Kwalifikacja: ELE.01 - Montaż i obsługa maszyn i urządzeń elektrycznych
Zawód: Elektromechanik
Kategorie: Obwody elektryczne Maszyny i urządzenia elektryczne Pomiary elektryczne
W tabeli zamieszczono wyniki pomiarów kontrolnych rezystancji uzwojeń prądnicy synchronicznej, połączonych według schematu przedstawionego na rysunku. Na podstawie tych wyników można stwierdzić, że w prądnicy występuje
| Rezystancja uzwojenia między zaciskami | Wartość w Ω |
|---|---|
| F1 – F2 | 0,1 |
| U1 – V1 | 10,0 |
| V1 – W1 | 20,0 |
| W1 – U1 | 10,0 |
Odpowiedzi
Informacja zwrotna
Twoja odpowiedź dobrze pokazuje zrozumienie zasady działania prądnicy synchronicznej i interpretacji pomiarów rezystancji. Wartość 0,1 Ω pomiędzy F1 a F2 wskazuje na bardzo niską rezystancję uzwojenia wzbudzenia – typowe zwarcie, bo normalnie powinno być kilka omów. To jest praktycznie „zwarcie” (prawie brak oporu), co oznacza, że uzwojenie wzbudzenia nie działa poprawnie i nie wygeneruje odpowiedniego pola magnetycznego. Z kolei wyniki pomiarów na uzwojeniach twornika są nierówne: U1–V1 i W1–U1 mają po 10 Ω, a V1–W1 aż 20 Ω. To dość podejrzane i od razu rzuca się w oczy, że gdzieś jest zwarcie między dwoma zaciskami, a w innym miejscu rezystancja odpowiada sumie dwóch faz (co potwierdza zwarcie jednej fazy do drugiej). W praktyce takie pomiary pozwalają szybko zdiagnozować uszkodzenia bez potrzeby rozbierania maszyny. W branży energetycznej i elektromechanicznej standardem jest regularne wykonywanie takich testów kontrolnych, bo dzięki nim można uniknąć poważnych awarii. Moim zdaniem znajomość takich objawów oraz umiejętność ich rozpoznania na podstawie prostych pomiarów to jeden z kluczowych elementów pracy każdego dobrego technika lub inżyniera utrzymania ruchu. Te wnioski naprawdę się przydają, zwłaszcza gdy sprzęt pracuje w trybie ciągłym i każda przestoje to spore koszty. Swoją drogą, warto sobie zapamiętać, że typowa rezystancja uzwojenia wzbudzenia jest dużo wyższa niż 0,1 Ω – takie wartości zawsze powinny wzbudzić czujność.
Analizując przedstawione wyniki pomiarów, nietrudno zauważyć, że pewne interpretacje mogą prowadzić na manowce, jeśli za bardzo polegamy na utartych schematach, a nie uważnie czytamy dane z tabeli. Jednym z częstych błędów jest utożsamianie bardzo niskiej wartości rezystancji w obwodzie wzbudzenia z przerwą – tymczasem wartość 0,1 Ω to typowa oznaka zwarcia, nie przerwy. Przerwa objawiłaby się nieskończoną bądź bardzo dużą rezystancją, gdzie praktycznie nie przepływałby prąd. Uzwojenie wzbudzenia, które ma zwarcie, nie będzie mogło wytworzyć odpowiedniego pola magnetycznego, a to prowadzi do poważnych problemów w działaniu całej prądnicy. Z drugiej strony, pomiary uzwojeń twornika pokazują nierównomierny rozkład rezystancji: 10 Ω, 10 Ω i aż 20 Ω. Jeśli ktoś skłania się ku wersji o przerwie w jednej fazie, to musi pamiętać, że taki przypadek prowadziłby najczęściej do bardzo dużej rezystancji między określonymi zaciskami lub wręcz do braku ciągłości obwodu. Wartości 10 Ω i 20 Ω sugerują raczej zwarcie między zwojami w jednej fazie – wtedy pomiędzy zaciskami tej fazy rezystancja spada, a pomiędzy innymi fazami sumuje się, dając wyższą wartość. Myślenie o równych rezystancjach jako wyznaczniku sprawności jest błędne – trzeba patrzeć na relacje pomiędzy nimi i znać typowe wartości dla danej maszyny. Według dobrych praktyk branżowych każdy pomiar odbiegający od normy powinien być dokładnie przeanalizowany. W praktyce zawodowej często spotyka się sytuacje, gdy błędna interpretacja tego typu danych prowadzi do niepotrzebnej wymiany sprawnych elementów lub, co gorsza, do dalszej eksploatacji uszkodzonej maszyny. Prawdziwą sztuką jest takie rozumienie wyników pomiarowych, by od razu wiedzieć, gdzie szukać faktycznego uszkodzenia – i właśnie tu przydaje się solidna wiedza o zachowaniu się rezystancji w sytuacjach zwarcia oraz przerwy. Moim zdaniem właśnie brak tej praktycznej „czujności” jest najczęstszy wśród uczniów i początkujących techników – dlatego zawsze warto kilka razy przeanalizować wyniki, zanim wyciągnie się ostateczne wnioski.