To właśnie udar mózgu daje tak nagłe i charakterystyczne objawy jak osłabienie siły mięśniowej po jednej stronie ciała, trudności z mówieniem (afazja) i rozumieniem poleceń czy nazywaniem przedmiotów. W praktyce opiekuńczej, jeśli coś takiego się wydarzy, nie ma czasu na zastanawianie się – liczy się szybka reakcja. Każda minuta może decydować o dalszym życiu i sprawności podopiecznego! Moim zdaniem to jedna z ważniejszych sytuacji, na które trzeba być przygotowanym w naszej pracy. Według standardów postępowania Europejskiego Towarzystwa Neurologicznego, w przypadku podejrzenia udaru mózgu należy natychmiast wezwać pogotowie ratunkowe – tu nie próbujemy na własną rękę leczyć czy podawać leków, bo czas to mózg! Dodatkowo, polecam zawsze obserwować tzw. objawy FAST (z ang. Face – twarz, Arm – ramię, Speech – mowa, Time – czas), co bardzo pomaga szybko rozpoznawać pierwsze symptomy. Praktyka pokazuje, że nawet osoby młode mogą być narażone na udar i nie wolno lekceważyć żadnych nietypowych objawów neurologicznych. Warto też wiedzieć, że szybkie wdrożenie leczenia trombolitycznego w szpitalu może uratować życie i zminimalizować skutki udaru. W codziennej pracy z chorymi trzeba więc mieć oczy szeroko otwarte i nie bać się podejmować decyzji o natychmiastowym działaniu.
Opisane w pytaniu objawy – nagłe osłabienie mięśni po jednej stronie, trudności w mowie i rozumieniu – są typowe dla ostrego udaru mózgu, a nie choroby Parkinsona, Alzheimera czy niedoczynności tarczycy. W praktyce często spotyka się błędne łączenie takich zaburzeń z chorobami przewlekłymi, zwłaszcza związanymi z układem nerwowym. Choroba Parkinsona przebiega najczęściej powoli, objawia się sztywnością mięśni, drżeniem i spowolnieniem ruchowym, ale raczej nie daje nagłego paraliżu połowy ciała ani ostrej afazji. W przypadku Alzheimera główne objawy to stopniowa utrata pamięci, orientacji i zdolności poznawczych – ten proces rozciąga się na lata i nie powoduje nagłych, jednostronnych niedowładów. W praktyce opiekuńczej często myli się objawy Alzheimera z udarem, bo obie choroby dotyczą osób starszych, ale tempo rozwoju symptomów jest zupełnie inne. Z kolei niedoczynność tarczycy może prowadzić do spowolnienia psychoruchowego, osłabienia, senności czy problemów z koncentracją, ale nie do ostrego niedowładu połowy ciała ani utraty mowy w sposób nagły. Moim zdaniem istotne jest, by nie szukać powolnych, przewlekłych przyczyn w sytuacjach nagłych, bo to opóźnia właściwe działanie. To klasyczny błąd poznawczy, który może kosztować chorego zdrowie. Warto pamiętać, że jedynie udar mózgu daje taki nagły zespół objawów neurologicznych i wymaga natychmiastowej pomocy medycznej – tu liczy się czas, nie domysły. Z mojego doświadczenia wynika, że znajomość typowych objawów udaru i umiejętność szybkiego działania to podstawa skutecznej opieki i bezpieczeństwa pacjenta.