Kwalifikacja: DRM.01 - Wykonywanie wyrobów koszykarsko-plecionkarskich
Zawód: Koszykarz-plecionkarz
Określ surowiec pochodzenia krajowego stosowany w produkcji koszykarsko-plecionkarskiej.
Odpowiedzi
Informacja zwrotna
Korzenie jałowcowe to faktycznie jeden z najbardziej cenionych, a przy tym tradycyjnych surowców pochodzenia krajowego wykorzystywanych w koszykarstwie i plecionkarstwie. W Polsce jałowiec pospolity rośnie dziko na wielu terenach, zwłaszcza na piaszczystych, suchych glebach. Stąd jego dostępność i popularność wśród rzemieślników. Korzenie jałowcowe wyróżniają się dużą elastycznością, a jednocześnie wytrzymałością na zginanie i pękanie, co ma ogromne znaczenie przy wyplataniu wyrobów wymagających skręcania i precyzyjnego układania materiału w różnych kierunkach. Są idealne do wyrobu koszyków, tacek, małych mebli czy ozdobnych elementów, bo łatwo się je formuje, a po wysuszeniu utrzymują nadany kształt. Z mojego doświadczenia wynika, że praca z korzeniami jałowca wymaga wprawy, bo surowiec ten, choć wdzięczny, potrafi się łamać przy nieodpowiednim przygotowaniu. Pamiętaj też, że jałowiec nie tylko dobrze się prezentuje, ale i ma naturalne właściwości antybakteryjne – stąd dawniej chętnie używano go w wyrobach do kontaktu z żywnością. Branżowe praktyki zalecają zbieranie korzeni tylko z legalnych źródeł i odpowiednie sezonowanie ich przed użyciem. To typowo polski surowiec, który znalazł swoje miejsce w historii rzemiosła plecionkarskiego i do dziś jest wysoko ceniony wśród fachowców.
Wiele osób myśli, że egzotyczne materiały, takie jak kije bambusowe czy taśmy rotangowe, są uniwersalnie stosowane w koszykarstwie i plecionkarstwie, ale to mocno uzależnione od regionu geograficznego i dostępności surowców. W Polsce tradycyjnie stawia się na materiały lokalne, co wynika zarówno z kwestii ekonomicznych, jak i przyrodniczych. Kije bambusowe są typowe dla Azji, natomiast w Polsce praktycznie nie występują naturalnie – import ich jest kosztowny i nieuzasadniony w rzemiośle, które opiera się na lokalności. Podobnie sytuacja ma się z taśmami rotangowymi, które pozyskuje się z palmy rotangowej rosnącej w tropikach. Oczywiście, są one znane rzemieślnikom, bo mają świetne właściwości mechaniczne: są elastyczne, gładkie i wytrzymałe, ale w realiach polskiego koszykarstwa to raczej ciekawostka lub materiał luksusowy, a nie surowiec podstawowy. Łyko rafiowe też często bywa mylone z krajowymi surowcami, bo jego nazwa brzmi znajomo, lecz w rzeczywistości pochodzi z rafii, czyli palmy występującej głównie w Afryce. Zdarza się, że ktoś je myli z łykiem lipowym, które faktycznie jest krajowe, ale łyko rafiowe z Polski nie pochodzi. Takie myślenie wynika często z utożsamiania „plecionkarstwa” z egzotycznymi wyrobami widywanymi na targach czy w sklepach, a nie z praktyką polskiego rzemiosła i tradycyjnych materiałów. Z punktu widzenia dobrych praktyk i tradycji branżowych wybieranie lokalnych surowców jest bardziej ekologiczne, ekonomiczne, a także wpisuje się w zachowanie dziedzictwa kulturowego – dlatego korzenie jałowcowe mają taką pozycję w polskim koszykarstwie.