Kwalifikacja: MED.04 - Świadczenie usług medycznych w zakresie ortoptyki

W penalizacji ulgowej, całkowitej oraz selektywnej zasadniczo wykorzystuje się atropinę, co stanowi ich wspólny mianownik. Atropina jako środek farmakologiczny jest wykorzystywana do czasowego ograniczenia zdolności akomodacyjnych lub ostrości wzroku w oku lepszym, czyli dominującym, co prowadzi do wymuszenia pracy oka słabszego. To właśnie leży u podstaw penalizacji w leczeniu niedowidzenia u dzieci, zgodnie z wieloma międzynarodowymi protokołami. Błąd często wynika z mylnego przekonania, że penalizacja ulgowa czy selektywna ogranicza się tylko do użycia zasłonek lub innych prostych metod fizycznych, a atropina jest czymś opcjonalnym. Tak naprawdę, w tych przypadkach penalizacja farmakologiczna jest wręcz standardem – w penalizacji ulgowej używa się atropiny w niższych stężeniach, pozwalając jeszcze na pewien zakres widzenia, w całkowitej praktycznie blokuje się akomodację, a w selektywnej, jak sama nazwa wskazuje, działa się na konkretne odległości albo zadania wzrokowe. W praktyce klinicznej, z mojego doświadczenia, często obserwuje się, jak rodzice obawiają się atropiny z powodu potencjalnych działań niepożądanych, ale mimo to wciąż jest to metoda o udowodnionej skuteczności. Natomiast penalizacja naprzemienna jest jedynym z wymienionych typów, gdzie atropina nie znajduje zastosowania – tu korzysta się z różnych sposobów czasowego równoważenia bodźców wzrokowych bez farmakologii. Warto pamiętać, że właściwy wybór rodzaju penalizacji powinien być zawsze dopasowany do wieku, stopnia niedowidzenia oraz możliwości współpracy pacjenta. Kluczową rzeczą jest zrozumienie, że atropina jest narzędziem nie tylko skutecznym, ale też bezpiecznym przy odpowiednim monitorowaniu, dlatego jej brak w penalizacji naprzemiennej to nie przypadek, tylko efekt innego założenia terapeutycznego. Takie nieporozumienia wynikają niestety z powierzchownej znajomości tematu lub zbyt dosłownego rozumienia nazewnictwa technik penalizacyjnych.