Kwalifikacja: DRM.01 - Wykonywanie wyrobów koszykarsko-plecionkarskich
Zawód: Koszykarz-plecionkarz
Woda w drewnie, która wypełnia przestrzenie międzykomórkowe, to woda
Odpowiedzi
Informacja zwrotna
Prawidłowo, woda wolna to właśnie ta, która wypełnia przestrzenie międzykomórkowe w drewnie. Mówiąc nieco prościej – to ta część wody, którą drewno najłatwiej oddaje podczas suszenia, bo nie jest trwale związana z tkanką komórkową. Fachowo rzecz ujmując, woda wolna znajduje się głównie w światłach komórek i naczyniach, nie jest powiązana wiązaniami chemicznymi czy siłami powierzchniowymi z substancją drzewną. To właśnie dlatego, podczas procesu technicznego suszenia drewna, na początku usuwana jest właśnie ta woda. Jest to istotne chociażby przy produkcji tarcicy konstrukcyjnej – zbyt wysoka zawartość wody wolnej może powodować gnicie, rozwój grzybów i ogólnie obniżać trwałość drewna. Z mojego doświadczenia wynika, że kontrolowanie poziomu wody wolnej, szczególnie w tartaku albo na magazynie, ma ogromny wpływ na jakość materiału i późniejszą obróbkę. Warto pamiętać, że po usunięciu wody wolnej zostaje jeszcze woda związana – jej pozbycie się jest już dużo trudniejsze i wymaga energii albo specjalnych metod. W normach PN-EN dotyczących suszenia czy konserwacji drewna zawsze rozróżnia się te rodzaje wody i na tym opierają się zalecenia technologiczne.
Wiele osób myli pojęcia związane z wodą w drewnie, bo nazwy czasami są mylące, a w praktyce spotykamy się z różnymi typami wilgoci. Woda związana to ta, która jest adsorbowana na powierzchniach ścian komórkowych i wewnątrz struktur molekularnych – nie da się jej usunąć prostym suszeniem na powietrzu, bo trzymają ją wiązania fizykochemiczne. W praktyce, aby ją usunąć, trzeba podnieść temperaturę lub zastosować bardziej zaawansowane procesy. Woda chemiczna (czasami nazywana też konstytucyjną) to jeszcze inna bajka – jest połączona związkami chemicznymi i praktycznie nie bierze udziału w typowych procesach technologicznych suszenia drewna; jej usunięcie wymaga bardzo wysokich temperatur i nie występuje w istotnych ilościach w drewnie użytkowym. Adsorpcyjna zaś, mylona często ze związaną, to woda przyczepiona do powierzchni struktury komórkowej przez siły adhezji, też mocno utrzymywana przez drewno. Kluczowe w codziennej pracy z drewnem jest zrozumienie, że tylko woda wolna, obecna w światłach komórek i przestrzeniach międzykomórkowych, odpowiada za szybką zmianę wilgotności i jest usuwana jako pierwsza w trakcie suszenia. Częstym błędem jest też utożsamianie wszystkich rodzajów wilgoci z tym, co odparowuje na początku suszenia – jednak tylko woda wolna zachowuje się w ten sposób. Wszelkie podejścia, które utożsamiają wodę związaną czy chemiczną ze swobodą przemieszczania się w drewnie, są oparte na niepełnym zrozumieniu procesów fizycznych. Praktyka technologiczna pokazuje, że prawidłowe rozróżnienie typów wody pozwala unikać poważnych błędów w procesach suszenia i magazynowania drewna, co przekłada się bezpośrednio na trwałość i jakość wyrobów.