To jest właśnie ten przypadek, gdzie przepisy o pomocy społecznej są dość konkretne – świadczenia pieniężne z OPS, takie jak zasiłek celowy, mogą być przeznaczone m.in. na zakup leków, które zostały zalecone przez lekarza. Wynika to bezpośrednio z ustawy o pomocy społecznej, gdzie w art. 39 wskazano, że można przyznać zasiłek celowy na zaspokojenie niezbędnej potrzeby bytowej, w tym właśnie na zakup leków. To bardzo praktyczne rozwiązanie, bo pozwala osobom o niskich dochodach dostać wsparcie na to, co najważniejsze dla zdrowia, zwłaszcza jeśli ktoś przewlekle choruje albo ma drogie leki. W praktyce wygląda to tak, że podopieczna dostarcza zaświadczenie lekarskie albo receptę, a potem OPS może wypłacić środki. Często w dokumentacji trzeba uzasadnić wydatki, ale to raczej formalność, szczególnie jeśli chodzi o zdrowie. W odróżnieniu od sprzętów rehabilitacyjnych czy urządzeń, leki są jasno wskazane w katalogu wydatków niezbędnych. Moim zdaniem takie wsparcie to absolutna podstawa dla osób starszych i przewlekle chorych – to się po prostu sprawdza w praktyce i jest zgodne z tym, jak faktycznie działają OPS-y w terenie. No i ważne, by pamiętać, że takich świadczeń nie przyznaje się na rzeczy, które nie są bezpośrednio związane z ochroną zdrowia, co też wynika ze standardów branżowych.
W przypadku rozważania, na co OPS może przyznać świadczenie pieniężne, bardzo łatwo o pomyłkę, bo katalog rzeczy, które można kupić w ramach tego wsparcia, brzmi dość szeroko – ale prawo precyzyjnie to reguluje. Wiele osób myśli, że ośrodek pomoże kupić sprzęt taki jak łóżko rehabilitacyjne, balkonik czy podnośnik, bo są to rzeczy potrzebne osobom z niepełnosprawnościami czy starszym. Jednak w praktyce OPS nie może przyznać świadczenia pieniężnego na takie wyroby medyczne – one są finansowane z innych źródeł, na przykład przez NFZ albo PFRON, i tam trzeba składać osobne wnioski na dofinansowanie. Mylenie tych świadczeń to bardzo typowy błąd, szczególnie u osób, które nie miały jeszcze praktycznego kontaktu z systemem pomocy. Zegar mówiący z budzikiem również nie kwalifikuje się jako wydatek niezbędny według przepisów o pomocy społecznej – nie jest on bowiem niezbędny do codziennego funkcjonowania w tym znaczeniu prawnym, choć oczywiście w życiu bywa pomocny. Generalnie warto zapamiętać, że ośrodek pomocy społecznej szczególnie skupia się na minimalizowaniu ryzyka wykluczenia zdrowotnego, dlatego środki pieniężne są przeznaczane głównie na leki zlecone przez lekarza, środki higieniczne czy podstawową żywność. Sprzęt medyczny czy urządzenia rehabilitacyjne wymagają innych procedur i zaangażowania dodatkowych instytucji. Takie podejście wynika nie tylko z przepisów, ale i z dobrych praktyk, bo gwarantuje, że wsparcie trafia tam, gdzie jest najbardziej pilne i nie może czekać na dłuższe procedury administracyjne. Z mojego doświadczenia wynika, że dużo osób przecenia zakres świadczeń pieniężnych w OPS – a tu naprawdę liczy się tylko to, co niezbędne, przede wszystkim zdrowie, leki i podstawowe potrzeby.