Przyrząd widoczny na drugim rysunku to kubek wypływowy, potocznie nazywany kubkiem Forda lub kubkiem Brookfielda w zależności od typu. W branży lakierniczej takie kubki są standardem do oceny lepkości wyrobów lakierowych w stanie płynnym. Dzięki prostemu pomiarowi czasu, w jakim określona ilość lakieru wypływa przez kalibrowany otwór, można szybko i względnie precyzyjnie ocenić właściwości aplikacyjne produktu. Moim zdaniem to totalnie podstawowy sprzęt – praktycznie każda lakiernia czy dział kontroli jakości powinien mieć coś takiego pod ręką. W codziennej pracy, właśnie tym przyrządem sprawdza się, czy lakier nadaje się do natychmiastowego użycia, czy wymaga np. rozcieńczenia. Branżowe normy, np. ISO 2431 czy DIN 53211, podkreślają wagę standaryzacji tego pomiaru i określają szczegółowe parametry dla kubków — średnice otworów, temperaturę pomiaru czy nawet warunki środowiskowe. Co ciekawe, pomiar lepkości kubkiem wypływowym daje szybki obraz wyrobu, ale nie zastępuje zaawansowanych metod laboratoryjnych (np. reometru), które stosuje się przy analizach specjalistycznych. Jednak w praktyce, jeżeli zależy nam na szybkim i powtarzalnym wyniku – ten sprzęt jest niezastąpiony. Odpowiednie przygotowanie próbki i zachowanie czystości przyrządu to klucz do wiarygodnych wyników – niby drobiazg, ale jak się tego nie pilnuje, można się ostro zdziwić.
Wybór innego przyrządu niż kubek wypływowy do oceny wyrobów lakierowych w stanie płynnym wynika często z błędnego rozumienia, jakie właściwości produktu powinny być mierzone na tym etapie. Przykładowo, przyrządy widoczne na rysunku pierwszym oraz czwartym to urządzenia do pomiaru grubości powłok lakierniczych – odpowiednio miernik grubości na mokro (wet film gauge) oraz elektroniczny miernik grubości na sucho (dry film thickness gauge). Ich zastosowanie zaczyna się dopiero po aplikacji lakieru na podłoże, kiedy tworzy się powłoka i można zweryfikować, czy jej grubość mieści się w wymaganym zakresie. Podobnie, trzeci rysunek prezentuje narzędzie do oceny rozlewności lub stopnia połysku powłoki, co również dotyczy już utwardzonej lub częściowo utwardzonej powłoki lakierowej, a nie wyrobu w stanie płynnym. W praktyce branżowej do oceny właściwości produktu przed aplikacją kluczowe jest sprawdzenie lepkości, bo to ona decyduje o możliwości prawidłowego nanoszenia produktu i przewidywanym efekcie końcowym. Kubek wypływowy jest tu najlepszym wyborem, bo pozwala szybko, łatwo i zgodnie z normami branżowymi ocenić, czy lakier ma odpowiednie właściwości aplikacyjne. Typowym błędem jest zakładanie, że pomiar grubości lub połysku powłoki powie nam coś o jakości wyrobu w stanie płynnym – to zupełnie inne etapy procesu i inne narzędzia pomiarowe. Dobre zrozumienie, które przyrządy stosuje się przed, a które po aplikacji lakieru, pomaga unikać niepotrzebnych pomyłek w praktyce zawodowej. Wszelkie pomiary lepkości powinny być wykonywane w warunkach zbliżonych do tych, w jakich lakier będzie faktycznie używany, bo temperatura i czystość narzędzi mają tu naprawdę ogromne znaczenie.