Pigment to właśnie ta stała substancja w formie drobnego proszku, o której mowa w pytaniu. Pigmenty są nierozpuszczalne w spoiwie, czyli nie rozpuszczają się w cieczy będącej bazą farby czy lakieru, tylko pozostają zawieszone, dzięki czemu farba zyskuje określoną barwę i zdolność krycia. Właściwości pigmentów, takie jak ziarnistość, odporność chemiczna czy trwałość koloru, mają bezpośredni wpływ na jakość i trwałość powłoki malarskiej. W praktyce na co dzień spotykamy się z pigmentami w farbach do ścian, lakierach samochodowych czy nawet w kosmetykach – wszędzie tam, gdzie zależy nam na trwałym, wyraźnym kolorze i dobrym kryciu podłoża. Najlepsi producenci farb zawsze dobierają pigmenty o wysokiej odporności na światło i warunki atmosferyczne, bo to podstawa trwałości powłoki. Moim zdaniem warto pamiętać, że pigment to nie tylko barwa – to też ochrona materiału i możliwość maskowania niedoskonałości podłoża. W branży budowlanej i lakierniczej stosuje się specjalne normy, na przykład PN-EN ISO 787, które określają metody badania pigmentów i ich właściwości – to ważne, bo tylko sprawdzone surowce zapewniają powtarzalny efekt. Takie rzeczy bywają trochę pomijane, ale właśnie solidna wiedza o pigmentach odróżnia rzemieślnika od prawdziwego fachowca.
Wielu osobom żywica, utwardzacz albo rozcieńczalnik mogą kojarzyć się z istotnymi składnikami farb i lakierów, ale żadna z tych substancji nie spełnia warunków z pytania. Żywica to podstawowe spoiwo w farbach i lakierach – jest odpowiedzialna za utworzenie trwałej powłoki po odparowaniu rozcieńczalnika lub w wyniku reakcji chemicznej. Żywice bywają naturalne (np. kalafonia) albo syntetyczne (np. epoksydowe, akrylowe), ale zawsze są to substancje, które tworzą lepiszcze i wiążą pigmenty z podłożem. Utwardzacz z kolei to związek chemiczny, który powoduje sieciowanie spoiwa, szczególnie w farbach dwuskładnikowych, np. epoksydowych – bez utwardzacza taka farba nie stwardnieje prawidłowo i nie osiągnie odpowiednich właściwości mechanicznych. Rozcieńczalnik, jak sama nazwa wskazuje, służy do rozrzedzania masy farby czy lakieru, by uzyskać odpowiednią lepkość podczas aplikacji, ale po wyschnięciu zupełnie znika z powłoki. Typowym błędem jest myślenie, że to właśnie te składniki mają wpływ na barwę czy krycie – tymczasem to pigmenty są odpowiedzialne za nadawanie koloru i nieprzezroczystości. Pigment nie rozpuszcza się w żywicy ani w rozcieńczalniku, tylko pozostaje zawieszony, co zapewnia równomierną barwę i dobre krycie. W branży lakierniczej czy wykończeniowej często spotyka się też pojęcie barwnika, ale to co innego – barwniki są rozpuszczalne. Moim zdaniem takie nieporozumienia wynikają z mylenia funkcji różnych składników systemów powłokowych. Warto pamiętać, że każda z tych substancji ma inne zadanie i dopiero ich odpowiednie połączenie daje produkt spełniający wymagania rynku i norm, takich jak PN-EN ISO 12944 dla systemów ochrony antykorozyjnej. Rozumienie tej różnicy to podstawa nie tylko w pracy technika, ale też w codziennym życiu, gdy wybieramy farbę do remontu czy naprawy.