Ośrodek pomocy społecznej to podstawowa instytucja, która zajmuje się udzielaniem wsparcia osobom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej – dokładnie takiej, jak opisana w pytaniu. Moim zdaniem, to całkiem logiczne, bo OPS-y mają ustawowy obowiązek pomagania osobom, które nie radzą sobie finansowo, a ich dochody nie pozwalają na zaspokojenie podstawowych potrzeb: żywności, odzieży, czy ogrzewania. W praktyce wygląda to tak, że opiekunka, albo sam podopieczny, mogą złożyć stosowny wniosek właśnie w OPS. Instytucja ta ma narzędzia i procedury, żeby szybko ocenić sytuację materialną i przyznać na przykład zasiłek celowy na zakup opału czy odzieży. Co ciekawe, takie wsparcie wynika wprost z ustawy o pomocy społecznej, a pracownicy socjalni mają doświadczenie w prowadzeniu wywiadów środowiskowych i indywidualnym dopasowaniu pomocy. Warto pamiętać, że OPS-y współpracują też często z innymi organizacjami, więc czasem mogą skierować do dodatkowych źródeł wsparcia, np. fundacji albo parafii. Uważam, że znajomość kompetencji różnych instytucji jest kluczowa, bo pozwala efektywnie pomagać – i nie tracić czasu na składanie wniosków tam, gdzie i tak nie zostaną rozpatrzone.
W przypadku problemów z brakiem środków finansowych na podstawowe potrzeby, takie jak odzież czy opał, nietrudno jest się pomylić, bo wiele instytucji publicznych wydaje się mieć coś wspólnego z pomocą społeczną. Jednak tylko ośrodek pomocy społecznej (OPS) ma ustawowe uprawnienia do przyznawania świadczeń w takim zakresie. Wydział zdrowia urzędu gminy zajmuje się raczej ochroną zdrowia publicznego, szczepieniami czy epidemiologią, a nie finansowym wsparciem mieszkańców. Z mojego doświadczenia wynika, że często się myli te dwa wydziały przez podobieństwo nazw lub fakt, że oba funkcjonują przy gminach, ale ich zadania są zupełnie inne. Powiatowe centrum pomocy rodzinie (PCPR) z kolei specjalizuje się w pomocy rodzinom zastępczym, osobom niepełnosprawnym, czy wsparciu pieczy zastępczej, jednak nie przyznaje zasiłków na ubrania czy opał dla osób indywidualnych w trudnej sytuacji finansowej. Wydział spraw obywatelskich urzędu gminy to raczej miejsce, gdzie załatwia się dowody osobiste, zameldowanie, sprawy wyborcze i inne kwestie administracyjne, ale nie świadczenia z pomocy społecznej. Typowym błędem jest też przekonanie, że wystarczy zgłosić się do pierwszej lepszej instytucji w gminie – niestety bez znajomości konkretnych kompetencji można jedynie stracić czas i dostać odmowę albo skierowanie do właściwego miejsca. W branży opiekuńczej skuteczność działania często zależy właśnie od tego, czy wiemy, do jakiej instytucji zgłosić się z danym problemem – i w tym przypadku OPS jest bezkonkurencyjny.