W sytuacji, gdy podopiecznemu brakuje środków na leki czy podstawowe potrzeby po uiszczeniu opłat za mieszkanie i media, rozwiązaniem zgodnym z praktyką pomocy społecznej jest właśnie zasiłek celowy. Ten rodzaj wsparcia jest przeznaczony dla osób znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej, gdy nie są w stanie samodzielnie pokryć konkretnych, niezbędnych wydatków, jak np. zakup leków, żywności czy opału. Zasiłek celowy to świadczenie przyznawane na wskazany, uzasadniony cel – i to jest jego największa zaleta w porównaniu do innych form pomocy. Odpowiada więc realnym potrzebom podopiecznego tu i teraz, co moim zdaniem często ratuje ludzi w nagłych przypadkach. W praktyce opiekunka środowiskowa powinna nie tylko pomóc napisać odpowiedni wniosek, ale też zadbać o udokumentowanie wydatków i wyjaśnić podopiecznemu, czego dokładnie potrzebuje i jakie dokumenty są wymagane. Zasiłek celowy jest jednym z podstawowych narzędzi pracy socjalnej i dobrze wiedzieć, jak go wykorzystać. Ważne jest też to, że przyznanie zasiłku nie jest automatyczne – wszystko zależy od wywiadu środowiskowego i oceny sytuacji, więc dokładność informacji we wniosku bardzo się przydaje. Wielu ludzi nie wie, że mogą się o ten zasiłek starać nawet kilka razy w roku, jeśli sytuacja naprawdę tego wymaga – oczywiście wszystko w granicach rozsądku i zgodnie z ustawą o pomocy społecznej.
W tego typu sytuacji bardzo łatwo się pogubić, bo świadczeń i dodatków jest dużo i brzmią podobnie. Wiele osób myli świadczenie pielęgnacyjne ze wsparciem dla osoby w trudnej sytuacji finansowej. Tymczasem świadczenie pielęgnacyjne przysługuje głównie opiekunom osób niepełnosprawnych, które wymagają stałej i długotrwałej opieki – nie chodzi tutaj o zaspokajanie codziennych potrzeb finansowych takiej osoby, tylko o rekompensatę utraty dochodu przez opiekuna. Podobnie dodatek pielęgnacyjny – to nie jest świadczenie, które można uzyskać w ramach pomocy społecznej z powodu niskich dochodów, a raczej jest to wsparcie przyznawane osobom niezdolnym do samodzielnej egzystencji, najczęściej emerytom lub rencistom na podstawie orzeczenia ZUS lub KRUS. Zasiłek stały natomiast przeznaczony jest dla osób całkowicie niezdolnych do pracy z powodu wieku lub niepełnosprawności i przysługuje na stałe, ale tylko wtedy, gdy spełniają oni bardzo konkretne kryteria dotyczące stanu zdrowia i dochodu. Wiele osób zakłada, że każdy rodzaj problemów finansowych uprawnia do zasiłku stałego, ale to nie do końca prawda – zasiłek ten jest bardziej długoterminowy i nie obejmuje sytuacji nagłych lub incydentalnych, jak brak środków na leki w danym miesiącu. Typowym błędem jest niedocenianie właśnie zasiłku celowego, który powstał po to, by reagować na konkretne, jednorazowe potrzeby. W branży opiekuńczej i pomocy społecznej bardzo ważne jest, żeby umieć rozróżniać te świadczenia, bo nieprawidłowy wniosek może skutkować odmową albo niepotrzebnym wydłużeniem całej procedury. Z mojego doświadczenia wynika, że warto zawsze dopytać, na jaki cel i w jakiej sytuacji podopieczny potrzebuje pomocy – to klucz do wybrania odpowiedniej formy wsparcia. Dobrym zwyczajem jest też śledzenie aktualnych zmian w przepisach, bo system świadczeń społecznych zmienia się naprawdę często.