Ośrodek pomocy społecznej to miejsce, gdzie osoby znajdujące się w trudnej sytuacji życiowej mogą otrzymać wsparcie materialne, rzeczowe lub usługowe. W przypadku nagłych losowych zdarzeń, takich jak zalanie mieszkania, to właśnie OPS jest instytucją powołaną do przyznawania specjalnych zasiłków celowych. Takie zasiłki są formą doraźnej pomocy i można je uzyskać niezależnie od innych świadczeń – chodzi tu o wsparcie w kryzysowej sytuacji, gdy standardowe środki są niewystarczające. Moim zdaniem, to rozwiązanie jest bardzo praktyczne, bo pozwala na szybkie zareagowanie i zabezpieczenie najpilniejszych potrzeb osoby starszej, która i tak już ma niskie świadczenie emerytalne. W praktyce opiekun, który zna procedury, nie tylko pomoże napisać wniosek, ale też doradzi, jak przygotować dokumentację, np. zdjęcia zalania czy kosztorys naprawy. Warto pamiętać, że OPS funkcjonuje w każdej gminie – to duże ułatwienie, bo osoba potrzebująca nie musi daleko szukać pomocy. Branżowe standardy jasno wskazują, że odpowiedzialność za wsparcie socjalne, szczególnie wobec osób starszych i wrażliwych społecznie, ponoszą właśnie ośrodki pomocy społecznej. Trochę ludzi myli te instytucje, ale właśnie OPS ma narzędzia i środki, by w takich sytuacjach skutecznie pomóc.
Centrum wspierania rodzin, mimo bardzo pozytywnie brzmiącej nazwy, nie zajmuje się bezpośrednim przyznawaniem zasiłków celowych osobom starszym czy osobom, które przeżyły nagłe zdarzenie losowe, takie jak zalanie mieszkania. Ich działania skupiają się głównie na wspieraniu rodzin wychowujących dzieci, zwłaszcza w kontekście pieczy zastępczej czy problemów opiekuńczo-wychowawczych. Narodowy Fundusz Zdrowia natomiast to instytucja odpowiadająca za finansowanie świadczeń zdrowotnych – tu można uzyskać dostęp do refundowanych leków czy świadczeń medycznych, ale nie do zasiłków socjalnych. Z mojego doświadczenia wynika, że sporo osób myli NFZ z szeroko rozumianą pomocą państwa, ale to jest typowe nieporozumienie. Jeśli chodzi o Zakład Ubezpieczeń Społecznych, to rzeczywiście zajmuje się emeryturami i rentami, ale nie udziela specjalnych zasiłków socjalnych w nagłych przypadkach losowych. To, co bywa mylące, to fakt, że ZUS jest bardzo rozpoznawalny i instytucjonalnie duży, więc ludzie często zakładają, że tam załatwią każdą sprawę socjalną. W rzeczywistości jednak, według przyjętych standardów pracy socjalnej w Polsce, to ośrodki pomocy społecznej są właściwym miejscem pomocy w sytuacjach kryzysowych, takich jak zalanie mieszkania. Błędne przekonania wynikają zwykle z nieznajomości podziału zadań między instytucjami, co jest częstym problemem w praktycznej pracy opiekuna. Warto zapamiętać, że tylko OPS ma uprawnienia i budżet na udzielanie zasiłków celowych osobom w trudnej sytuacji losowej – to po prostu ich codzienne zadanie, wpisane w ustawę o pomocy społecznej. Pozostałe wymienione instytucje mają zupełnie inne, choć równie ważne, pole działania, ale nie obejmują one tego typu wsparcia finansowego w sytuacji kryzysu.