Prawidłowo wskazano nadzór inwestorski, bo to właśnie inspektor nadzoru inwestorskiego jest osobą uprawnioną do odbioru istotnych etapów robót budowlanych, w tym zbrojenia muru oporowego przed betonowaniem. Wynika to z przepisów Prawa budowlanego oraz standardowej organizacji procesu budowlanego: inspektor działa w imieniu inwestora i ma obowiązek kontrolować zgodność robót z projektem, pozwoleniem na budowę, specyfikacjami technicznymi i zasadami wiedzy technicznej. Zbrojenie muru oporowego jest elementem konstrukcyjnym, który po zabetonowaniu staje się niewidoczny, więc jego odbiór musi być dokonany przed zalaniem betonem. W praktyce wygląda to tak, że po ułożeniu prętów zbrojeniowych, strzemion, ewentualnych kotew i po ustawieniu dystansów zapewniających odpowiednią otulinę betonową, kierownik budowy zgłasza gotowość do odbioru inspektorowi nadzoru. Inspektor sprawdza średnice i klasy stali, rozstaw prętów, długości zakładów, zakotwienia, zgodność z rysunkami zbrojeniowymi oraz ogólny stan przygotowania do betonowania (np. czystość deskowania, stabilność rusztu zbrojeniowego). Często sporządza się z tego protokół odbioru robót zanikających. Moim zdaniem w praktyce hydrotechnicznej to jest szczególnie ważne przy murach oporowych pracujących w kontakcie z wodą lub gruntem nawodnionym, bo ewentualne błędy zbrojenia mogą prowadzić do zarysowań, przecieków, a nawet utraty stateczności konstrukcji. Dlatego dobrą praktyką jest, żeby nie tylko „odhaczyć” formalny odbiór, ale też naprawdę porządnie przejrzeć zbrojenie: sprawdzić otulinę, właściwe zakotwienie w fundamencie, powiązanie z ewentualnymi kotwami gruntowymi czy mikropalami. W wielu specyfikacjach technicznych zapisuje się wręcz obowiązek fotograficznej dokumentacji zbrojenia przed betonowaniem. To wszystko leży właśnie w kompetencjach nadzoru inwestorskiego, a nie służb BHP, sanitarnych czy inspekcji pracy, które mają zupełnie inne zadania.
W tym pytaniu łatwo się pomylić, bo na budowie występuje kilka różnych inspekcji i nadzorów, ale każdy z nich ma inne kompetencje. Przy odbiorze zbrojenia muru oporowego przed betonowaniem mówimy o kontroli technicznej jakości robót i ich zgodności z projektem, a nie o kontroli warunków pracy czy higieny. Dlatego wskazanie inspektora BHP, sanitarnego czy pracy wynika zwykle z mylenia ogólnego „nadzoru” z nadzorem inwestorskim. Służby BHP na budowie zajmują się przede wszystkim bezpieczeństwem i higieną pracy pracowników: sprawdzają, czy są stosowane środki ochrony indywidualnej, czy rusztowania są bezpieczne, czy są zabezpieczone wykopy, czy prowadzi się instruktaże stanowiskowe itp. Specjalista BHP nie jest od zatwierdzania, czy zbrojenie jest zgodne z projektem konstrukcyjnym, nie analizuje rysunków zbrojeniowych ani nie podejmuje decyzji, czy można betonować. Inspekcja sanitarna z kolei koncentruje się na warunkach higieniczno-sanitarnych, ochronie zdrowia, czasem jakości wody, zapleczu socjalnym, sanitariatach na budowie. Nie ma żadnego formalnego obowiązku ani kompetencji, żeby odbierać zbrojenie przed betonowaniem. Podobnie inspekcja pracy – jej rolą jest nadzór nad przestrzeganiem prawa pracy, czasu pracy, umów, warunków zatrudnienia oraz przepisów BHP, a nie ocena poprawności wykonania elementów konstrukcyjnych. Kluczowe jest rozróżnienie: odbiory techniczne robót zanikających (takich jak zbrojenie, izolacje, instalacje w bruzdach) wykonuje inspektor nadzoru inwestorskiego, działający z upoważnienia inwestora, często w oparciu o Prawo budowlane, projekt budowlany i wykonawczy oraz specyfikacje techniczne. To on ma obowiązek sprawdzić, czy zbrojenie muru oporowego ma właściwe średnice prętów, rozstaw, otulinę, zakotwienie, czy jest zgodne z normami i dokumentacją. Typowym błędem myślowym jest przekonanie, że „jakikolwiek inspektor” wystarczy, bo „ktoś z zewnątrz to zobaczy”. W rzeczywistości prawo bardzo precyzyjnie rozdziela kompetencje: tylko nadzór inwestorski ma formalne umocowanie do odbierania takiego etapu robót i dopuszczania go do dalszych prac, czyli do betonowania. Z punktu widzenia jakości i bezpieczeństwa konstrukcji ma to ogromne znaczenie, bo po zabetonowaniu większość błędów zbrojenia staje się niewidoczna i praktycznie nie do naprawienia bez poważnych ingerencji.