Kwalifikacja: CHM.01 - Obsługa maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych

Wybór odpowiedniego rozpuszczalnika do tworzyw sztucznych to temat, który często sprawia trudność, zwłaszcza gdy patrzy się tylko na ogólne właściwości chemiczne tych substancji. Z mojego doświadczenia, wielu uczniów zakłada, że skoro aceton lub alkohol etylowy dobrze radzi sobie z innymi polimerami, to zadziała również na polietylen. Niestety to jeden z najpopularniejszych błędów. W przypadku polietylenu, jego struktura makrocząsteczkowa i brak polarnych grup funkcjonalnych powoduje, że jest on wyjątkowo odporny na działanie większości popularnych rozpuszczalników. Octan etylu i aceton to rozpuszczalniki polarnych tworzyw, świetnie sprawdzają się przy polistyrenie lub poli(metakrylanie metylu), ale dla polietylenu są praktycznie bezużyteczne. Alkohol etylowy natomiast, z racji swojej polaryzacji i zdolności do tworzenia wiązań wodorowych, praktycznie nie wchodzi w reakcję z hydrofobowym polietylenem – jest tu zupełnie nieskuteczny. W praktyce laboratoryjnej, gdy potrzebujemy rozpuścić polietylen, korzystamy z rozpuszczalników niepolarnych, takich jak benzen czy (w przeszłości) czterochlorek węgla, bo tylko one są w stanie oddziaływać z długimi łańcuchami węglowymi tego polimeru. To wynik zarówno różnicy w polarności, jak i braku odpowiednich oddziaływań chemicznych z bardziej polarnymi cieczami. Tabela rozpuszczalności jest tu podstawowym narzędziem – jeśli pojawia się w niej znak minus przy danym rozpuszczalniku, to nie ma sensu próbować na siłę. Typowym błędem jest też kierowanie się łatwością dostępu do rozpuszczalnika, a nie rzeczywistą jego skutecznością wobec danego tworzywa. W branży chemicznej i przetwórczej zawsze zaleca się korzystać z danych producenta i norm branżowych, bo dobór rozpuszczalnika wpływa nie tylko na efektywność procesu, ale i na bezpieczeństwo oraz koszty.