Kwalifikacja: TWO.01 - Wykonywanie robót regulacyjnych i hydrotechnicznych

W ochronie podłoża pod jazem przed nadmierną filtracją kluczowe jest zrozumienie, że nie chodzi tylko o „odprowadzenie” wody, ale o kontrolę przepływu i zabezpieczenie gruntu przed wypłukiwaniem. Częsty błąd polega na myleniu różnych typów filtrów i ich funkcji. Filtry roślinne kojarzą się z umocnieniami biologicznymi, np. obsiewem skarp, zakrzewieniami czy umocnieniami brzegów roślinnością. One są świetne do ograniczania erozji powierzchniowej, stabilizacji skarp i poprawy estetyki, ale nie zabezpieczają gruntu pod fundamentem jazu przed działaniem ciśnienia filtracyjnego. Tam decydujące jest zjawisko przepływu wody przez ośrodek gruntowy, a nie spływ po powierzchni. Z kolei filtry odwodne kojarzą się raczej z systemami drenażowymi, których głównym zadaniem jest obniżenie zwierciadła wody gruntowej lub szybkie odprowadzenie wody z określonych stref. Taki drenaż może być elementem całego układu zabezpieczeń, ale sam w sobie nie pełni funkcji filtra zabezpieczającego przed sufozją pod fundamentem. Gdy woda przepływa przez podłoże żwirowo‑kamienne pod jazem, musi mieć zapewnioną drogę przepływu w taki sposób, żeby nie wynosiła drobniejszych cząstek gruntu z sąsiednich warstw. I właśnie tu filtr odwrotny jest rozwiązaniem dedykowanym. Określenie filtr mechaniczny bywa stosowane potocznie, ale w hydrotechnice nie oznacza konkretnego rozwiązania przeciwfiltracyjnego pod budowlami piętrzącymi. Można je raczej kojarzyć z urządzeniami do zatrzymywania zanieczyszczeń stałych w wodzie (kraty, sita, separatory), a nie z układem warstw ziarnistych pod konstrukcją jazu. Typowy błąd myślowy to założenie, że „byle jaki filtr” czy „cokolwiek z drenażem” wystarczy. Niestety, przy dużych różnicach poziomów wody i przy podłożu przepuszczalnym, jak żwir z kamieniem, potrzebny jest ściśle zaprojektowany filtr odwrotny, zgodnie z zasadami doboru uziarnienia i układu warstw podawanymi w literaturze hydrotechnicznej i wytycznych projektowych. Bez tego ryzyko podmycia i uszkodzenia jazu rośnie naprawdę mocno.