Test Krimsky’ego to absolutna podstawa w diagnostyce zeza, szczególnie u małych dzieci, które jeszcze nie współpracują tak, jak dorośli. Według aktualnych standardów okulistycznych to właśnie ten test pozwala szybko i w miarę precyzyjnie ocenić kąt odchylenia gałek ocznych. Polega na przyłożeniu pryzmatu o znanej mocy przed oko, które nie jest zezujące, aż do momentu zrównania refleksów świetlnych w obu oczach podczas świecenia latarką. W efekcie można określić wartość kąta zeza w dioptriach pryzmatycznych. To zupełnie inna bajka niż badania wymagające świadomej reakcji pacjenta – tutaj maluch po prostu patrzy na światło, a całą robotę robi doświadczony okulista. Bardzo praktyczne narzędzie, szczególnie że test Hirschberga (który jest bardzo podobny, ale bez pryzmatu) pozwala tylko na orientacyjną ocenę, natomiast Krimsky daje już liczbową wartość kąta. Moim zdaniem w codziennej pracy naprawdę nie ma lepszego szybkiego sposobu dla dzieci w tym wieku. Warto też pamiętać, że test Krimsky’ego jest szeroko polecany w wytycznych PTOK i przez większość anglojęzycznych podręczników do strabologii, także wybór tej metody zdecydowanie jest zgodny z najlepszymi praktykami klinicznymi. No i nie wymaga skomplikowanego sprzętu, co ułatwia sprawę w mniej wyposażonych gabinetach.
W okulistyce bardzo często można się pogubić, bo nazwy różnych testów bywają podobne lub wprowadzają w błąd, a do tego nie każdy egzaminujący skupia się na praktycznych aspektach diagnostyki. Test Schobera jest typowym badaniem z zakresu ortopedii, służy do oceny ruchomości kręgosłupa lędźwiowego i kompletnie nie ma zastosowania w okulistyce ani w diagnostyce zeza. To częsty błąd – ktoś słyszy „test Schobera” i automatycznie kojarzy z jakimś pomiarem kąta, ale niestety to błąd branżowy. Z kolei badanie na krzyżu Maddoxa oraz na skrzydle Maddoxa (ostatnie to raczej mylne pojęcie, bo w praktyce nie używa się określenia „skrzydło Maddoxa”, prawdopodobnie chodziło o „pręt Maddoxa”) dotyczą oceny forii, czyli ukrytych odchyleń gałek ocznych, i wymagają zaawansowanej współpracy ze strony pacjenta. Te testy wykorzystuje się głównie u osób dorosłych lub starszych dzieci, które potrafią opisać swoje wrażenia wzrokowe, bo polegają na subiektywnej ocenie położenia linii świetlnej czy obrazu. U dwulatka nie ma co liczyć na takie odpowiedzi – to po prostu nierealne. W praktyce klinicznej dla najmłodszych dzieci stosuje się testy obiektywne, takie jak właśnie test Krimsky’ego lub test Hirschberga. Wybór testów Maddoxa do pomiaru kąta zeza u małego dziecka wynika najczęściej z niezrozumienia różnicy między forią a tropią (zez jawny vs. ukryty) oraz braku praktycznego doświadczenia w badaniu dzieci. Standardy okulistyczne i wytyczne polskich oraz zagranicznych towarzystw jednoznacznie wskazują, że do obiektywnego pomiaru kąta zeza u dwulatków najbardziej odpowiednią metodą jest test Krimsky’ego, a reszta to metody zdecydowanie mniej przydatne w tej grupie wiekowej.