Na rysunku pokazano proces wgłębiania, który polega na lokalnym zagłębianiu materiału za pomocą stempla o określonym kształcie. Wgłębianie to jedna z podstawowych operacji kształtowania plastycznego na zimno, szczególnie wykorzystywana w tłocznictwie, np. przy produkcji misek, denek, czy elementów karoserii samochodowych. Kluczowe jest tutaj to, że materiał nie jest przebijany na wylot ani nadmiernie rozciągany – zmienia się głównie kształt powierzchni bez naruszenia ciągłości struktury. Moim zdaniem to jeden z najciekawszych procesów, bo można uzyskać dość skomplikowane formy przy minimalnej utracie materiału. Co ważne, wgłębianie często stosuje się tam, gdzie liczy się trwałość i jakość wykończenia. Wg dobrych praktyk branżowych, do wgłębiania używa się odpowiednio dobranych stempli i matryc, a proces ten pozwala na precyzyjne kontrolowanie głębokości i kształtu powstałego wgłębienia. W praktyce warsztatowej bardzo często spotykam się z wgłębianiem przy produkcji części tłoczonych czy wytwarzaniu złączy mechanicznych, gdzie istotna jest dokładność i powtarzalność wymiarów. Prawidłowe wykonanie wgłębiania znacząco wpływa na jakość całego produktu końcowego, co jest zgodne z normami ISO dotyczącymi procesów plastycznej obróbki metali.
Schemat przedstawiony na rysunku może na pierwszy rzut oka kojarzyć się z kilkoma procesami technologicznymi, co bywa częstym błędem wśród osób rozpoczynających naukę w tej dziedzinie. Przebijanie polega na rozdzielaniu materiału i uzyskiwaniu otworu poprzez całkowite usunięcie fragmentu, w efekcie czego powstaje otwór na wylot oraz odpad w postaci wykroju. Na rysunku nie widać jednak charakterystycznych śladów przebicia czy oddzielenia materiału, a sam kształt otworu nie wskazuje na zastosowanie typowego narzędzia przebijającego. Poszerzanie natomiast dotyczy zwiększania średnicy już istniejącego otworu, często za pomocą rozwiertaka lub innego narzędzia obróbkowego. Tutaj z kolei nie widać typowej operacji powiększania wymiaru otworu, a raczej formowania nowego wgłębienia. Wydłużanie to proces, w którym element zyskuje na długości, najczęściej wskutek rozciągania materiału wzdłuż jednej osi, na przykład w procesach walcowania lub ciągnienia. Na załączonym szkicu nie obserwujemy zmian długości detalu, lecz wyraźne formowanie wgłębienia pod wpływem nacisku. W praktyce warsztatowej często spotyka się takie pomyłki – wynika to z pozornego podobieństwa kształtu narzędzia do przebijaka czy rozwiertaka. Wgłębianie natomiast, zgodnie z tym co widać na rysunku, polega na lokalnym zagłębianiu materiału bez rozdzielania i usuwania fragmentów, co jest kluczowe dla poprawnej identyfikacji procesu. Często spotykałem się na produkcji z podobnymi nieporozumieniami, dlatego warto zawsze zwrócić uwagę na charakterystyczne cechy procesu pokazane na schemacie i kierować się dobrymi praktykami rozpoznawania operacji plastycznych.