To właśnie naczynie o kształcie walcowo-stożkowym stanowi podstawę pomiaru lepkości wyrobów lakierowych, np. za pomocą kubka Forda czy kubka Zahn’a. Ten specyficzny kształt gwarantuje powtarzalność i wiarygodność wyników, ponieważ zapewnia regularny, kontrolowany wypływ cieczy przez otwór o określonej średnicy. W praktyce, dzięki temu rozwiązaniu, lakier nie zalega na dnie i nie gromadzi się w 'martwych strefach', co mogłoby zakłócić pomiar. Moim zdaniem, taka konstrukcja jest po prostu sprytna – pozwala na szybkie i proste sprawdzenie jakości lakieru już na etapie produkcji albo przed aplikacją w warsztacie. Branża lakiernicza od lat korzysta z tego standardu, bo sprawdza się zarówno przy pomiarach laboratoryjnych, jak i bezpośrednio na hali. Co ciekawe, normy – chociażby PN-EN ISO 2431 – również wskazują właśnie na taki, a nie inny kształt kubka pomiarowego. Z mojego doświadczenia wynika, że próby stosowania innych kształtów prowadzą do błędów, przez co farby i lakiery mogą zachowywać się nieprzewidywalnie podczas malowania. Takie praktyczne podejście zapewnia nie tylko powtarzalność, ale i bezpieczeństwo procesu technologicznego.
Wiele osób myli się przy tym pytaniu, bo kształt naczynia do pomiaru lepkości może wydawać się mało istotny na pierwszy rzut oka. Jednak w praktyce to właśnie geometria kubka jest kluczowa. Naczynia o kształcie stożkowym czy półkulistym nie gwarantują stabilnego i równomiernego przepływu cieczy przez otwór, przez co wyniki pomiarów są bardzo rozbieżne i trudne do powtórzenia. W przypadku kształtu całkowicie stożkowego płyn zbyt szybko spływa do otworu, co fałszuje czas wypływu, natomiast kształt półkulisty lub walcowo-półkulisty powoduje, że ciecz może zalegać w strefach o innym promieniu przepływu, co niestety prowadzi do nieprawidłowego wyznaczenia lepkości roboczej. Często zdarza się, że ktoś sugeruje się wyglądem innych naczyń laboratoryjnych i zakłada, że każdy kształt sprawdzi się równie dobrze – to jednak klasyczny błąd myślowy! W lakiernictwie chodzi o to, by test oddawał rzeczywiste warunki użytkowania – odpowiedni, walcowo-stożkowy kształt kubka zapewnia kontrolowany wypływ cieczy, co jest uwzględnione w normach (np. PN-EN ISO 2431). Zastosowanie niewłaściwego naczynia może skutkować błędami technologicznymi, np. źle dobraną lepkością do danego sposobu nakładania lakieru, co potem widać na gotowej powierzchni – zacieki, niejednorodność, słaba przyczepność. Moim zdaniem, takie szczegóły warto znać, bo w lakiernictwie nie ma miejsca na przypadek – wszystko opiera się na precyzyjnym pomiarze i powtarzalności procesów.