Kwalifikacja: SPO.05 - Świadczenie usług opiekuńczych

Często zdarza się mylić różne typy ćwiczeń stosowanych w rehabilitacji, zwłaszcza u osób wracających do sprawności po unieruchomieniu. Ćwiczenia bierne polegają na tym, że ruchy wykonuje rehabilitant lub inna osoba, a pacjent jest całkowicie bierny – nie angażuje własnych mięśni. W przypadku gdy podopieczna sama zgina i prostuje stawy, nie można uznać tego za ćwiczenia bierne, bo to właśnie jej własna siła mięśniowa jest tu kluczowa. Z kolei ćwiczenia z oporem wymagają, by pacjent podczas ruchu pokonywał dodatkowy opór, np. gumy oporowe, ciężarki czy nawet opór stawiany przez terapeutę. Jeżeli nie ma żadnego oporu poza naturalnym ruchem kończyny, nie kwalifikuje się tego takiej aktywności jako ćwiczeń z oporem. Jest jeszcze pojęcie ćwiczeń w odciążeniu – one polegają na tym, że kończyna jest częściowo podwieszona lub zanurzona w wodzie, co zmniejsza wpływ grawitacji i ułatwia wykonywanie ruchów przez osobę z osłabioną siłą mięśni. To rozwiązanie stosuje się raczej wtedy, gdy pacjent nie jest w stanie samodzielnie wykonać ruchu w pełnym zakresie. Typowym błędem jest przypisywanie samodzielnych ćwiczeń osoby ćwiczeniom biernym lub w odciążeniu, tylko dlatego, że ćwiczenia te są delikatne lub wykonywane ostrożnie po urazie. Moim zdaniem takie pomyłki biorą się z braku rozróżnienia, co to znaczy aktywnie angażować mięśnie. W praktyce zawsze należy patrzeć, kto faktycznie wykonuje pracę – jeśli pacjent sam zgina i prostuje kończynę, są to ćwiczenia czynne według wszelkich wytycznych fizjoterapeutycznych. Dobre rozumienie tych podstawowych pojęć ułatwia efektywną i bezpieczną rehabilitację.