Kwalifikacja: DRM.01 - Wykonywanie wyrobów koszykarsko-plecionkarskich
Zawód: Koszykarz-plecionkarz
Przedstawiona na rysunku forma jest stosowana podczas wyplotu kosza o ścianach
Odpowiedzi
Informacja zwrotna
Odpowiedź wskazująca na wypukłe ściany jest w pełni trafiona, bo właśnie taka forma – czyli specjalny szablon o wypukłym profilu – jest używana przy wyplocie koszy, które mają lekko zaokrąglone, „brzuszkowate” ściany. W praktyce, jeśli chcemy uzyskać efekt wypukłości na ściankach kosza, nie wystarczy jedynie wprawa ręki – kluczowa jest tu dobrze dopasowana forma, na której buduje się całość konstrukcji. Takie formy są szeroko stosowane w pracowniach rzemieślniczych i na kursach wikliniarskich, bo pozwalają zachować powtarzalność kształtu, co jest moim zdaniem niezwykle ważne przy seryjnej produkcji czy zamówieniach dla klientów. Wypukłość ścianek nie tylko poprawia wytrzymałość kosza, zwłaszcza w części środkowej, ale również znacząco wpływa na estetykę wyrobu – kosze wypukłe od wieków są cenione choćby na jarmarkach czy w tradycyjnym wyposażeniu domów. W branżowych podręcznikach i instrukcjach wyraźnie podkreśla się, że korzystanie z odpowiedniej formy to absolutna podstawa, gdy chcemy uzyskać taki właśnie efekt. No i jeszcze taka ciekawostka z mojego doświadczenia – na formie wypukłej dużo łatwiej równomiernie rozłożyć siły podczas zaplatania, dzięki czemu plecionka nie jest narażona na niepotrzebne odkształcenia czy pęknięcia. Bez dobrze dobranej formy wypukłości, osiągnięcie równego, estetycznego brzuszka na koszu praktycznie graniczy z cudem.
Przy analizie form stosowanych do wyplatania koszy łatwo popełnić błąd, skupiając się wyłącznie na intuicyjnych skojarzeniach wynikających z kształtu lub przeznaczenia kosza. Na przykład, forma o skośnych ścianach byłaby wykorzystywana do produkcji koszy z wyraźnie nachylonymi bokami, gdzie ściany od podstawy do krawędzi nachylają się pod pewnym kątem, co jednak zupełnie nie odpowiada prezentowanej formie z wyraźnie zaokrąglonymi bokami. Z kolei formy wklęsłe, choć stosowane do specjalistycznych wyrobów, charakteryzują się ścianami zakrzywionymi do wewnątrz i są rzadko spotykane, ponieważ wymagają specyficznych technik i nie oferują takiej wytrzymałości konstrukcyjnej jak wypukłe. Często mylnie są utożsamiane z koszami o finezyjnym wyglądzie, podczas gdy w praktyce są dość niepraktyczne. Natomiast forma o ścianach prostych jest standardem w przypadku najprostszych koszy użytkowych, gdzie liczy się łatwość wykonania i maksymalna prostota konstrukcji – ale w tym przypadku wystarcza zupełnie prosty, regularny szablon, bez żadnych zaokrągleń. Przekonanie, że taka forma sprawdzi się przy budowie koszy o wypukłych ściankach, jest błędne – ściany wyplotu będą wtedy sztywno podążać za prostą linią szablonu i nie uzyskamy oczekiwanej wypukłości. Problemem w rozumowaniu jest najczęściej nieuwzględnienie faktu, że kształt formy determinujący przebieg ścian kosza musi być dokładnie taki, jak finalny efekt – wypukłość nie pojawi się przypadkiem, a jedynie dzięki odpowiedniej formie. To dość typowy błąd myślowy, zwłaszcza na początku nauki technik wyplatania, gdy skupiamy się na samych materiałach i splotach, a nie na geometrii formy. Odpowiedni dobór formy to kwestia nie tylko wygody pracy, ale i końcowej estetyki oraz wytrzymałości gotowego kosza, co podkreślają wszelkie dobre praktyki rzemieślnicze.