Warto zwrócić uwagę na interpretację zapisu refrakcji: +1,50 Dsph/-0,50 Dcyl./180° ax. Oznacza to, że mamy do czynienia z soczewką sferyczną o mocy +1,50 dioptrii oraz cylindryczną o mocy -0,50 dioptrii ustawioną w osi 180°. Dodatni składnik sferyczny świadczy o nadwzroczności (hipermetropii), natomiast obecność cylindra informuje o astygmatyzmie. Astygmatyzm zgodny z regułą występuje wtedy, gdy najsłabsza moc skupiająca znajduje się w osi 180° (horyzontalnie) lub blisko niej – czyli cylinder ustawiony jest w zakresie od 160° do 180° lub od 0° do 20°, co tutaj właśnie zachodzi. To klasyczny przykład. Branżowo przyjmuje się, że astygmatyzm zgodny z regułą to taki, w którym oś cylindra jest pozioma, bo powieka mocniej uciska rogówkę pionowo. W praktyce, pacjent z takim zapisem najczęściej będzie odczuwał lekkie zamglenie widzenia szczególnie przy patrzeniu na linie pionowe, ale przy odpowiedniej korekcji okularami lub soczewkami cylindrycznymi komfort widzenia wraca praktycznie do normy. Moim zdaniem taka interpretacja wynika wprost z praktyki optycznej i jest codziennością w gabinetach – właściwe rozpoznanie typu astygmatyzmu jest kluczowe choćby dla doboru odpowiedniej korekcji czy rekomendacji do dalszego badania. Warto też wiedzieć, że takie przypadki często spotyka się u młodych dorosłych i dzieci – nie zawsze wymagają pełnej korekcji, ale na pewno trzeba je monitorować.
Astygmatyzm można podzielić na nadwzroczny lub krótkowzroczny, a także zgodny lub niezgodny z regułą. W zapisie refrakcji +1,50 Dsph/-0,50 Dcyl./180° ax. podstawowym błędem jest nieuwzględnienie, że dodatni składnik sferyczny i ujemny cylindryczny tworzą razem astygmatyzm nadwzroczny. W praktyce, jeśli sph jest dodatni, a cylinder ujemny, tak jak tutaj, w obu głównych przekrojach oka występuje nadwzroczność – choć różni się jej stopień. Klasyfikacja zgodności z regułą polega na analizie osi cylindra – jeżeli oś cylindra ustawiona jest blisko 180° (czyli poziomo), mówimy o astygmatyzmie zgodnym z regułą, bo rogówka jest bardziej wypukła pionowo niż poziomo. Wybierając odpowiedź „krótkowzroczny zgodny z regułą” albo „krótkowzroczny niezgodny z regułą”, popełnia się typowy błąd polegający na zbyt szybkim skupieniu się na wartości cylindra bez analizy części sferycznej. Z kolei „nadwzroczny niezgodny z regułą” to pomyłka wynikająca z niezrozumienia pojęcia osi zgodnej z regułą – często mylony jest układ osi (przyjęty w branży zakres 160–180/0–20° jako zgodny z regułą). W praktyce optometrycznej czy okulistycznej poprawne rozszyfrowanie tych oznaczeń jest bardzo istotne, bo pozwala nie tylko dobrać właściwą korekcję optyczną, ale też skierować pacjenta na dalszą diagnostykę, jeśli wartości są nietypowe. Mylenie typu refrakcji może skutkować niepotrzebnym przeciążeniem akomodacji czy gorszą jakością widzenia po korekcji. Warto poćwiczyć rozpoznawanie typu astygmatyzmu na przykładach, żeby później nie mieć wątpliwości w praktyce zawodowej – to jedna z podstawowych umiejętności przy badaniu refrakcji.