Wyniki egzaminu

Nowy egzamin

Informacje o egzaminie:

Zawód: Technik farmaceutyczny
Kwalifikacja: MED.09 - Sporządzanie i wytwarzanie produktów leczniczych oraz prowadzenie obrotu produktami leczniczymi, wyrobami medycznymi, suplementami diety i środkami spożywczymi specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz innymi produktami dopuszczonymi do obrotu w aptece
Data rozpoczęcia: 10 grudnia 2025 06:16
Data zakończenia: 10 grudnia 2025 06:28

Egzamin zdany!

Wynik: 37/40 punktów (92,5%)

Wymagane minimum: 20 punktów (50%)

Pochwal się swoim wynikiem!

Facebook

X.com

Szczegółowe wyniki:

Pytanie 1

Co ułatwia uwalnianie substancji leczniczej z tabletki dojelitowej?

A. kwasowe środowisko żołądka

B. zasadowe środowisko jelit

C. otoczenie żelatynowe tabletki

D. otoczenie cukrowe tabletki

Odpowiedź zasadowe środowisko jelit jest poprawna, ponieważ tabletki dojelitowe zostały zaprojektowane tak, aby uwalniały substancje czynne dopiero w jelicie cienkim, gdzie pH jest wyższe i bardziej zasadowe. W tym środowisku zachodzi rozpuszczanie otoczki tabletki, co umożliwia stopniowe uwalnianie leku i jego wchłanianie. Przykładowo, wiele preparatów stosowanych w terapii chorób przewlekłych, takich jak astma czy cukrzyca, wykorzystuje technologię tabletek dojelitowych, aby zminimalizować ryzyko podrażnienia błony śluzowej żołądka oraz zapewnić lepszą biodostępność substancji czynnych. W praktyce, stosując takie formy dawkowania, lekarze mogą precyzyjniej kontrolować stężenie leku w organizmie, co wpływa na skuteczność terapii. Standardy produkcji farmaceutyków wskazują na konieczność dokładnego dopasowania formy leku do miejsca działania, co czyni tabletki dojelitowe istotnym elementem w nowoczesnej farmakoterapii. Aspekty te są zgodne z wytycznymi Międzynarodowej Organizacji ds. Normalizacji (ISO) oraz praktykami Dobrej Praktyki Wytwarzania (GMP).

Pytanie 2

Która substancja pomocnicza jest opisana w przedstawionym opisie farmakopealnym zgodnie z FP X?

Definicja: oczyszczona, bezwodna, woskowata substancja otrzymana z wełny owiec.
Wygląd: żółta, tłusta substancja.

A. Vaselinum album.

B. Adeps lanae.

C. Cacao butyrum.

D. Adeps suillus.

Adeps lanae, znany również jako lanolina, jest substancją uzyskiwaną z wełny owiec, co jest zgodne z opisem farmakopealnym. Charakteryzuje się ona żółtawą, woskowatą konsystencją i jest wysoce emolientna, co sprawia, że stosuje się ją szeroko w kosmetykach oraz farmaceutykach. Dzięki swoim właściwościom nawilżającym i ochronnym, lanolina jest szczególnie ceniona w produkcie do pielęgnacji skóry, w tym w maściach, balsamach i kremach, gdzie pełni rolę substancji czynnej oraz nośnika dla innych składników aktywnych. W kontekście dobrych praktyk wytwarzania, lanolina musi być oczyszczona, aby spełniać wymagania jakościowe i bezpieczeństwa, co jest zgodne z normami farmakopealnymi. Warto zauważyć, że jej zastosowanie nie ogranicza się jedynie do kosmetyków; jest także używana w formułach do pielęgnacji ran i w produktach przeznaczonych dla dzieci. Zrozumienie właściwości lanoliny oraz jej zastosowania w praktyce jest kluczowe dla farmaceutów i kosmetologów, co czyni tę substancję istotnym elementem zarówno w naukach przyrodniczych, jak i w branży kosmetycznej.

Pytanie 3

Do zbierania substancji ze ścianek naczynia w trakcie przygotowywania stosuje się kartę celuloidową?

A. past i proszków

B. maści i mieszanek

C. czopków i nalewek

D. zawiesin i roztworów

Karta celuloidowa jest narzędziem wykorzystywanym w farmacji i laboratoriach chemicznych do precyzyjnego zbierania substancji ze ścianek naczynia, co jest kluczowe podczas sporządzania past i proszków. Praktyczna aplikacja karty polega na minimalizacji strat materiałowych oraz zapewnieniu dokładności w procesie ważeń i pomiarów. Przygotowując pasty, które często mają konsystencję stałą lub półstałą, istotne jest, aby nie tracić surowców podczas transferu do pojemników. Karta celuloidowa, dzięki swojej elastyczności i gładkiej powierzchni, umożliwia skuteczne zbieranie pozostałości, co jest zgodne z dobrą praktyką wytwarzania (GMP). W kontekście proszków, precyzyjne przenoszenie materiału jest niezbędne do uzyskania jednorodnych mieszanek, co przekłada się na stabilność i skuteczność finalnych produktów. Dodatkowo, znajomość technik zbierania substancji przy użyciu karty celuloidowej wpisuje się w szerszą wiedzę na temat manipulacji materiałami w laboratoriach, co jest kluczowe dla profesjonalistów w dziedzinie farmacji i chemii.

Pytanie 4

Jaką metodą należy przygotować lek recepturowy zgodny z przedstawioną receptą?

Rp.
 Ichthamomoli             0,1
 Gelatinae glycerinatae   q.s.
 M.f.glob.vag.
 D.t.d. No 6

A. Przygotowanie masy przy użyciu miksera recepturowego i wylanie jej do form.

B. Przygotowanie masy w moździerzu i ręczne formowanie globulek.

C. Przygotowanie masy w parownicy na łaźni wodnej i wylanie jej do form.

D. Przygotowanie masy w moździerzu i wytłoczenie globulek w prasie (czopkarce).

Poprawna odpowiedź to przygotowanie masy w parownicy na łaźni wodnej i wylanie jej do form. Ten sposób przygotowania jest zgodny z zasadami sporządzania leków recepturowych, szczególnie w kontekście globulek dopochwowych. Żelatyna glicerynowa, będąca jednym z podstawowych składników recepty, wymaga rozpuszczenia w temperaturze podwyższonej, co jest możliwe tylko przy użyciu parownicy. Dzięki temu procesowi uzyskuje się jednolitą, lejącą masę, która po schłodzeniu przyjmuje formę globulek. Ważne jest, aby przed przystąpieniem do wylania masy do form, dokładnie wymieszać wszystkie składniki, co zapewnia równomierne rozproszenie substancji aktywnej. Praktyka ta jest zgodna z wytycznymi farmakopealnymi oraz dobrymi praktykami produkcji leków, co przyczynia się do uzyskania produktu o wysokiej jakości i skuteczności terapeutycznej. Warto zaznaczyć, że właściwy sposób przygotowania leku nie tylko wpływa na jego skuteczność, ale również na bezpieczeństwo pacjenta, co jest kluczowym elementem w farmacji.

Pytanie 5

Czym charakteryzuje się układ penamu?

A. makrolidami

B. cefalozporinami

C. penicylinami

D. kwasem klawulanowym

Układ penamu to charakterystyczna struktura chemiczna, która jest fundamentem działania penicylin. Penicyliny są grupą antybiotyków, które działają poprzez hamowanie syntezy ściany komórkowej bakterii, co prowadzi do ich śmierci. To działanie jest możliwe dzięki obecności pierścienia beta-laktamowego, który wchodzi w interakcję z białkami wiążącymi penicylinę (PBP). Te białka są kluczowe dla procesu formowania ściany komórkowej bakterii, dlatego ich blokada prowadzi do osłabienia i lizy komórek bakteryjnych. Przykłady zastosowania penicylin obejmują leczenie infekcji wywołanych przez bakterie Gram-dodatnie, takie jak Streptococcus pneumoniae czy Staphylococcus aureus. W praktyce klinicznej, penicyliny są stosowane w terapii zakażeń dróg oddechowych, zapalenia płuc oraz infekcji skórnych, co czyni je ważnym narzędziem w leczeniu zakażeń bakteryjnych. Ich znaczenie podkreśla również fakt, że są one często pierwszym wyborem w terapii empirycznej ze względu na swoje korzystne profile bezpieczeństwa oraz skuteczność.

Pytanie 6

Która z poniższych nazw nie jest synonimem dla phenobarbitalu sodu?

A. Barbital sodu

B. Lepinal sodu

C. Luminal sodu

D. Gardenal sodu

Barbital sodu nie jest synonimem phenobarbitalu sodu, ponieważ oba te związki różnią się strukturą chemiczną oraz właściwościami farmakologicznymi. Phenobarbital sodu to sól sodowa fenobarbitalu, która jest stosowana przede wszystkim jako lek uspokajający i przeciwdrgawkowy. Z kolei barbital sodu jest innym lekiem barbiturowym, który był kiedyś szeroko stosowany jako środek nasenny, ale jego stosowanie zostało znacznie ograniczone ze względu na ryzyko uzależnienia oraz pojawienie się nowszych, bezpieczniejszych leków. W praktyce klinicznej, phenobarbital sodu wykazuje dłuższe działanie i lepszą skuteczność w kontroli napadów, co czyni go preferowanym wyborem w terapii padaczki. Ponadto, istotne jest, aby lekarze i farmaceuci byli świadomi różnic w działaniu tych substancji, aby unikać potencjalnych interakcji oraz skutków ubocznych związanych z niewłaściwym użyciem leków barbiturowych.

Pytanie 7

Jak powinno się postąpić w szpitalnej aptece z emulsją submikronową przeznaczoną do odżywiania pozajelitowego, jeśli zauważono nieznaczne przejaśnienie w górnej warstwie preparatu? Termin ważności emulsji przechowywanej w lodówce upływa za rok.

A. Nie należy stosować leku, ponieważ z uwagi na złamanie emulsji preparat nie spełnia stawianych wymagań

B. Emulsję można podać pacjentowi po wymieszaniu, ponieważ wystąpiło tzw. śmietankowanie, które nie wpływa na jej jakość

C. Lek nie nadaje się do podania pacjentowi, ponieważ był przechowywany w zbyt niskiej temperaturze i doszło do wytrącenia osadu

D. Preparat należy jak najszybciej zużyć, ponieważ wkrótce dojdzie do złamania emulsji i apteka poniesie straty

Odpowiedź ta jest prawidłowa, ponieważ w przypadku emulsji submikronowej, zjawisko tzw. śmietankowania, czyli niewielkiego zbierania się tłuszczu w górnej warstwie, jest naturalnym procesem fizycznym, który nie wpływa negatywnie na jakość produktu. Emulsje submikronowe są stabilne, a ich składniki aktywne są odpowiednio rozproszone. W praktyce, po dokładnym wymieszaniu emulsji, pacjentowi można ją podać, ponieważ nie nastąpiła degradacja substancji czynnej ani zmiany w jej właściwościach odżywczych. Warto również zaznaczyć, że emulsje te mają długi termin ważności, co dodatkowo potwierdza ich stabilność. Zgodnie z dobrą praktyką apteczną, należy regularnie monitorować wygląd leków, ale drobne zmiany, takie jak śmietankowanie, są akceptowalne, o ile emulsja była właściwie przechowywana, co w tym przypadku miało miejsce. Dlatego, aby zapewnić pacjentowi odpowiednie wsparcie żywieniowe, ważne jest stosowanie emulsji po wymieszaniu, co jest zgodne z wytycznymi dotyczącymi preparatów do odżywiania pozajelitowego.

Pytanie 8

Powierzchnię wewnętrzną komory laminarnej, przeznaczonej do pracy w aseptycznych warunkach, należy wyczyścić środkiem dezynfekującym

A. za każdym razem przed rozpoczęciem pracy

B. raz na miesiąc

C. raz w tygodniu

D. dwa razy na tydzień

Odpowiedź "każdorazowo przed rozpoczęciem pracy" jest prawidłowa, ponieważ zapewnia najwyższy poziom aseptyczności w komorze laminarnej. Komory te są wykorzystywane do pracy z materiałami, które muszą być wolne od zanieczyszczeń mikrobiologicznych, co jest kluczowe w laboratoriach biologicznych, farmaceutycznych oraz w medycynie. Regularne czyszczenie wnętrza komory dezynfekującym środkiem przed każdym użyciem minimalizuje ryzyko przeniesienia patogenów, co jest zgodne z zaleceniami standardów takich jak ISO 14644 dotyczących czystości powietrza w pomieszczeniach czystych. Przykładowo, w laboratoriach zajmujących się hodowlami komórkowymi, niewłaściwe procedury dezynfekcji mogą prowadzić do kontaminacji, co ma poważne konsekwencje dla wyników eksperymentów. Kluczowe jest stosowanie odpowiednich środków dezynfekujących, które są skuteczne przeciwko szerokiemu zakresowi drobnoustrojów. Dobrą praktyką jest także korzystanie z jednorazowych narzędzi i materiałów, aby further zabezpieczyć aseptyczne warunki pracy.

Pytanie 9

Werapamil, substancja hamująca kanały wapniowe, ma działanie

A. ma właściwości antyarytmiczne.

B. potęguje niemiarowość rytmu serca.

C. przyspiesza funkcjonowanie węzła zatokowo-przedsionkowego.

D. stymuluje czynność kurczliwą komór.

Werapamil to lek, który blokuje kanały wapniowe i działa poprzez zmniejszanie ilości wapnia, który wchodzi do komórek serca oraz mięśni gładkich w naczyniach krwionośnych. To jest kluczowe w leczeniu arytmii, bo dzięki temu serce lepiej funkcjonuje, stabilizując swój rytm. W praktyce lekarze często stosują go w różnych typach arytmii, na przykład w tachykardii nadkomorowej, co potwierdzają różne wytyczne kardiologiczne. Werapamil pomaga też zmniejszyć częstość akcji serca, co na pewno jest korzystne dla pacjentów z nadciśnieniem czy dławicą piersiową. Moim zdaniem, jego działanie w profilaktyce migotania przedsionków jest bardzo ciekawe i pokazuje, jak wszechstronny jest ten lek. Warto, żeby każdy, kto pracuje z kardiologią, zrozumiał, jak ważny jest werapamil i jak może pomóc w leczeniu zaburzeń rytmu serca.

Pytanie 10

Jakie właściwości posiada cyklosporyna?

A. efekty immunostymulujące

B. działania antybiotyczne

C. właściwości hepatoprotekcyjne

D. działanie immunosupresyjne

Cyklosporyna nie wykazuje właściwości antybiotycznych, co jest kluczowe do zrozumienia jej funkcji w terapii. Antybiotyki działają poprzez eliminację patogenów, takich jak bakterie, a cyklosporyna nie ma takiego działania, gdyż jej mechanizm polega na modulacji odpowiedzi immunologicznej, a nie na eliminowaniu mikroorganizmów. Ponadto, twierdzenie, że cyklosporyna ma działanie hepatoprotekcyjne, również jest mylne. Chociaż niektóre leki mają na celu ochronę wątroby przed uszkodzeniami, cyklosporyna może w rzeczywistości powodować toksyczność wątroby, co może prowadzić do poważnych powikłań. Ostatnia błędna koncepcja dotyczy immunostymulacji. Cyklosporyna nie stymuluje odpowiedzi immunologicznej, a wręcz przeciwnie, ją tłumi. Ten błąd poznawczy często wynika z niepełnego zrozumienia roli immunosupresantów w terapii. W kontekście terapii chorób autoimmunologicznych i przeszczepów, znajomość właściwości cyklosporyny jest niezbędna, aby nie mylić jej z innymi lekami, które rzeczywiście mają działanie immunostymulujące, jak niektóre szczepionki czy leki przeciwzapalne. Dlatego ważne jest, aby mieć jasne pojęcie o różnicach między tymi kategoriami leków i ich zastosowaniem.

Pytanie 11

W aptece, przygotowując leki do oczu, można wyjałowić za pomocą nasyconej pary wodnej pod ciśnieniem (autoklaw)

A. podłoża maściowe, substancje lecznicze i tuby

B. parafinę ciekłą oraz butelki do płynów i kropli

C. roztwory olejowe oraz sprzęt potrzebny do sporządzenia leku

D. wodę oraz wodne roztwory substancji termostabilnych

Odpowiedź dotycząca wyjaławiania wody i wodnych roztworów substancji termostabilnych za pomocą autoklawu jest poprawna, ponieważ ten proces skutecznie eliminuje mikroorganizmy dzięki zastosowaniu wysokiej temperatury i ciśnienia. Woda oraz jej roztwory są kluczowymi składnikami w aptece, szczególnie w produkcji leków do oczu, gdzie sterylność jest priorytetem. Autoklawowanie, zgodnie z normami Farmakopei, wymaga użycia nasyconej pary wodnej w temperaturze co najmniej 121°C przez co najmniej 15 minut, co zapewnia wysoką efektywność w eliminacji patogenów. Przykładem zastosowania tej metody jest przygotowanie roztworów do kropli ocznych, gdzie nieprzestrzeganie zasad sterylności mogłoby prowadzić do poważnych powikłań zdrowotnych. Właściwe wyjaławianie zgodnie z dobrą praktyką wytwarzania (GMP) jest niezbędne, aby zapewnić bezpieczeństwo i skuteczność produktów farmaceutycznych.

Pytanie 12

Zamknięty hermetycznie aparat do pracy pod ciśnieniem, mający specyficzną konsystencję i wyposażony w manometry oraz termometry, to:

A. kolba

B. infuzorka

C. unguator

D. autoklaw

Autoklaw to aparat ciśnieniowy, który hermetycznie zamyka wnętrze, co pozwala na osiągnięcie wysokiej temperatury oraz ciśnienia, co jest niezbędne do skutecznej sterylizacji narzędzi medycznych, laboratoryjnych oraz innych przedmiotów. Termometry i manometry zamontowane w autoklawie umożliwiają monitorowanie temperatury oraz ciśnienia, co jest kluczowe dla zapewnienia skuteczności procesu sterylizacji. Przykładowo, w klinikach dentystycznych autoklawy są niezbędne do sterylizacji narzędzi, aby zapobiec zakażeniom. Zgodnie z normami ISO oraz zaleceniami CDC, stosowanie autoklawu jest standardem w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i higieny w praktykach medycznych. Warto również dodać, że autoklawy są wykorzystywane nie tylko w medycynie, ale także w laboratoriach, gdzie sterylizacja materiałów jest kluczowa dla poprawności przeprowadzanych badań.

Pytanie 13

Niedobór jakich substancji może prowadzić do niedokrwistości megaloblastycznej?

A. witaminy B12 i kwasu foliowego

B. witaminy B1 i C

C. witaminy D i kwasu foliowego

D. witaminy K i D

Niedokrwistość megaloblastyczna jest zaburzeniem krwi, które wynika z nieprawidłowej produkcji czerwonych krwinek w szpiku kostnym. Głównymi przyczynami są niedobory witamin B12 i kwasu foliowego, które odgrywają kluczową rolę w procesie syntezy DNA oraz podziale komórek. Witamina B12, znana również jako kobalamina, jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego oraz produkcji czerwonych krwinek. Kwas foliowy (witamina B9) również jest niezbędny w tym procesie, a jego brak prowadzi do powstawania megaloblastów - nieprawidłowych, dużych komórek krwi. W praktyce, dawki tych witamin są często kontrolowane u pacjentów z chorobami przewlekłymi lub stosujących diety wegańskie, które mogą wykluczać naturalne źródła tych składników. W związku z tym rutynowe badania krwi i suplementacja witamin są standardowymi praktykami w celu zapobiegania lub leczenia niedokrwistości megaloblastycznej, co może mieć istotny wpływ na ogólny stan zdrowia pacjenta.

Pytanie 14

Który z poniższych leków jest mukolitykiem?

A. acenokumarol

B. acebutolol

C. acetazolamid

D. acetylocysteina

Acetylocysteina jest lekiem mukolitycznym, co oznacza, że działa poprzez rozrzedzenie śluzu w drogach oddechowych, ułatwiając jego usunięcie. Działa na poziomie molekularnym, rozkładając mostki dwusiarczkowe w mucynie, co prowadzi do zmniejszenia lepkości wydzielin. Jest powszechnie stosowana w leczeniu schorzeń płucnych, takich jak przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) czy mukowiscydoza. Acetylocysteina może być podawana doustnie lub inhalacyjnie, co zwiększa jej dostępność w układzie oddechowym. W kontekście standardów terapeutycznych, jej stosowanie jest zgodne z wytycznymi wielu towarzystw medycznych, które rekomendują mukolityki jako kluczowe elementy terapii w chorobach towarzyszących zwiększonej produkcji śluzu. Dodatkowo, acetylocysteina ma właściwości przeciwutleniające, co może przynosić dodatkowe korzyści w terapii chorób układu oddechowego.

Pytanie 15

Podczas przygotowywania odwarów farmaceuta narażony jest głównie na

A. poparzenie parą wodną

B. zatrucie pyłami substancji leczniczej

C. zatrucie parami etanolu

D. poparzenie gorącym olejem

Podczas wykonywania odwarów, farmaceuta jest szczególnie narażony na poparzenia parą wodną. Proces przygotowywania odwarów polega na gotowaniu surowców roślinnych w wodzie, co generuje dużą ilość pary wodnej. Ponieważ temperatura wrzenia wody wynosi 100°C, para wodna może powodować poważne oparzenia, jeśli dojdzie do kontaktu ze skórą lub błonami śluzowymi. W praktyce, aby zminimalizować ryzyko poparzeń, farmaceuci powinni stosować odpowiednie środki ochrony osobistej, takie jak rękawice i gogle, oraz przestrzegać procedur bezpieczeństwa. Dodatkowo, ważne jest, aby pracownicy mieli odpowiednią wiedzę na temat właściwego posługiwania się urządzeniami do gotowania, aby uniknąć niebezpiecznych sytuacji. Przykładowo, podczas nalewania wrzącego płynu do innego naczynia, należy to robić ostrożnie i z zachowaniem odpowiednich odległości, aby zminimalizować uwalnianie pary. Znajomość ryzyk i zagrożeń związanych z wykonywaniem odwarów jest kluczowa dla zapewnienia bezpieczeństwa w aptece.

Pytanie 16

Lek w formie cieczy, uzyskany z właściwie rozdrobnionego suchego korzenia wymiotnicy poprzez moczenie w wodzie o temperaturze 90 stopni C przez 30 minut, to

A. wyciąg płynny (extractum fluidum)

B. odwar (decoctum)

C. macerat (maceratio)

D. napar (infusum)

Odpowiedź "odwar (decoctum)" jest prawidłowa, ponieważ odwar to metoda ekstrakcji substancji czynnych z surowców roślinnych przy użyciu wody o wysokiej temperaturze. Proces ten polega na gotowaniu rozdrobnionego surowca w wodzie przez określony czas, w tym przypadku 30 minut. Taki sposób przygotowania jest szczególnie skuteczny w przypadku surowców, które zawierają substancje czynne w formie związków trudnych do rozpuszczenia w zimnej wodzie. Przykładem zastosowania odwaru może być przygotowanie leku na bazie korzenia wymiotnicy, który stosuje się w medycynie naturalnej w celu wywołania wymiotów lub w przypadku problemów trawiennych. W praktyce farmaceutycznej, odwar jest stosowany również w przypadku innych roślin, takich jak korzeń lukrecji czy liście szałwii, gdzie wysoka temperatura i czas ekstrakcji są kluczowe dla uzyskania pełnego spektrum aktywnych substancji. Zgodnie z normami farmakopealnymi, ważne jest, aby stosować odpowiednie proporcje surowca do wody oraz ściśle przestrzegać czasów gotowania, aby nie tylko maksymalizować efektywność ekstrakcji, ale również uniknąć zniszczenia cennych składników.

Pytanie 17

Która herbata ziołowa ma właściwości moczopędne?
A.

PRZYGOTOWANIE
Thymi herba                                 25,0 cz.
Althaeae folium                             20,0 cz.
Anisi fructus                               20,0 cz.
Liquiritiae radix                           20,0 cz.
Menthae piperitae folium                    15,0 cz.

PRZYGOTOWANIE
Solidaginis virgaureae herba  30,0 cz.
Taraxaci officinalis herba cum radice       20,0 cz.
Betulae folium                              15,0 cz.
Levistici radix                             15,0 cz.
Equiseti herba                              10,0 cz.
Phaseoli pericarpium                        10,0 cz.

PRZYGOTOWANIE
Frangulae cortex                            20,0 cz.
Graminis rhizoma                            30,0 cz.
Carvi fructus                               20,0 cz.
Lini semen                                  10,0 cz.
Menthae piperitae folium                    20,0 cz.

PRZYGOTOWANIE
Taraxaci officinalis radix                  29,0 cz.
Menthae piperitae folium                    30,0 cz.
Helichrysi flos                             20,0 cz.
Millefolii herba                            20,0 cz.
Frangulae cortex                             1,0 cz.

A. D.

B. C.

C. B.

D. A.

Mieszanka ziołowa oznaczona jako B jest poprawnym wyborem, ponieważ zawiera Taraxaci officinalis herba cum radice, czyli mniszek lekarski. Mniszek lekarski jest znanym ziołem o działaniu moczopędnym, które od wieków stosowane jest w tradycyjnej medycynie. Jego właściwości polegają na zwiększeniu produkcji moczu, co jest korzystne w leczeniu obrzęków i nadciśnienia. W praktyce mniszek może być stosowany w postaci naparów, syropów czy suplementów diety. Działanie moczopędne można wykorzystać również w farmakologii, wspomagając oczyszczanie organizmu z toksyn. Warto również zwrócić uwagę na standardy fitoterapeutyczne, które podkreślają znaczenie stosowania roślin w terapii, podkreślając ich wpływ na układ moczowy. Zastosowanie mniszka w codziennej diecie, na przykład w sałatkach, może przynieść dodatkowe korzyści zdrowotne, wspierając detoksykację organizmu. W kontekście dbania o zdrowie, mniszek lekarski stanowi doskonały przykład zioła, które powinno być włączane w zrównoważoną dietę, wspierając naturalne mechanizmy organizmu.

Pytanie 18

Dostrzegając nieszczelność w łaźni wodnej, technik farmaceutyczny powinien

A. wyłączyć łaźnię przy użyciu wyłącznika

B. wyłączyć zasilanie elektryczne łaźni wodnej

C. uszczelnić łaźnię np.: "Poxipolem"

D. utrzymywać stały poziom wody

Wyłączenie zasilania elektrycznego łaźni wodnej jest kluczowym krokiem w sytuacji, gdy zauważono cieknącą łaźnię. Taki proces powinien odbywać się natychmiast, aby zapobiec potencjalnym zagrożeniom, takim jak porażenie prądem elektrycznym. W przypadku wody i elektryczności, połączenie tych dwóch elementów stwarza ryzyko, które może prowadzić do tragicznych wypadków. W praktyce, technicy farmaceutyczni powinni być przeszkoleni w zakresie identyfikacji ryzykownych sytuacji oraz w stosowaniu procedur bezpieczeństwa. Ponadto, zgodnie z normami BHP, warto znać lokalizację wyłączników, aby w razie potrzeby móc szybko odciąć zasilanie. Wyłączenie zasilania nie tylko zwiększa bezpieczeństwo, ale także chroni urządzenie przed dalszymi uszkodzeniami, które mogą wyniknąć z awarii. Warto również po wyłączeniu zasilania powiadomić odpowiednie służby techniczne o wystąpieniu problemu, aby przeprowadzili niezbędną konserwację i naprawy, co jest kluczowe dla zapewnienia ciągłości pracy łaźni wodnej.

Pytanie 19

Przy wydawaniu leku w formie tabletek o modyfikowanym uwalnianiu, należy zawsze poinformować pacjenta

A. o konieczności połknięcia tabletki w całości

B. o możliwości gryzienia i żucia tabletki

C. o możliwości rozpuszczenia tabletki przed użyciem

D. o potrzebie podzielenia tabletki

Tabletki o modyfikowanym uwalnianiu (MR) zostały zaprojektowane tak, aby uwalniały substancję czynną w kontrolowany sposób przez określony czas. Kluczowym aspektem ich stosowania jest konieczność połknięcia ich w całości, co pozwala na osiągnięcie zamierzonego efektu terapeutycznego. Rozgryzanie, przeżuwanie czy dzielenie tabletki może prowadzić do przyspieszonego uwolnienia leku, co z kolei zwiększa ryzyko działań niepożądanych lub zmniejsza skuteczność leczenia. Zgodnie z wytycznymi dotyczącymi stosowania leków MR, pacjent powinien być poinformowany o tym, aby nie modyfikować formy farmaceutycznej leku. Przykładowo, jeśli pacjent weźmie tabletkę MR i ją rozkruszy, może to prowadzić do krótkotrwałego, intensywnego działania leku, co może być niebezpieczne, zwłaszcza w przypadku leków przeciwbólowych czy psychotropowych. Warto również zaznaczyć, że lekarze i farmaceuci powinni informować pacjentów o tej zasadzie już w momencie wypisywania recepty i wydawania leku, co jest zgodne z dobrymi praktykami w zakresie farmakoterapii.

Pytanie 20

Leki, które podnoszą poziom dopaminy w mózgu lub ograniczają jej rozkład, stosuje się

A. w padaczce

B. w schizofrenii

C. w chorobie Addisona

D. w chorobie Parkinsona

Leki zwiększające stężenie dopaminy w mózgu, takie jak lewodopa, są kluczowe w terapii choroby Parkinsona. Choroba ta objawia się głównie przez degenerację neuronów dopaminergicznych w istocie czarnej mózgu, co prowadzi do charakterystycznych objawów motorycznych, takich jak drżenie, sztywność i bradykinezja. Lewodopa jest prekursorem dopaminy, który przekształca się w dopaminę w mózgu, co skutkuje poprawą objawów. Dodatkowo, stosowanie inhibitorów dekarboksylazy aminokwasów aromatycznych (AAAD), takich jak karbidopa, zwiększa skuteczność lewodopy przez ograniczenie jej rozkładu obwodowego. W praktyce klinicznej, terapeuci starają się dostosować dawki leków, aby zminimalizować skutki uboczne, takie jak dyskinezy, co jest zgodne z najlepszymi praktykami w neurologii. Stosowanie tych leków wymaga również regularnego monitorowania pacjentów oraz dostosowywania terapii w miarę postępów choroby, co jest istotne dla poprawy jakości życia chorych na Parkinsona.

Pytanie 21

Jakie działania niepożądane nie wystąpią podczas przyjmowania glikokortykosteroidów?

A. Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy

B. Niedociśnienie tętnicze

C. Otyłość

D. Częste infekcje wirusowe, bakteryjne, grzybicze

Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, otyłość oraz różne infekcje to rzeczywiście znane efekty uboczne glikokortykosteroidów. Te leki mają wpływ na metabolizm i jak się je stosuje dłużej, to apetyt rośnie, co może prowadzić do przybierania na wadze. To wszystko dzieje się z powodu zmian hormonalnych i zatrzymywania płynów. Dodatkowo, glikokortykosteroidy osłabiają układ odpornościowy, więc można łatwiej łapać różnego rodzaju infekcje. W szpitalach lekarze powinni być na to wyczuleni, bo wrzody mogą się pojawić przez działanie tych leków na błonę żołądka. Dlatego warto rozważyć jakieś prewencyjne działania, jak np. inhibitory pompy protonowej, zwłaszcza u pacjentów, którzy są w wysokim ryzyku. Oby tylko nie wpaść w pułapkę myślenia, że otyłość czy wrzody są czymś, co nie ma związku z tymi lekami, bo to może poprowadzić do złych decyzji w terapii.

Pytanie 22

Jak działają leki mukolityczne, takie jak Bromheksyna i Ambroksol?

A. hamowanie odruchu kaszlowego

B. upłynnienie śluzu oraz redukcja jego lepkości

C. zwiększenie dopływu krwi do płuc

D. podrażnienie błony śluzowej oskrzeli

Leki mukolityczne, takie jak Bromheksyna i Ambroksol, działają w dość prosty sposób - rozrzedzają śluz i sprawiają, że jest łatwiejszy do usunięcia z dróg oddechowych. Dzieje się tak, bo te substancje rozrywają wiązania między cząsteczkami śluzu, co sprawia, że robi się on rzadszy. Dzięki temu osoby z problemami oddechowymi, jak przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) czy astma, mogą łatwiej odkrztuszać to, co im przeszkadza. W praktyce, leki te są szczególnie ważne, gdy choroby płuc się zaostrzają i produkcja śluzu rośnie. Stosowanie tych leków z innymi formami terapii, jak inhalacje, może naprawdę poprawić komfort pacjenta i ułatwić mu oddychanie. Ważne jednak, żeby korzystać z tych leków pod okiem specjalistów, żeby mieć pewność, że działają tak, jak powinny i są bezpieczne dla pacjenta.

Pytanie 23

Która z wymienionych grup składa się wyłącznie z preparatów galenowych?

A. Maść tranowa, płyn Lugola, tabletki zawierające kwas acetylosalicylowy

B. Jodyna, płyn Burowa, syrop prawoślazowy

C. Płyn Burowa, maść z dermatolem, tabletki zawierające ibuprofen

D. Jodyna, proszki zawierające metamizol sodu, roztwór nadmanganianu potasu

Odpowiedź wskazująca na jodynę, płyn Burowa oraz syrop prawoślazowy jest prawidłowa, ponieważ wszystkie te preparaty są klasyfikowane jako produkty galenowe, które są użytkowane w praktyce farmaceutycznej. Preparaty galenowe to leki przygotowywane w aptekach lub laboratoriach farmaceutycznych, oparte na sztuce farmaceutycznej, zgodnie z przepisami prawa i standardami jakości. Jodyna jest stosowana jako środek dezynfekujący, pomagający w leczeniu ran oraz infekcji skórnych, a jej właściwości przeciwbakteryjne są uznawane w medycynie od wielu lat. Płyn Burowa, z kolei, jest wykorzystywany w leczeniu stanów zapalnych skóry, a jego działanie polega na zmniejszeniu obrzęku i łagodzeniu podrażnień. Syrop prawoślazowy, znany ze swoich właściwości łagodzących, jest stosowany w terapii kaszlu oraz podrażnień dróg oddechowych. Przykłady te ilustrują, jak preparaty galenowe odgrywają kluczową rolę w wspomaganiu terapii i wpływają na poprawę jakości życia pacjentów, co jest zgodne z dobrymi praktykami farmaceutycznymi oraz aktualnymi wytycznymi w dziedzinie farmacji.

Pytanie 24

Opis dotyczy roślinnego surowca, który jest otrzymywany

Surowiec roślinny, którego jednym z głównych składników aktywnych jest chelidonina, wykazuje działanie spazmolityczne i żółciopędne. Jego wydzielina w medycynie ludowej była stosowana do usuwania brodawek.

A. z goryczki żółtej.

B. z glistnika jaskółcze ziele.

C. z karczocha zwyczajnego.

D. z cykorii podróżnik.

Odpowiedź, która wskazuje glistnik jaskółcze ziele, jest prawidłowa, ponieważ ten surowiec roślinny zawiera substancję czynną znaną jako chelidonina. Chelidonina to alkaloid, który wykazuje działanie spazmolityczne, co oznacza, że pomaga w rozluźnieniu mięśni gładkich, co może być przydatne w leczeniu różnych dolegliwości, takich jak skurcze jelit czy bóle żołądka. Ponadto, jego właściwości żółciopędne wspierają pracę wątroby i woreczka żółciowego, co jest istotne w kontekście problemów z trawieniem. Glistnik jaskółcze ziele był od wieków stosowany w medycynie ludowej, szczególnie w Europie, do usuwania brodawek oraz jako środek wspomagający w leczeniu problemów dermatologicznych. Warto również zwrócić uwagę, że stosowanie glistnika powinno być prowadzone z ostrożnością, ze względu na możliwość wystąpienia działań niepożądanych, dlatego zawsze należy kierować się zasadami bezpieczeństwa i konsultować się z profesjonalistą przed podjęciem jakiejkolwiek terapii z wykorzystaniem roślin leczniczych.

Pytanie 25

Monostearynian glicerolu dodaje się podczas przygotowywania maści w celu

A. podniesienia granicy płynięcia gotowej maści

B. zapobiegania utlenianiu składników maści

C. obniżenia lepkości podłoża maściowego

D. umożliwienia powstania układu emulsyjnego

Istnieją pewne nieporozumienia związane z rolą monostearynianu glicerolu, które mogą prowadzić do błędnych odpowiedzi. Zmniejszenie lepkości podłoża maściowego jest często mylone z jego funkcją emulgującą. W rzeczywistości, lepkość jest głównie związana z rodzajem i proporcjami składników zastosowanych w maści, a nie jedynie z dodatkiem emulgatorów. W przypadku przeciwdziałania utlenianiu składników maści, istotne jest rozróżnienie między emulgatorami a antyoksydantami. Monostearynian glicerolu nie posiada właściwości antyoksydacyjnych, więc jego dodatek nie wpływa na stabilność chemiczną komponentów. Zwiększenie granicy płynięcia gotowej maści jest również błędnym założeniem; granica płynięcia jest związana z właściwościami reologicznych całego systemu, a nie z emulgatorami. Kluczowym celem monostearynianu glicerolu jest wspieranie stabilności emulsji, co pozwala na uzyskanie jednorodnej mieszaniny w ostatecznym produkcie. Te nieporozumienia wskazują na typowe błędy myślowe, które wynikają z braku zrozumienia różnic między różnymi rodzajami dodatków w formulacji kosmetyków i farmaceutyków.

Pytanie 26

Jaką wartość ma maksymalna jednorazowa dawka fenobarbitalu dla dziecka w wieku 3 lat, obliczona według wzoru Younga, jeśli zgodnie z FP X maksymalna jednorazowa dawka wynosi 0,3 g, a maksymalna dawka dobowa to 0,6 g?

A. (0,3 g x 3)/70

B. (0,3 g x 3)/15

C. (0,3 g x 3)/12

D. (0,3 g x 3)/24

Odpowiedź (0,3 g x 3)/15 jest prawidłowa, ponieważ oblicza maksymalną dawkę jednorazową fenobarbitalu dla 3-letniego dziecka zgodnie z wzorem Younga. Wzór ten opiera się na proporcjonalności masy ciała dziecka do masy ciała dorosłego, co w praktyce oznacza, że dla dzieci obliczenia dawkowania leków powinny być dostosowane do ich wieku i wagi. Wzór Younga jest powszechnie używany w pediatrii do ustalania dawek leków dla dzieci i pozwala uniknąć potencjalnych działań niepożądanych oraz przedawkowania. Na przykład, jeśli dorosły pacjent ma dawkę 0,3 g, to dla dziecka, które jest trzykrotnie młodsze, maksymalna dawka jednorazowa obliczana jest poprzez podzielenie tej dawki przez 15, co jest standardem w praktyce pediatrycznej. Takie podejście jest zgodne z wytycznymi dotyczącymi bezpieczeństwa stosowania leków u dzieci, które nakazują ostrożność oraz precyzyjność w obliczeniach, aby zapewnić skuteczność i bezpieczeństwo terapii.

Pytanie 27

Wskaż grupę antybiotyków, które zaliczają się do linkozamidów?

A. Amikacyna, klindamycyna

B. Gentamycyna, bacytracyna

C. Klindamycyna, linkomycyna

D. Linkomycyna, tobramycyna

Klindamycyna i linkomycyna są dwiema głównymi substancjami czynnymi należącymi do grupy antybiotyków zwanych linkozamidami. Linkozamidy działają poprzez hamowanie syntezy białek w komórkach bakterii, co prowadzi do ich śmierci lub zahamowania wzrostu. Klindamycyna jest powszechnie stosowana w leczeniu zakażeń wywołanych przez bakterie Gram-dodatnie, w tym Staphylococcus aureus, a także w leczeniu zakażeń skóry, płuc oraz zakażeń wewnętrznych. Linkomycyna, z drugiej strony, jest używana w podobnych kontekstach, ale jej zastosowanie jest bardziej ograniczone do niektórych typów zakażeń, ze względu na ryzyko działań niepożądanych. W praktyce klinicznej ważne jest, aby wybierać odpowiednie antybiotyki zgodnie z wynikami antybiogramów, co pozwala na precyzyjne dostosowanie leczenia do konkretnego patogenu. Zrozumienie klasyfikacji antybiotyków oraz ich mechanizmów działania jest kluczowe dla efektywnego leczenia zakażeń bakteryjnych.

Pytanie 28

Które z poniższych zjawisk dotyczy wyłącznie częstotliwości podawania leku?

A. Synergizm

B. Tachyfilaksja

C. Antagonizm kompetycyjny

D. Efekt pierwszego przejścia

Tachyfilaksja to zjawisko, które polega na szybkim, często po kilku dawkach, zmniejszeniu skuteczności leku. To zjawisko jest ściśle związane z częstością przyjmowania leku, ponieważ powtarzanie dawki w krótkim odstępie czasu prowadzi do szybszego wystąpienia tachyfilaksji. Przykładami mogą być leki stosowane w terapii chorób układu krążenia, takie jak nitrogliceryna, gdzie stosowanie leku w krótkich odstępach czasu powoduje, że pacjent wymaga zwiększonych dawek, aby uzyskać ten sam efekt terapeutyczny. Zjawisko to jest istotne w praktycznej farmakoterapii, ponieważ wymaga od lekarzy ciągłego monitorowania pacjentów oraz dostosowywania dawkowania, aby uniknąć zmniejszenia skuteczności leczenia. Warto także zauważyć, że tachyfilaksja nie jest tym samym co tolerancja, ponieważ odnosi się do szybkiego spadku reakcji na lek w krótkim czasie, a nie do długoterminowego przystosowania organizmu. Rozumienie tachyfilaksji jest kluczowe w kontekście optymalizacji terapii i zapewnienia skutecznego leczenia.

Pytanie 29

Aby poprawić niezgodność w leku recepturowym o wskazanym składzie, należy

Rp.
Codeini phosphatis                             0,6
Kalii iodidi                                  10,0
Aquae purificatae                       ad   100,0
M.f.sol.

A. zamienić potasu j odek na j od.

B. zamienić wodę na 2% Sol. Methylcellulosi.

C. zastosować rozdzielenie składników na dwa leki recepturowe: potasu jodek w postaci roztworu, kodeiny fosforan w postaci proszków dzielonych.

D. dołączyć do opakowania leku recepturowego z osadem etykietę "przed użyciem zmieszać".

Odpowiedź wskazująca na zastosowanie rozdzielenia składników na dwa leki recepturowe jest poprawna, ponieważ w przypadku interakcji między jodkiem potasu a fosforanem kodeiny, istnieje ryzyko wytrącenia osadu, co może negatywnie wpłynąć na skuteczność leku oraz jego bezpieczeństwo. Podczas przygotowywania leków recepturowych kluczowe jest unikanie niezgodności chemicznych, które mogą prowadzić do niepożądanych reakcji. W praktyce stosuje się tę metodę, aby zapewnić pacjentowi lepszą jakość terapii, a także zwiększyć stabilność leków. Wydanie jodku potasu w postaci roztworu oraz kodeiny fosforanu w postaci proszków dzielonych jest zgodne z zasadami farmakoterapii, które wskazują na konieczność minimalizacji ryzyka interakcji między składnikami. Tego rodzaju podejście jest nie tylko zgodne z zasadami Dobrej Praktyki Wytwarzania (GMP), ale także zapewnia optymalizację skuteczności terapeutycznej.

Pytanie 30

Ile gumy arabskiej należy użyć do przygotowania stężonej emulsji, zachowując proporcję: 2 części oleju : 1 część gumy arabskiej : 1,5 części wody?

Rp.

Rapae olei               10,0
Gummi arabici            q.s.
Anisi aetherolei       gtt. 4
Aquae              ad   100,0

M.f. emulsio
D.S. 1 łyżkę stołową w czasie posiłku

A. 5,0 g

B. 1,0 g

C. 10,0 g

D. 2,0 g

Dokładność obliczeń w kontekście przygotowywania emulsji jest kluczowa dla uzyskania odpowiednich właściwości produktu końcowego. W tym przypadku, proporcja 2 części oleju, 1 części gumy arabskiej i 1,5 części wody wskazuje nam na dokładne ilości składników, które powinny zostać zastosowane. Zgodnie z tą proporcją, na każde 2 części oleju przypada dokładnie 1 część gumy arabskiej. Mając 10,0 g oleju, dzielimy tę ilość przez 2, co daje nam 5,0 g gumy arabskiej. Takie podejście jest zgodne z zasadami obowiązującymi w branży kosmetycznej i farmaceutycznej, gdzie precyzyjne proporcje są niezbędne do uzyskania stabilnych emulsji. Stosowanie gumy arabskiej, jako emulgatora, jest powszechne w produkcji różnorodnych kosmetyków, co podkreśla znaczenie znajomości proporcji i ich praktycznego zastosowania w przemyśle. Ponadto, właściwe przygotowanie emulsji wpływa na jej trwałość i skuteczność działania, co jest kluczowe w zastosowaniach komercyjnych. Zrozumienie i właściwe stosowanie proporcji składników jest osiągnięciem, które powinno być wdrażane w praktyce laboratoryjnej.

Pytanie 31

Jaka jest zawartość kwasu salicylowego w maści przygotowanej według podanej recepty?

Rp.
Acidi salicylici                            10,0
2,0% Sol. Acidi borici
Vaselini albi
Lanolini                           aa       30,0
M.f.ung.
S. Zewnętrznie

A. 0,3%

B. 10,0%

C. 0,6%

D. 3,0%

Odpowiedź 10,0% jest właściwa, jednak z uwagi na brak danych dotyczących masy roztworu kwasu borowego, nie możemy jednoznacznie stwierdzić, jakie stężenie kwasu salicylowego uzyskamy. W praktyce, stężenie w maściach jest kluczowym czynnikiem wpływającym na ich skuteczność terapeutyczną. W przypadku kwasu salicylowego, jego stężenie powinno być dostosowane do wskazania, np. stężenie 5-10% stosuje się przy leczeniu brodawek, a niższe stężenia w preparatach przeznaczonych do pielęgnacji skóry. Warto zauważyć, że podczas sporządzania maści farmaceutycznych, należy ściśle przestrzegać receptur i standardów jakości, takich jak Farmakopea Polska, co zapewnia nie tylko skuteczność, ale i bezpieczeństwo stosowania. Dodatkowo, dobrym zwyczajem jest dokumentowanie wszystkich użytych składników oraz ich mas, aby móc później dokonać analizy skuteczności i odpowiednio dostosować stężenia.

Pytanie 32

Pacjent przyniósł do apteki lek, którego termin ważności minął. W tej sytuacji należy

A. odesłać pacjenta do miejsca zakupu leku

B. zarekomendować wyrzucenie leku do odpadów komunalnych

C. przyjąć lek do stanu apteki

D. zarekomendować umieszczenie leku w pojemniku na leki przeterminowane

Odpowiedź polecająca umieszczenie leku w pojemniku na leki przeterminowane jest prawidłowa z perspektywy zarządzania lekami oraz ochrony zdrowia publicznego. Przeterminowane leki mogą stanowić zagrożenie dla pacjentów, ponieważ ich skuteczność jest obniżona, a nieodpowiednie ich stosowanie może prowadzić do niepożądanych skutków zdrowotnych. Dlatego ważne jest, aby pacjenci nie wyrzucali takich leków do odpadów komunalnych, co może zanieczyścić środowisko. Pojemniki na leki przeterminowane, często dostępne w aptekach, są częścią systemu bezpiecznej utylizacji, który chroni zarówno społeczeństwo, jak i środowisko. Przykładem mogą być inicjatywy lokalnych samorządów, które organizują dni zbiórki przeterminowanych leków, co zwiększa świadomość społeczną na temat odpowiedniego zarządzania lekami. Zgodnie z wytycznymi WHO oraz krajowymi standardami, prawidłowa utylizacja przeterminowanych leków jest kluczowym elementem odpowiedzialnej farmacji, która przyczynia się do ochrony zdrowia publicznego i środowiska.

Pytanie 33

Jakie źródło dostarcza najdokładniejsze informacje na temat interakcji leków z innymi substancjami?

A. Karta charakterystyki produktu leczniczego

B. Farmakopea Polska

C. Leki Współczesnej Terapii

D. Baza leków bloz z kodami EAN

Karta charakterystyki produktu leczniczego (ChPL) jest kluczowym dokumentem w farmakologii, który zawiera szczegółowe informacje na temat danego leku, w tym dotyczące jego interakcji z innymi substancjami czynnymi. ChPL jest zgodna z wytycznymi Europejskiej Agencji Leków i zawiera dane o składzie, właściwościach farmakologicznych, przeciwwskazaniach, działaniu niepożądanym oraz interakcjach z innymi lekami. Przykład praktycznego zastosowania to sytuacja, w której lekarz przepisuje pacjentowi kilka leków. Korzystając z ChPL, może on dokładnie zweryfikować, czy istnieją potencjalne interakcje między tymi lekami, co pozwala na uniknięcie poważnych działań niepożądanych. Ponadto, ChPL jest źródłem informacji, które lekarze oraz farmaceuci regularnie konsultują w codziennej praktyce klinicznej, co czyni ją najbardziej wiarygodnym źródłem danych o interakcjach leków. W obliczu rosnącej złożoności terapii farmakologicznych, znajomość treści ChPL jest niezbędna dla zapewnienia bezpieczeństwa pacjentów oraz skuteczności leczenia.

Pytanie 34

W postaci maści oraz jako system TTS używane są

A. izodinitrat sorbitolu, fentanyl

B. antybiotyki i lidokaina

C. papaweryna i nikotyna

D. nitrogliceryna, żeńskie hormony płciowe

Odpowiedź wskazująca na nitroglicerynę i żeńskie hormony płciowe jako substancje stosowane w formie systemu TTS (transdermalnego systemu terapeutycznego) oraz maści jest poprawna. Nitrogliceryna jest stosowana w terapii choroby wieńcowej i bólu wieńcowego, dostarczana w postaci plastrów skórnych, co umożliwia długotrwałe uwalnianie leku do organizmu. Dzięki tej formie podania, pacjenci mogą unikać częstych dawek doustnych, co jest wygodne i zwiększa adherencję do terapii. Z kolei żeńskie hormony płciowe, takie jak estrogeny, są często stosowane w formie maści lub żeli, aby łagodzić objawy menopauzy lub w ramach terapii hormonalnej dla kobiet po usunięciu jajników. W kontekście dobrych praktyk, zastosowanie transdermalnych systemów terapeutycznych jest zgodne z aktualnymi wytycznymi i badaniami, które podkreślają ich skuteczność oraz bezpieczeństwo, eliminując problemy związane z pierwszym przejściem przez wątrobę, które występuje w przypadku podania doustnego.

Pytanie 35

Poniżej przedstawiono fragment rozporządzenia Ministra Zdrowia dotyczący recept lekarskich. Na druku recepty, której numer zawiera cyfrę dziewiętnastą o wartości 9, lekarz wypisze lek

Numer recepty, o którym mowa w § 3 ust. 4 rozporządzenia, jest zbudowany z dwudziestu dwóch cyfr,
z których: (...)
3) cyfry od piątej do dwudziestej są ustalane przez Prezesa Funduszu, przy czym tworzą one unikalny,
  w ramach danego oddziału wojewódzkiego Funduszu, numer;
4) cyfra dwudziesta pierwsza przyjmuje wartość:
  a) „8” – dla recept na leki posiadające kategorię dostępności „Rp”, środki spożywcze specjalnego
    przeznaczenia żywieniowego i wyroby medyczne podlegające refundacji,
  b) „9” – dla recept na leki posiadające kategorię dostępności „Rpw”;
5) cyfra dwudziesta druga jest cyfrą kontrolną obliczaną według algorytmu określonego w części II
  załącznika nr 5 do rozporządzenia.

A. Hydroksyzyna (np. Atarax).

B. Mianscryna (np. Lerh on).

C. Fentanyl (np. Durogesic).

D. Alprazolam (np. Xanax).

No, odpowiedź Fentanyl (np. Durogesic) to strzał w dziesiątkę. Jak mówi rozporządzenie Ministra Zdrowia, kiedy dwudziesta pierwsza cyfra numeru recepty wynosi 9, to znaczy, że ten lek jest w grupie "RpW", czyli tych do wydania na receptę z wąskim przepisaniem. Fentanyl to potężny lek przeciwbólowy, który pomaga w bólu, szczególnie przy takich rzeczach jak nowotwory czy po operacjach. To nie jest lek do brania na własną rękę, więc lekarze muszą być bardzo ostrożni przy jego przepisywaniu. Ważne, żeby pacjenci rozumieli, jakie to niesie ryzyko, żeby nie mieli problemów z uzależnieniem. W praktyce wybranie tego leku to duża odpowiedzialność, bo trzeba monitorować, jak działa i czy nie ma żadnych niepożądanych efektów. To wszystko jest istotne, żeby terapie były skuteczne i bezpieczne.

Pytanie 36

Iecoris aselli oleum jest pozyskiwany według FP X

A. z wątroby rekina

B. z tkanki podskórnej łososia

C. z tłuszczu wieloryba

D. z wątroby dorsza

Iecoris aselli oleum, znane również jako olej z wątroby dorsza, jest substancją pozyskiwaną z wątroby dorsza atlantyckiego (Gadus morhua). Ten olej jest ceniony za swoje właściwości zdrowotne, w tym wysoką zawartość kwasów omega-3 oraz witamin A i D. W kontekście farmaceutycznym i dietetycznym, olej ten jest stosowany w suplementach diety, które wspierają zdrowie układu sercowo-naczyniowego, poprawiają odporność oraz wpływają korzystnie na zdrowie skóry. Zgodnie z Farmakopeą Polską (FP X), standardy dotyczące jakości i czystości tego oleju są ściśle określone, co zapewnia jego bezpieczeństwo i skuteczność. Dobre praktyki w produkcji polegają na przeprowadzaniu analiz jakościowych i ilościowych surowca, co pozwala na uzyskanie produktu o wysokiej wartości odżywczej i minimalizacji zanieczyszczeń. Przykładem zastosowania oleju z wątroby dorsza jest włączenie go do diety dzieci, gdzie przyczynia się do prawidłowego rozwoju mózgu i układu nerwowego.

Pytanie 37

Jakiego koloru sygnaturę należy dołączyć do opakowania leku przygotowanego według recepty?

Rp.
Zinci oxidi               8,0
Talci                    10,0
Glyceroli                 5,0
3,0% Sol. Acidi borici   15,0
Aquae                 ad 50,0
M.f. …………

A. białym i etykietę przed użyciem zmieszać.

B. pomarańczowym i etykietę lek oczny.

C. pomarańczowym i etykietę przed użyciem zmieszać.

D. białym i etykietę trucizna.

Odpowiedź pomarańczowym i etykietę przed użyciem zmieszać jest prawidłowa, ponieważ zgodnie z normami farmaceutycznymi, leki do użytku zewnętrznego, takie jak zawiesiny, powinny być oznaczane sygnaturą w kolorze pomarańczowym. Taki kolor sygnatury informuje o konieczności szczególnej ostrożności i wskazuje na specyfikę przygotowania leku. W przypadku zawiesin, które mogą zawierać nierozpuszczalne składniki, takie jak tlenek cynku czy talk, konieczne jest ich dokładne wymieszanie przed zastosowaniem, aby zapewnić homogeniczność i skuteczność aplikacji. Etykieta „przed użyciem zmieszać” jest zatem kluczowa, aby użytkownik mógł prawidłowo przygotować lek, co jest zgodne z zasadami dobrej praktyki farmaceutycznej. Umożliwia to również uniknięcie potencjalnych działań niepożądanych, które mogą wynikać z nieprawidłowego stosowania leku. W praktyce, takie oznaczenia są fundamentalne dla bezpieczeństwa pacjentów oraz efektywności terapii lekowej.

Pytanie 38

Jakie leki używane są w chorobie wieńcowej, aby przerwać atak bólowy?

A. Nitraderm TTS 0,01 g

B. Sustonit prolongatum tabl. 0,015 g

C. Nitrocard-maść 0,02 g/1 g

D. Nitroglycerinum tabl. 0,5 mg

Nitroglycerinum, stosowane w postaci tabletek, jest lekiem o szybkim działaniu, który skutecznie łagodzi napady bólowe związane z chorobą wieńcową. Działa poprzez rozszerzenie naczyń krwionośnych, co zwiększa przepływ krwi do serca i jednocześnie obniża ciśnienie krwi, co prowadzi do zmniejszenia obciążenia serca. W praktyce, pacjenci z chorobą wieńcową często mają zalecane noszenie tabletek nitrogliceryny w celach doraźnych. Dawkowanie tych tabletek w przypadku napadu bólowego jest ustalane indywidualnie przez lekarza, jednak zazwyczaj stosuje się jedną tabletkę podjęzykowo, co umożliwia szybkie wchłonięcie substancji czynnej. Ponadto, nitrogliceryna jest częścią wytycznych dotyczących leczenia doraźnego w chorobie wieńcowej, co potwierdza jej znaczenie w terapii. Warto również zaznaczyć, że leki takie jak Sustonit czy Nitraderm TTS mają dłuższy czas działania, co czyni je mniej odpowiednimi do natychmiastowego łagodzenia objawów. Z tego względu nitrogliceryna pozostaje standardem w leczeniu ostrych epizodów.”

Pytanie 39

Jakie urządzenie nadaje się do przygotowania odwaru z korzenia kozłka lekarskiego?

A. kapsułkarka

B. infuzorka

C. autoklaw

D. czopkarka

Infuzorka jest urządzeniem zaprojektowanym specjalnie do przygotowywania naparów oraz odwarów z ziół, w tym korzenia kozłka lekarskiego. Proces infuzji polega na ekstrakcji substancji czynnych z roślin, co odbywa się poprzez zalewanie ich gorącą wodą. Infuzorka zapewnia optymalną temperaturę i czas ekstrakcji, co jest kluczowe dla uzyskania jak najwyższej jakości odwaru. Korzeń kozłka lekarskiego, znany ze swoich właściwości uspokajających i wspomagających sen, wymaga odpowiedniego przygotowania, aby wydobyć jego pełny potencjał terapeutyczny. Przykładowo, zgodnie z zaleceniami wytwórców ziół, powinno się używać infuzorek o regulowanej temperaturze, co pozwala na uniknięcie zbyt wysokich temperatur, które mogą niszczyć delikatne składniki aktywne. Dobrą praktyką jest także monitorowanie czasu infuzji, co pozwala na uzyskanie optymalnego stężenia ekstraktu. Warto podkreślić, że stosowanie infuzorek może znacząco poprawić jakość i skuteczność przygotowywanych naparów ziołowych.

Pytanie 40

Która z substancji jest niewskazana do stosowania u kobiet w ciąży z powodu ryzyka szkodliwego wpływu na płód?

A. Retinol

B. Alantoina

C. Olej z wiesiołka

D. Kwas hialuronowy

Retinol, będący formą witaminy A, jest substancją, która może mieć poważne konsekwencje dla rozwoju płodu, szczególnie w pierwszych trzech miesiącach ciąży. Badania wykazały, że nadmiar witaminy A, w tym w postaci retinolu, może prowadzić do wad wrodzonych, takich jak wady serca, malformacje kończyn oraz zaburzenia rozwojowe układu nerwowego. Z tego powodu stosowanie retinolu jest przeciwwskazane u kobiet w ciąży oraz w okresie karmienia piersią, co powinno być uwzględnione w praktykach dermatologicznych. W kontekście pielęgnacji skóry, lekarze i kosmetolodzy zalecają stosowanie alternatywnych składników, takich jak bakuchiol, który jest uznawany za bezpieczniejszą opcję. Zgodnie z wytycznymi Amerykańskiej Akademii Dermatologii, unikanie retinolu i jego pochodnych w ciąży jest kluczowe dla ochrony zdrowia przyszłych matek i ich dzieci.

Rozpocznij nowy egzamin

Powrót do strony głównej