. 003

B. 005

C. 002

D. 004

Odpowiedzią mogącą sprawiać trudności jest wybór przekaźnika 003, który również jest zasilany napięciem 24 V DC. Często myli to osoby, które szybko analizują tabelę, nie zwracając uwagi na różnice w wyjściach i ich obciążeniu. Przekaźnik 003 posiada wyjścia tranzystorowe, które są ograniczone do 0,5 A przy 24 V DC, co zupełnie nie odpowiada wymaganiom postawionym w pytaniu. Tak niskie prądy obciążenia dyskwalifikują go w aplikacjach, które wymagają wyższych prądów, jak w przypadku naszych 8 A. Jeżeli ktoś wybiera tę opcję, często wynika to z braku dokładnej analizy technicznych specyfikacji i mylnego założenia, że wszystkie 24 V DC przekaźniki będą odpowiednie. Przekaźnik 004, z kolei, jest zasilany 12 V DC, co od razu eliminuje go z rozważań, chociaż jego wyjścia przekaźnikowe spełniają wymagania prądowe. To jest klasyczny błąd, gdzie zbyt dużo uwagi poświęca się jednemu aspektowi specyfikacji, zaniedbując inne kluczowe parametry. Tego typu błędy są typowe dla osób, które dopiero zaczynają swoją przygodę z automatyką i jeszcze uczą się, jak interpretować specyfikacje techniczne. Przekaźnik 005, mimo posiadania odpowiednich wyjść przekaźnikowych, jest zasilany 220 V DC, co jest niezgodne z wymaganym 24 V DC. Tego rodzaju wybory wynikają często z przekonania, że wyższe napięcie jest zawsze lepsze, co w automatyce nie zawsze jest prawdą. Ważne jest, aby zawsze starannie analizować wszystkie aspekty specyfikacji, aby uniknąć takich pomyłek.

Pytanie 27

Który element silnika tłokowego wskazuje strzałka?

A. Korbowód.

B. Wodzik.

C. Dźwignię.

D. Wał korbowy.

Podczas analizy elementów silnika tłokowego można łatwo pomylić niektóre z nich, szczególnie jeśli nie ma się doświadczenia w tej dziedzinie. Zacznijmy od wodzika. Wodzik w rzeczywistości nie jest częścią silnika tłokowego, a raczej elementem przekładni, który pełni funkcję łącznika w mechanizmach dźwigniowych. Może być używany w innych typach maszyn, ale w kontekście silnika tłokowego to zupełnie co innego. Dźwignia, z drugiej strony, to element, który może być używany w różnych mechanizmach do przenoszenia siły, ale w silniku tłokowym nie znajduje się w bezpośrednim połączeniu z tłokiem. Korbowód, co jest najczęściej mylonym elementem, jest rzeczywiście kluczową częścią silnika tłokowego, ale jego rolą jest połączenie tłoka z wałem korbowym, co pozwala na przeniesienie ruchu liniowego na obrotowy. W praktyce, błędne zrozumienie funkcji i konstrukcji tych elementów może prowadzić do problemów podczas projektowania czy naprawy silnika. Warto znać standardy branżowe i funkcje każdego z elementów silnika, aby prawidłowo go serwisować i diagnozować ewentualne problemy.

Pytanie 28

Regulator służy do utrzymywania w urządzeniach grzewczych temperatury T z zadaną histerezą H. Pomiar temperatury dokonywany jest za pomocą czujnika temperatury, zaś sterowanie elementem grzewczym odbywa się przez wyjście przekaźnikowe. Na którym wykresie czasowym przedstawiony jest prawidłowy sposób załączania wyjścia regulatora, zgodny z zamieszczonym przebiegiem temperatury?

Problem z nieprawidłowymi odpowiedziami polega na niezrozumieniu zasady działania histerezy w układach regulacji temperatury. Wykresy, które pokazują zbyt częste przełączanie wyjścia przekaźnikowego, jak w przypadku niektórych błędnych odpowiedzi, wskazują na brak zastosowania właściwej histerezy. Jeśli wyjście włącza się i wyłącza zbyt szybko, powoduje to nadmierne zużycie elementów przekaźnikowych oraz zwiększone zużycie energii. Taki mechanizm nie jest efektywny, ani praktyczny w rzeczywistych zastosowaniach, jak systemy HVAC czy przemysłowe piece grzewcze. Typowym błędem jest myślenie, że im szybciej system reaguje, tym lepiej, podczas gdy w rzeczywistości prowadzi to do niepożądanych oscylacji w systemie. Brak właściwej histerezy może także prowadzić do niestabilności temperaturowej, co jest niekorzystne dla delikatnych procesów technologicznych. Dlatego tak ważne jest, aby zrozumieć, jak histereza działa jako element buforujący, stabilizujący cały proces regulacji. W systemach automatyki przemysłowej, takich jak sterowniki PLC, właściwe zaimplementowanie histerezy jest kluczem do efektywnego i trwałego działania systemu regulacji temperatury. Z mojego doświadczenia, często spotyka się błędne założenie, że mniejsza histereza oznacza lepszą kontrolę, podczas gdy w rzeczywistości optymalny dobór histerezy to kompromis między efektywnością a stabilnością.

Pytanie 29

Do pomiaru temperatury w systemie automatyki użyto elementów oznaczonych jako Pt100 z przetwornikami pomiarowymi posiadającymi sygnał wyjściowy 4÷20 mA. Oznacza to, że w urządzeniu pomiarowym zastosowano czujniki

A. termoelektryczne.

B. bimetalowe.

C. rezystancyjne półprzewodnikowe.

D. rezystancyjne metalowe.

W systemach automatyki pomiar temperatury jest kluczowy dla wielu procesów, dlatego ważne jest, aby używać odpowiednich czujników. Czasami błędnie można założyć, że czujniki rezystancyjne półprzewodnikowe, termoelektryczne czy bimetalowe będą stosowane zamiennie z czujnikami Pt100, jednak każda z tych technologii ma swoje unikalne cechy i zastosowania. Czujniki rezystancyjne półprzewodnikowe, często znane jako termistory, różnią się znacząco od czujników Pt100. Termistory mają nieliniową charakterystykę i są zazwyczaj stosowane w aplikacjach wymagających kompaktowych rozwiązań o ograniczonym zakresie temperatur. Natomiast czujniki termoelektryczne, zwane też termoparami, generują napięcie w odpowiedzi na różnicę temperatur, co czyni je idealnymi dla wysokich temperatur i aplikacji wymagających szybkiej reakcji. Z kolei czujniki bimetalowe działają na zasadzie fizycznego wyginania się dwóch zespawanych metali o różnej rozszerzalności cieplnej. Choć są one proste i tanie, ich dokładność i szybkość reakcji są ograniczone. Typowym błędem myślowym jest założenie, że wszystkie czujniki temperatury działają w podobny sposób, co może prowadzić do nieodpowiedniego doboru czujnika do konkretnej aplikacji. Wybór odpowiedniego czujnika jest kluczowy dla zapewnienia dokładności i efektywności procesów przemysłowych.

Pytanie 30

Przedstawione na rysunkach narzędzie służy do montażu

A. podkładek dystansowych.

B. pierścieni Segera.

C. kołków rozprężnych.

D. zabezpieczeń E-ring.

Zrozumienie różnicy między różnymi typami narzędzi do montażu zabezpieczeń jest kluczowe dla efektywnej pracy. Pierścienie Segera, znane również jako pierścienie sprężynujące, wymagają specjalnych szczypiec z końcówkami dopasowanymi do ich otworów. Nie są to jednak te same końcówki, co w przypadku narzędzi do E-ringów. Zastosowanie niewłaściwego narzędzia może prowadzić do uszkodzenia pierścienia lub nawet samego mechanizmu. Podobnie, zabezpieczenia typu E-ring różnią się konstrukcją od pierścieni Segera i wymagają innych narzędzi. Kołki rozprężne to całkiem inna kategoria elementów mocujących, które są używane do zamocowania elementów w otworach, zwykle bez użycia dodatkowych narzędzi. Ich montaż zazwyczaj polega na wciśnięciu ich w miejsce docelowe, co nie wymaga użycia specjalnych szczypiec. Podkładki dystansowe służą do zapewnienia odpowiedniego odstępu między elementami, ale nie są montażowym zabezpieczeniem w tradycyjnym tego słowa znaczeniu. Mylenie tych elementów prowadzi często do błędnych wniosków, co może skutkować niewłaściwym doborem narzędzi i materiałów w pracy mechanicznej. Ważne jest, aby przed przystąpieniem do pracy dokładnie zidentyfikować, jakie zabezpieczenia są stosowane i jakie narzędzia są potrzebne do ich montażu.

Pytanie 31

Do demontażu przyłącza przedstawionego na rysunku należy użyć

A. klucza płaskiego.

B. klucza imbusowego.

C. wkrętaka płaskiego.

D. wkrętaka krzyżowego.

Poprawna odpowiedź to klucz płaski. Na zdjęciu widać typowe przyłącze pneumatyczne z gwintem zewnętrznym i sześciokątną częścią korpusu, które umożliwia jego montaż lub demontaż za pomocą klucza płaskiego lub oczkowego. Ten kształt sześciokąta jest właśnie po to, by narzędzie dobrze przylegało do powierzchni i nie uszkodziło gwintu ani obudowy. W praktyce technicznej, szczególnie w pneumatyce i hydraulice, takie złącza występują w dużych ilościach, np. przy siłownikach, rozdzielaczach i przewodach ciśnieniowych. Klucz płaski pozwala uzyskać odpowiedni moment dokręcenia bez ryzyka zniszczenia gniazda, co bywa problemem przy użyciu kombinerek czy wkrętaków. Moim zdaniem warto pamiętać, by zawsze dobrać właściwy rozmiar klucza (np. 12 mm, 14 mm), a przed demontażem odłączyć źródło sprężonego powietrza – to drobiazg, ale często pomijany w warsztacie. Dobrą praktyką jest też użycie niewielkiej ilości taśmy teflonowej przy ponownym montażu, żeby zapewnić szczelność połączenia.

Pytanie 32

Do montażu przewodów do złączki przedstawionej na zdjęciu należy użyć

A. wkrętaka płaskiego.

B. klucza nasadowego.

C. klucza oczkowego.

D. wkrętaka krzyżowego.

Użycie wkrętaka płaskiego do montażu przewodów w złączkach jest standardową procedurą w wielu zastosowaniach elektrycznych. Wkrętak płaski, znany również jako śrubokręt płaski, idealnie pasuje do śrub z prostymi nacięciami, które są często stosowane w tego typu złączkach. Tego typu śruby są powszechnie używane ze względu na swoją prostotę i dostępność. Praktyka ta jest wspierana przez wiele standardów branżowych, które zalecają stosowanie odpowiednich narzędzi do konkretnego typu śrub, aby uniknąć ich uszkodzenia i zapewnić bezpieczne połączenie. Moim zdaniem, warto zainwestować w dobrej jakości wkrętak płaski, który ułatwi pracę i zwiększy jej efektywność. Przykładem mogą być instalacje elektryczne w domu, gdzie często spotykamy się z koniecznością montażu przewodów w rozdzielnicach czy puszkach przyłączeniowych. Dobrze dobrane narzędzie nie tylko przyspiesza pracę, ale również minimalizuje ryzyko uszkodzenia urządzeń czy przewodów.

Pytanie 33

Który rozrusznik typu „softstart” należy zastosować do łagodnego rozruchu silnika 1-fazowego prądu przemiennego o mocy 0,3 kW, jeżeli będzie on zamontowany bez dodatkowej obudowy, bezpośrednio przy silniku pracującym w środowisku wysokiego zapylenia?

A. Rozrusznik 4.

B. Rozrusznik 1.

C. Rozrusznik 2.

D. Rozrusznik 3.

Rozrusznik 3, ATS01N125, jest idealny do zastosowania w środowisku wysokiego zapylenia dzięki swojej obudowie o stopniu ochrony IP 67. To oznacza, że jest całkowicie odporny na kurz i może wytrzymać zanurzenie w wodzie do określonej głębokości i czasu. To kluczowy aspekt, gdy planujesz montaż urządzeń w trudnych warunkach środowiskowych, gdzie pył może wpływać na działanie sprzętu. Moim zdaniem, wybór odpowiedniego stopnia ochrony to absolutna podstawa w takich sytuacjach. Dodatkowo, ten model obsługuje napięcia 1x230 V, co jest zgodne z potrzebami dla silnika jednofazowego. Zastosowanie softstartu nie tylko wydłuża żywotność silnika, ale także zmniejsza zużycie energii podczas uruchamiania, co jest korzystne z punktu widzenia ekonomii i ochrony środowiska. Dzięki temu można uniknąć nagłych skoków prądu, które mogą uszkodzić inne komponenty systemu. Takie podejście jest zgodne z dobrymi praktykami inżynierskimi i standardami branżowymi, gdzie zawsze warto kierować się niezawodnością i bezpieczeństwem.

Pytanie 34

Do bezpośredniego pomiaru wartości napięcia zasilającego cewkę elektrozaworu należy użyć

A. omomierza.

B. watomierza.

C. amperomierza.

D. woltomierza.

Woltomierz to narzędzie, które jest nieodzowne, jeśli chcemy zmierzyć napięcie elektryczne w obwodzie, jak na przykład napięcie zasilające cewkę elektrozaworu. Działa on na zasadzie pomiaru różnicy potencjałów między dwoma punktami obwodu. To urządzenie jest skonstruowane tak, by miało wysoką rezystancję, co minimalizuje wpływ na mierzony układ. Kiedy przykładasz woltomierz do cewki, mierzysz napięcie, które dostarczane jest do tego elementu, a nie przepływ prądu czy moc. W praktyce, woltomierze są używane w technice elektrycznej i elektronicznej do diagnozowania i monitorowania systemów, co pozwala na szybką identyfikację ewentualnych problemów z zasilaniem. Standardy przemysłowe, takie jak IEC 61010, określają wymagania bezpieczeństwa i dokładności dla takich urządzeń, co jest istotne w pracy profesjonalistów dbających o bezpieczeństwo i efektywność systemów elektrycznych. Moim zdaniem, każdy kto pracuje z elektryką powinien znać podstawy użycia woltomierza, bo to podstawa w diagnozowaniu problemów z zasilaniem.

Pytanie 35

Według której zasady należy w układzie sterowania zaprojektować działanie umożliwiające wyłączenie zautomatyzowanego systemu sterowanego przez sterownik PLC?

A. Zasady blokady sygnałów wyjściowych.

B. Zasady przerwy roboczej - podanie stanu 0 na wejście sterownika.

C. Zasady blokady programowej sygnałów wejściowych.

D. Zasady prądu roboczego - podanie stanu 1 na wejście sterownika.

Zasady blokady sygnałów wyjściowych oraz blokady programowej sygnałów wejściowych to częste błędy koncepcyjne, gdy myślimy o wyłączaniu systemów sterowania. Pierwsza z nich sugeruje, że można po prostu zablokować sygnały na wyjściu, ale to nie rozwiązuje problemu potencjalnych awarii sterownika lub innych komponentów systemu. Blokowanie sygnałów wyjściowych może jedynie zatrzymać działanie siłowników czy innych wykonawczych elementów, ale nie gwarantuje, że system faktycznie przestanie działać w bezpieczny sposób. Podobnie zasady blokady programowej sygnałów wejściowych mogą wprowadzać fałszywe poczucie bezpieczeństwa – nawet jeśli blokujemy niektóre sygnały, to sterownik PLC może nadal operować na pozostałych danych, co może prowadzić do niekontrolowanych działań. Zasady prądu roboczego, które sugerują podanie stanu 1 na wejście, również są mylące. W sytuacjach awaryjnych wymagamy, aby system automatycznie przechodził w stan bezpieczny, co oznacza, że powinien przyjąć stan 0 jako domyślne ustawienie. W praktyce, błędne założenie, że podanie stanu 1 rozwiąże problem, może prowadzić do zwiększenia ryzyka awarii. Często spotykanym błędem jest niedocenianie potrzeby implementacji procedur fail-safe, które są fundamentem w projektowaniu systemów zautomatyzowanych, zwłaszcza tam, gdzie stawiamy na minimalizację ryzyka dla zdrowia i mienia. W kontekście standardów i dobrych praktyk unikanie przełączania systemu w stan aktywny w krytycznych momentach jest kluczowe dla zapewnienia bezpieczeństwa operacyjnego.

Pytanie 36

W jaki sposób należy ustawić separator dla toru pomiarowego czujnika 0-100 ºC/0-20 mA dla wejścia sterownika PLC 0-20 mA?

A. input SW1 - 01011010, output SW2 - 0110.

B. input SW1 - 10001100, output SW2 - 0000.

C. input SW1 - 01001001, output SW2 - 0000.

D. input SW1 - 01011010, output SW2 - 1001.

Przyjrzyjmy się, dlaczego inne odpowiedzi są nieprawidłowe. Pierwsze ustawienie 01011010 dla SW1 i 1001 dla SW2 nie pasuje do wymaganej konfiguracji czujnika i sterownika. Taka kombinacja może wskazywać na inny typ sygnału lub zakres, co prowadziłoby do błędnych odczytów temperatury. Podobnie, konfiguracja 10001100 dla SW1 i 0000 dla SW2 również odbiega od standardów wymaganych dla sygnałów 0-20 mA. Takie ustawienie może być odpowiednie dla innych aplikacji, ale nie zapewni prawidłowego przetwarzania sygnału z czujnika temperatury na sygnał dla sterownika. Kolejna błędna kombinacja, 01011010 dla SW1 i 0110 dla SW2, wskazuje na jeszcze inne, niezgodne ustawienie, które nie odpowiada zakresowi 0-20 mA. Typowym błędem w takich sytuacjach jest nieuwzględnienie specyficznych wymagań dla zakresów pomiarowych i sygnałów sterujących. W praktyce należy zawsze odnosić się do dokumentacji technicznej, aby upewnić się, że używane ustawienia są zgodne z założeniami projektowymi i specyfikacją urządzeń. Takie podejście minimalizuje ryzyko błędów i zapewnia optymalne działanie całego systemu.

Pytanie 37

Do pomiaru temperatury w systemie automatyki użyto elementów oznaczonych jako Pt100 z przetwornikami pomiarowymi posiadającymi sygnał wyjściowy 4 ÷ 20 mA. Oznacza to, że w urządzeniu pomiarowym zastosowano czujniki

A. termoelektryczne.

B. rezystancyjne półprzewodnikowe.

C. bimetalowe.

D. rezystancyjne metalowe.

Wybór niepoprawnej odpowiedzi może wynikać z mylnego zrozumienia typu czujników. Termoelektryczne czujniki, zwane również termoparami, wykorzystują efekt Seebecka, gdzie różnica temperatur między dwoma punktami w obwodzie elektrycznym generuje napięcie. Nie mają one jednak charakteru rezystancyjnego, a ich sygnał wyjściowy to napięcie, nie prąd 4 ÷ 20 mA. Bimetalowe czujniki z kolei działają na zasadzie różnej rozszerzalności dwóch połączonych metali, co powoduje ich wyginanie wraz ze zmianą temperatury. Są one jednak stosowane bardziej w termostatach mechanicznych niż w zaawansowanych systemach automatyki. Rezystancyjne półprzewodnikowe czujniki, takie jak termistory, zmieniają rezystancję z temperaturą, ale w inny sposób niż Pt100, a ich charakterystyki są bardziej nieliniowe. Typowe błędy to mylenie zasady działania czujników oraz brak zrozumienia, jak te technologie pracują w praktycznych aplikacjach. Dzięki zrozumieniu działania i aplikacji różnych typów czujników, możemy właściwie dobrać komponenty do specyficznych wymagań systemu, co jest kluczowe dla niezawodności i precyzji pomiarów w automatyce przemysłowej. Ważne jest, aby znać specyfikacje i ograniczenia każdego typu czujnika, co ułatwi wybór odpowiedniego rozwiązania i uniknięcie problemów w przyszłości.

Pytanie 38

Który zawór rozdzielający należy zamontować w układzie elektropneumatycznym przedstawionym na rysunku?

Liczba cewek	1	2	1	2
Typ zaworu	4/2	4/3	5/2	5/2
Biegunowość zasilania	dowolna	dowolna	dowolna	dowolna
Zawór	1	2	3	4

A. 1

B. 2

C. 4

D. 3

Wybór niewłaściwego zaworu w układzie elektropneumatycznym może prowadzić do problemów z kontrolą przepływu powietrza i efektywnością działania systemu. Zawory typu 4/2, mimo że mogą się wydawać opcją, nie są odpowiednie do tego specyficznego zastosowania. Układy wymagające precyzyjnego sterowania dwukierunkowego ruchem siłownika muszą mieć zawory 5/2 ze względu na ich zdolność do niezawodnego przełączania pomiędzy różnymi stanami roboczymi. Zawory 4/3, choć mają trzy pozycje, nie są optymalne tutaj, ponieważ ich konstrukcja jest bardziej złożona i przeznaczona do innych zastosowań, takich jak regulacja przepływu w systemach hydraulicznych. Typowym błędem jest myślenie, że większa liczba pozycji zaworu zawsze oznacza lepszą funkcjonalność, podczas gdy tak naprawdę zależy to od specyfiki aplikacji. Liczba cewek też jest kluczowa – jedna cewka w zaworach 5/2 nie zapewnia takiej samej precyzji jak dwie. W branży często spotykamy się z nadmiernym uproszczeniem przy doborze komponentów, co może prowadzić do nieoptymalnych rozwiązań. Dlatego, dla skutecznego działania i zgodności z najlepszymi praktykami, użycie zaworów 5/2 z dwiema cewkami jest zalecane w przedstawionym układzie.

Pytanie 39

Napięcie wyjściowe przetwornika ciśnienia, przy liniowej charakterystyce przetwarzania, przyjmuje wartość z przedziału 0 ÷ 10 V dla ciśnienia z przedziału 0 ÷ 600 kPa. Jaka będzie wartość napięcia wyjściowego dla wartości ciśnienia 450 kPa?

A. 10,0 V

B. 4,5 V

C. 7,5 V

D. 3,0 V

Rozważmy teraz, dlaczego inne odpowiedzi są nieprawidłowe. Przede wszystkim, przy liniowej charakterystyce przetwarzania każdej wielkości fizycznej, kluczowe jest zrozumienie proporcji. Jeśli przy ciśnieniu 0 kPa mamy 0 V, a przy 600 kPa jest to 10 V, to oznacza, że mamy do czynienia z liniowym wzrostem napięcia w stosunku do ciśnienia. Dlatego odpowiedź 3,0 V dla 450 kPa jest błędna, ponieważ to napięcie odpowiadałoby znacznie mniejszemu ciśnieniu. To typowy błąd wynikający z niepoprawnej proporcji. Podobnie jest z 4,5 V, które znalazłoby się w pobliżu 270 kPa, a nie 450 kPa. Błąd może wynikać z pomylenia miejsc dziesiętnych lub nieumiejętności przełożenia proporcji na rzeczywisty pomiar. Warto w takich sytuacjach wrócić do podstawowych zasad arytmetyki i przeliczyć proporcje jeszcze raz. Natomiast 10,0 V jest maksymalnym napięciem, które przetwornik osiągnąłby przy maksymalnym ciśnieniu 600 kPa. Pomylenie tego z 450 kPa może wynikać z niepoprawnego rozumienia zakresu pracy urządzenia. Zrozumienie tej proporcji jest fundamentalne nie tylko w kontekście przetworników ciśnienia, ale także w wielu innych zastosowaniach inżynieryjnych, gdzie precyzyjne przeliczanie wartości jest nieodzowne. Dlatego też warto poświęcić czas na zrozumienie tych relacji i ich praktyczne zastosowanie w codziennej pracy technika lub inżyniera, gdzie precyzyjne pomiary są na porządku dziennym.

Pytanie 40

Do pomiaru ciśnienia cieczy w układach hydraulicznych stosuje się

A. manometry.

B. barometry.

C. areometry.

D. higrometry.

Areometry, higrometry i barometry to przyrządy pomiarowe, ale żaden z nich nie jest odpowiedni do pomiaru ciśnienia cieczy w układach hydraulicznych. Areometry służą do określania gęstości cieczy, co jest przydatne przy pomiarach właściwości fizycznych płynów, ale nie ma związku z ciśnieniem. Ich zastosowanie jest bardziej związane z analizą chemiczną niż z przemysłem hydraulicznym. Z kolei higrometry mierzą wilgotność powietrza, co jest kluczowe w meteorologii czy w kontroli klimatu w pomieszczeniach, ale nie ma związku ze środowiskiem pracy manometrów. Stosowanie higrometrów w kontekście ciśnienia cieczy to typowy błąd wynikający z mylenia ciśnienia z wilgotnością. Barometry natomiast są używane do pomiaru ciśnienia atmosferycznego, co pozwala przewidywać zmiany pogodowe i jest użyteczne w nawigacji. Warto zauważyć, że barometry działają na zasadzie pomiaru ciśnienia powietrza, co czyni je nieodpowiednimi do pomiarów w zamkniętych systemach hydraulicznych, gdzie wymagane są manometry. Częste błędy wynikają z braku zrozumienia specyfiki każdego z tych urządzeń, co prowadzi do niepoprawnych wniosków na temat ich zastosowań. Ważne jest, aby zrozumieć, że każdy z tych przyrządów ma swoje specyficzne zastosowania, które nie powinny być mylone ze sobą.

Rozpocznij nowy egzamin

Powrót do strony głównej