Kwalifikacja: DRM.01 - Wykonywanie wyrobów koszykarsko-plecionkarskich
Zawód: Koszykarz-plecionkarz
Wodę w drewnie, która wypełnia wnętrze komórek drzewnych oraz przestwory międzykomórkowe nazywa się
Odpowiedzi
Informacja zwrotna
Woda wolna w drewnie to taki temat, który naprawdę warto dobrze ogarnąć, zwłaszcza jeśli ktoś planuje pracować z drewnem w praktyce – czy to w stolarstwie, czy w budownictwie. Woda wolna wypełnia nie tylko wnętrze komórek drzewnych, ale też przestwory międzykomórkowe. To ta część wilgoci, która jako pierwsza odparowuje podczas suszenia drewna i nie jest związana chemicznie z materiałem. Przykładowo, gdy suszymy świeżo ścięte drewno, najpierw pozbywamy się właśnie tej wody wolnej – ona odchodzi przy niewielkim wysiłku, wystarczy trochę ciepła i przewiewu. W praktyce, obecność wody wolnej decyduje o ciężarze, o podatności na pleśń i gnicie, a nawet o tym, jak drewno się zachowuje podczas obróbki. Bardzo często w przemyśle drzewnym stosuje się specjalne suszarnie, które są zoptymalizowane pod szybkie usuwanie właśnie tej wilgoci, zanim drewno trafi do dalszej obróbki czy montażu. Standardy branżowe, jak np. PN-EN 13183, wyraźnie rozdzielają pojęcie wody wolnej i związanej, bo to ma ogromne znaczenie dla jakości końcowego produktu. Moim zdaniem, jeśli ktoś dobrze rozumie ten podział, łatwiej mu będzie uniknąć typowych błędów przy sezonowaniu i przechowywaniu drewna – a to przekłada się na trwałość konstrukcji czy mebli.
Zagadnienia dotyczące wilgotności drewna bywają mylące, bo nazewnictwo jest dość techniczne i łatwo pogubić się w definicjach. Woda chemiczna to termin odnoszący się raczej do wody trwale związanej z cząsteczkami drewna na poziomie chemicznym, której nie da się usunąć w zwykłych warunkach suszenia – jej obecność nie wpływa w praktyce na właściwości użytkowe drewna, bo pozostaje tam niezależnie od procesu sezonowania. Woda związana natomiast dotyczy wilgoci, która jest połączona z substancjami higroskopijnymi ścian komórkowych, a jej usunięcie wymaga znacznie bardziej intensywnego suszenia; to właśnie ona decyduje o tzw. punkcie nasycenia włókien. Z kolei woda adsorpcyjna to pojęcie trochę szersze, dotyczące głównie tej części wody związanej, która jest utrzymywana na powierzchni komórek przez siły adhezji i kohezji. Często uczniowie mylą wodę wolną z wodą adsorpcyjną, bo oba pojęcia dotyczą obecności wilgoci, ale ich rola technologiczna jest zupełnie inna. Błąd myślowy polega tu na utożsamianiu wszystkich rodzajów wody zjawiającej się w drewnie jako jednej masy, a tymczasem odróżnienie wody wolnej od związanej (i adsorpcyjnej) jest kluczowe, bo tylko woda wolna łatwo odparowuje i jej usunięcie nie zmienia wymiarów drewna. Praktyka pokazuje, że błędne rozumienie tych pojęć prowadzi np. do złego doboru parametrów suszenia czy nieprawidłowej oceny ryzyka deformacji i pękania materiału. Warto kierować się tu nie tyle intuicją, ile sprawdzonymi standardami technologicznymi wykorzystywanymi w branży drzewnej, bo to realnie przekłada się na jakość i trwałość wyrobów z drewna.