Kwalifikacja: TWO.01 - Wykonywanie robót regulacyjnych i hydrotechnicznych

W przypadku jazu z klapą trzeba odróżnić elementy konstrukcyjne od elementów sterujących. Brak możliwości sterowania zamknięciem klapowym to problem eksploatacyjny i mechaniczny, a nie kwestia ogólnej hydrauliki czy geotechniki obiektu. Częstym błędem myślowym jest tu mieszanie różnych zagadnień hydrotechnicznych: ktoś kojarzy jaz z przepławką, filtracją, podłożem gruntowym i próbuje z tego wybrać „najpoważniej brzmiące” hasło, zamiast zastanowić się, co w praktyce unieruchamia klapę. Przepławka dla ryb jest ważnym elementem środowiskowym i często wymagana przez przepisy, ale jej brak nie ma żadnego bezpośredniego wpływu na techniczną możliwość podnoszenia lub opuszczania klapy. Jaz może być w pełni sterowalny, a jednocześnie nie mieć przepławki – to będzie błąd projektowy z punktu widzenia środowiska, ale nie przyczyna zacięcia napędu. Kwestia zagęszczenia gruntu poniżej jazu dotyczy stateczności podłoża, filtracji i ewentualnych zjawisk podmycia czy sufozji. Słabe zagęszczenie może prowadzić do nierównomiernego osiadania, powstawania rys w konstrukcji, a w skrajnych przypadkach do zagrożenia bezpieczeństwa obiektu, ale to proces długotrwały. Nie jest to typowa, „codzienna” przyczyna, że dziś obsługa chce opuścić klapę, a ona nie reaguje. Podobnie zbyt duży współczynnik filtracji filara jazu odnosi się do przepuszczalności materiału i zagadnień filtracyjnych. Może to wpływać na bezpieczeństwo konstrukcji, konieczność uszczelnień, kotew, ekranów przeciwfiltracyjnych, lecz nie jest to coś, co nagle sprawi, że mechanizm wyciągowy przestanie działać. W codziennej eksploatacji brak sterowności klapy wynika niemal zawsze z problemów z napędem, zatarcia, korozji, zablokowania prowadnic, awarii zasilania czy uszkodzeń mechanizmu. Dlatego podczas przygotowania do egzaminu warto patrzeć na pytanie oczami praktyka: co faktycznie na jazie najczęściej się psuje i co obsługa musi regularnie sprawdzać, żeby klapa chodziła lekko i przewidywalnie.