Wyniki egzaminu

Informacje o egzaminie:
  • Zawód: Technik sterylizacji medycznej
  • Kwalifikacja: MED.12 - Wykonywanie dekontaminacji sprzętu i wyrobów medycznych
  • Data rozpoczęcia: 29 października 2025 00:25
  • Data zakończenia: 29 października 2025 00:49

Egzamin zdany!

Wynik: 36/40 punktów (90,0%)

Wymagane minimum: 20 punktów (50%)

Pochwal się swoim wynikiem!
Szczegółowe wyniki:
Pytanie 1

Jakie substancje czynne są wykorzystywane do dezynfekcji na wysokim poziomie?

A. Związki nadtlenowe i fenolowe
B. Aldehydy i alkohole
C. Alkohole i związki fenolowe
D. Aldehydy i związki nadtlenowe
Aldehydy, w tym formaldehyd, oraz nadtlenek wodoru to naprawdę popularne środki do dezynfekcji. Fajnie działają, bo potrafią zabić różne drobnoustroje, takie jak bakterie, wirusy czy grzyby. W szczególności aldehydy są świetne do dezynfekcji narzędzi medycznych i sprzętu w laboratoriach, bo mają szerokie spektrum działania. Z kolei nadtlenki mają ciekawe właściwości utleniające i mogą być używane do dezynfekcji powierzchni oraz wody, co jest mega istotne w szpitalach. Z mojego doświadczenia wynika, że zawsze warto stosować się do wytycznych CDC oraz lokalnych przepisów podczas pracy z tymi substancjami. Nie zapominaj również o zabezpieczeniach osobistych, żeby zminimalizować ryzyko dla siebie i innych.

Pytanie 2

Preparat dezynfekcyjny przeznaczony do dezynfekcji na średnim poziomie, który ma działanie na wegetatywne formy wszystkich rodzajów bakterii (w tym prątków), wszystkie wirusy (zarówno osłonkowe, jak i bezosłonkowe) oraz grzyby, nosi oznaczenie

A. B, V, F, Tbc, S
B. B, V, F, MRSA
C. B, V, F, MRSA, S
D. B, V, F, Tbc
Środek dezynfekcyjny oznaczony jako B, V, F, Tbc jest klasyfikowany jako środek dezynfekujący średniego stopnia, co oznacza, że wykazuje aktywność przeciwko wegetatywnym formom wszystkich gatunków bakterii, w tym prątków, wirusom (zarówno osłonkowym, jak i bezosłonkowym) oraz grzybom. Oznaczenie Tbc wskazuje na skuteczność względem prątków gruźlicy, co jest kluczowe w kontekście ochrony zdrowia publicznego, zwłaszcza w placówkach medycznych, gdzie ryzyko zakażeń jest szczególnie wysokie. Przykłady zastosowania tych środków obejmują dezynfekcję powierzchni w szpitalach oraz sprzętu medycznego, gdzie wymagana jest wysoka skuteczność w eliminowaniu patogenów. Standardy takie jak EN 13727 czy EN 14476 precyzują metody testowania skuteczności środków dezynfekcyjnych, co zapewnia ich niezawodność i bezpieczeństwo stosowania w praktyce. Warto także zwrócić uwagę na odpowiednie procedury użytkowania i czas działania, które są kluczowe dla osiągnięcia pożądanej efektywności.

Pytanie 3

Jeżeli wskaźniki fizyczne pokazują poprawne wartości, to znaczy, że?

A. w komorze sterylizatora osiągnięto warunki do skutecznej sterylizacji
B. po zakończeniu procesu sterylizacji wyroby będą sterylne
C. wskaźniki chemiczne oraz biologiczne uzyskają poprawny wynik
D. ładunek w komorze sterylizatora jest prawidłowy
Wskaźniki fizyczne, takie jak temperatura, ciśnienie czy czas, są kluczowymi parametrami w procesie sterylizacji. Gdy te wskaźniki wskazują prawidłowe wartości, oznacza to, że w komorze sterylizatora zostały osiągnięte odpowiednie warunki do skutecznej sterylizacji. Procedury te są zgodne ze standardami, takimi jak ISO 11134, które definiują wymagania dotyczące procesów sterylizacji. Na przykład, w przypadku sterylizacji parą wodną, temperatura musi wynosić co najmniej 121°C przez określony czas, aby skutecznie zabić mikroorganizmy. Praktyczne zastosowanie tej wiedzy jest niezbędne w szpitalach oraz laboratoriach, gdzie sterylizacja instrumentów medycznych ma kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa pacjentów. Właściwe monitorowanie i dokumentowanie wskaźników fizycznych stanowi także integralną część jakości systemów zarządzania, co pozwala na audyt procesów i zapewnienie ich zgodności z obowiązującymi normami.

Pytanie 4

Według klasyfikacji Spauldinga minimalny zakres skuteczności biobójczej preparatu używanego do dezynfekcji sprzętu medycznego z grupy ryzyka, do której zaliczają się stetoskopy, wynosi

A. B, F, V – bezosłonkowe
B. B, F, V – osłonkowe
C. B, V, F, Tbc, S
D. B, V, F, Tbc
Odpowiedź "B, F, V – osłonkowe" jest prawidłowa, ponieważ zgodnie z klasyfikacją Spauldinga, sprzęt medyczny, który ma kontakt z błonami śluzowymi, wymagający odpowiedniej dezynfekcji, powinien być poddany działaniu biobójczemu wobec bakterii (B), wirusów (V) oraz grzybów (F). Stetoskopy, jako przykłady sprzętu z grupy osłonkowej, powinny być dezynfekowane w sposób gwarantujący skuteczne usunięcie patogenów, aby zapobiec przenoszeniu zakażeń między pacjentami. W praktyce oznacza to stosowanie preparatów dezynfekcyjnych, które są zatwierdzone do stosowania w takich zastosowaniach oraz nie powodują uszkodzenia materiałów, z których wykonany jest stetoskop. Należy również pamiętać o regularnym czyszczeniu i dezynfekcji narzędzi, co jest zgodne z wytycznymi Polskiego Towarzystwa Higieny i innych instytucji zajmujących się epidemiologią. Warto podkreślić, że skuteczność preparatów biobójczych powinna być potwierdzona testami laboratoryjnymi. Ponadto, w zakresie ochrony zdrowia, wdrażanie odpowiednich procedur dezynfekcji jest kluczem do minimalizacji ryzyka zakażeń szpitalnych.

Pytanie 5

Aby zrealizować szczelny system bariery sterylnej z opakowania Tyvek-folia, konieczne jest

A. zaklejenie opakowania taśmą z wskaźnikiem sterylizacji.
B. wykonanie zgrzewu w temperaturze 180-190 °C.
C. zamknięcie opakowania przy użyciu plastikowej plomb.
D. przeprowadzenie zgrzewu w temperaturze 120-140 °C.
Wykonanie zgrzewu w temperaturze 120-140 °C jest kluczowym krokiem w procesie tworzenia szczelnego systemu bariery sterylnej z opakowania Tyvek-folia. Tyvek, jako materiał o wysokiej wytrzymałości i doskonałych właściwościach barierowych, wymaga precyzyjnego zgrzewania dla zapewnienia integralności opakowania. Zgodnie z normami branżowymi, takimi jak ISO 11607, zgrzewanie w odpowiedniej temperaturze nie tylko zapewnia szczelność, ale również minimalizuje ryzyko uszkodzenia materiału. Przykładem zastosowania tej wiedzy jest pakowanie narzędzi chirurgicznych, gdzie odpowiednie zgrzewanie pozwala na długotrwałe przechowywanie w sterylności. Dodatkowo, proces ten można monitorować przy użyciu termografii, co zwiększa kontrolę nad jakością opakowań. Znajomość wymaganej temperatury zgrzewania jest niezbędna w kontekście dobrych praktyk produkcyjnych oraz zapewnienia bezpieczeństwa w procesach medycznych.

Pytanie 6

Jakie wewnętrzne wskaźniki chemiczne typu (klasy) są używane do monitorowania pakietu sterylizowanego parą wodną?

A. 4
B. 3
C. 1
D. 2
Wskaźniki chemiczne typu 4, stosowane do kontroli pakietu sterylizowanego parą wodną, są kluczowym elementem zapewnienia skuteczności procesu sterylizacji. Wskaźniki te zmieniają swoje właściwości chemiczne pod wpływem specyficznych warunków, takich jak temperatura i wilgotność, co daje pewność, że proces sterylizacji przebiegł pomyślnie. Ich użycie jest zgodne z międzynarodowymi standardami, takimi jak ISO 11140-1, które klasyfikują wskaźniki chemiczne w odpowiednich klasach w zależności od ich zastosowania. Przykładem mogą być wskaźniki stosowane w pakietach narzędzi chirurgicznych, które po odpowiedniej ekspozycji na parę wodną zmieniają kolor, co jednoznacznie sygnalizuje, że warunki sterylizacji zostały spełnione. Użycie wskaźników chemicznych w klasie 4 jest zalecane przez organizacje zajmujące się kontrolą jakości w służbie zdrowia, ponieważ zapewniają one nie tylko bezpieczeństwo, ale także dokumentację potwierdzającą skuteczność sterylizacji, co jest istotne w kontekście auditów i kontroli jakości.

Pytanie 7

To pytanie jest dostępne tylko dla zalogowanych użytkowników. Zaloguj się lub utwórz konto aby zobaczyć pełną treść pytania.

Odpowiedzi dostępne po zalogowaniu.

Wyjaśnienie dostępne po zalogowaniu.


Pytanie 8

Jakie metody wykorzystuje się do eliminacji pozostałości kości na narzędziach?

A. 3% roztwór H2O2.
B. spirytus.
C. benzen lub eter.
D. czyszczenie ultradźwiękowe
Czyszczenie ultradźwiękowe to naprawdę świetna metoda, gdy chodzi o pozbywanie się resztek kości z narzędzi medycznych. W skrócie, polega to na tym, że fale ultradźwiękowe w cieczy czyszczącej tworzą malutkie bąbelki, które 'wybuchają' przy powierzchni narzędzi. Dzięki temu wszystko, co zbędne, zastygnie jak na dłoni, m.in. kawałki tkanek czy kości. To jest mega ważne, zwłaszcza przy sterylizacji narzędzi chirurgicznych, gdzie trzeba mieć pewność, że wszystko jest czyste i bezpieczne dla pacjentów. Poza tym, czyszczenie ultradźwiękowe jest dość szybkie i nie niszczy narzędzi, w przeciwieństwie do niektórych mocniejszych metod. Sporo szpitali i laboratoriów naprawdę korzysta z tej metody, żeby trzymać się wysokich standardów jakości. No i nie zapominajmy, że przy tym czyszczeniu używa się specjalnych roztworów, które są dopasowane do konkretnego rodzaju zanieczyszczeń oraz materiału narzędzi, co tylko zwiększa skuteczność całego procesu.

Pytanie 9

Sprzęt medyczny przeznaczony do sterylizacji nadtlenkiem wodoru powinien być zapakowany

A. w torebkę papierowo-foliową
B. w rękaw Tyvek-folia
C. w rękaw poliamidowy
D. w papier krepowany
Wybór rękawa z Tyvek-folii do pakowania sprzętu medycznego przed sterylizacją nadtlenkiem wodoru to naprawdę dobra decyzja. Ten materiał jest super odporny na chemikalia i jednocześnie dobrze pozwala na przepływ pary i gazu. To jest ważne, żeby proces sterylizacji był skuteczny. Tyvek nie tylko chroni przed drobnoustrojami, ale i jest mocny, więc sprzęt jest dobrze zabezpieczony. W wielu szpitalach i klinikach właśnie te rękawy są standardem, co potwierdzają różne normy, jak ISO 11607. Także praca z tym materiałem to pewność, że wszystko pójdzie jak należy.

Pytanie 10

Adhezja to proces

A. usuwania nalotów krzemowych z narzędzi
B. przylegania zanieczyszczeń do powierzchni
C. pozbywania się widocznych zanieczyszczeń
D. tworzenia powłoki pasywnej narzędzia
Adhezja to proces, który polega na przyleganiu cząsteczek jednego materiału do powierzchni innego materiału. Zjawisko to jest kluczowe w wielu dziedzinach, takich jak inżynieria materiałowa, przemysł chemiczny czy elektronika. Przykładem mogą być powłoki ochronne, które przyczepiają się do powierzchni narzędzi, co zwiększa ich trwałość i odporność na korozję. W praktyce, dobre praktyki związane z adhezją obejmują odpowiednie przygotowanie powierzchni, takie jak czyszczenie i zdzieranie, aby zapewnić maksymalną powierzchnię kontaktu. W kontekście przemyśle budowlanym, adhezja jest istotna przy aplikacji klejów, tynków oraz farb, gdzie jakość przylegania ma ogromny wpływ na trwałość i funkcjonalność. Zrozumienie zasad adhezji oraz zastosowanie odpowiednich materiałów i technik jest niezbędne dla osiągnięcia oczekiwanych rezultatów w różnych aplikacjach przemysłowych.

Pytanie 11

Ile wody trzeba przygotować, aby uzyskać 10 litrów 1,5% roztworu dezynfekcyjnego?

A. 985 ml
B. 9 985 ml
C. 9,95 l
D. 9,85 l
Wybór niepoprawnej odpowiedzi może wynikać z kilku nieporozumień związanych z obliczaniem stężenia roztworu. Niektórzy mogą pomylić jednostki miar, na przykład myśląc, że 1,5% roztwór można uzyskać dodając większą objętość substancji czynnej, co prowadzi do błędnych konkluzji, jak 9,95 l oraz 985 ml. W rzeczywistości, kluczowe jest zrozumienie, że woda jest rozpuszczalnikiem, a nie substancją czynną. Na przykład, odpowiedzi takie jak 9 985 ml wydają się być wynikiem źle przeanalizowanego wniosku dotyczącego jednostek miary – użytkownik może pomylić litry z mililitrami. Ponadto, typowym błędem jest niewłaściwe zastosowanie wzorów matematycznych do obliczeń – ignorując zasadę, że stężenie wyrażone w procentach odnosi się do całkowitej objętości, a nie tylko do objętości wody czy substancji czynnej. Aby uniknąć takich błędów, kluczowe znaczenie ma dokładność w obliczeniach i znajomość podstawowych zasad chemii analitycznej, które podkreślają znaczenie proporcji w tworzeniu roztworów. Utrzymywanie poprawnych jednostek miary oraz dokładne zrozumienie, co oznacza stężenie, są fundamentalne w pracy laboratoryjnej oraz w przemyśle chemicznym.

Pytanie 12

Jakie jest stężenie roztworu po połączeniu 6790 ml wody z 210 ml środka dezynfekcyjnego?

A. 3%
B. 5%
C. 30%
D. 1%
Odpowiedź 3% jest poprawna, ponieważ stężenie roztworu można obliczyć, stosując wzór na stężenie masowe, który wyraża proporcję masy substancji rozpuszczonej do całkowitej masy roztworu. W tym przypadku mamy 210 ml środka dezynfekcyjnego, który można przyjąć za masę rozpuszczonej substancji, oraz 6790 ml wody, co daje łączną objętość roztworu wynoszącą 7000 ml. Aby obliczyć stężenie, używamy wzoru: (objętość substancji / całkowita objętość roztworu) * 100%. Po podstawieniu danych: (210 ml / 7000 ml) * 100% = 3%. W praktyce, znajomość stężenia roztworu jest kluczowa w kontekście stosowania środków dezynfekcyjnych, ponieważ zbyt wysokie stężenie może prowadzić do uszkodzeń powierzchni, natomiast zbyt niskie może być nieskuteczne w eliminacji patogenów. W związku z tym, precyzyjne obliczenia mają ogromne znaczenie w procedurach dezynfekcji, szczególnie w sektorze medycznym i przemysłowym, gdzie standardy są ściśle regulowane.

Pytanie 13

Zgrzew można uznać za prawidłowy, jeśli

A. jest nieprzerwany, nie ma kanałów, nie występuje oddzielenie folii od papieru
B. jest nieprzerwany, łatwo się łamie
C. jest nieprzerwany, ma szerokość < 6 mm, nie wykazuje przebarwień
D. łatwo się łamie, nie ma przebarwień, nie występuje oddzielenie folii od papieru
Prawidłowe zgrzewy charakteryzują się ciągłością, brakiem kanałów oraz brakiem oddzielenia folii od papieru. Ciągłość zgrzewu gwarantuje odpowiednią hermetyczność, co jest kluczowe w wielu zastosowaniach, szczególnie w przemyśle pakowania żywności i farmaceutycznym. Kanały w zgrzewie mogą prowadzić do przedostawania się powietrza i wilgoci, co negatywnie wpływa na jakość i trwałość produktu. W praktyce, dobry zgrzew powinien być także dostosowany do specyfiki materiałów, które są łączone. Na przykład, w pakowaniu produktów spożywczych ważne jest, aby zgrzew był wystarczająco mocny, by wytrzymać procesy transportowe i magazynowe, a także, by nie wprowadzał zanieczyszczeń. Standardy branżowe, takie jak ISO 11607 dotyczące pakowania produktów medycznych, podkreślają znaczenie efektywnych zgrzewów, aby zapewnić bezpieczeństwo i jakość produktów. Właściwie wykonany zgrzew jest zatem nie tylko estetyczny, ale przede wszystkim funkcjonalny i zgodny z normami jakościowymi.

Pytanie 14

Minimalny czas fazy sterylizacji w procesie sterylizacji parą wodną przy temperaturze 121°C wynosi

A. 20 minut
B. 15 minut
C. 7 minut
D. 3,5 minuty
Czas fazy sterylizacji w procesie sterylizacji parowej dla temperatury 121°C wynosi minimum 15 minut, co jest zgodne z zaleceniami standardów takich jak ISO 17665 oraz wytycznymi CDC dotyczącymi sterylizacji sprzętu medycznego. W procesie tym para wodna działa jako środek dezynfekujący, a odpowiedni czas ekspozycji zapewnia skuteczną eliminację mikroorganizmów, w tym przetrwalników bakterii. Przykładowo, w szpitalach i placówkach zdrowia, gdzie sterylizowane są narzędzia chirurgiczne, 15-minutowy czas jest powszechnie stosowany dla zapewnienia skuteczności procesu. Niezachowanie tego czasu może prowadzić do niedostatecznej sterylizacji, co stwarza ryzyko zakażeń i powikłań. Warto również zauważyć, że skuteczność sterylizacji parowej jest mierzona w kontekście nie tylko temperatury, ale także ciśnienia i wilgotności, co w pełni potwierdza znaczenie zachowania odpowiednich parametrów przez wskazany czas.

Pytanie 15

Aby przygotować 5 litrów roztworu chemicznego o stężeniu 4,5%, należy wykorzystać

A. 4,775 l wody oraz 0,225 l środka dezynfekcyjnego
B. 4,9775 l wody oraz 0,0225 l środka dezynfekcyjnego
C. 5 l wody oraz 0,225 l środka dezynfekcyjnego
D. 5 l wody oraz 0,0225 l środka dezynfekcyjnego
Aby przygotować 5 litrów 4,5% roztworu środka chemicznego, należy obliczyć wymaganą ilość substancji czynnej. Obliczamy to, mnożąc objętość roztworu przez jego stężenie: 5 l * 0,045 = 0,225 l. Oznacza to, że w 5 litrach roztworu znajduje się 0,225 litra środka dezynfekcyjnego, a pozostała część, czyli 4,775 l, to woda. Ta metoda obliczeń jest zgodna z praktykami stosowanymi w laboratoriach chemicznych i przemysłowych, gdzie precyzyjne przygotowanie roztworów jest kluczowe dla uzyskania zamierzonych efektów działania substancji. Stosowanie właściwego stężenia przy przygotowywaniu roztworów jest fundamentalne, zwłaszcza w kontekście bezpieczeństwa i skuteczności stosowania środków chemicznych, co jest regulowane przez różne normy i standardy, takie jak ISO czy OSHA.

Pytanie 16

Alkohol jest wykorzystywany do eliminacji z narzędzi, urządzeń i powierzchni pozostałości

A. białka i krwi
B. cementu kostnego
C. kości
D. tłuszczu
Alkohol, szczególnie izopropanol i etanol, jest uznawany za jeden z najskuteczniejszych środków czyszczących, które są powszechnie stosowane w wielu branżach, w tym w medycynie, laboratoriach i przemyśle spożywczym. Jego właściwości rozpuszczające tłuszcze sprawiają, że doskonale sprawdza się w usuwaniu tłustych pozostałości z narzędzi i sprzętu. Przykładem zastosowania alkoholu może być dezynfekcja narzędzi chirurgicznych, gdzie konieczne jest usunięcie resztek tłuszczu oraz innych zanieczyszczeń przed ich sterylizacją. Praktyka ta jest zgodna z wytycznymi dotyczącymi czystości w środowisku medycznym, które wymagają, aby wszystkie narzędzia były starannie oczyszczone. Oprócz tego, alkohol jest często używany do czyszczenia powierzchni w laboratoriach, gdzie obecność tłuszczy może wpłynąć na wyniki doświadczeń. Znajomość właściwości alkoholu jako środka czyszczącego jest niezbędna dla zapewnienia wysokich standardów higieny oraz efektywności w pracy. Używając alkoholu w czyszczeniu, należy jednak pamiętać o jego łatwopalności i odpowiednich środkach ostrożności.

Pytanie 17

Jakie opakowanie jednorazowe powinno być użyte do pakowania narzędzi przeznaczonych do sterylizacji parowej?

A. Torebkę włókninowo-foliową.
B. Rękaw poliamidowy.
C. Opakowanie tyvec-folia.
D. Pojemnik do sterylizacji.
Torebka włókninowo-foliowa jest idealnym rozwiązaniem do pakowania narzędzi przeznaczonych do sterylizacji parowej, ponieważ oferuje doskonałą przepuszczalność pary, co jest kluczowe dla skutecznego procesu sterylizacji. Materiał włókninowo-foliowy składa się z dwóch warstw: włókniny, która zapewnia wytrzymałość i elastyczność, oraz folii, która chroni przed zanieczyszczeniami z zewnątrz. Dzięki tym właściwościom torebki te są zgodne z normą EN 868-5, która określa wymagania dotyczące materiałów do pakowania przeznaczonych do sterylizacji parowej. Przykładem zastosowania torebek jest pakowanie narzędzi chirurgicznych przed ich umieszczeniem w autoklawie, co zapewnia ich bezpieczeństwo i sterylność. Warto również zaznaczyć, że torebki te są łatwe w użyciu, co zwiększa efektywność pracy w placówkach medycznych i laboratoryjnych. Wybór odpowiedniego opakowania ma kluczowe znaczenie dla utrzymania wysokich standardów sterylizacji, co w konsekwencji przyczynia się do bezpieczeństwa pacjentów oraz personelu medycznego.

Pytanie 18

W szpitalach należy przeprowadzać proces sterylizacji dla tworzyw sztucznych, gum oraz plastików

A. ciekłym kwasem nadoctowym
B. radiacyjnie
C. suchym gorącym powietrzem
D. tlenkiem etylenu
Tlenek etylenu (EtO) to naprawdę skuteczna metoda sterylizacji, zwłaszcza dla materiałów, które łatwo mogą się uszkodzić w wysokich temperaturach. Na przykład tworzywa sztuczne i guma, które często są używane w szpitalach, mogą się zniszczyć przy innych sposobach sterylizacji, jak na przykład suche gorące powietrze. Tlenek etylenu działa tak, że łączy się z grupami funkcyjnymi w mikroorganizmach i je niszczy. Warto wspomnieć, że cały proces jest dokładnie opisany w standardach, takich jak ISO 11135, które pokazują, jak sterylizować coś przy użyciu tlenku etylenu. Ma on tę zaletę, że dostęp do materiału jest głęboki i równomierny, co jest mega ważne, zwłaszcza przy bardziej skomplikowanych narzędziach medycznych. Dlatego jest często używany do sterylizacji jednorazowych wyrobów medycznych, sprzętu laboratoryjnego i implantów. Oczywiście trzeba pamiętać, że do skutecznej sterylizacji potrzebne są odpowiednie warunki, jak kontrola temperatury, wilgotności i czasu działania, żeby wszystko było bezpieczne i działało jak należy.

Pytanie 19

Jaką minimalną odległość należy zachować pomiędzy składowanymi materiałami sterylnymi a miejscem higieny rąk oraz innymi obszarami, które mogą być narażone na zachlapanie wodą, środkami dezynfekcyjnymi i lekami?

A. 30 m
B. 15 m
C. 30 cm
D. 150 cm
Minimalna odległość 150 cm pomiędzy przechowywanymi materiałami sterylnymi a stanowiskiem higieny rąk oraz innymi miejscami zagrażającymi ich kontaminacji jest zgodna z zasadami aseptyki i antyseptyki. Utrzymanie takiej odległości jest kluczowe w kontekście zapobiegania zakażeniom i zapewnienia bezpieczeństwa w placówkach medycznych, takich jak szpitale, przychodnie czy laboratoria. Przykładowo, w przypadku operacji chirurgicznych czy procedur medycznych, materiały sterylne muszą być chronione przed potencjalnym zanieczyszczeniem, które mogłoby pojawić się w wyniku przypadkowego rozlania płynów. Ustanowienie tej odległości jest rekomendowane przez standardy takie jak ISO 14644 dotyczące czystości powietrza w pomieszczeniach oraz wytyczne CDC, które podkreślają znaczenie aseptycznych technik pracy. Dodatkowo, zachowanie takiego odstępu ułatwia organizację miejsca pracy, redukując ryzyko pomyłek i poprawiając ogólną efektywność działania zespołu medycznego.

Pytanie 20

To pytanie jest dostępne tylko dla zalogowanych użytkowników. Zaloguj się lub utwórz konto aby zobaczyć pełną treść pytania.

Odpowiedzi dostępne po zalogowaniu.

Wyjaśnienie dostępne po zalogowaniu.


Pytanie 21

W przypadku dezynfekcji sprzętu z materiałów syntetycznych, które mają kontakt z tkankami lub układem oddechowym nie dopuszcza się użycia preparatów zawierających

A. kwas nadoctowy
B. glukoprotaminę
C. aktywowany tlen
D. formaldehyd
Formaldehyd jest substancją, która nie jest akceptowana do dezynfekcji sprzętu medycznego, szczególnie z tworzyw sztucznych, które mają bezpośredni kontakt z tkankami lub układem oddechowym. Ze względu na swoje właściwości, formaldehyd jest silnym środkiem dezynfekcyjnym, ale jest również znanym czynnikiem rakotwórczym, co podnosi poważne obawy dotyczące bezpieczeństwa jego stosowania w kontekście medycznym. W praktyce, stosowanie formaldehydu może prowadzić do podrażnień dróg oddechowych oraz reakcji alergicznych, co czyni go niewłaściwym wyborem do dezynfekcji sprzętu, który ma kontakt z pacjentem. Zgodnie z wytycznymi Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) oraz krajowymi regulacjami dotyczącymi dezynfekcji, zaleca się korzystanie z bardziej bezpiecznych alternatyw, takich jak aktywny tlen czy kwas nadoctowy, które skutecznie eliminują patogeny bez tak wysokiego ryzyka dla zdrowia ludzkiego. Dlatego, w kontekście dezynfekcji medycznej, kluczowe jest przestrzeganie standardów bezpieczeństwa oraz dobrych praktyk, aby minimalizować zagrożenia dla pacjentów i personelu medycznego.

Pytanie 22

To pytanie jest dostępne tylko dla zalogowanych użytkowników. Zaloguj się lub utwórz konto aby zobaczyć pełną treść pytania.

Odpowiedzi dostępne po zalogowaniu.

Wyjaśnienie dostępne po zalogowaniu.


Pytanie 23

Na proces ręcznej dezynfekcji wpływają

A. stężenie i czas działania preparatu
B. rozmiar narzędzia oraz czas działania preparatu
C. opakowanie oraz stężenie preparatu
D. temperatura roztworu oraz rozmiar narzędzia
Stężenie i czas działania preparatu dezynfekującego są kluczowymi czynnikami wpływającymi na skuteczność procesu dezynfekcji manualnej. Wyższe stężenie środka dezynfekcyjnego zazwyczaj przekłada się na większą efektywność eliminacji drobnoustrojów, jednak należy pamiętać o konieczności przestrzegania zaleceń producenta, aby uniknąć uszkodzenia powierzchni lub narzędzi. Czas działania preparatu odnosi się do minimalnego okresu, przez który środek dezynfekujący musi pozostawać w kontakcie z powierzchnią, aby osiągnąć oczekiwany efekt biobójczy. Na przykład, środki na bazie alkoholu często wymagają od 30 sekund do kilku minut kontaktu, aby być skuteczne. W praktyce, zgodność z normami takimi jak PN-EN 14885, która określa zasady oceny skuteczności środków dezynfekcyjnych, jest fundamentalna dla zapewnienia odpowiednich standardów higieny w placówkach medycznych i innych instytucjach opieki zdrowotnej, co przekłada się na bezpieczeństwo pacjentów oraz personelu.

Pytanie 24

Aby otrzymać 10 litrów 1,5% roztworu roboczego środka dezynfekcyjnego, jakie ilości składników należy połączyć?

A. 1,5 l koncentratu oraz 9,85 l wody
B. 0,15 l koncentratu oraz 10 l wody
C. 1,5 l koncentratu oraz 10 l wody
D. 0,15 l koncentratu oraz 9,85 l wody
Aby przygotować 10 litrów 1,5% roztworu roboczego środka dezynfekcyjnego, należy obliczyć ilość koncentratu i wody na podstawie procentowego stężenia roztworu. Roztwór 1,5% oznacza, że w 100 ml roztworu znajduje się 1,5 ml substancji czynnej. W przypadku 10 litrów, co odpowiada 10.000 ml, ilość koncentratu wynosi: 1,5 ml/100 ml * 10.000 ml = 150 ml, co z kolei przekłada się na 0,15 l. Oznacza to, że do uzyskania tego roztworu potrzebujemy 0,15 l koncentratu oraz 10 l - 0,15 l = 9,85 l wody. Przygotowywanie roztworów według wzorów stężeniowych jest kluczowe w wielu branżach, aby zapewnić skuteczność działania środków dezynfekcyjnych oraz ich bezpieczeństwo dla użytkowników. W praktyce, przy sporządzaniu roztworów, warto korzystać z dokładnych narzędzi pomiarowych oraz przestrzegać zasad BHP, aby uniknąć niebezpieczeństw związanych z nieodpowiednim stosowaniem koncentratów.

Pytanie 25

To pytanie jest dostępne tylko dla zalogowanych użytkowników. Zaloguj się lub utwórz konto aby zobaczyć pełną treść pytania.

Odpowiedzi dostępne po zalogowaniu.

Wyjaśnienie dostępne po zalogowaniu.


Pytanie 26

To pytanie jest dostępne tylko dla zalogowanych użytkowników. Zaloguj się lub utwórz konto aby zobaczyć pełną treść pytania.

Odpowiedzi dostępne po zalogowaniu.

Wyjaśnienie dostępne po zalogowaniu.


Pytanie 27

Materiały po przeprowadzonej sterylizacji można umieszczać na otwartym regale?

A. 1 metr od miejsc, które mogą być narażone na zachlapanie wodą
B. nie bliżej niż 0,5 metra od ściany
C. 20 cm od sufitu
D. minimum 50 cm na półce powyżej podłogi
Odpowiedź '20 cm od sufitu' jest poprawna, ponieważ przechowywanie materiałów po sterylizacji w tej odległości od sufitu zapobiega ich zanieczyszczeniu poprzez opady kurzu i pyłu, które mogą osiadać na powierzchniach. W kontekście standardów prowadzenia prac w instytucjach medycznych, takich jak normy ISO oraz wytyczne dotyczące sterylizacji, ważne jest, aby zachować odpowiednie warunki przechowywania materiałów, które mają być używane w procedurach medycznych. Warto również zwrócić uwagę na praktyki dotyczące wentylacji i dostępu powietrza, które mogą wpłynąć na jakość przechowywanych materiałów. Przykładem może być umieszczanie materiałów w specjalnie zaprojektowanych szafach, które zapewniają nie tylko odpowiednią wentylację, ale również zabezpieczają je przed zanieczyszczeniami i niekontrolowanym dostępem. Utrzymanie odpowiedniej odległości od sufitu powinno być częścią procedur operacyjnych w każdej placówce medycznej, aby zapewnić maksymalną sterylność i bezpieczeństwo materiałów. Takie praktyki przyczyniają się do minimalizacji ryzyka infekcji oraz zwiększenia efektywności procedur medycznych.

Pytanie 28

Drut Kirschnera z uszkodzoną powłoką zewnętrzną należy poddać

A. pasywacji
B. dekontaminacji
C. reprocesowaniu
D. utylizacji
Odpowiedź 'utyilizacji' jest prawidłowa, ponieważ drut Kirschnera z uszkodzoną powierzchnią zewnętrzną nie może być ponownie wykorzystany ani poddany dalszym procesom obróbczo-leczniczym. Uszkodzenia zewnętrzne mogą prowadzić do kontaminacji, co stwarza ryzyko dla pacjenta. Utylizacja takich narzędzi jest zgodna z wytycznymi dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny pracy oraz standardami medycznymi, takimi jak normy ISO związane z utylizacją odpadów medycznych. Przykładowo, w przypadku narzędzi chirurgicznych, wszelkie uszkodzenia mogą prowadzić do zbierania drobnoustrojów, co jest niedopuszczalne w kontekście procedur chirurgicznych. Dlatego też, drut Kirschnera, który nie spełnia norm jakościowych, powinien być odpowiednio utylizowany, aby zminimalizować ryzyko zakażeń i zapewnić najwyższą jakość działań medycznych.

Pytanie 29

Narzędzia z blokadą przed procesem sterylizacji powinny być zapięte na zapadkę?

A. pierwszą
B. drugą
C. ostatnią
D. trzecią
Odpowiedź 'pierwsza' jest prawidłowa, ponieważ zgodnie z zasadami przygotowania narzędzi do sterylizacji, powinny one być zapinane na zapadkę w pierwszej pozycji. Zapewnienie odpowiedniego zapięcia narzędzi jest kluczowe dla ich skutecznej sterylizacji, gdyż niedokładne zapięcie może prowadzić do niepełnej dekontaminacji. W praktyce, upewnienie się, że narzędzia są odpowiednio zapięte, minimalizuje ryzyko zanieczyszczenia i zapewnia, że wszystkie powierzchnie narzędzi są skutecznie wystawione na działanie środka sterylizującego. Powinno się również przestrzegać standardów takich jak ISO 17665, które określają wymagania dotyczące sterylizacji narzędzi medycznych. Dodatkowo, dobrym zwyczajem jest przeszkolenie pracowników w zakresie właściwego przygotowania narzędzi do sterylizacji, co zwiększa jakość procedur medycznych i dbałość o bezpieczeństwo pacjentów.

Pytanie 30

Do narzędzi tnących o dwóch ostrzach zalicza się

A. nożyczki chirurgiczne oraz igła chirurgiczna
B. kleszczyki jelitowe oraz piła
C. pęseta chirurgiczna oraz wiertło
D. odgryzacz kostny oraz nożyczki
Wydaje mi się, że Twoja odpowiedź na temat odgryzacza kostnego i nożyczek jako narzędzi tnących dwuostrzowych jest całkiem trafna. Odgryzacz kostny w ortopedii świetnie sprawdza się w precyzyjnym usuwaniu fragmentów kości, co czyni go narzędziem dwuostrzowym, bo można nim wykonać cięcia w różne strony. Nożyczki chirurgiczne też się tu mieszczą, bo używa się ich do cięcia tkanek, co w trakcie zabiegów chirurgicznych jest mega ważne. Oczywiście, trzeba pamiętać, że wybór narzędzi musi odpowiadać specyfice operacji – to pozwala na skuteczniejsze działanie i mniejsze ryzyko uszkodzeń sąsiednich tkanek. W sumie w salach operacyjnych te narzędzia są powszechne, bo precyzja cięcia to podstawa, żeby pacjent mógł szybko wrócić do zdrowia. Dobrze by było, gdyby dobór narzędzi zawsze był dostosowany do indywidualnych potrzeb, to jest naprawdę ważne w medycynie.

Pytanie 31

Jakie stężenie uzyskamy po połączeniu 75 ml koncentratu środka dezynfekcyjnego z 4 925 ml wody?

A. 0,25%
B. 1,5%
C. 0,5%
D. 2,5%
Aby obliczyć stężenie roztworu użytkowego, można zastosować wzór na stężenie procentowe, który wyraża się jako stosunek masy substancji czynnej do całkowitej masy roztworu, pomnożony przez 100%. W tym przypadku mamy 75 ml koncentratu dezynfekcyjnego, który mieszamy z 4 925 ml wody. Całkowita objętość roztworu wynosi więc 5 000 ml. Stężenie można obliczyć, przekształcając objętości na masy, zakładając, że gęstość roztworu jest zbliżona do gęstości wody, co dla uproszczenia obliczeń można przyjąć jako 1 g/ml. W takim razie 75 ml koncentratu waży 75 g. Obliczamy stężenie: (75 g / 5000 g) * 100% = 1,5%. Takie stężenie jest istotne w kontekście dezynfekcji, gdyż stosowanie odpowiednich stężeń środków dezynfekcyjnych jest kluczowe dla skuteczności działania. Przykładowo, w standardach ochrony zdrowia i bezpieczeństwa, takich jak wytyczne Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), zaleca się stosowanie określonych stężeń środków dezynfekcyjnych w zależności od rodzaju powierzchni i stopnia zanieczyszczenia, co ma na celu efektywną eliminację patogenów.

Pytanie 32

Gdzie w komorze myjni powinien być zainstalowany test monitorujący parametry dezynfekcji termicznej?

A. W miejscu, gdzie liczba narzędzi jest najmniejsza
B. W pobliżu odpływu wody z myjni
C. Jak najbliżej wlotu ciepłej wody do myjni
D. W obszarze o najwyższej temperaturze wody
Test kontrolujący parametry dezynfekcji termicznej powinien być umieszczony blisko odpływu wody z myjni, ponieważ to miejsce pozwala na uzyskanie wiarygodnych wyników dotyczących skuteczności procesu dezynfekcji. Dzięki temu można monitorować, czy wszystkie narzędzia zostały poddane odpowiedniej obróbce cieplnej. W praktyce, woda wypływająca z myjni musi spełniać określone normy temperatury i czasu działania, które są kluczowe dla eliminacji patogenów. Umiejscowienie testu blisko odpływu pozwala na natychmiastowe wykrycie ewentualnych nieprawidłowości w systemie dezynfekcji, co jest zgodne z zaleceniami standardów sanitarno-epidemiologicznych. Takie podejście jest istotne, ponieważ zapewnia, że woda odpływająca z myjni jest odpowiednio zdezynfekowana, co jest kluczowe dla bezpieczeństwa zdrowotnego. Standardy ISO oraz wytyczne Światowej Organizacji Zdrowia jasno określają zasady monitorowania procesów dezynfekcyjnych, co podkreśla wagę właściwego umiejscowienia testów kontrolnych.

Pytanie 33

Implant, który utracił swoje właściwości użytkowe i ma być zniszczony, to

A. wkręt korowy przygotowany do zastosowania w procesach mycia z dezynfekcją 93°C/10 min. oraz sterylizacji parowej
B. płytka do stabilizacji kości z zarysowaniami przy otworach przeznaczonych do mocowania wkrętów
C. implant stawu biodrowego w nietkniętym opakowaniu, spełniający wymagania dla wyrobów jednorazowego użytku
D. drut Kirschnera przygotowany do zastosowania w procesach mycia z dezynfekcją 90°C/5 min i sterylizacji parowej
Płytka do stabilizacji kości z zarysowaniami przy otworach służących do mocowania wkrętów jest uznawana za implant, który stracił swoje walory użytkowe, ponieważ zarysowania mogą prowadzić do osłabienia struktury płytki oraz zwiększać ryzyko niepowodzenia w procesie stabilizacji kości. W przypadku implantów, jak płytki czy wkręty, ich integralność mechaniczna i estetyka są kluczowymi czynnikami wpływającymi na ich funkcjonalność. Uszkodzenia mogą stwarzać trudności w prawidłowym mocowaniu i mogą prowadzić do komplikacji klinicznych, takich jak infekcje czy nieprawidłowe gojenie się kości. Przykładowo, w chirurgii ortopedycznej nie należy używać implantów, które posiadają widoczne uszkodzenia, ponieważ mogą one nie zapewnić odpowiedniej stabilizacji, co może przekładać się na dłuższy czas rehabilitacji pacjenta. Bezpieczne stosowanie implantów wymaga przestrzegania standardów, takich jak ISO 13485, które regulują produkcję i zarządzanie jakością wyrobów medycznych. Praktyki te są kluczowe dla zachowania bezpieczeństwa pacjentów i efektywności terapii.

Pytanie 34

Kraniki stosowane przy instrumentach laparoskopowych powinny być poddawane myciu oraz dezynfekcji?

A. zamykać i do sterylizacji zamykać
B. otwierać, a do sterylizacji zamykać
C. otwierać i do sterylizacji otwierać
D. zamykać, a do sterylizacji otwierać
Błędne podejście do mycia i dezynfekcji kraników przy instrumentach laparoskopowych może prowadzić do niewłaściwego usunięcia zanieczyszczeń oraz mikroorganizmów. Zamknięcie kraników podczas mycia powoduje, że resztki organiczne oraz płyny dezynfekujące nie mają dostępu do wnętrza mechanizmów, co znacznie obniża efektywność procesu czyszczenia. Istnieje powszechne przekonanie, że zamykanie kraników może chronić ich wnętrze przed zanieczyszczeniami z zewnątrz, jednak w rzeczywistości przyczynia się to do gromadzenia brudu wewnątrz, co jest niebezpieczne. W kontekście sterylizacji, zamykanie kraników redukuje dostęp środka sterylizującego, co z kolei zwiększa ryzyko pozostawienia w nich mikroorganizmów, które mogą prowadzić do zakażeń. Ponadto, stosowanie niewłaściwych technik dezynfekcji i sterylizacji, takich jak zasady ogólne dla narzędzi chirurgicznych, może wprowadzać zamieszanie i prowadzić do niezgodności z aktualnymi standardami. W praktyce, nieprzestrzeganie tych zasad może prowadzić do poważnych komplikacji zdrowotnych dla pacjentów, dlatego tak ważne jest stosowanie się do ustalonych procedur i wytycznych, które zalecają otwieranie kraników zarówno podczas mycia, jak i sterylizacji, aby zapewnić ich pełną efektywność.

Pytanie 35

Dokumentacja dotycząca procesu sterylizacji nie musi zawierać

A. informacji na temat metody sterylizacji
B. daty oraz godziny wykonania sterylizacji
C. danych osobowych lub kodu identyfikacyjnego kierownika zakładu
D. oceny zapisów parametrów krytycznych ustalonych dla danego procesu sterylizacji
Dokumentacja procesu sterylizacji jest kluczowa dla zapewnienia, że procedury są przeprowadzane zgodnie z ustalonymi standardami i normami. Odpowiedź wskazująca na brak konieczności zawierania danych osobowych lub kodu identyfikującego kierownika zakładu jest prawidłowa, ponieważ dokumentacja ta powinna koncentrować się na procesach, a nie na osobach. Zgodnie z przepisami, takimi jak ISO 13485 oraz zaleceniami dotyczącymi jakości w medycynie, istotne są elementy takie jak ocena zapisów parametrów krytycznych, które potwierdzają skuteczność procesu sterylizacji. Na przykład, zapisy dotyczące temperatury i czasu działania sterylizatora są niezbędne dla weryfikacji, że proces spełnia wymagania. Zawieranie danych osobowych mogłoby naruszać przepisy o ochronie danych osobowych, co podkreśla znaczenie ochrony prywatności w dokumentacji medycznej.

Pytanie 36

Oblicz ilość środka czyszczącego potrzebnego do sporządzenia 5 litrów 0,25% roztworu roboczego?

A. 125 ml
B. 1,25 ml
C. 12,5 ml
D. 1250 ml
Poprawna odpowiedź to 12,5 ml, co wynika z zastosowania odpowiednich obliczeń opartych na stężeniu roztworu. Przygotowując 5 litrów 0,25% roztworu roboczego, należy pamiętać, że 0,25% oznacza 0,25 g środka na 100 ml roztworu. W przypadku 5 litrów, co przekłada się na 5000 ml, musimy obliczyć, ile gramów środka myjącego jest potrzebne. Z obliczeń wynika, że 0,25 g na 100 ml przekłada się na 12,5 ml. To podejście jest zgodne z zasadami formułowania roztworów chemicznych, gdzie precyzyjne dozowanie składników jest kluczowe dla uzyskania oczekiwanych efektów. W praktycznych zastosowaniach, takich jak przemysł chemiczny czy farmaceutyczny, umiejętność obliczania odpowiednich dawek jest niezbędna dla zapewnienia bezpieczeństwa oraz efektywności stosowanych substancji.

Pytanie 37

Związki powierzchniowo aktywne, które znajdują się w preparatach do mycia, cechują się właściwościami

A. tworzącymi pianę w środkach do mycia maszynowego.
B. ochraniającymi narzędzia przed korozją.
C. redukującymi napięcie powierzchniowe wody.
D. konserwującymi powierzchnię narzędzi.
Związki powierzchniowo czynne, zwane również surfaktantami, odgrywają kluczową rolę w obniżaniu napięcia powierzchniowego wody, co jest istotne w procesach czyszczenia. Dzięki tej właściwości, surfaktanty umożliwiają lepsze rozprowadzenie wody po powierzchniach oraz ułatwiają usuwanie zanieczyszczeń. Przykładowo, w myciu maszynowym, surfaktanty pozwalają na dotarcie wody i detergentów do trudno dostępnych miejsc, co zwiększa efektywność czyszczenia. W praktyce, stosowanie preparatów z surfaktantami jest zgodne z normami branżowymi, takimi jak ISO 9001, które podkreślają znaczenie jakości i skuteczności procesów mycia. Dodatkowo, surfaktanty mają zastosowanie w przemyśle kosmetycznym i farmaceutycznym, gdzie ich właściwości emulgujące są wykorzystywane do tworzenia stabilnych formulacji. Zrozumienie roli surfaktantów i ich wpływu na efektywność czyszczenia jest kluczowe dla optymalizacji procesów w różnych branżach.

Pytanie 38

To pytanie jest dostępne tylko dla zalogowanych użytkowników. Zaloguj się lub utwórz konto aby zobaczyć pełną treść pytania.

Odpowiedzi dostępne po zalogowaniu.

Wyjaśnienie dostępne po zalogowaniu.


Pytanie 39

Wskaźnik biologiczny używany do kontroli procesu sterylizacji zawiera substancje umieszczone na nośniku

A. priony
B. przetrwalniki
C. grzyby
D. wirusy
Wybór przetrwalników jako poprawnej odpowiedzi jest uzasadniony, ponieważ wskaźniki biologiczne stosowane w procesie sterylizacji są zaprojektowane tak, aby oceniać skuteczność tej procedury. Przetrwalniki to formy przetrwalnikowe niektórych bakterii, które są niezwykle odporne na ekstremalne warunki, takie jak wysoka temperatura, promieniowanie czy chemikalia. Dzięki tej odporności, przetrwalniki stanowią idealny wskaźnik skuteczności sterylizacji, ponieważ ich przeżycie po procesie sterylizacji wskazuje na niewłaściwe warunki sterylizacji. W praktyce, po zakończeniu procesu sterylizacji, wskaźniki biologiczne są badane w laboratoriach mikrobiologicznych, co pozwala na potwierdzenie, czy proces był skuteczny zgodnie z normami ISO 11138. Wprowadzenie do procesów sterylizacji takich wskaźników, w tym przetrwalników, jest standardem w branżach medycznych i farmaceutycznych, co zapewnia pacjentom bezpieczeństwo oraz potwierdza aseptyczność narzędzi i materiałów.

Pytanie 40

Zanim olej zostanie użyty do konserwacji, modułowe instrumenty powinny być

A. sprawdzone pod względem czystości oraz zmontowane
B. zdezynfekowane oraz w pełni sprawne
C. czyste oraz zweryfikowane pod kątem funkcjonalności
D. złożone oraz w dobrym stanie
Odpowiedź wskazująca na konieczność skontrolowania modułowych instrumentów pod kątem czystości oraz ich zmontowania jest poprawna, ponieważ przed nałożeniem oleju konserwacyjnego niezwykle istotne jest, aby instrumenty były w należytym stanie zarówno pod względem czystości, jak i mechaniki. Czystość zapewnia, że na powierzchni nie ma zanieczyszczeń, które mogłyby wpłynąć na działanie oleju i tym samym na efektywność konserwacji. Nieczystości mogą prowadzić do korozji, uszkodzenia elementów lub zmniejszenia wydajności instrumentu. Ponadto, zmontowanie instrumentów przed ich konserwacją jest kluczowe, gdyż pozwala na pełne zrozumienie ich struktury oraz potencjalnych problemów, które mogą wymagać uwagi. Przykładem może być instrument muzyczny, który przed konserwacją należy dokładnie wyczyścić, aby olej mógł prawidłowo penetrować wszystkie szczeliny i złącza. Zgodność z takimi praktykami jest zgodna z zasadami ICD (Instrument Care and Maintenance), które zalecają, aby każdy instrument był konserwowany w pełni zmontowany, co pozwala na eliminację ryzyka uszkodzeń podczas serwisowania.