Wskaźnik PBK, czyli próba maksymalnego wdechu (próba Brudzińskiego-Kroczaka), to bardzo ważny parametr w ocenie wydolności oddechowej u dzieci. Dla 5-letniego dziecka prawidłowy wynik tej próby mieści się w zakresie 3-7 cm, i to właśnie ta wartość jest uznawana za optymalną według większości aktualnych wytycznych pediatrycznych. Wynik mierzony w centymetrach odzwierciedla zakres ruchomości klatki piersiowej podczas głębokiego wdechu i wydechu. Jeżeli wynik mieści się w tym zakresie, oznacza to, że mięśnie oddechowe i elastyczność klatki piersiowej funkcjonują prawidłowo. W praktyce – jeśli badamy dziecko i uzyskujemy wartość 3-7 cm, to raczej nie musimy się obawiać zaburzeń wentylacji ani ograniczenia ruchomości klatki piersiowej, co jest szczególnie istotne np. u dzieci z chorobami układu oddechowego czy po przebytych infekcjach. Warto pamiętać, że u młodszych dzieci wartości te są nieco niższe, a powyżej 7 roku życia mogą się jeszcze trochę zwiększać. Przeprowadzając taki pomiar, dobrze jest zawsze zadbać o spokojne otoczenie i właściwą współpracę dziecka, bo wynik może być zafałszowany przez stres czy nieprawidłową technikę. Moim zdaniem, taka wiedza bardzo przydaje się w codziennej pracy, bo pozwala szybko wychwycić nieprawidłowości i kierować dzieci do dalszej diagnostyki, zanim pojawią się poważniejsze objawy.
Wyniki pomiaru PBK (próby Brudzińskiego-Kroczaka) są jednym z podstawowych elementów oceny funkcji oddechowych u dzieci, szczególnie w kontekście diagnostyki chorób przewlekłych czy powikłań po infekcjach dróg oddechowych. Wybieranie wartości poza zakresem 3-7 cm, czyli np. 1-2 cm albo 8-9 cm czy nawet 10-11 cm, często wynika z niezrozumienia norm wiekowych lub mylenia z pomiarami dorosłych. Zbyt niska wartość, jak 1-2 cm, może wskazywać na poważne ograniczenia ruchomości klatki piersiowej – na przykład w przebiegu chorób nerwowo-mięśniowych, zaawansowanych zmian kostnych lub znacznego osłabienia mięśni oddechowych. Taki wynik u 5-latka powinien budzić niepokój i zawsze wymaga dalszej diagnostyki. Z drugiej strony, zawyżone zakresy, takie jak 8-9 cm czy 10-11 cm, są typowe dla starszych dzieci, nastolatków lub dorosłych – rzadko zdarzają się u dzieci w wieku przedszkolnym, chyba że pomiar został przeprowadzony nieprawidłowo albo dziecko jest nietypowo wysokie i bardzo dobrze rozwinięte fizycznie. Typowym błędem jest przyjmowanie zasady „im więcej, tym lepiej”, co w pediatrii nie zawsze się sprawdza, bo nadmierna ruchomość klatki piersiowej może być także patologiczna, np. w przebiegu niektórych chorób tkanki łącznej. W praktyce, jeśli uzyskamy wartości spoza normy, należy najpierw jeszcze raz powtórzyć pomiar, upewnić się co do techniki i współpracy dziecka, a gdy wynik się potwierdzi – myśleć o skierowaniu do specjalisty. Dobrą praktyką jest znajomość tabel norm PBK dostosowanych do wieku, które są publikowane regularnie w podręcznikach pediatrii i materiałach Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego. Niewłaściwa interpretacja tego pomiaru może prowadzić do niepotrzebnego niepokoju albo, co gorsza, do przeoczenia rozwijających się chorób oddechowych.