Barwniki to właśnie te składniki, które rozpuszczają się w spoiwie lakierowym i nadają całości kolor, a jednocześnie pozwalają światłu przenikać przez warstwę lakieru. Moim zdaniem, wiedza na temat barwników jest kluczowa, jeśli ktoś poważnie myśli o pracy np. w lakiernictwie samochodowym czy w produkcji farb i lakierów – tam przecież nie chodzi tylko o to, żeby coś pomalować, ale też żeby uzyskać odpowiedni efekt wizualny. W praktyce, barwniki są używane nie tylko w lakierach dekoracyjnych, ale również w powłokach ochronnych, gdzie istotne jest zachowanie przezroczystości lub uzyskanie konkretnego odcienia bez zaciemnienia materiału. Przykładem mogą być lakiery do drewna, gdzie naturalna faktura ma być widoczna, a jednocześnie trzeba ją lekko zabarwić. Branżowe standardy, jak choćby PN-EN 927 dotyczący farb i lakierów do drewna, wyraźnie rozgraniczają barwniki od pigmentów – te drugie są nierozpuszczalne i dają krycie, a barwniki właśnie pozwalają światłu przechodzić przez warstwę lakieru. Często się to myli, ale w praktyce różnica jest bardzo ważna. Podsumowując, wybór właściwego barwnika ma ogromny wpływ na efekt końcowy – zarówno pod kątem estetyki, jak i funkcjonalności powłoki.
Bardzo łatwo pomylić różne składniki lakierów, zwłaszcza jeśli dopiero zaczyna się przygodę z chemią budowlaną czy lakiernictwem. Wypełniacze, choć są ważnym składnikiem wielu mieszanin, pełnią zupełnie inną rolę – zwiększają objętość, poprawiają właściwości mechaniczne, często obniżają koszty. Jednak nie rozpuszczają się w spoiwie, nie nadają koloru i nie są przezroczyste; raczej lekko matowią powłokę albo ją zagęszczają. Plastyfikatory to z kolei substancje, które mają poprawiać elastyczność i wytrzymałość powłoki – szczególnie w lakierach elastycznych stosowanych na elastycznych podłożach, np. plastikach. Jednak z kolorem czy przepuszczalnością światła nie mają wiele wspólnego, ich zadaniem jest raczej zapobieganie pękaniu i łuszczeniu powłoki. Rozcieńczalniki natomiast są po prostu nośnikami dla składników lakieru – rozrzedzają mieszaninę, by łatwiej ją nakładać, ale po wyschnięciu odparowują i nie pozostają w wyrobie. Często spotykam się z tym, że ktoś traktuje rozcieńczalnik jako coś, co „przepuszcza światło”, bo jest przezroczysty, ale w rzeczywistości nie wpływa on na kolor czy barwę lakieru. Typowym błędem jest utożsamianie barwników z pigmentami lub sądzenie, że każdy składnik lakieru widoczny gołym okiem pełni funkcję koloryzującą. W praktyce jednak tylko barwniki – rozpuszczalne i przepuszczające światło – są odpowiedzialne za transparentność i barwę powłoki. Takie rozróżnienie bywa kluczowe np. przy projektowaniu systemów lakierniczych do drewna, metalu czy tworzyw sztucznych zgodnie z normą PN-EN 13300. Warto o tym pamiętać, bo właściwy dobór składników przekłada się na wygląd, trwałość i odporność gotowej powłoki oraz jej zastosowanie.