Stal S235JR to naprawdę najczęściej wybierany materiał do wykonywania bram kutych, balustrad czy ogrodzeń. Jej oznaczenie wywodzi się z normy EN 10025, gdzie „S” oznacza stal konstrukcyjną, a „235” to minimalna granica plastyczności wyrażona w MPa. To właśnie ta plastyczność, a nie podwyższona wytrzymałość czy złożona obróbka cieplna, jest tutaj najważniejsza. Moim zdaniem to świetny wybór, bo S235JR jest łatwa do spawania, kucia, cięcia czy gięcia, a przy tym wystarczająco odporna na warunki atmosferyczne, jeżeli zostanie odpowiednio zabezpieczona antykorozyjnie, na przykład poprzez cynkowanie ogniowe lub malowanie proszkowe. Co istotne, stal ta nie jest zbyt twarda ani krucha, więc można przy niej stosować wiele tradycyjnych technik kowalskich bez ryzyka pękania. Ogólnie w praktyce budowlanej i rzemieślniczej przy wyrobach kutych przyjęło się, że S235JR to taki branżowy standard – i raczej nie spotkałem się z innymi gatunkami na tym polu. No i koszt tej stali nie jest wygórowany, co czyni ją optymalnym wyborem także pod kątem ekonomicznym. Jeśli ktoś dobrze zna podstawy materiałoznawstwa, to wie, że niepotrzebne jest tutaj stosowanie stali stopowych czy o podwyższonej zawartości węgla, bo te byłyby za twarde, mniej plastyczne i trudniejsze w obróbce, co tylko skomplikuje robotę bez sensownej korzyści. Myślę, że taka wiedza naprawdę się przydaje na każdym etapie projektowania i realizacji takich elementów jak bramy czy balustrady.
Wybierając stal do bramy kutej, łatwo popełnić błąd i skusić się na materiały o wysokiej wytrzymałości albo stopowe, bo z pozoru wydają się solidniejsze czy nowocześniejsze. To jednak nie jest najlepsza droga. Stal C45, choć popularna w budowie wałów czy części maszyn narażonych na ścieranie, to stal o wysokiej zawartości węgla, która jest twardsza i mniej plastyczna. Kucie i spawanie jej w praktyce – szczególnie przy skomplikowanych wzorach – może sprawiać spore problemy: materiał staje się kruchy, wymaga specjalnej obróbki cieplnej, a cena takiej operacji rośnie. 40HM i 21HMF to klasyczne stale stopowe, niklowo-chromowo-molibdenowe, używane głównie w elementach poddanych dużym obciążeniom dynamicznym, jak koła zębate, wały korbowe, czy elementy pracujące w ekstremalnych warunkach. Są bardzo wytrzymałe, ale ich zastosowanie przy bramie kutej to zdecydowana przesada – nie tylko trudno się je obrabia, ale też nie przynosi to żadnych realnych korzyści użytkowych. Dodatkowo, ich spawalność i podatność na klasyczne techniki kowalskie jest mocno ograniczona, co bezpośrednio przekłada się na większe ryzyko pękania podczas kucia albo trudności ze zrobieniem ładnych, precyzyjnych detali. Częstym błędem jest myślenie, że czym wyższe oznaczenie klasy stali, tym lepiej – a w przypadku wyrobów kutych liczy się przede wszystkim łatwość obróbki plastycznej, dobra spawalność i odporność na warunki atmosferyczne po odpowiednim zabezpieczeniu. Takie wymagania spełnia właśnie stal konstrukcyjna S235JR, która według norm europejskich jest zalecana do elementów małej i średniej wytrzymałości, jak właśnie bramy, ogrodzenia czy balustrady. Mówiąc wprost, lepiej trzymać się sprawdzonych rozwiązań branżowych niż przekombinowywać z materiałami. Dobry wybór materiału to nie tylko kwestia wytrzymałości, ale też praktyczności i ekonomii całego przedsięwzięcia.