Wyniki egzaminu

Nowy egzamin

Informacje o egzaminie:

Zawód: Technik księgarstwa
Kwalifikacja: PGF.10 - Prowadzenie działalności informacyjno-bibliograficznej
Data rozpoczęcia: 17 grudnia 2025 12:46
Data zakończenia: 17 grudnia 2025 13:01

Egzamin zdany!

Wynik: 32/40 punktów (80,0%)

Wymagane minimum: 20 punktów (50%)

Pochwal się swoim wynikiem!

Facebook

X.com

Szczegółowe wyniki:

Pytanie 1

Którą publikację należy włączyć do warsztatu informacyjno-bibliograficznego antykwariatu specjalizującego się w sprzedaży dzieł wydanych do roku 1950?

A. O wychowaniu umysłowym, moralnem i fizycznym / H. Spencer. – Warszawa, 1908

B. Katalog druków XVI wieku z historycznej kolekcji Ossolineum. – Wrocław, 2017

C. Sztuka ludowa w Polsce / T. Seweryński. – Kraków, 1948

D. Jezioro Bodeńskie / St. Dygat. – Warszawa, 1946

Często wybierając publikacje do warsztatu informacyjno-bibliograficznego antykwariatu, można się zasugerować tematyką lub znanym nazwiskiem autora, co prowadzi do pewnych nieporozumień. W rzeczywistości jednak kluczowa jest data wydania, bo to właśnie ona wyznacza ramy tego, co powinno się znaleźć w ofercie antykwariatu specjalizującego się w dziełach do 1950 roku. Przykładowo, "Jezioro Bodeńskie" Dygata z 1946 roku czy "Sztuka ludowa w Polsce" Seweryńskiego z 1948 wydają się pasować pod względem wieku, ale po głębszej analizie okazuje się, że w antykwariatach historycznych cenione są bardziej pozycje wydane przed II wojną światową lub co najmniej z pierwszych dekad XX wieku. Antykwariusze zwracają uwagę nie tylko na datę, ale też na rzadkość, wartość kolekcjonerską i historyczny kontekst. Z kolei "Katalog druków XVI wieku z historycznej kolekcji Ossolineum" z 2017 roku, mimo że dotyczy bardzo starych druków, sam w sobie jest współczesną publikacją i nie spełnia kryteriów antykwarycznych według dobrych praktyk branżowych – to typowy błąd myślowy, gdy skupiamy się na temacie dzieła, a nie na jego rzeczywistym wydaniu. Taka pomyłka pokazuje, jak łatwo zlekceważyć formalne wytyczne rynku – a przecież antykwariat opiera swój prestiż na autentyczności i realnym wieku tytułów, które oferuje. Właściwy wybór opiera się więc na znajomości standardów branżowych, które jasno wskazują, że tylko publikacje rzeczywiście wydane do 1950 roku (a najlepiej jeszcze starsze) wchodzą w skład podstawowej oferty antykwariatu historycznego.

Pytanie 2

Luźną kartką, zawierającą spis i sprostowanie omyłek popełnionych w bibliografii, jest

A. indeks.

B. ekslibris.

C. errata.

D. superekslibris.

Errata to taki trochę niedoceniany, ale bardzo praktyczny element publikacji naukowych i drukowanych książek. To po prostu osobna kartka, często luzem dołączona na końcu lub czasem nawet wklejona, gdzie autor lub wydawca informuje o błędach, które zostały zauważone już po wydrukowaniu głównego tekstu – na przykład w bibliografii albo w innych miejscach. Widać to szczególnie w starszych książkach, gdzie proces korekty był bardziej skomplikowany, a poprawki po druku były praktycznie niemożliwe do wprowadzenia bez ponoszenia dużych kosztów. Errata jest zatem rozwiązaniem zgodnym z dobrą praktyką wydawniczą – po prostu transparentnie pokazuje, co jest nie tak i co należy poprawić podczas korzystania z książki, zamiast udawać, że błędów nie ma. Z mojego doświadczenia wynika, że biblioteki i archiwa bardzo poważnie podchodzą do obecności errat, bo to pozwala czytelnikowi uniknąć powielania omyłek, zwłaszcza przy cytowaniu czy przygotowywaniu własnych opracowań. Współcześnie erraty spotykamy też w wersjach cyfrowych, ale ta tradycyjna, papierowa kartka nadal ma swoje zastosowanie, szczególnie w bibliotekoznawstwie i wszędzie tam, gdzie precyzja bibliograficzna jest kluczowa. Moim zdaniem warto przyzwyczaić się do sprawdzania, czy książka ma erratę, zanim zaczniemy korzystać z jej spisu literatury – to taki fachowy nawyk każdego, kto poważnie podchodzi do pracy z tekstami drukowanymi.

Pytanie 3

W bibliografii samoistnej pod względem wydawniczym tekst wstępny powinien być napisany w formie

A. wstępu.

B. motta.

C. dedykacji.

D. przedmowy.

Forma przedmowy w bibliografii samoistnej pod względem wydawniczym to taki trochę złoty standard w branży wydawniczej. Przedmowa daje autorowi lub redaktorowi możliwość osobistego zwrócenia się do czytelnika, wyjaśnienia motywacji powstania danego opracowania, wskazania kontekstu powstania pracy, a także np. podziękowania osobom, które pomogły w przygotowaniu publikacji. Moim zdaniem przedmowa ma ogromne znaczenie praktyczne – pozwala odbiorcy lepiej zrozumieć cel i zamysł publikacji, a czasem nawet kieruje uwagę na konkretne rozdziały, na które warto zwrócić uwagę. W literaturze naukowej czy technicznej ta forma jest wręcz konieczna, bo nadaje publikacji „ludzką twarz” i buduje relację z odbiorcą. Z doświadczenia wiem, że dobre przedmowy bardzo ułatwiają orientację w książce, szczególnie jeśli materiały są obszerne albo złożone tematycznie. Standardy wydawnicze, zarówno polskie, jak i międzynarodowe, jasno wskazują na przedmowę jako właściwą formę wstępu w publikacjach samoistnych – czyli takich, które stanowią zamkniętą całość, nie są częścią większego tomu czy serii. W praktyce, przedmowa służy nie tylko wprowadzeniu, ale też może przedstawiać zmiany w kolejnych wydaniach czy informować o zamyśle całościowym autora. To taka wizytówka publikacji – naprawdę warto o tym pamiętać.

Pytanie 4

Która z wymienionych adnotacji dotyczących książki Johna Graya Mężczyźni są z Marsa, kobiety z Wenus nie jest adnotacją zalecającą?

A. John Gray w swoim poradniku wyjaśnia, dlaczego kobietom i mężczyznom tak trudno porozumieć się i stworzyć szczęśliwy związek. Informuje też, jak wiedza o dzielących ich różnicach może wpłynąć na wzajemne relacje.

B. Jest to lektura obowiązkowa dla wszystkich pozostających w związku lub planujących nawiązanie bliższych relacji z partnerem płci przeciwnej. Mówi głównie o tym, że mężczyźni i kobiety inaczej myślą, czują, postrzegają, reagują i kochają. Pomaga zrozumieć i nazwać emocje, podpowiada, jak się wzajemnie słuchać i szanować swoją odmienność, która może być przecież fascynująca.

C. Niezwykle interesująca książka o zawiłościach relacji damsko-męskich, napisana ze swadą i humorem. Autor jest znakomitym obserwatorem, a przedstawione przykłady świetnie tłumaczy oraz analizuje również dzięki osobistym doświadczeniom. Niestety, świadomość różnic mentalnych pomiędzy kobietami i mężczyznami nie ustrzegła go przed rozwodem.

D. Jest to jeden z najbardziej poczytnych poradników. Stał się przyczyną ogromnej popularności autora. Mimo pozornie lekkiego ujęcia tematu i ogromnego ładunku humoru naprawdę może pomóc w poprawie jakości związku między kobietą a mężczyzną. Książkę czyta się szybko i przyjemnie.

Wybierając odpowiedź inną niż neutralną, można łatwo wpaść w pułapkę utożsamiania wszystkich pozytywnych czy entuzjastycznych opinii z typowymi adnotacjami zalecającymi. W praktyce bardzo często taka pomyłka wynika z utożsamiania wszelkiego opisu, nawet jeśli zawiera elementy krytyczne lub bardziej analityczne, z neutralną charakterystyką. Jednak większość z pozostałych adnotacji zawiera wyraźne elementy rekomendujące, czasem nawet bezpośredni zwrot do czytelnika, który ma zachęcić do przeczytania książki. Pojawiają się tam sformułowania typu „lekturowa obowiązkowa”, „naprawdę może pomóc”, czy inne odniesienia do tego, jak książka powinna wpłynąć na życie czytelnika. Takie zwroty są typowe dla adnotacji zalecających, które zgodnie z dobrymi praktykami branżowymi mają być nie tylko informacyjne, ale przede wszystkim motywujące. W środowisku bibliotekarskim czy księgarskim właśnie takie rekomendacje są kluczowe w procesie wyboru książek przez klientów. Często zapomina się, że nawet jeśli w adnotacji pojawi się element krytyczny, jak wzmianka o rozwodzie autora, całość może nadal być zalecająca, jeśli podkreślone są wartości i praktyczne korzyści z przeczytania. Typowym błędem jest także niezauważenie subtelnych zachęt, takich jak opisywanie książki jako „niezwykle interesującej”, czy podkreślanie jej przydatności w określonych sytuacjach życiowych. Warto trzymać się zasady, że adnotacja zalecająca to taka, która choćby w niewielkim stopniu przekonuje odbiorcę do sięgnięcia po daną pozycję lub sugeruje jej wyjątkowość w kontekście danej tematyki.

Pytanie 5

Jak należy zapisać w przypisach, że informacja zawarta w treści książki pochodzi ze strony 55?

A. 55 s.

B. ss. 55.

C. 55 ss.

D. s. 55.

Poprawny zapis „s. 55.” w przypisie to tak naprawdę najczęściej akceptowany w polskich standardach bibliograficznych sposób wskazania konkretnej strony w źródle drukowanym. Skrót „s.” wywodzi się od słowa „strona”, a jego użycie jest już praktycznie obowiązkowe w naukowym i technicznym piśmiennictwie. Bez tego skrótu informacja byłaby niepełna lub nawet niezrozumiała dla odbiorcy, szczególnie jeśli tekst cytowany jest w pracy naukowej, dokumentacji projektowej albo prezentacji technicznej. Moim zdaniem stosowanie tego konkretnego formatu pomaga zachować czytelność i pozwala uniknąć nieporozumień – szczególnie gdy mamy do czynienia z publikacjami, gdzie cytaty i odniesienia do konkretnych miejsc w tekście mają kluczowe znaczenie. Praktyka pokazuje, że zarówno w normach PN-ISO 690, jak i w wytycznych uczelni technicznych, format „s. 55.” jest jasno wskazywany jako właściwy. Warto też wiedzieć, że przy podawaniu zakresu stron stosujemy „ss.” (np. „ss. 55-57”), ale przy pojedynczej stronie zawsze „s.”. Stosując się do tej zasady, tworzysz przypisy profesjonalne, a to się bardzo ceni w każdym projekcie czy pracy dyplomowej. Ja zawsze powtarzam – dbałość o takie detale robi różnicę i świadczy o Twojej rzetelności. Przy okazji, jeśli będziesz cytować źródło elektroniczne, możesz spotkać się ze skrótem „[online]”, ale w przypadku książek drukowanych zawsze trzymaj się „s. 55.”.

Pytanie 6

Która publikacja należy do asortymentu z tekstem ikonograficznym?

A. Kodeks karny/ opracowanie zbiorowe.

B. Impresjonizm: album.

C. Słownik wyrazów obcych/ Władysław Kopaliński.

D. Python dla każdego: podstawy programowania/ Michael Dawson.

Publikacja pod tytułem „Impresjonizm: album” to klasyczny przykład asortymentu z tzw. tekstem ikonograficznym. Chodzi o to, że tego typu wydawnictwa opierają się w dużej części na materiale wizualnym – obrazach, reprodukcjach dzieł sztuki, rysunkach. Tekst służy tu raczej jako uzupełnienie, nie jest główną treścią, tylko dodatkiem do ilustracji. Takie rozwiązania są powszechnie stosowane np. w muzealnictwie, edukacji artystycznej, a także w różnych branżach kreatywnych. Z mojego doświadczenia wynika, że albumy tego rodzaju świetnie sprawdzają się podczas pracy z uczniami czy klientami, którzy lepiej przyswajają informacje wizualnie. Standardy bibliograficzne, choćby PN-N-01206-1:1997, wyraźnie wyróżniają publikacje ikonograficzne, wskazując na przewagę części ilustracyjnej nad tekstową. Moim zdaniem warto pamiętać, że nie każda książka z obrazkami to album z tekstem ikonograficznym. Kluczowe jest, czy ilustracje stanowią główną wartość informacyjną publikacji – tak jak w przywołanym przykładzie „Impresjonizm: album”. Praktyka pokazuje, że umiejętność rozróżniania typów publikacji przydaje się np. w pracy bibliotekarza, grafika czy nauczyciela historii sztuki. Jeśli ktoś pracuje przy digitalizacji zbiorów albo katalogowaniu, szybko doceni, jak ważna jest ta klasyfikacja.

Pytanie 7

Które źródło w warsztacie informacyjno-bibliograficznym księgarni ogólnoasortymentowej jest odpowiednie do poszukiwań wyjaśnienia znaczenia terminu heraldyka?

A. Słownik geograficzny.

B. Leksykon historyczny.

C. Encyklopedia: Nauki o ziemi.

D. Słownik encyklopedyczny: Biologia.

Lepiej nie dało się wybrać! Leksykon historyczny to naprawdę dobry wybór, kiedy szukasz wyjaśnienia terminu „heraldyka”. Heraldyka, jak może już wiesz, to nauka o herbach, ich budowie, pochodzeniu oraz zasadach stosowania. To pojęcie ściśle związane z historią, zwłaszcza historią szlachty, rodów, państw czy też organizacji, dlatego źródła historyczne zawsze będą tutaj pierwszym wyborem. Z własnej praktyki powiem, że w księgarni albo bibliotece, jeżeli zależy Ci na szybkim wyjaśnieniu specjalistycznych terminów z historii, właśnie po leksykon historyczny warto sięgnąć – tam znajdziesz krótkie, konkretne definicje oraz czasem nawet ilustracje albo przykłady zastosowań. Dobra praktyka mówi, żeby korzystać ze źródeł jak najbardziej zbliżonych tematycznie do poszukiwanego pojęcia, bo wtedy szansa na trafienie na rzetelną, branżową wiedzę mocno wzrasta. Warto wiedzieć, że leksykony historyczne tworzone są przez ekspertów, więc ich zawartość jest dostosowana do podstawowych i zaawansowanych potrzeb uczniów czy badaczy. Tak na marginesie, jeśli kiedyś będziesz szukać bardziej pogłębionej wiedzy o heraldyce, z takiego leksykonu szybko dowiesz się, gdzie dalej szukać – np. do specjalistycznych podręczników lub katalogów herbów.

Pytanie 8

Po zakończonej wojnie ze Szwecją [Stefan] Czarnecki brał udział w walkach z Rosją. W 1660 roku pokonał carską armię w bitwie pod Połonką. Opracowując indeksy do treści przedstawionego fragmentu tekstu określ, które z podanych haseł należy przypisać do indeksu osobowego.

Po zakończonej wojnie ze Szwecją [Stefan] Czarnecki brał udział w walkach z Rosją. W 1660 roku pokonał carską armię w bitwie pod Połonką.

A. Połonka.

B. Czarnecki Stefan.

C. Rosja.

D. Szwecja.

To jest bardzo dobrze wybrana odpowiedź, bo w przypadku indeksu osobowego skupiamy się wyłącznie na osobach wymienionych w tekście, niezależnie od tego, jakie inne terminy czy miejsca są wspomniane. Indeks osobowy to taka lista nazwisk lub imion, która pozwala szybko odszukać informacje o konkretnych postaciach występujących w tekście. Ułatwia pracę wszystkim, którzy chcą znaleźć konkretne osoby w dużym zbiorze danych, na przykład w książkach historycznych czy materiałach naukowych. W praktyce, podczas opracowywania indeksów, ignoruje się nazwy państw, miejsc czy wydarzeń, bo do nich tworzy się osobne indeksy, np. geograficzne lub rzeczowe. Jeżeli w tekście pojawia się np. Rosja, Szwecja albo Połonka, to ich miejsce jest właśnie w tych innych indeksach – nie w osobowym. Standardem branżowym jest, że w indeksie osobowym umieszczamy dokładnie tak zapisane nazwisko i imię, jak pojawia się w źródle, czasem z dodatkiem krótkiej informacji (np. funkcja, tytuł). Moim zdaniem, taka praktyka bardzo ułatwia nawigowanie po materiałach, bo jak szukam czegoś o Stefanie Czarneckim, to w indeksie osobowym wszystko mam jak na tacy. Warto zwrócić też uwagę, że przy digitalizacji i pracy z bazami danych, poprawne rozdzielanie haseł osobowych i rzeczowych jest kluczowe dla wyszukiwania. Właśnie dlatego tylko "Czarnecki Stefan" powinien być przypisany do indeksu osobowego w tym przypadku. Tak po prostu jest wygodniej i sensowniej dla użytkownika końcowego.

Pytanie 9

Książki wydane w ramach jednej serii wydawniczej łączy

A. notka biograficzna.

B. tytuł.

C. autor.

D. ujednolicona szata graficzna.

Od strony praktycznej, seria wydawnicza to pojęcie, które bardzo mocno związane jest z koncepcją spójności wizualnej. W branży wydawniczej przyjęło się, że seria to zbiór książek, które formalnie nie muszą być autorstwa tej samej osoby ani nawet dotyczyć jednego tematu – kluczowa jest właśnie ujednolicona szata graficzna. Projekt okładki, układ typograficzny, czcionka tytułu, umiejscowienie logo wydawnictwa czy nawet detale jak kolorystyka grzbietu – to wszystko sprawia, że książki z danej serii można rozpoznać od razu na półce. To naturalny „znak rozpoznawczy” dla bibliotekarzy, księgarzy czy kolekcjonerów. Wydawnictwa stosują takie rozwiązania, by budować markę serii, ułatwiać czytelnikom kompletowanie zbiorów i po prostu sprawić, że dana seria będzie się wyróżniała na tle innych publikacji. Na przykład znana „Seria Amerykańska“ z Wydawnictwa Czarne czy „Klasyka Literatury“ od PIW – każda z nich ma swoją charakterystyczną oprawę graficzną, niezależnie od autorów czy tematów. Takie podejście rekomendują też organizacje branżowe, np. Polska Izba Książki. Dobrze jest więc kojarzyć serię wydawniczą właśnie z tym graficznym spoiwem, bo to praktyczne i bardzo rozpoznawalne kryterium.

Pytanie 10

Technika graficzna, której dotyczy informacja zamieszczona w ramce, to

Rysunek do wykonania druku wykonuje się rylcem na płycie stalowej.

A. litografia.

B. mezzotinta.

C. linoryt.

D. staloryt.

Staloryt to rzeczywiście ta technika, o którą tu chodzi. W stalorycie używa się płyty stalowej, na której rysunek żłobi się rylcem, co pozwala na uzyskanie niezwykle precyzyjnych i trwałych linii. To właśnie ta precyzja wykonania czyni staloryt ulubioną metodą do produkcji banknotów, znaczków pocztowych, a także wartościowych ilustracji w dawnych książkach. Mechanicznie jest to technika druku wklęsłego – farba wnika w wyżłobione linie, a potem zostaje przeniesiona na papier pod dużym naciskiem. Moim zdaniem staloryt jest trochę niedoceniany w dzisiejszych czasach, a przecież przez lata był wręcz synonimem bezpieczeństwa dokumentów i ekskluzywności. Z doświadczenia wiem, że wymaga sporej wprawy i cierpliwości – stal jest twarda, więc każdy błąd ciężko naprawić. Współcześnie staloryt rzadko stosuje się w klasycznej grafice artystycznej właśnie ze względu na trudność wykonania, ale w przemyśle zabezpieczeń to standard. Dla techników warto wiedzieć, że narzędzia i materiały do stalorytu muszą być najwyższej jakości, bo tylko wtedy linie będą naprawdę ostre, a wydruki – odporne na ścieranie i trudne do podrobienia. Szczerze mówiąc, dla osób pasjonujących się zabezpieczeniami druku czy grafiką warsztatową, staloryt to temat obowiązkowy do ogarnięcia.

Pytanie 11

Którego elementu nie należy podawać w opisie drugiego stopnia szczegółowości?

A. Tytułu właściwego.

B. Daty druku.

C. Oznaczenia odpowiedzialności.

D. Daty wydania.

No i właśnie – to jest ten niuans, który pojawia się w praktyce katalogowania czy opisu bibliograficznego. Datę druku zwykle podaje się w opisie trzeciego stopnia szczegółowości, a nie drugiego! To jest zgodne zarówno z normą PN-N-ISO 690, jak i z powszechnie przyjętymi wytycznymi stosowanymi w bibliotekach czy archiwach. Opis drugiego stopnia szczegółowości skupia się przede wszystkim na takich elementach jak tytuł właściwy, oznaczenia odpowiedzialności i data wydania – to są kwestie, które pomagają szybko zidentyfikować dokument, nie wchodząc jeszcze w szczegóły techniczne jego powstawania. Przykładowo: jeśli katalogujemy książkę, to w krótkim opisie nie będziemy się zagłębiać w to, kiedy dokładnie maszyna drukarska ruszyła z wydaniem, tylko podamy rok wydania oficjalnego. Moim zdaniem to jest bardzo praktyczne, bo dzięki temu użytkownik nie jest zarzucony nadmiarem informacji na tym etapie opisu. Oczywiście, data druku czasem bywa zbieżna z datą wydania, ale nie zawsze – i właśnie wtedy oddzielenie tych informacji na różne poziomy szczegółowości pozwala zachować porządek i przejrzystość. Warto sobie to utrwalać, bo w praktyce zawodowej potem bardzo się przydaje, szczególnie podczas pracy z rzadkimi wydawnictwami lub materiałami archiwalnymi.

Pytanie 12

W której części bibliografii należy szukać informacji o koncepcji spisu, jego zakresie, układzie i zasadach doboru materiału?

A. Indeksie.

B. Wstępie.

C. Zrębie głównym.

D. Przedmowie.

To jest właśnie sedno sprawy – informacje o koncepcji spisu, zakresie, układzie czy zasadach doboru materiału najczęściej opisuje się w przedmowie. W praktyce bibliograficznej, przedmowa to taki fragment, gdzie autor albo redaktor tłumaczy, jak powstawała bibliografia, jakie były założenia, ograniczenia i na czym się skupiał podczas doboru materiału. Z mojego doświadczenia wynika, że bez tej części użytkownik może nie zrozumieć logiki całego spisu – czasami wydaje się, że czegoś brakuje, a to było po prostu celowo pominięte. Przedmowa daje ten kontekst i wyjaśnia, dlaczego coś jest tak, a nie inaczej. Często spotyka się w niej informacje o kryteriach wyboru źródeł, układzie chronologicznym lub tematycznym, a nawet opisuje, dlaczego pominięto pewne pozycje. Takie podejście jest zgodne z dobrymi praktykami edytorskimi i zaleceniami Polskiej Normy PN-N-01215. Moim zdaniem, zawsze warto zacząć pracę z dużą bibliografią właśnie od przeczytania przedmowy – pozwala uniknąć wielu nieporozumień i lepiej zrozumieć, co autor miał na myśli. Na przykład, jeśli w przedmowie jest napisane, że spis obejmuje tylko publikacje wydane po 2000 roku, nie będziesz się potem dziwił, że brakuje starszych tytułów. Przedmowa to trochę jak instrukcja obsługi do całego dokumentu, bez niej łatwo o błędne interpretacje.

Pytanie 13

W celu wzmocnienia bloku książki przy objętości powyżej 10 arkuszy należy zastosować

A. zakładkę.

B. kapitałkę.

C. opaskę.

D. obwolutę.

Kapitałka to taki mały, niepozorny, ale bardzo ważny element wykończenia książki, który montuje się na górnej i dolnej krawędzi grzbietu bloku. Jej głównym zadaniem jest oczywiście wzmocnienie całości konstrukcji książki – szczególnie gdy blok liczy więcej niż 10 arkuszy, bo wtedy siły rozciągające i naprężenia przy otwieraniu są naprawdę spore. Kapitałka zabezpiecza grzbiet przed odkształceniami i, co moim zdaniem jest kluczowe, przed rozwarstwianiem kart pod wpływem użytkowania. Z mojego doświadczenia wynika, że dobrze dobrana i profesjonalnie zamontowana kapitałka potrafi wydłużyć żywotność książki nawet o kilka lat, a to przecież bardzo istotne z punktu widzenia czytelnika i bibliotekarza. W branży poligraficznej czy introligatorskiej uznaje się montaż kapitałki za standard w przypadku książek o większej objętości, i to nie tylko z powodów estetycznych (chociaż ładnie komponuje się z całością), lecz przede wszystkim technicznych. Warto pamiętać, że w nowoczesnych drukarniach stosuje się zarówno kapitałki tkane, jak i klejone, a wybór zależy od technologii oprawy i budżetu. Spotkałem się z opiniami, że to detal, ale prawda jest taka, że w praktyce to jeden z kluczowych punktów dobrej oprawy – szczególnie jeśli książka będzie często używana.

Pytanie 14

Który krój liter jest najstosowniejszy do zapisu elementów tytulatury w bibliografii osobowej pod tytułem Wybitni władcy i wodzowie starożytności?

A. Kursywa.

B. Gotyk.

C. Pisanka kaligraficzna.

D. Kapitała rzymska.

Kapitała rzymska to taki krój liter, który od wieków uznaje się za najbardziej reprezentacyjny i przejrzysty w zastosowaniach oficjalnych oraz naukowych. Właśnie dlatego, jeśli chodzi o zapisywanie elementów tytulatury w bibliografii osobowej, ten krój liter jest wybierany przez typografów i redaktorów, zwłaszcza w środowisku akademickim. Moim zdaniem kapitała rzymska świetnie sprawdza się w podkreślaniu rangi oraz wartości naukowej publikacji. Standardy edytorskie – takie jak PN-ISO 690 czy zasady Polskiego Komitetu Normalizacyjnego – jasno sugerują, żeby przy elementach wyróżniających, a zwłaszcza w tytulaturze, używać właśnie kapitalików opartych o pismo rzymskie. To nie tylko kwestia estetyki, ale też funkcjonalności: taki zapis jest łatwy do odczytania, nie wprowadza zamieszania i wygląda po prostu profesjonalnie. Przykładowo, gdy w bibliografii wpisuje się imię i nazwisko władcy, a potem jego tytuł, to zapisanie tytułu kapitałą rzymską pozwala czytelnikowi od razu zorientować się, co jest czym. W codziennej pracy typografa czy redaktora to naprawdę robi różnicę, bo nie chodzi tylko o wygląd, ale też o czytelność i spójność całego dokumentu.

Pytanie 15

Skuteczność przekazu reklamowego zostaje obniżona przez

A. brak ilustracji.

B. zamieszczenie hasła.

C. użycie ostrych kolorów.

D. zastosowanie dużego rozmiaru czcionki.

Brak ilustracji w przekazie reklamowym faktycznie mocno obniża jego skuteczność. Współczesne badania marketingowe i psychologia reklamy wskazują jednoznacznie, że ludzie zapamiętują obraz dużo szybciej i skuteczniej niż sam tekst. Ilustracje przyciągają wzrok, zatrzymują odbiorcę na dłużej i pozwalają szybciej zrozumieć przekaz, nawet jeśli ktoś zerknie na reklamę tylko na chwilę. Moim zdaniem obrazy są wręcz nieodzownym elementem skutecznego komunikatu – wiele firm stosuje spójny styl graficzny, bo to buduje rozpoznawalność i pozwala od razu skojarzyć markę. Branżowe standardy, jak chociażby rekomendacje IAB czy wskazówki Google Ads, też jasno mówią o konieczności używania elementów graficznych. Praktyka pokazuje, że nawet najlepsze hasło reklamowe bez odpowiedniej oprawy wizualnej może po prostu umknąć uwadze – tak działa ludzki mózg. Z doświadczenia w różnych projektach wiem, że nawet prosta grafika czy zdjęcie realnie zwiększają zaangażowanie odbiorców. Po prostu – obraz robi robotę, a jego brak sprawia, że reklama staje się mniej atrakcyjna i dużo trudniej przebić się przez informacyjny szum.

Pytanie 16

Które źródło informacji jest urzędowym wykazem druków wydawanych w Rzeczpospolitej Polskiej?

A. Ruch Wydawniczy w Liczbach.

B. Bibliografia polska.

C. Nowe Książki.

D. Przewodnik Bibliograficzny.

Przewodnik Bibliograficzny to faktycznie oficjalny wykaz druków wydawanych w Polsce i właściwie jest to taki fundament dla każdego, kto na poważnie zajmuje się bibliografią czy informacją naukową. Ten periodyk wydaje Biblioteka Narodowa i jego główną funkcją jest rejestrowanie wszystkich publikacji, które ukazują się na terenie naszego kraju. Co ważne, Przewodnik Bibliograficzny zawiera nie tylko książki, ale też broszury, wydawnictwa ciągłe, mapy, a nawet niektóre typy dokumentów dźwiękowych i multimedialnych – praktycznie wszystko, co podlega obowiązkowi egzemplarza bibliotecznego. W pracy bibliotekarza korzystanie z tego źródła jest standardem, bo właśnie na jego podstawie tworzy się katalogi, planuje zakupy książek do zbiorów czy opracowuje zestawienia statystyczne. Z mojej praktyki wynika, że jeśli ktoś chce mieć pewność, że dana książka naprawdę istnieje i została wydana oficjalnie, najpierw sprawdza Przewodnik Bibliograficzny. W odróżnieniu od innych publikacji branżowych, ten wykaz jest autoryzowany przez państwo i ma charakter urzędowy, co daje mu dodatkową rangę i wiarygodność. Oprócz praktycznego zastosowania w bibliotekach, często korzystają z niego także wydawcy, księgarze czy osoby zajmujące się badaniem rynku wydawniczego. Takie rozwiązanie jest zgodne z międzynarodowymi standardami bibliograficznymi, gdzie każdy kraj prowadzi swoją narodową bibliografię. Moim zdaniem, znajomość tego narzędzia to absolutna podstawa dla każdego, kto wiąże przyszłość z pracą w instytucjach kultury czy informacją naukową.

Pytanie 17

W jaki sposób należy zapisać w przypisach, że informacja zawarta w treści książki pochodzi ze strony 55?

A. ss.55.

B. 55 ss.

C. s. 55.

D. 55 s.

Prawidłowy zapis strony w przypisach to „s. 55.” – właśnie w tej formie. W praktyce, skrót „s.” oznacza „strona” i jest to uznany standard we wszystkich polskich normach dotyczących bibliografii, np. PN-ISO 690. Taki zapis jest najczytelniejszy dla odbiorcy i pozwala jednoznacznie stwierdzić, o którą stronę chodzi. Moim zdaniem to często pomijany detal, ale jednak bardzo ważny, zwłaszcza w pracach dyplomowych czy jakiejkolwiek dokumentacji naukowej. Sam się kiedyś zastanawiałem, czy nie dodać odwrotnie, czyli „55 s.”, ale wtedy wygląda to nienaturalnie i nieprofesjonalnie. W bibliografii czy przypisach zawsze stawiamy „s.” przed numerem strony i na końcu kropkę, bo to skrót. Przykład praktyczny: jeśli cytujesz informację z książki, np. „Nowak A., Wstęp do historii, Warszawa 2020, s. 55.” – każdy promotor od razu przyjmie to bez uwag. Warto zapamiętać, że dla zakresu stron piszemy „ss.”, np. „ss. 55-58.”, ale dla jednej strony tylko „s.”. Trzymanie się tych zasad ułatwia później czytelność pracy i nie budzi wątpliwości podczas weryfikacji źródeł. To taki drobiazg, który potrafi zrobić wrażenie na czytelniku – porządek w przypisach świadczy o dbałości o detale.

Pytanie 18

Które z wymienionych pism nie jest pismem handlowym?

A. Zapytanie o ofertę.

B. Sprawozdanie.

C. Oferta.

D. Zamówienie.

Sprawozdanie zdecydowanie nie jest uznawane za pismo handlowe i to się bardzo często myli, szczególnie jak ktoś dopiero zaczyna swoją przygodę z dokumentacją w firmie. Pisząc trochę z własnego doświadczenia – sprawozdanie to dokument, który ma na celu przedstawienie przebiegu jakiegoś procesu, projektu czy wydarzenia. Stosuje się je głównie do celów informacyjnych, analitycznych czy kontrolnych. Przykładowo, sprawozdanie finansowe podsumowuje sytuację majątkową firmy, a sprawozdanie z realizacji projektu opisuje, jak przebiegały prace nad danym zadaniem. W odróżnieniu od pism handlowych, jak oferta, zamówienie czy zapytanie o ofertę, sprawozdanie nie inicjuje ani nie kończy żadnej transakcji biznesowej. Jest raczej narzędziem wewnętrznym lub raportowym, nie służy do komunikacji w celu zawarcia umowy, negocjacji cen czy ustalania warunków współpracy. W praktyce w branży technicznej czy administracyjnej sprawozdania są bardzo ważne, ale pełnią zupełnie inną funkcję niż typowe pisma handlowe, które są podstawą wszelkich działań sprzedażowych i zakupowych. Warto to sobie dobrze zapamiętać, bo w praktyce zawodowej rozróżnianie rodzajów dokumentów pozwala uniknąć nieporozumień – serio, czasem od tego zależy szybkość reakcji i poprawność załatwiania spraw.

Pytanie 19

Który z wymienionych audiobooków należy wyeksponować na kiermaszu organizowanym z okazji Światowego Dnia Poezji?

A. Zemsta [audiobook] / Aleksander Fredro; czytają: Małgorzata Regent, Artur Gruza, Tomasz Czarnecki. – Białystok, 2015

B. O miłości frywolnie [audiobook] / Jan Kochanowski i in.; czyta Jacek Kiss. – Piaseczno, 2017

C. Dziecko Noego [audiobook] / Eric-Emmanuel Schmitt; czyta Jan Peszek. – Białystok, 2017

D. Angielski do mnie mów [audiobook] / Elżbieta Zółtak. – Wrocław, 2017

Wybrałeś audiobook „O miłości frywolnie” autorstwa Jana Kochanowskiego i innych, co jest jak najbardziej trafionym wyborem w kontekście Światowego Dnia Poezji. Ten dzień jest poświęcony promowaniu poezji i jej znaczenia w kulturze, a utwory Kochanowskiego są uznawane za klasykę polskiej literatury poetyckiej. Moim zdaniem ekspozycja właśnie tego audiobooka to nie tylko zgodność z tematyką wydarzenia, ale też szansa, by zwrócić uwagę uczestników na kunszt językowy i ponadczasowość poezji. W praktyce, przy tego typu wydarzeniach powinno się przede wszystkim wybierać materiały bezpośrednio związane z poezją – zarówno twórców dawnych, jak i współczesnych, bo to pokazuje różnorodność i rozwój tej formy sztuki. Standardy branżowe sugerują, by promować utwory, które mogą zachęcić do dalszego obcowania z poezją, a wybór audiobooka z interpretacjami wierszy to naprawdę skuteczny sposób – szczególnie, gdy są one czytane przez profesjonalnych lektorów, co dodatkowo podkreśla walory artystyczne tekstu. Z mojego doświadczenia wynika też, że takie prezentacje zwiększają zainteresowanie poezją nawet wśród osób, które na co dzień po nią nie sięgają. Audiobook pozwala przeżyć poezję w inny sposób niż klasyczna książka, bo głos lektora dodaje interpretacji, a to jest bardzo cenne z punktu widzenia edukacji czy promocji kultury.

Pytanie 20

Na którą oprawę zwróci uwagę największa liczba osób, przyglądających się wystawie książek?

A. Na oprawę 1.

B. Na oprawę 2.

C. Na oprawę 3.

D. Na oprawę 4.

Wybór jednej z pozostałych okładek może wydawać się logiczny, zwłaszcza gdy kierujemy się klasycznymi założeniami estetyki lub przyzwyczajeniem do spokojniejszych, bardziej oficjalnych projektów. Jednakże w praktyce wystawienniczej i merchandisingu książkowym, to właśnie nieoczywiste, kontrastowe i wizualnie dynamiczne oprawy przyciągają najwięcej uwagi potencjalnych czytelników. Okładki 1, 2 i 3 reprezentują raczej tradycyjne podejście do projektowania – dominują w nich stonowane barwy, prosty układ typograficzny, niewielka liczba elementów graficznych, a całe kompozycje są utrzymane w raczej oficjalnym tonie. Takie rozwiązania są jak najbardziej poprawne pod kątem czytelności czy zgodności z tematyką, ale często giną w tłumie, szczególnie na półkach pełnych książek naukowych lub poradników. To typowy błąd myślowy: utożsamianie profesjonalizmu z minimalizmem wizualnym, podczas gdy konsument na wystawie reaguje na bodźce wizualne, czasem nawet podświadomie. Współczesne trendy i dobre praktyki projektowe, potwierdzone badaniami branżowymi, wskazują, że to właśnie kontrast, wyróżniający się motyw graficzny i śmiałe kolory decydują o pierwszym wrażeniu. Sugerowanie się jedynie klasycznym układem czy renomą wydawnictwa nie wystarczy, by zaistnieć na rynku – szczególnie w przypadku ekspozycji, gdzie liczy się natychmiastowe przyciągnięcie wzroku. Warto więc patrzeć na projekt okładki jak na narzędzie marketingowe, które ma wywołać reakcję i zatrzymać odbiorcę na dłużej.

Pytanie 21

Który podręcznik akademicki zawiera materiał uporządkowany według pytań sprawdzających wiedzę?

A. Kompendium.

B. Repetytorium.

C. Skrypt.

D. Propedeutyka.

Repetytorium to specyficzny rodzaj podręcznika, który rzeczywiście porządkuje materiał głównie wokół pytań sprawdzających wiedzę – najczęściej dotyczących najważniejszych zagadnień z danego przedmiotu. W praktyce edukacyjnej bardzo często spotyka się repetytoria na studiach, zwłaszcza na kierunkach ścisłych albo medycznych. Moim zdaniem to świetna opcja, jeśli ktoś lubi uczyć się systematycznie i pod kątem egzaminów. Repetytorium prezentuje wiedzę w sposób skondensowany, nie rozpisuje się na długie eseje, a raczej skupia na konkretnych pytaniach i odpowiedziach, co jest zgodne z zasadami efektywnej nauki według metody active recall czy spaced repetition. Branżowe standardy edukacyjne zachęcają, by korzystać z takich materiałów szczególnie wtedy, gdy liczy się czas i szybkie powtórki materiału. Spotkałem się z opinią, że repetytoria pomagają też nauczycielom dobrze przygotować studentów do pytań egzaminacyjnych, bo skupiają się na najważniejszych i najczęściej powtarzających się zagadnieniach. W codziennej nauce repetytorium może być świetnym narzędziem do samooceny i sprawdzania, na jakim etapie opanowania materiału jesteśmy. Takie podejście naprawdę działa, jeśli ktoś uczy się pod konkretne wymagania egzaminacyjne lub konkursowe.

Pytanie 22

Zdecydowana przewaga nad partnerem i brak perspektyw na kontakty w przyszłości są wskazaniami do zastosowania w negocjacjach strategii

A. unikania.

B. łagodzenia.

C. kooperacji.

D. dominacji.

Wielu osobom wydaje się, że w sytuacji przewagi nad partnerem dobrze jest unikać konfrontacji, szukać kompromisu lub łagodzić napięcia – ale w rzeczywistości te strategie nie są zalecane, gdy nie przewidujemy dalszych kontaktów i mamy pełną kontrolę nad sytuacją. Unikanie, choć bywa bezpieczne, prowadzi raczej do odsuwania problemów niż ich rozwiązywania i może dać drugiej stronie przestrzeń do odzyskania pozycji, co w tej sytuacji nie ma sensu. Kooperacja jest świetnym rozwiązaniem w długoterminowych relacjach, gdzie obie strony chcą budować zaufanie, dzielić się korzyściami i tworzyć wartość dodaną – ale jeśli nie zamierzamy wracać do współpracy, to inwestycja w dialog i szukanie wspólnych rozwiązań po prostu się nie zwróci. Strategia łagodzenia natomiast zakłada, że warto czasem ustąpić dla „świętego spokoju” lub dla zachowania relacji – a skoro perspektywy na przyszłość są zerowe, nie ma sensu rezygnować ze swoich przewag. Typowym błędem jest też automatyczne stosowanie strategii miękkich, bo wydają się bardziej „cywilizowane” – w praktyce jednak chodzi o to, by dobrać narzędzie do sytuacji, a branżowe standardy negocjacyjne (np. model Thomasa-Kilmanna) wyraźnie wskazują dominację tam, gdzie relacje nie są już potrzebne, a szala korzyści przechyla się wyraźnie w naszą stronę. Nie należy się bać tej strategii, ale warto mieć świadomość jej konsekwencji i stosować ją rozważnie, zgodnie z realiami danego rynku czy branży.

Pytanie 23

Które z wymienionych haseł należy przypisać do indeksu osobowego, opracowując indeksy do treści przedstawionego fragmentu tekstu?

Po zakończonej wojnie ze Szwecją Czarniecki brał udział w walkach z Rosją. W 1660 roku pokonał carską armię w bitwie pod Połonką.

A. Czarniecki Stefan.

B. Połonka.

C. Szwecja.

D. Rosja.

Odpowiedź „Czarniecki Stefan” jak najbardziej wpisuje się w zasady opracowywania indeksów osobowych. Przy przygotowywaniu indeksów najważniejsze jest rozdzielanie różnych typów haseł: osobowe (czyli nazwiska osób), geograficzne (nazwy miejscowości, rzek, państw) oraz rzeczowe (tematy, pojęcia). Indeks osobowy jest tworzony właśnie po to, by użytkownik mógł szybko odnaleźć fragmenty tekstu dotyczące konkretnych postaci – w tym przypadku, Stefana Czarnieckiego. Z branżowego punktu widzenia zawsze najpierw układa się nazwisko, potem imię – tak jak tu: „Czarniecki Stefan”, a nie odwrotnie. Na przykład, w podręcznikach czy publikacjach historycznych indeksy osobowe ułatwiają szybkie odszukanie informacji o danej osobie, bez potrzeby przeszukiwania całego tekstu. Praktyka pokazuje, że taki układ przydaje się nie tylko czytelnikom, ale i autorom podczas redakcji czy aktualizacji treści. Moim zdaniem, dobrze zrobiony indeks osobowy to podstawa każdej solidnej publikacji historycznej albo naukowej – naprawdę oszczędza czas, zwłaszcza kiedy tekst jest obszerny lub dotyczy wielu osób. Warto pamiętać, że według norm bibliograficznych (np. PN-N-01152-8), hasła osobowe zawsze powinny mieć postać: nazwisko, imię – dokładnie tak, jak tu. Niektórzy początkujący indeksatorzy mylą się, wrzucając do indeksu osobowego nazwy krajów lub miejscowości, ale to już zupełnie inna kategoria. W praktyce zawodowej, oddzielne indeksy dla osób, miejsc i tematów to absolutna podstawa czytelnego i efektywnego opracowania tekstu.

Pytanie 24

Która z przedstawionych stron tytułowych książek ma symetryczną kompozycję?

A. Śmierć książki.

B. Typografia typowej książki.

C. I książki mają swoją historię.

D. Informacja w internecie.

Rozważając stronę tytułową pod kątem kompozycji, łatwo pomylić symetrię z równowagą graficzną czy nawet prostym porządkiem elementów. Przykładowo, 'Informacja w internecie' prezentuje klasyczny układ lewostronny, gdzie wszystkie informacje są wyrównane do lewej krawędzi. To jest bardzo popularna koncepcja, bo ułatwia czytanie – od góry do dołu, z przewagą linii prostych. Jednak nie spełnia to warunku symetrii – brakuje środka, względem którego tekst byłby rozłożony równomiernie po obu stronach. Z kolei 'Typografia typowej książki' korzysta z bardziej nowoczesnych założeń typograficznych, gdzie stosuje się różne stopnie pisma i ozdobniki, ale całość nie jest ustawiona centralnie – tekst ucieka w różne strony, a akcenty są rozłożone wyłącznie pionowo, bez zachowania osi symetrii. Natomiast 'I książki mają swoją historię' sprawia wrażenie dość dynamicznego układu – tytuł rozstrzelony, fragmenty zdania rozsiane po szerokości strony, miejscami nawet różna wielkość liter i pogrubienia tylko podkreślają brak klasycznej równowagi. Tego typu układ często spotyka się w eksperymentalnych projektach graficznych, gdzie celem jest przyciągnięcie wzroku poprzez nietypowe rozmieszczenie. W praktyce projektowania książek, takie rozwiązania mogą sprawdzić się w awangardowych czy artystycznych publikacjach, ale nie wpisują się w standardy klasycznej kompozycji typograficznej. Typowym błędem jest mylenie prostoty lub wyrównania do jednej krawędzi z symetrią; prawdziwa symetria, zgodnie z zasadami grafiki użytkowej, wymaga wyraźnie wyznaczonej osi i lustrzanego, równoważnego rozmieszczenia elementów. To właśnie odróżnia profesjonalne kompozycje od swobodnych, mniej uporządkowanych rozwiązań.

Pytanie 25

Która forma popularyzacji czytelnictwa polega na nieodpłatnym przekazywaniu książek poprzez pozostawianie ich w miejscach publicznych po to, by znalazca mógł je przeczytać i przekazać dalej?

A. Booktalking.

B. Maraton czytelniczy.

C. Bookcrossing.

D. Narodowe Czytanie.

Bookcrossing to naprawdę ciekawa inicjatywa, która zyskała sporą popularność także w Polsce. Działa to na bardzo prostej zasadzie: ktoś zostawia książkę w miejscu publicznym, na przykład na ławce w parku, w autobusie albo w specjalnej półce bookcrossingowej, a kolejne osoby mogą ją zabrać, przeczytać i zostawić dla innych. W praktyce bardzo często spotyka się takie specjalne regały np. w bibliotekach, urzędach, a nawet kawiarniach. Moim zdaniem to świetny sposób, żeby dać starej książce drugie życie, a jednocześnie zachęcić nieco ludzi do sięgnięcia po lekturę, po którą normalnie by nie sięgnęli. Co ciekawe, bookcrossing nie jest tylko wymianą książek, ale też globalną społecznością – istnieją specjalne strony, gdzie można śledzić „podróże” książek po całym świecie dzięki numerom identyfikacyjnym. To bardzo zgodne ze współczesnymi trendami promowania czytelnictwa, gdzie nacisk kładzie się na dostępność materiałów i dzielenie się zasobami. Takie działania bardzo dobrze wpisują się w filozofię otwartości i współpracy, które są silnie promowane w środowiskach bibliotekarskich czy edukacyjnych. Sam nieraz korzystałem i widziałem, jak ludzie się angażują – daje to satysfakcję i buduje poczucie wspólnoty. Warto znać tę formę, bo pojawia się też czasem jako element różnych kampanii społecznych i projektów animujących kulturę lokalną.

Pytanie 26

Która praca naukowa przedstawia w ogólny sposób osiągnięcia danej dziedziny wiedzy zgodnie z jej aktualnym stanem?

A. Zarys.

B. Przyczynek.

C. Monografia.

D. Dysertacja.

Zarys to taki rodzaj pracy naukowej, który świetnie sprawdza się, gdy zależy nam na przekrojowym, ogólnym omówieniu danej dziedziny. W praktyce często spotykam takie opracowania w podręcznikach akademickich albo materiałach wprowadzających do jakiegoś tematu – pozwalają one szybko zorientować się w głównych zagadnieniach, aktualnych trendach czy fundamentalnych osiągnięciach. Zarys nie zagłębia się mocno w szczegóły, raczej ma zadanie pokazać szeroki kontekst i ułatwić dalszą, bardziej szczegółową naukę. Branżowe standardy zalecają, by w zarysie unikać drobiazgowych analiz i skupić się na tym, co kluczowe z punktu widzenia danej dyscypliny. Co ciekawe, często zarysy są wykorzystywane jako materiał do szybkiej orientacji w nowej dziedzinie – na przykład przy wchodzeniu na nową specjalizację czy przy pracy nad projektem interdyscyplinarnym. Moim zdaniem dobra znajomość struktury i celu zarysów to podstawa efektywnej pracy naukowej, bo trudno wyobrazić sobie skuteczne przyswajanie wiedzy bez umiejętności szybkiego rozeznania, co w danej dziedzinie jest ważne i aktualne.

Pytanie 27

Zamieszczona w ramce informacja jest

Kolekcja nietypowych zdarzeń / Tom Hanks. – Warszawa : Wielka Litera, 2017. – 392 s. ; 24 cm. – ISBN 978-83-8032-196-0 : zł 39,90

A. adnotacją zawartościową.

B. opisem bibliograficznym.

C. spisem bibliograficznym.

D. układem bibliograficznym.

Opis bibliograficzny to taki szczegółowy zestaw informacji o danym dokumencie, który pozwala go jednoznacznie zidentyfikować i odnaleźć, np. w katalogu bibliotecznym czy bazie danych. Właśnie taka forma, jak ta zaprezentowana w ramce – autor, tytuł, miejsce wydania, wydawnictwo, rok wydania, liczba stron, format, ISBN, cena – to klasyczny, podręcznikowy przykład opisu bibliograficznego zgodnie ze standardami stosowanymi w bibliotekach i instytucjach naukowych. Moim zdaniem każdy, kto zamierza pracować z literaturą, katalogami czy bibliografią, powinien odróżniać opis bibliograficzny od np. spisu czy adnotacji. Taki opis ułatwia szybkie znalezienie konkretnej książki lub innego dokumentu bez niepotrzebnego błądzenia po półkach czy bazach danych. Co ciekawe, w praktyce często spotyka się różne formaty opisów bibliograficznych, ale ich sens zawsze zostaje ten sam – mają być kompletne, przejrzyste i zgodne z obowiązującymi normami, np. PN-ISO 690. No i to właśnie na opisie bibliograficznym bazuje się, przygotowując bibliografie do prac naukowych albo przy katalogowaniu zbiorów w systemach komputerowych. Bez tej wiedzy trudno sobie wyobrazić sprawną pracę z informacją naukową.

Pytanie 28

Który układ zastosowano w bibliografii, jeżeli opisy publikacji uporządkowano według dat ich opublikowania?

A. Rzeczowy.

B. Klasowy.

C. Formalny.

D. Działowy.

Przy układaniu bibliografii często pojawiają się różne sposoby porządkowania opisów bibliograficznych, ale nie każdy jest odpowiedni do każdego celu. Układ klasowy polega na przyporządkowaniu pozycji do określonych klas tematycznych, co jest typowe bardziej dla bibliografii fachowych, katalogów czy księgozbiorów bibliotecznych, ale nie uwzględnia kolejności chronologicznej – raczej skupia się na podziale według dziedzin nauki lub rodzaju opracowania. Działowy układ to taka trochę wariacja na temat układu rzeczowego, bo tutaj kluczowy jest podział na działy tematyczne czy problemowe – i tu znowu daty publikacji mają mniejsze znaczenie, liczy się raczej zakres merytoryczny. Układ rzeczowy to w praktyce system porządkowania publikacji według zagadnień lub tematów – często spotykany w dużych bibliografiach tematycznych albo katalogach wystaw czy zbiorów bibliotecznych. Sam kiedyś próbowałem stosować układ rzeczowy do pracy rocznej i powiem szczerze, że zrobił się z tego niezły chaos, bo trudno było później śledzić rozwój tematu w czasie. Typowym błędem jest założenie, że każda logiczna kolejność będzie prawidłowa, jednak w bibliografii istotne są przyjęte standardy, nie nasze wyobrażenie o porządku. W praktyce, jeśli w pytaniu pojawia się kryterium dat wydania, to tylko układ formalny – czyli uporządkowanie według roku publikacji – spełnia wymagania tej definicji. Dobrą praktyką jest zawsze dopytać się o konkretne wytyczne w danym projekcie, bo różne instytucje mogą kłaść nacisk na inne aspekty, ale chronologia zawsze będzie związana z układem formalnym, nie z tematycznym czy klasowym. Warto na to zwracać uwagę, zwłaszcza jeśli przygotowujesz bibliografię do pracy zaliczeniowej, inżynierskiej czy magisterskiej.

Pytanie 29

Broszury zostały wyodrębnione w grupie wydawnictw ze względu na

A. objętość dzieła.

B. jakość opracowania.

C. szatę graficzną.

D. rodzaj papieru.

Dokładnie tak – broszury zostały wyodrębnione w grupie wydawnictw głównie ze względu na swoją objętość. W praktyce poligraficznej oraz bibliotekoznawstwie broszura to publikacja, która ma od 5 do 48 stron (nie licząc okładki), co precyzyjnie określa np. norma PN-ISO 9707. To właśnie liczba stron decyduje o tym, czy mamy do czynienia z broszurą, czy już książką. Moim zdaniem to jest bardzo praktyczne, bo pozwala szybko sklasyfikować wydawnictwo, niezależnie od jego formatu czy treści. W bibliotekach, archiwach czy nawet w drukarniach, kiedy trzeba sporządzić spis wydawnictw albo określić rodzaj zamówienia, zwraca się uwagę właśnie na ten aspekt objętościowy. Często spotykałem się z sytuacją, gdzie ludzie mylą broszurę z ulotką albo książką właśnie przez brak wiedzy o tej granicy stron. Co ciekawe, objętość broszury ma też wpływ na sposób jej oprawy – zazwyczaj są to zszywki, czasem klejenie, bardzo rzadko szycie nićmi, bo przy tak małej liczbie kartek nie ma to sensu. Branżowe dobre praktyki mówią wprost: liczba stron to kluczowy wyznacznik typu wydawnictwa. Warto to zapamiętać, bo pomaga to uniknąć nieporozumień przy opisywaniu i zamawianiu publikacji.

Pytanie 30

Przedstawiona w ramce charakterystyka metody badania rynku dotyczy

Jest to metoda bardzo często stosowana w celu wypróbowania i sprawdzenia skuteczności różnych działań marketingowych na zachowania konsumentów. W założeniach tej metody występują dwie zmienne: zmienna zależna – najczęściej wysokość sprzedaży i zmienna niezależna, czyli działanie w założeniach mające wpływ na zmienną zależną. W badaniach tego typu najczęściej manipuluje się rodzajem reklamy, ceną produktu lub rodzajem opakowania.

A. badania panelowego.

B. obserwacji biernej.

C. badania eksperymentalnego.

D. obserwacji aktywnej.

Opisany sposób badania rynku może wydawać się podobny do kilku innych metod, jednak kluczowe są tutaj dwie rzeczy: celowe manipulowanie zmiennymi i obserwacja efektu tej manipulacji na sprzedaż lub zachowanie konsumentów. Z tego powodu nie pasuje tu obserwacja bierna, bo tam badacz tylko przygląda się temu, co dzieje się naturalnie, bez żadnej interwencji. Obserwacja bierna to raczej siedzenie z boku i zapisywanie tego, co ludzie robią, na przykład notowanie, które półki w sklepie przyciągają najwięcej klientów – ale bez żadnych zmian w otoczeniu. Z kolei badania panelowe to długoterminowe śledzenie tych samych osób czy gospodarstw domowych poprzez regularne ankiety lub wywiady. Tam nie wprowadza się żadnych nowych działań marketingowych, tylko monitoruje zmiany w zachowaniach na przestrzeni czasu. Panel jest świetny do analizy trendów, ale nie powie nam, jak konkretny eksperyment wpłynął na sprzedaż. Obserwacja aktywna natomiast polega na tym, że badacz jest częścią środowiska, czasem nawet wpływa na sytuację, ale to nadal nie jest to samo, co świadome wprowadzanie zmiennej niezależnej i mierzenie jej efektu – tak jak w eksperymencie. Częsty błąd myślenia to właśnie mylenie obserwacji aktywnej z eksperymentem, bo w obu przypadkach badacz nie tylko patrzy, ale w eksperymencie kluczowe jest kontrolowanie warunków i wyciąganie wniosków na podstawie różnic między sytuacjami celowo wywołanymi. Praktyka branżowa pokazuje, że tylko eksperyment pozwala na precyzyjne sprawdzenie, jak konkretna zmiana (np. ceny, reklamy) wpływa na zachowanie odbiorców. Warto więc zapamiętać, że tam, gdzie manipulujemy warunkami i analizujemy rezultaty, zawsze chodzi o eksperyment. To najbardziej naukowa i najbardziej wiarygodna metoda z wymienionych.

Pytanie 31

Które spośród wymienionych ogniw produkcji książek decydują o układzie tekstu na stronach, doborze ilustracji, wielkości, kształcie i kolorze liter?

A. Drukarnie.

B. Autorzy.

C. Wydawnictwa.

D. Introligatorzy.

Wydawnictwa to faktycznie ten element procesu wydawniczego, który odpowiada za kluczowe kwestie związane z ostatecznym wyglądem książki. Decydują one o układzie tekstu na stronach, doborze ilustracji, a także o wyborze fontów – nie tylko ich wielkości, ale także stylu, kształtu czy koloru. Z mojego doświadczenia wynika, że to właśnie dział graficzny i redakcyjny w wydawnictwie ustala makietę książki, przygotowuje wytyczne dla składacza czy grafika, a nawet sugeruje, które ilustracje najlepiej oddadzą treść publikacji. Często wydawnictwa korzystają ze sprawdzonych standardów typograficznych, np. norm ISO 216 dotyczących formatu papieru czy wskazówek z podręczników typografii (np. Jan Tschichold albo Robert Bringhurst). Praktycznie to wygląda tak, że zanim książka trafi do druku, redaktor techniczny i projektant okładki konsultują się, wybierają papier, planują marginesy i ustalają hierarchię nagłówków. W branży to wydawnictwa mają decydujący wpływ na to, jak książka zostanie odebrana wizualnie przez czytelnika. Moim zdaniem warto zawsze pamiętać, że dobra współpraca redakcji z grafikami i drukarnią to podstawa, ale to właśnie wydawnictwo stawia ostatnią kropkę nad „i” w sprawach estetyki i funkcjonalności książki.

Pytanie 32

Do którego działu w księgarni technicznej należy włączyć książkę pt. Podstawy optyki?

A. Astronomia.

B. Fizyka.

C. Matematyka.

D. Chemia.

Książka pt. 'Podstawy optyki' jak najbardziej powinna znaleźć się w dziale fizyki, bo optyka to po prostu jedna z jej głównych gałęzi. W praktyce optyka zajmuje się badaniem światła – jego natury, rozchodzenia się, zjawisk jak odbicie, załamanie, dyfrakcja czy polaryzacja. W technicznych księgarniach czy bibliotekach branżowych książki z optyki zawsze lądują przy fizyce – czasami nawet mają własną półkę, ale zawsze podpadają pod dział fizyka. Moim zdaniem to wynika z tego, że praktycznie wszystkie podstawy teoretyczne optyki, zarówno klasycznej, jak i kwantowej, wywodzą się bezpośrednio z praw fizyki (np. zasada Huygensa, prawa Snelliusa, czy równania Maxwella). W przemyśle i nauce znajomość optyki jest kluczowa dla inżynierów optoelektroników, twórców urządzeń laserowych czy projektantów systemów wizyjnych – i wszędzie tam mówi się o zastosowaniach fizyki światła. Standardy katalogowania naukowego, jak choćby te stosowane w bibliotekach akademickich (np. UKD – Uniwersalna Klasyfikacja Dziesiętna), zawsze zaliczają optykę do działu fizyki (oznaczenie 535 w UKD). W sumie trudno wyobrazić sobie inne podejście – nawet na studiach technicznych kurs podstawowy z optyki jest zawsze prowadzony przez fizyków. Z mojego doświadczenia praktycznego w pracy z urządzeniami pomiarowymi, bez solidnej wiedzy z fizyki, szczególnie optyki, człowiek byłby jak dziecko we mgle.

Pytanie 33

Do asortymentu podręczników szkolnych należy

A. Karuzela/ P. Świst

B. Ślepnąc od świateł/ J. Żulczyk.

C. Podstawy przedsiębiorczości/ J. Korba, Z. Smutek.

D. Jamie gotuje po włosku/ O. Jamie.

Podstawy przedsiębiorczości autorstwa J. Korby i Z. Smutka to klasyczny przykład podręcznika szkolnego, który spełnia wszystkie wymagania formalne określone przez Ministra Edukacji i Nauki. Tego typu publikacje pojawiają się regularnie w wykazach dopuszczonych do użytku szkolnego i na ich podstawie realizowane są zajęcia dydaktyczne w szkołach średnich. Ich struktura jest dostosowana do podstawy programowej, co oznacza, że tematyka rozdziałów, ćwiczenia i przykłady odpowiadają wymaganiom edukacyjnym oraz praktycznym sytuacjom, jakie mogą spotkać uczniów w przyszłości. Moim zdaniem podręczniki takie jak "Podstawy przedsiębiorczości" są kluczowe nie tylko dla nauczycieli, którzy korzystają z nich podczas lekcji, ale także dla uczniów, którzy dzięki nim mogą zdobywać wiedzę z zakresu prowadzenia własnej działalności gospodarczej, zarządzania finansami czy podstaw prawa pracy. W praktyce bardzo często spotykałem się z sytuacją, gdzie podręcznik ten był nie tylko obowiązkowym narzędziem w szkole, ale też realnym wsparciem w przygotowaniach do egzaminów zawodowych czy olimpiad ekonomicznych. Dobre praktyki branżowe pokazują, że korzystanie z aktualnych podręczników, uzgodnionych z podstawą programową i zatwierdzonych przez odpowiednie instytucje, jest jednym z filarów skutecznej edukacji. Nawet jeśli niektóre materiały online czy publikacje popularnonaukowe wydają się ciekawsze, to właśnie podręczniki szkolne gwarantują rzetelność, kompletność i zgodność z wymaganiami egzaminacyjnymi.

Pytanie 34

Znalezioną w publikacji niezadrukowana strona nazywana jest

A. wyklejką.

B. wakatem.

C. arkuszem autorskim.

D. arkuszem wydawniczym.

Tak właśnie, w branży poligraficznej i księgarskiej niezadrukowana strona w publikacji to tzw. wakat. To dość charakterystyczny termin i – co ciekawe – nie każdy, kto pierwszy raz styka się z procesem wydawniczym, kojarzy go poprawnie. Wakaty pojawiają się celowo, najczęściej wynika to z potrzeby zachowania odpowiedniego układu arkusza drukarskiego, czyli by liczba stron była wielokrotnością np. 16 czy 32. Zdarza się też, że wakat jest wykorzystany celowo z przyczyn estetycznych lub by oddzielić określone części publikacji – to taki zabieg typograficzny. Widać to szczególnie w albumach, antologiach czy literaturze pięknej, gdzie zabawa białą przestrzenią potrafi dodać elegancji albo wprowadzić chwilę oddechu dla czytelnika. Moim zdaniem rozpoznawanie wakatów jest praktyczną umiejętnością – pozwala lepiej rozumieć strukturę książki i planować jej skład, co jest zgodne z dobrymi praktykami profesjonalnej typografii i projektowania publikacji. Warto dodać, że sam termin nie jest zamienny z innymi, jak arkusz autorski czy wyklejka – to zupełnie różne pojęcia, które oznaczają konkretne elementy książki. Odróżnianie tych pojęć jest ważne nie tylko w teorii, ale i w praktyce, bo wpływa na całościowy proces produkcji wydawniczej.

Pytanie 35

Którego z wymienionych słów należy unikać, prowadząc negocjacje handlowe?

A. Ty.

B. Wspólnie.

C. Ja.

D. Razem.

Można się łatwo pomylić, bo niektóre słowa wydają się zupełnie neutralne albo nawet pozytywne w trakcie negocjacji. Sformułowania takie jak „Ja”, „Razem” czy „Wspólnie” mogą wydawać się mniej użyteczne albo nawet trochę zbyt osobiste, ale w praktyce są one bardzo przydatne. Używanie słowa „Ja” w negocjacjach pozwala wyrażać własne potrzeby, oczekiwania czy ograniczenia, co jest zgodne z zasadą asertywności i transparentności. To nie jest narzędzie ataku, tylko sposób na otwartą komunikację – i często pozwala pokazać drugiej stronie, czego naprawdę oczekujemy. Słowa typu „Razem” i „Wspólnie” to już w ogóle klasyka dobrych praktyk – właściwie każdy podręcznik do negocjacji czy szkoleń sprzedażowych podkreśla, że warto budować poczucie współdziałania. Takie podejście wzmacnia partnerską atmosferę, ułatwia tworzenie relacji nastawionych na osiągnięcie wspólnych celów, a nie na walkę. Typowym błędem w myśleniu jest przekonanie, że należy unikać „Ja”, bo to rzekomo egoistyczne, albo „Razem” czy „Wspólnie”, bo może być odbierane jako narzucanie swojej wizji. W rzeczywistości jest odwrotnie – to właśnie słowo „Ty” zazwyczaj pogarsza atmosferę, ponieważ stawia rozmówcę w centrum uwagi negatywnej (szczególnie w zdaniach typu „Ty nie rozumiesz”, „Ty musisz się zgodzić”). Słowa, które akcentują współpracę i własne oczekiwania bez przerzucania winy na drugą stronę, są nie tylko bezpieczne, ale wręcz wskazane przez najlepsze standardy negocjacyjne. Warto o tym pamiętać i świadomie dobierać język, żeby ułatwiać sobie prowadzenie rozmów, a nie komplikować je niepotrzebnie.

Pytanie 36

Jaki rodzaj opisu przedstawiono w ramce?

Sępkowska, Zofia (ekonomia)

Podstawy przedsiębiorczości / Zofia Sępkowska. –

Warszawa : Difin, 2014. – 246 stron : Tabele, schematy, rysunki ; 24 cm . – ISBN 978-83-7641-895-7

A. Skrócony.

B. Adnotowany.

C. Rejestracyjny.

D. Analityczny.

To, co widzisz w ramce, to typowy przykład opisu rejestracyjnego – można go spotkać praktycznie w każdej bibliotece, katalogu bibliograficznym czy bazie danych książek. Takie opisy są z założenia bardzo formalne i mają ściśle określoną strukturę. Ich główna funkcja to umożliwienie szybkiej identyfikacji i lokalizacji dokumentu, bez wdawania się w szczegóły treści czy oceny merytorycznej. Zwróć uwagę, jak podany został autor, tytuł, miejsce i rok wydania, wydawnictwo, liczba stron, elementy graficzne, format oraz numer ISBN – dokładnie tak, jak wymaga tego norma ISO 690 czy PN-N-01215:2002 dla opisu bibliograficznego. Przyda się to szczególnie podczas korzystania z katalogów OPAC, gdy chcesz zamówić lub wypożyczyć książkę. Opisy rejestracyjne nie zawierają streszczenia ani analizy treści, skupiają się po prostu na danych identyfikacyjnych. Moim zdaniem to najważniejsze narzędzie bibliografa i bibliotekarza, ale też każdego, kto przygotowuje prace naukowe i musi sporządzić prawidłową bibliografię. W odróżnieniu od opisu analitycznego czy adnotowanego, tutaj nie znajdziesz interpretacji ani komentarza – liczą się konkretne, wymierne informacje. W praktyce każda baza danych – od katalogu w bibliotece szkolnej po systemy naukowe typu WorldCat – opiera się na takich właśnie opisach rejestracyjnych, więc warto znać ich cechy i zastosowania.

Pytanie 37

Z którego opracowania pochodzą przedstawione opisy bibliograficzne tekstów o adopcji?

Artykuły z czasopism; literatura w wyborze 1990 – 2005

Bober Małgorzata: Jak adoptowane dziecko własnym się staje?// Wychowawca. – 2000, nr 6, s.30 – 31

Boczek Wanda: Moje doświadczenia z PRIDE// Problemy Opiekuńczo – Wychowawcze. – 2001, nr 6, s. 27 – 29

Chruszcz Romana: Kiedy adopcja jest jedynym wyjściem...// Problemy Opiekuńczo – Wychowawcze. – 2004, nr 10, s. 16 – 18

A. Z katalogu bibliotecznego.

B. Z przypisu.

C. Z zestawienia bibliograficznego.

D. Z indeksu.

Dokładnie tak, te opisy to typowe przykłady zestawienia bibliograficznego. W praktyce bibliograficznej to właśnie zestawienia bibliograficzne zbierają w jednym miejscu uporządkowane opisy bibliograficzne według określonego kryterium – tu tematycznego (adopcja) i chronologicznego (lata 1990–2005). Takie zestawienia bardzo często są wykorzystywane przez studentów, nauczycieli czy osoby piszące prace naukowe, bo pomagają szybko zorientować się, jaka literatura istnieje na dany temat. Standardy opisów bibliograficznych są tu zachowane: jest pełny opis, numer czasopisma, lata, numery stron. W praktyce, gdy przygotowuje się referat lub poszukuje wiarygodnych źródeł, korzystanie właśnie z gotowych zestawień bibliograficznych pozwala zaoszczędzić mnóstwo czasu. Moim zdaniem, warto nauczyć się rozpoznawać takie zestawienia, bo potem w bibliotece czy podczas pracy z literaturą od razu widać, co jest przemyślanym wykazem źródeł, a co pojedynczym cytatem lub wynikiem wyszukiwania w katalogu. Warto dodać, że zestawienia mogą być sporządzane przez biblioteki, naukowców lub instytucje – i często są dostępne w formie papierowej albo elektronicznej. Dzięki takiej praktyce znacznie łatwiej jest zacząć jakąkolwiek poważniejszą pracę naukową czy projekt badawczy.

Pytanie 38

Do którego działu w księgarni medycznej należy włączyć wskazaną książkę?

Atlas holterowskich zapisów EKG / Urszula Cieślik-Guerra i in.; red. Małgorzata Kurpesa – Warszawa: Total Project, 2014. – 94 s. : il. ; 31 cm. – ISBN 978-83-931183-7-3

A. Pielęgniarstwo.

B. Kardiologia.

C. Chemia.

D. Chirurgia.

Prawidłowo wskazałeś kardiologię jako odpowiedni dział dla tej książki. Atlas holterowskich zapisów EKG to publikacja, która koncentruje się na interpretacji zapisów elektrokardiograficznych wykonywanych metodą Holtera, czyli całodobowego monitorowania pracy serca. To właśnie kardiologia zajmuje się analizą pracy mięśnia sercowego, rozpoznawaniem i leczeniem arytmii, zaburzeń przewodzenia i innych chorób serca. W praktyce, takie atlasy używane są zarówno przez lekarzy kardiologów, jak i techników wykonujących badania EKG, by szybciej rozpoznawać nietypowe zapisy i wdrażać odpowiednie leczenie. Z mojego doświadczenia wynika, że w większości profesjonalnych księgarni medycznych publikacje dotyczące EKG zawsze znajdują się w dziale kardiologia, co wynika po prostu z logiki klasyfikowania materiałów według głównych obszarów zastosowania. Warto też wiedzieć, że zgodnie z międzynarodowymi standardami, nawet specjalistyczne podręczniki z zakresu diagnostyki elektrokardiograficznej kataloguje się w literaturze medycznej właśnie jako kardiologiczne. To dobry przykład, jak znajomość klasyfikacji bibliotecznych przydaje się w praktyce – pozwala szybko znaleźć potrzebne materiały i nie tracić czasu na przeszukiwanie nieodpowiednich działów. Moim zdaniem takie atlasy są bardzo przydatne podczas nauki zawodu, bo można na praktycznych przykładach przećwiczyć rozpoznawanie różnych nieprawidłowości w pracy serca.

Pytanie 39

Którą formę popularyzacji czytelnictwa zastosowano, organizując zajęcia praktyczne doskonalące umiejętności interpretowania poezji współczesnej dla zainteresowanych czytelników?

A. Warsztaty.

B. Targi.

C. Wystawę.

D. Konkurs.

Warsztaty to zdecydowanie jedna z najbardziej skutecznych form popularyzowania czytelnictwa, zwłaszcza jeśli chodzi o rozwijanie praktycznych umiejętności, takich jak interpretowanie poezji współczesnej. Z mojego doświadczenia wynika, że warsztaty pozwalają uczestnikom na bezpośredni kontakt z tekstem literackim i aktywne ćwiczenie różnych technik analizy czy interpretacji. To nie jest tylko bierne słuchanie – tu działa się, rozmawia, czasem nawet trochę kłóci o sens wiersza. Tego nie osiągnie się na targach czy wystawie, bo tam raczej ogląda się gotowe efekty albo zdobywa informacje. Warsztaty wpisują się w zalecenia wielu instytucji branżowych, na przykład Instytutu Książki czy bibliotek pedagogicznych, które często podkreślają rolę aktywnego uczestnictwa w procesie uczenia się. Dobrze prowadzone zajęcia praktyczne mogą bardzo podnieść samoświadomość czytelnika i sprawić, że literatura staje się czymś bardziej osobistym, a nie tylko szkolnym obowiązkiem. Fajnie też, że warsztaty pozwalają na swobodną wymianę doświadczeń i wspólne poszukiwanie sensów, co buduje poczucie wspólnoty wśród uczestników. Warto pamiętać, że taka forma pracy promuje umiejętności krytycznego myślenia, argumentowania i samodzielnego wyciągania wniosków, co jest nie do przecenienia nie tylko w edukacji polonistycznej.

Pytanie 40

Który zapis hasła przedmiotowego jest poprawny?

A. Szwedzki język – podręcznik – gramatyka – nauczanie.

B. Język szwedzki – podręcznik – gramatyka – nauczanie.

C. Język szwedzki – gramatyka – nauczanie – podręcznik.

D. Szwedzki język – gramatyka – nauczanie – podręcznik.

Wybierając hasło „Język szwedzki – gramatyka – nauczanie – podręcznik”, postawiłeś na zapis zgodny z zasadami budowy haseł przedmiotowych stosowanymi w bibliotekarstwie i dokumentacji naukowej. To się naprawdę często przydaje w praktyce – katalogi biblioteczne albo bazy danych wręcz wymagają tej kolejności. Najpierw podaje się nazwę ogólną (tu: „język szwedzki”), potem aspekt rzeczowy, czyli „gramatyka”, następnie czynność czy przeznaczenie – „nauczanie”, a na końcu formę dokumentu, czyli „podręcznik”. Takie ułożenie hasła pozwala na precyzyjne odszukanie materiałów według tematów i potrzeb użytkownika, minimalizując ryzyko nieporozumień czy błędów w katalogowaniu. W praktyce osoby pracujące w bibliotekach – czy w ogóle przy indeksowaniu zbiorów – stosują takie wzorce, bo ułatwiają one wyszukiwanie i porządkowanie informacji. To standard nie tylko w polskich bibliotekach, ale ogólnie w nauce o informacji. Z mojego doświadczenia wynika, że jak ktoś się trzyma tej logiki, to wyszukuje się szybciej i dokładniej, a całe zarządzanie zbiorami jest dużo bardziej przejrzyste i wygodne. Swoją drogą, ta wiedza przydaje się nie tylko bibliotekarzom – nawet przy robieniu własnych notatek czy katalogowaniu plików na komputerze można z tego wyciągnąć sporo praktycznych trików. Zachęcam do dalszego zagłębiania się w standardy budowy haseł, bo to naprawdę ułatwia życie na wielu polach.

Rozpocznij nowy egzamin

Powrót do strony głównej