Wybór poprawnej odpowiedzi świadczy o dobrej znajomości zasad gimnastyki oddechowej. Te ćwiczenia faktycznie skupiają się na zwiększaniu ruchomości oddechowej przepony, bo to właśnie ona jest głównym mięśniem odpowiedzialnym za prawidłowy oddech. Takie podejście spotyka się zarówno w praktyce fizjoterapeutycznej, jak i w rehabilitacji pulmonologicznej – i nie tylko po chorobach układu oddechowego, ale też na przykład u osób prowadzących siedzący tryb życia. Moim zdaniem ćwiczenia przeponowe to taki trochę „must have” przy pracy z pacjentami po COVID-19 lub przewlekłych zapaleniach płuc. Pozwalają poprawić wentylację płuc, zwiększyć pojemność oddechową i bardzo często zmniejszają uczucie duszności. Standardy branżowe zalecają, by gimnastykę oddechową łączyć z edukacją pacjenta, jak poprawnie angażować przeponę, np. w ćwiczeniach typu „wdech przez nos, wydech przez lekko zaciśnięte usta”. To przydaje się też sportowcom – lepsza praca przepony to po prostu bardziej efektywny oddech podczas wysiłku. Gimnastyka oddechowa nie tylko poprawia komfort życia, ale także zmniejsza ryzyko powikłań związanych z nieprawidłową wentylacją płuc. Z własnej obserwacji wiem, że regularne ćwiczenia tego typu uczą lepszego kontrolowania oddechu nawet w codziennych sytuacjach – niby proste, a efekty naprawdę odczuwalne.
Z punktu widzenia fizjologii układu oddechowego i standardów rehabilitacji, głównym celem gimnastyki oddechowej jest poprawa funkcji oddechowej poprzez zwiększenie ruchomości przepony oraz poprawę wentylacji płuc. Częstym nieporozumieniem jest przekonanie, że takie ćwiczenia mają bezpośrednio usprawniać mięśnie kończyn górnych. Oczywiście, w niektórych zestawach ćwiczeń ruch kończyn może być obecny, ale to raczej w ramach uzupełnienia lub pobudzenia ogólnej aktywności, a nie jako kluczowy cel. Natomiast zmniejszanie pojemności życiowej płuc jest wręcz sprzeczne z założeniami rehabilitacji oddechowej – tutaj zawsze dążymy do zwiększenia tej pojemności, lepszej elastyczności tkanki płucnej i wzmacniania mięśni oddechowych. Wybór odpowiedzi ogólnousprawniające też bywa pokłosiem mylenia pojęć. Owszem, ćwiczenia ogólnousprawniające są ważne w rehabilitacji, ale gimnastyka oddechowa ma określony, dość zawężony cel: poprawę mechaniki oddechowej. Często się spotykam z sytuacją, gdy ktoś sądzi, że każde ćwiczenie ruchowe wpływa na oddech – nie do końca tak to działa. Kluczem jest tutaj technika i ukierunkowanie działań na przeponę. Z mojego doświadczenia wynika, że takie rozróżnienie jest istotne choćby przy planowaniu programów rehabilitacyjnych – bez tego łatwo zaplanować niewłaściwe ćwiczenia, które nie przyniosą zamierzonego efektu. W standardach Polskiego Towarzystwa Fizjoterapii czy zaleceniach pulmonologicznych nacisk kładzie się na ćwiczenia zwiększające ruchomość przepony i poprawiające koordynację oddechową, co w praktyce daje najlepsze rezultaty.