Kwalifikacja: MED.04 - Świadczenie usług medycznych w zakresie ortoptyki

W praktyce ortoptycznej dość często spotykam się z przekonaniem, że ćwiczenia z konwerterem można stosować u większości pacjentów z zezem, niezależnie od jego rodzaju. To jednak nie do końca prawda. Na przykład w zezie zbieżnym porażennym głównym problemem jest zwykle uszkodzenie nerwu lub mięśnia, więc ćwiczenia z konwerterem nie mają sensu, bo nie rozwiążą problemu z porażeniem. W takich przypadkach priorytetem jest leczenie przyczyny i ewentualnie rehabilitacja, ale nie typowa stymulacja konwergencji. Jeśli chodzi o zez zbieżny akomodacyjny, to tutaj największą rolę odgrywa korekcja okularowa – przede wszystkim odpowiednio dobrane szkła plusowe (hiperopijne), które eliminują bodziec akomodacyjny wywołujący zez. Włączanie tu ćwiczeń z konwerterem nie jest standardem, bo można wręcz pogorszyć sytuację, prowokując nadmierną konwergencję. Rozbieżny okresowy zez z ekcesem dywergencji to z kolei sytuacja, gdzie głównym problemem jest zbyt silna dywergencja (czyli rozchodzenie się osi gałek ocznych), a nie niedomoga konwergencji. U tych pacjentów ćwiczenia z konwerterem nie przynoszą korzyści, bo intensyfikują zbieżność, zamiast uczyć panować nad nadmiernym rozchodzeniem oczu. Często spotykam się z opinią, że każda „niestabilność” osi oczu to wskazanie do ćwiczeń z konwerterem, ale to myślenie uproszczone. W rzeczywistości skuteczność ćwiczeń zależy dokładnie od typu zaburzenia i jego patomechanizmu. Moim zdaniem najważniejsze jest właściwe rozpoznanie przyczyny i dobranie ćwiczeń indywidualnie. Zbytnie generalizowanie może prowadzić do nieskutecznej terapii, a nawet pogorszenia stanu pacjenta. Więc warto pamiętać, że nie każdy zez to wskazanie do ćwiczeń z konwerterem – tylko określone typy, zgodnie z aktualnymi wytycznymi branżowymi.