Kwalifikacja: TWO.01 - Wykonywanie robót regulacyjnych i hydrotechnicznych
Kategorie: Budowle hydrotechniczne Umocnienia i zabezpieczenia
W sytuacji gdy podłoże znajdujące się pod jazem jest żwirowo-kamieniste, z obecnością dużych głazów, jego ochroną przed filtracją powinno być zastosowanie
Odpowiedzi
Informacja zwrotna
Prawidłowo wskazane filtry odwrotne to klasyczne i zgodne z dobrą praktyką zabezpieczenie podłoża żwirowo‑kamienistego pod jazem przed niekontrolowaną filtracją i wypłukiwaniem drobniejszych frakcji. Podłoże z dużymi głazami jest bardzo niejednorodne, ma sporo pustek i kanałów przepływu, więc woda pod ciśnieniem może łatwo „przebić się” pod budowlą i wywołać podmycie, ruch cząstek, a w skrajnym przypadku zjawisko przebicia hydraulicznego. Filtr odwrotny, ułożony warstwowo pod płytą jazu lub pod narzutem kamiennym, działa jak przejściówka granulometryczna: z jednej strony przepuszcza wodę, z drugiej – stopniowo zatrzymuje coraz drobniejszy materiał, nie pozwalając mu się przemieszczać. Warstwy filtra dobiera się według zasad filtracji odwrotnej, tak żeby stosunki średnic ziaren między warstwami spełniały warunki bezpieczeństwa (D15/D85 itd.), co jest opisane w normach i wytycznych hydrotechnicznych. Dzięki temu nie tworzą się lokalne prędkości powodujące sufozję, a ciśnienie porowe rozkłada się łagodnie. W praktyce na budowach jazów, progów i zapór niskich filtry odwrotne wykonuje się z kilku frakcji żwirów i pospółek, często z dodatkiem geowłókniny separacyjno‑filtracyjnej, ale to kruszywo jest głównym „aktywnym” elementem. Moim zdaniem warto zapamiętać prostą zasadę: tam gdzie mamy nierównomierne, gruboziarniste podłoże i ryzyko filtracji pod konstrukcją – pierwsza myśl to właśnie filtr odwrotny, a nie jakieś skomplikowane urządzenia. Takie rozwiązanie ułatwia też późniejszą eksploatację, bo konstrukcja pracuje stabilnie, a przeglądy okresowe nie ujawniają nagłych zapadlisk czy kawern pod jazem. To jest po prostu klasyk w budowlach hydrotechnicznych i projektanci bardzo chętnie po to sięgają, bo jest sprawdzone na setkach obiektów.