Renta inwalidzka faktycznie nie wchodzi w zakres pomocy społecznej – to bardzo częsty błąd u osób początkujących w tej tematyce, ale Ty to wyłapałeś. Renty inwalidzkie (obecnie najczęściej rentą z tytułu niezdolności do pracy) są formą świadczenia z systemu ubezpieczeń społecznych, a nie pomocy społecznej. Innymi słowy, żeby ją dostać, trzeba mieć opłacane składki i spełnić warunki określone przez ZUS. Pomoc społeczna natomiast obejmuje wsparcie kierowane do osób i rodzin znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej, ale nie uzależnia swoich świadczeń od wcześniejszego opłacania składek. W praktyce pracownik socjalny może pomóc osobie wykluczonej społecznie przez zapewnienie schronienia, udzielenie pomocy rzeczowej czy przeprowadzenie pracy socjalnej – te elementy są typowe dla pomocy społecznej, nie dla systemu ubezpieczeń społecznych. Moim zdaniem warto zapamiętać, że świadczenia z pomocy społecznej mają charakter uznaniowy i interwencyjny, podczas gdy renty są prawem nabytym po spełnieniu określonych wymogów formalnych. W sektorze pomocy społecznej bardzo ważna jest też elastyczność i indywidualne podejście do osoby potrzebującej, a nie sztywne procedury typowe dla rent i emerytur. Takie rozróżnienie bywa potem bardzo przydatne na egzaminach czy w pracy zawodowej, bo pozwala szybko zorientować się, jakie świadczenie komu przysługuje.
Wiele osób zakłada, że każda forma wsparcia czy zabezpieczenia społecznego to pomoc społeczna, ale to dość poważny błąd wynikający często z mylenia pojęć. Praca socjalna to podstawa działalności ośrodków pomocy społecznej – polega na aktywnym wspieraniu osoby lub rodziny w wychodzeniu z trudnej sytuacji życiowej, czasem przez motywowanie, innym razem przez praktyczną pomoc w załatwieniu różnych spraw. Nie jest to typowe świadczenie pieniężne, ale bez niej system pomocy społecznej nie działałby prawidłowo. Z kolei udzielenie schronienia, na przykład w noclegowni czy schronisku, jest jednym z podstawowych zadań gminy wynikających z ustawy o pomocy społecznej. To wsparcie kierowane do osób bezdomnych lub w kryzysie mieszkaniowym. Podobnie jest z pomocą rzeczową – może to być żywność, odzież albo inne przedmioty pierwszej potrzeby, które trafiają do osób najbardziej potrzebujących. To wszystko są elementy pomocy społecznej, które mają na celu poprawę funkcjonowania osób w trudnej sytuacji. Natomiast renta inwalidzka (dzisiaj formalnie nazywana rentą z tytułu niezdolności do pracy) to świadczenie z zupełnie innego systemu – ubezpieczeń społecznych, a więc przysługuje osobom spełniającym określone wymogi dotyczące okresów składkowych i nieskładkowych oraz stanu zdrowia. Często myli się te dwa systemy, bo oba mają na celu wsparcie potrzebujących, ale różnią się źródłem finansowania, kryteriami przyznawania i charakterem. Renta inwalidzka nie jest świadczeniem udzielanym przez ośrodki pomocy społecznej, tylko przez ZUS lub KRUS. Warto sobie to utrwalić, bo na egzaminach zawodowych to jedno z częstszych pytań-pułapek.