Kwalifikacja: MEC.02 - Wykonywanie i naprawa wyrobów kowalskich

Wyżarzanie odprężające służy głównie do redukcji naprężeń wewnętrznych, które powstają podczas obróbki mechanicznej, spawania czy odlewania, ale nie zmienia znacząco struktury ziarna – można powiedzieć, że jeśli chodzi o mikrostrukturę, to jest raczej pasywne działanie. Wyżarzanie zmiękczające, najczęściej stosowane przy stalach wysokowęglowych, faktycznie poprawia obrabialność stali poprzez rozdrobnienie cementytu w perlicie, ale nie daje tej wyraźnej, drobnoziarnistej struktury, jakiej oczekujemy po normalizowaniu. Zdarza się, że ktoś myśli, że wyżarzanie zmiękczające wystarczy do wszystkiego, ale to jest typowy błąd – w praktyce nie poprawi ono struktury po silnym przegrzaniu. Wyżarzanie rekrystalizacyjne natomiast stosujemy głównie dla metali po intensywnym zgniocie plastycznym (na przykład po walcowaniu na zimno), żeby usunąć zgniot i przywrócić plastyczność – tylko tutaj mówimy o procesie dla metali niskowęglowych, a nie ogólnie o stali po przegrzaniu, więc to inne zjawisko. Moim zdaniem, te niepoprawne odpowiedzi często wynikają z mylenia pojęć – ktoś widzi słowo „wyżarzanie” i myśli, że każdy rodzaj wyżarzania będzie dobry na wszystko. W rzeczywistości jednak kluczowe jest, by dobrać proces do konkretnej sytuacji materiałowej. W literaturze i praktyce branżowej wyraźnie podkreśla się, że właśnie wyżarzanie normalizujące jest tym zabiegiem, który pozwala przywrócić drobnoziarnistą, jednorodną strukturę po przegrzaniu stali. Pozostałe metody mają swoje specjalne zastosowania, ale nie spełniają tego konkretnego celu technologicznego. Warto od początku mieć to w głowie, bo później na produkcji liczy się czas i skuteczność, a pomylenie procesów może prowadzić do niepotrzebnych kosztów i problemów jakościowych.