Soczewki twarde rzeczywiście mają średnicę o około 1,5 mm mniejszą od widocznej, poziomej tęczówki. To nie jest przypadek, tylko wynik przemyślanego projektu, który zapewnia im odpowiednią stabilność na oku oraz dostęp łez pod soczewkę. Dzięki temu możliwe jest zachowanie prawidłowej wymiany płynu łzowego, co, moim zdaniem, jest kluczowe dla utrzymania zdrowia rogówki. W praktyce twarde soczewki, zwłaszcza te nowoczesne typu RGP (rigid gas permeable), osiadają na filmie łzowym i nie pokrywają całej przedniej powierzchni oka, lecz właśnie są trochę mniejsze niż tęczówka. To pozwala, żeby przy każdym mrugnięciu powieka przesuwała soczewkę i wymuszała cyrkulację łez. Jest to zgodne z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Optometrii i Optometrii oraz standardami międzynarodowymi. W odróżnieniu od miękkich soczewek, które są szersze i zachodzą na twardówkę, twarde soczewki wymagają precyzyjnego dopasowania, żeby były komfortowe i nie powodowały podrażnień. Wielu specjalistów zaleca twarde soczewki osobom z nietypowym kształtem rogówki, np. w stożku rogówki – właśnie dlatego, że ich mniejsza średnica pozwala lepiej kontrolować ich ruchomość i zachować prawidłową fizjologię oka. Z mojego punktu widzenia, dobrze dobrana twarda soczewka to taki trochę mały majstersztyk w optyce.
W przypadku wyboru odpowiedzi innych niż twarde soczewki na pytanie o średnicę mniejszą od widocznej tęczówki, pojawiają się pewne typowe nieporozumienia. Miękkie soczewki kontaktowe, zarówno sferyczne, jak i kosmetyczne, charakteryzują się znacznie większą średnicą niż twarde – zazwyczaj wynosi ona około 13,5-14,5 mm, czyli soczewka nachodzi na twardówkę i zakrywa całą tęczówkę. To kluczowe dla komfortu użytkowania, bo miękka soczewka musi dobrze przylegać do powierzchni oka, minimalizując ryzyko wypadnięcia czy zbytniego ruchu. Takie rozwiązanie umożliwia również lepsze dopasowanie się do ruchów oka, dlatego miękkie soczewki to obecnie najpopularniejszy wybór na rynku. Z kolei soczewki kosmetyczne, które mogą zmieniać kolor tęczówki lub ją podkreślać, bazują również na konstrukcji soczewek miękkich, więc ich średnica jest zbliżona i także większa niż średnica samej tęczówki. Również soczewki terapeutyczne, które stosuje się np. po urazach lub operacjach oka w celu ochrony rogówki albo podania leku, produkowane są w wersji miękkiej i mają większą średnicę – tu chodzi o to, aby skutecznie chronić i nawilżać całą powierzchnię rogówki i część twardówki. Typowym błędem myślowym jest utożsamianie wszystkich soczewek kontaktowych z jedną konstrukcją i założenie, że każda „powinna” mieć średnicę zbliżoną do tęczówki. Praktyka branżowa i literatura jasno wskazują: tylko twarde soczewki projektuje się świadomie tak, by były mniejsze od średnicy widocznej tęczówki. Pozostałe typy mają inne cele konstrukcyjne, co wpływa na ich fizyczne wymiary i sposób użytkowania.