Kwalifikacja: DRM.01 - Wykonywanie wyrobów koszykarsko-plecionkarskich
Zawód: Koszykarz-plecionkarz
Do jakich materiałów plecionkarskich zalicza się łyko lipowe?
Odpowiedzi
Informacja zwrotna
Łyko lipowe bez dwóch zdań zaliczane jest do materiałów podstawowych w plecionkarstwie. Chodzi o to, że ten surowiec, pozyskiwany głównie z lipy, ma właściwości, które wręcz predysponują go do wyplatania koszy, mat, a nawet ozdobnych elementów użytkowych. W praktyce, łyko jest elastyczne, wytrzymałe i łatwe do formowania po krótkim namoczeniu. Z własnego doświadczenia wiem, że kiedy przygotowuje się np. tradycyjne kosze gospodarcze czy elementy dekoracyjne, łyko lipowe jest praktycznie niezastąpione – można z niego zrobić i podstawę, i ścianki, i nawet wykończenia. W standardach branżowych jasno wymienia się łyko lipowe obok wikliny czy słomy jako jeden z głównych, bazowych materiałów, od których zaczyna się nauka rzemiosła plecionkarskiego. Oczywiście, są materiały pomocnicze, jak drut czy sznurek, ale one mają zupełnie inne zadania. Łyko wchodzi w skład tych surowców, które decydują o konstrukcji i jakości wyrobu. Co więcej, w wielu podręcznikach i kursach zawodowych podkreśla się, że bez znajomości obróbki i zastosowań łyka nie da się dobrze opanować podstaw plecionkarstwa. Moim zdaniem, kto ogarnie właściwości i techniki pracy z łykiem, ten w praktyce ma otwartą drogę do naprawdę solidnego rzemiosła.
W plecionkarstwie materiały dzielimy zwykle na podstawowe, pomocnicze, uzupełniające i dodatkowe, ale każda z tych kategorii ma swoje konkretne znaczenie. Dosyć łatwo się pomylić, bo pozornie można uznać, że łyko lipowe gdzieś tam podpada pod uzupełniające albo pomocnicze, szczególnie kiedy patrzymy na nie tylko jako element wzmacniający czy zdobniczy. Jednak z technicznego punktu widzenia, łyko lipowe pełni funkcję głównego tworzywa konstrukcyjnego – z niego buduje się główne części wyrobów plecionkarskich. Częstą pomyłką jest przekonanie, że skoro łyko nie jest tak wszechobecne jak wiklina, to może być mniej ważne i przez to trafia do kategorii materiałów pomocniczych czy dodatkowych. To nie jest trafne podejście. Materiały uzupełniające czy pomocnicze, takie jak sznurki, druty albo kleje, wykorzystuje się raczej do wzmacniania, wiązania, czy dekoracji, a nie do budowy samej konstrukcji wyrobu. Łyko natomiast, tu akurat nie mam wątpliwości, spełnia właśnie rolę podstawową: daje konstrukcję, formę i wytrzymałość. Decyzja o zakwalifikowaniu łyka lipowego jako materiału podstawowego wynika z doświadczenia rzemieślników i jest usankcjonowana w podręcznikach i programach kształcenia zawodowego. Utożsamianie łyka z materiałami dodatkowymi czy uzupełniającymi bierze się chyba z braku świadomości, jak bardzo jest ono wszechstronne i kluczowe. W praktyce, jeśli użyjesz łyka tylko jako ozdoby albo dodatku, to po prostu nie wykorzystujesz jego ogromnego potencjału. Podsumowując, łyko lipowe nie jest materiałem pomocniczym, uzupełniającym czy dodatkowym – to jeden z fundamentów tradycyjnego plecionkarstwa, bez którego trudno wyobrazić sobie porządne wyroby tego rzemiosła.