Kwalifikacja: TWO.01 - Wykonywanie robót regulacyjnych i hydrotechnicznych

Na zdjęciu jest klasyczna scena z budowy: geodeta pracuje z niwelatorem ustawionym na statywie oraz z łatą niwelacyjną. Taki zestaw wielu osobom kojarzy się ogólnie z „pomiarami kątów i odległości”, co łatwo prowadzi do mylnego wniosku, że mierzy się tam kąt poziomy albo pionowy. W rzeczywistości niwelator w standardowej konfiguracji nie służy do wyznaczania kątów, tylko do bardzo dokładnego określania wysokości punktów i różnic wysokości. Oś celowa niwelatora jest ustawiana poziomo, a operator odczytuje na łacie wartość w miejscu przecięcia nici celowniczych. Na tej podstawie, przy znanej rzędnej reperu, oblicza się rzędne kolejnych punktów terenu. Kąt poziomy mierzy się typowo teodolitami lub tachimetrami, które mają podziałki kątowe (limbusy) i odpowiednie odczyty na kole poziomym i pionowym. Na ilustracji nie widać ani podziałki kątowej, ani typowego ustawienia do pomiaru azymutów czy kierunków. Podobnie z kątem pionowym: do jego pomiaru wykorzystuje się koło pionowe instrumentu kątowego, czasem z odczytem zenitu, ale to zupełnie inny tryb pracy niż pokazany tutaj. Pojęcie „zenit” w geodezji dotyczy kierunku odniesienia dla kątów pionowych i wartości kątowej odliczanej od góry, a nie bezpośrednio odczytu z łaty. Mylenie tych zagadnień wynika często z tego, że wszystkie instrumenty optyczne „wrzuca się do jednego worka” jako sprzęt geodezyjny. Tymczasem w dobrych praktykach rozróżnia się jasno: niwelator + łata = niwelacja wysokościowa, a teodolit/tachimetr = pomiar kątów i długości. Dlatego wskazanie zenitu, kąta pionowego czy kąta poziomego jako efektu pomiarów z pokazanej ilustracji jest po prostu niezgodne z rzeczywistą funkcją używanego sprzętu.