Opisane objawy – duże pragnienie, częste oddawanie moczu, zmiany skórne, zmęczenie i senność – to typowy zestaw sygnałów ostrzegawczych wskazujących na cukrzycę. W praktyce medycznej to wręcz książkowy przykład, szczególnie gdy pojawiają się razem. Nadmierne pragnienie (polidypsja) i częste oddawanie moczu (poliuria) wynikają z tego, że organizm próbuje pozbyć się nadmiaru glukozy przez nerki, co prowadzi do odwodnienia. Zmęczenie i senność pojawiają się, bo komórki nie otrzymują wystarczającej ilości energii – glukoza pozostaje we krwi, a nie trafia do tkanek. Zmiany skórne, np. świąd, powracające infekcje czy trudno gojące się rany, są też dość typowe, bo wysoki poziom cukru we krwi sprzyja namnażaniu się bakterii. Moim zdaniem każdy, kto pracuje z osobami starszymi lub przewlekle chorymi, powinien umieć szybko rozpoznać te objawy. W Polsce coraz częściej mówi się nawet o ukrytej epidemii cukrzycy, bo wiele osób nie ma postawionej diagnozy. Dobre praktyki branżowe zakładają, że w przypadku wystąpienia takich symptomów należy jak najszybciej skierować pacjenta na badanie poziomu glukozy we krwi. W codziennej pracy opiekuna czy pielęgniarki znajomość tych objawów pozwala na szybką reakcję i poprawę komfortu życia podopiecznego, a nawet na uniknięcie poważnych powikłań, jak np. śpiączka cukrzycowa czy uszkodzenia narządów. Takie podejście zgodne jest z polskimi i międzynarodowymi standardami opieki nad osobami przewlekle chorymi.
Wiele osób, które po raz pierwszy spotykają się z podobnymi objawami, może błędnie je przypisać innym chorobom – zwłaszcza że pragnienie, częste oddawanie moczu czy ogólne osłabienie to sygnały dość niespecyficzne. Jednak prawidłowa interpretacja wymaga rozpoznania powiązań między objawami i znajomości mechanizmów chorób. W przypadku niewydolności nerek typowe są obrzęki, problemy z wydalaniem moczu (ale często polegające na jego zmniejszeniu, a nie zwiększeniu), a także objawy zatrucia organizmu toksynami, jak świąd skóry czy metaliczny posmak w ustach. Co prawda może się pojawić uczucie zmęczenia, ale pragnienie i częstomocz nie są tu dominujące. Nadciśnienie tętnicze z kolei zwykle rozwija się skrycie – objawy takie jak pragnienie, zmiany skórne czy wyraźna senność nie są związane z tą chorobą. Najczęściej pacjenci zgłaszają bóle głowy, szumy uszne, a czasem nawet nie mają żadnych dolegliwości. Choroba wrzodowa żołądka objawia się głównie bólami brzucha, zgagą, nudnościami, czasem wymiotami – nie zaś pragnieniem czy częstym oddawaniem moczu. Częstym błędem przy takich pytaniach jest szukanie pojedynczego objawu pasującego do innej choroby, bez analizy całości obrazu klinicznego. W praktyce jednak to zestawienie kilku specyficznych objawów daje najwięcej informacji diagnostycznych. Z mojego doświadczenia najbardziej mylące bywają zmęczenie i senność, bo to cechy bardzo wielu jednostek chorobowych. Tymczasem to połączenie z wielomoczem i nadmiernym pragnieniem jest charakterystyczne zwłaszcza dla cukrzycy, co jest zgodne z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego i ogólnymi wytycznymi dotyczącymi rozpoznawania tej choroby. Dobra praktyka polega na traktowaniu tych objawów jako alarmujących, wymagających pilnej diagnostyki pod kątem zaburzeń gospodarki węglowodanowej.