Kwalifikacja: ELE.01 - Montaż i obsługa maszyn i urządzeń elektrycznych
Zawód: Elektromechanik
Kategorie: Maszyny i urządzenia elektryczne Instalacje i aparatura Pomiary elektryczne
Na podstawie wyników pomiarów przedstawionych w tabeli zlokalizuj uszkodzony zestyk pomocniczy stycznika.
| Pomiar rezystancji zestyku | Wartość rezystancji w Ω przy wyłączonym styczniku | Wartość rezystancji w Ω przy załączonym styczniku |
|---|---|---|
| 13 – 14 | ∞ | 0 |
| 21 – 22 | 0 | 0 |
| 33 – 34 | ∞ | 0 |
| 41 – 42 | 0 | ∞ |
Odpowiedzi
Informacja zwrotna
W tym zadaniu trzeba było dokładnie przeanalizować zachowanie styków pomocniczych stycznika w zależności od tego, czy jest on załączony, czy wyłączony. Patrząc na tabelę, zestyk 21-22 zawsze pokazuje rezystancję równą 0 Ω, niezależnie od stanu stycznika. To ewidentny sygnał, że mamy do czynienia z uszkodzeniem – w praktyce oznacza to, że ten zestyk jest cały czas zwarty, czyli nie działa jak powinien. Normalnie styki typu NO (normalnie otwarte) w stanie wyłączonym mają nieskończoną rezystancję (są rozwarte), a po załączeniu stycznika – 0 Ω. Z kolei NC (normalnie zamknięte) powinny mieć sytuację odwrotną – 0 Ω na wyłączonym styczniku i nieskończoną po załączeniu. Przemysł bardzo mocno stawia na bezpieczeństwo i przewidywalność działania układów automatyki, dlatego szybkie wykrycie takiej usterki to podstawa. Jeżeli ktoś zostawiłby taki zestyk w instalacji, mógłby spowodować poważną awarię lub nawet zagrożenie dla ludzi. W praktyce, podczas rutynowych przeglądów, zawsze warto wykonywać takie pomiary i nie ufać tylko temu, co widać gołym okiem. Moim zdaniem, znajomość tej metody diagnostyki to fundament dobrego technika. Często spotykałem się z przypadkiem, gdzie przez taki zestyk uszkodzony przez długi czas nie działała sygnalizacja lub blokada, a znalezienie problemu trwało godzinami. Branżowe normy, jak PN-EN 60947-5-1, wyraźnie określają zachowania styków i ich schematy, więc odchylenie od tych parametrów zawsze powinno wzbudzić czujność.
Analizując zadanie, nietrudno zauważyć, że kluczową umiejętnością jest poprawna interpretacja wartości rezystancji w zależności od stanu stycznika. Można się łatwo pomylić, jeśli nie rozumie się, czym różnią się styki NO (normalnie otwarte) od NC (normalnie zamkniętych) oraz jakie wartości rezystancji są dla nich charakterystyczne. Jeśli wybierze się zestyk 13-14 lub 33-34, można było się zasugerować tym, że w stanie wyłączonym pokazują one nieskończoną rezystancję, a po załączeniu – 0 Ω. To jest jednak prawidłowe zachowanie dla styków NO – otwarte bez zasilania, zwarte po załączeniu. Z kolei zestyk 41-42 ma odwrotnie: 0 Ω przy wyłączonym styczniku, a ∞ po załączeniu, co zgadza się z charakterystyką styków NC – są zamknięte, dopóki stycznik nie zadziała. Typowym błędem jest też nieuwzględnienie, że uszkodzony zestyk to taki, który nie zmienia swojego stanu bez względu na pozycję stycznika. Takie objawy, jak ciągła wartość 0 Ω, świadczą o zespawaniu styków – to bardzo groźna sytuacja w automatyce, bo uniemożliwia prawidłową realizację funkcji blokad czy sygnalizacji. Często myli się też pojęcia uszkodzenia z naturalnym zachowaniem danej pary styków – w praktyce właśnie taki błąd myślowy prowadzi do pochopnych diagnoz, a to może skutkować niepotrzebną wymianą sprawnych elementów albo – co gorsza – zignorowaniem realnego problemu. Dobre praktyki branżowe nakazują zawsze porównywać rzeczywisty wynik pomiaru ze schematem działania styków, bo tylko tak można prawidłowo ocenić ich stan. To doświadczenie przydaje się nie tylko w diagnostyce, ale też podczas projektowania i odbioru nowych układów sterowania, gdzie bezpieczeństwo zależy właśnie od sprawności takich detali.