Ciało szkliste rzeczywiście wypełnia przestrzeń między soczewką a siatkówką. Taka odpowiedź jest zgodna z anatomią oka, jaką opisują wszystkie podręczniki medyczne czy techniczne – i to nie tylko na poziomie teorii, ale też praktyki, na przykład w okulistyce czy optometrii. Ciało szkliste to przejrzysta, żelowa substancja, która zajmuje około 2/3 objętości gałki ocznej i jest bardzo ważne dla stabilności oraz kształtu oka. Z mojego doświadczenia wynika, że często pomija się jego rolę, a to ono odpowiada za utrzymanie odpowiedniego ciśnienia wewnątrzgałkowego oraz za to, że siatkówka przylega do naczyniówki. Kiedy ktoś wykonuje zabieg witrektomii, to właśnie ciało szkliste jest usuwane z przestrzeni między soczewką a siatkówką, aby uzyskać dostęp do siatkówki. W praktyce, znajomość tej lokalizacji jest podstawowa w branży optycznej – chociażby podczas diagnostyki odwarstwienia siatkówki czy oceniania zmian w ciele szklistym (jak zmętnienia czy krwotoki). Trochę na marginesie: to właśnie w tej przestrzeni powstają tzw. „męty” widoczne czasem przed oczami, które tak bardzo potrafią przeszkadzać pacjentom. Standardy nauczania, np. w podręczniku „Anatomia funkcjonalna narządu wzroku” czy wytycznych Polskiego Towarzystwa Okulistycznego, zawsze wskazują tę lokalizację – więc odpowiedź jest nie tylko trafna, ale praktyczna i zgodna z rzeczywistością.
Każda z niepoprawnych odpowiedzi wynika z pewnych nieporozumień związanych z budową gałki ocznej, które często powielają się wśród uczniów. Przestrzeń pomiędzy rogówką a siatkówką jest bardzo duża i obejmuje wiele struktur – zarówno komory przedniej i tylnej oka, jak i soczewkę oraz ciało szkliste. Jednak ciało szkliste nie wypełnia całości tej przestrzeni, a jedynie jej część zlokalizowaną głęboko z tyłu oka. Rogówka to przednia, przezroczysta część oka, a siatkówka leży całkiem z tyłu, więc gdyby ciało szkliste zajmowało całość pomiędzy nimi, nie byłoby miejsca na soczewkę ani na komory wypełnione cieczą wodnistą. Z kolei odpowiedź sugerująca, że ciało szkliste jest między tęczówką a soczewką, pomija fakt, że w tej przestrzeni znajduje się tzw. komora tylna wypełniona cieczą wodnistą, a nie ciałem szklistym. To dość częsty błąd, bo komora ta jest stosunkowo niewielka i łatwo ją pomylić z sąsiednimi strukturami. Jeszcze inny wariant wskazuje na przestrzeń między ciałem rzęskowym a soczewką, co też jest nietrafione, bo te elementy są bardzo blisko siebie i ta przestrzeń jest w zasadzie minimalna, a do tego również nie wypełnia jej ciało szkliste, tylko ciecz wodnista. Moim zdaniem najczęstszą przyczyną tych błędów jest wyobrażenie, że ciało szkliste „zajmuje oko” w całości, albo że sąsiaduje z soczewką od przodu, pomijając dokładny przebieg granic struktur. Warto pamiętać, że praktycznie, podczas badania ultrasonograficznego oka czy zabiegów chirurgicznych, lokalizacja ciała szklistego jest kluczowa – mylenie tych pojęć może prowadzić do poważnych pomyłek diagnostycznych. Z punktu widzenia branży optycznej i okulistycznej precyzyjne rozróżnienie tych przestrzeni to podstawa prawidłowej analizy i leczenia pacjenta. Takie podejście jest zgodne z normami nauczania i dobrymi praktykami zawodowymi.