Guz przysadki mózgowej, zwłaszcza jeśli rośnie w kierunku skrzyżowania nerwów wzrokowych, bardzo często prowadzi do niedowidzenia połowiczego dwuskroniowego. Wynika to z tego, że włókna nerwowe odpowiedzialne za widzenie w częściach skroniowych obu oczu przebiegają właśnie przez środkową część skrzyżowania wzrokowego, a to miejsce jest najbardziej narażone na ucisk przez powiększający się guz. Efektem jest typowy objaw, który fachowo określamy jako ubytek pola widzenia po obu stronach od środka, czyli właśnie po stronie skroniowej (zewnętrznej). W praktyce oznacza to, że pacjent może mieć trudności z widzeniem obiektów po bokach, co może prowadzić na przykład do problemów z prowadzeniem pojazdów albo z dostrzeganiem osób czy przedmiotów zbliżających się z boku. Często to właśnie okulista jako pierwszy zauważa te charakterystyczne zmiany w badaniu pola widzenia. Z mojego doświadczenia wynika, że znajomość tej zależności między lokalizacją guza a typem ubytku pola widzenia jest bardzo ważna w diagnostyce różnicowej zaburzeń wzroku. W standardach medycznych zawsze zaleca się przy podejrzeniu guza przysadki wykonanie badania pola widzenia i rezonansu magnetycznego okolicy siodła tureckiego. Szybka reakcja może zapobiec poważniejszym komplikacjom neurologicznym. Warto też wspomnieć, że to jedna z tych sytuacji, gdzie wiedza z anatomii ma realny wpływ na praktyczną diagnostykę pacjenta.
Interpretując objawy neurologiczne związane z guzem przysadki mózgowej, łatwo wpaść w pułapkę myślenia, że każdy rodzaj ubytku pola widzenia może wystąpić w tym przypadku. Jednak anatomia i fizjologia drogi wzrokowej są tutaj kluczowe. Ubytek w centralnej części pola widzenia, czyli tzw. mroczek centralny, częściej jest rezultatem zmian w obrębie siatkówki lub nerwu wzrokowego, na przykład przy stwardnieniu rozsianym albo zapaleniu nerwu wzrokowego; nie jest typowy dla guza przysadki. Niedowidzenie połowicze części przynosowej to błąd w nazewnictwie; taki objaw praktycznie nie występuje jako izolowany objaw. Niedowidzenie korowe jest skutkiem uszkodzenia kory wzrokowej, najczęściej w płacie potylicznym, na przykład po udarze mózgu, i kompletnie nie dotyczy guza przysadki zlokalizowanego w okolicy siodła tureckiego. Z mojego punktu widzenia, wiele osób myli typy ubytków pola widzenia, bo nie skupia się na przebiegu włókien nerwowych i ich krzyżowaniu w skrzyżowaniu wzrokowym. Guz przysadki, uciskając środkową część tego skrzyżowania, powoduje właśnie ubytek po stronie skroniowej (zewnętrznej) obu oczu, co wyróżnia go od pozostałych przyczyn. Kluczowe w diagnostyce neurookulistycznej jest zrozumienie, które warstwy drogi wzrokowej są zajęte przez proces patologiczny. Standardy neurologiczne i okulistyczne wyraźnie wymagają, żeby przy zmianach o typie niedowidzenia połowiczego dwuskroniowego zawsze brać pod uwagę zmiany w okolicy przysadki, co potwierdza ogromną rolę lokalizacji zmiany chorobowej. W praktyce błędna interpretacja symptomów może skutkować niepotrzebnymi badaniami lub nawet opóźnieniem prawidłowej diagnozy. Dlatego warto poświęcić chwilę na faktycznie solidne zrozumienie tego zagadnienia.